Kształcenie – to zarówno proces nauczania jak i uczenia się, czyli całość poczynaj umożliwiających

jednostce uzyskanie wiedzy o przyrodzie, kulturze, społeczeństwie a także osiągnięcie wszechstronnego

rozwoju osobowości, rozwijanie umiejętności, zainteresowań, ogólnej sprawności umysłowej i fizycznej.

Kształcenie może odbywać się w instytucjach i przybierać formę samokształcenia. Wynikiem

samokształcenia jest wykształcenie.

Nauczanie

– oznacza działalność nauczyciela, o charakterze planowej, celowej pracy, ukierunkowanej na

wyposażenie uczniów w wiadomości, umiejętności i nawyki oraz rozwijanie ich zdolności. Nauczanie

związane jest z uczeniem się, obydwa pojęcia tworzą pojęcie kształcenia. Nauczanie jest przedmiotem

badań dydaktyki.

Wychowanie

to całość zamierzonych oddziaływań środowiska społecznego, przyrodniczego, na jednostkę

trwające całe życie.

Edukacja -

ogół oddziaływań służących formowaniu się(zmienianiu, rozwijaniu) zdolności życiowych

człowieka.

Ogół oddziaływań oznacza oddziaływania zarówno instytucjonalne jak i indywidualne, świadome i

nieświadome

Uczenie si - jest procesem nabywania względnie trwałych zmian w szeroko rozumianym

zachowaniu(wiadomości, umiejętności, nawyki, postawy) w toku bezpośredniego i pośredniego

poznawania rzeczywistości(doświadczenia i ćwiczenia)

Szkoła tradycyjna tzw. szkoła herbartowska: nauczyciel pracuje z cała klasą – nie podchodzi
indywidualnie do ucznia, u

czniowie byli pasywni, bierni i nie mogli decydować o doborze treści nauczania,

system kar i nagród, nauka na pamięć, uporządkowany system nauczania, duża waga przywiązana do
korzystania

z pomocy naukowych, częsta kontrola wyników nauczania,

System "Nowego wychowania"

stworzony przez Źeweya czyli tzw. szkoła progresywistyczna: uczniowie

samodzielnie zd

obywali wiedzę, nauczyciele pełnili role obserwatorów, duży nacisk na samokontrolę

(niezbyt

częsta kontrola wyników nauczania), szkoła była głównym ale nie jednym miejscem w którym

uczeń zdobywał wiedzę i uczył się

Elementy dydaktyki

Dydaktyka
behawiorystyczna

Dydaktyka
konstruktywistyczna

Przedmiot uczenia się

Pojęcia i instrukcje

Znaczenie, zidentyfikowanie
reprezentacje i strategie
poznawcze

ródło wiedzy

Publiczne „obiektywne”
ustalenia

Konflikt poznawczy

Istota nauczania

Przekazywanie pojęć

Organizacja warunków do

uczenia się

Istota uczenia się

Przyswajanie pojęć

Negocjowanie
konstruowanie i nadawanie

znaczeń

Zakładany związek między
nauczaniem a uczeniem

Odpowiedzialność, ścisłe
relacje

Brak odpowiedniości,

niepewne związki
(nauczanie jako inspiracja)

Cel kszta

łcenia

Ujednolicony wynik (proces

jako narzędzie)

Zróżnicowane procesy

(wynik jest wtórny)

Rola nauczyciela

Ekspert

Organizator, negocjator,
towarzysz

Rola ucznia

Odbiorca

twórca

Funkcja wiedzy osobistej

Źrugorzędna, zakłócająca

Podstawowa, badana przez
nauczyciela i ucznia

Istota dobrej aktywności

Pilność, udział kierowany

Samodzielność
koncepcyjna,

odpowiedzialność
poznawcza

Planowanie

ścisłe

Przybliżone, ramowe

Kontrola

Pomiar lub opis wyniku,
diagnoza deficytu

Opis procedur
poznawczych, diagnoza

postępu

Źroga uczenia się

Wyjaśnienie osoby
kompetentnej -

Zrozumienie - utrwalenie
= posiadanie wiedzy

Konflikt poznawczy -



Eksploracja i osobiste
procedury rozumienia -



Negocjacje społeczne =
zmiana funkcjonowania

znaczeń w umyśle

System klasowo lekcyjny:

nauczanie zbiorowe, podział według wieku na klasy, lekcja jako podstawowa

jednostka organizacyjna (lekcja, przerwa, lekcja...), kierownicza rola nauczyciela, zajęcia lekcyjne jak i po
za lekcyjne, szkolne i poza szkolne, roczny pla

n nauczania (określa w jakim wymiarze godzin

poszczególne przedmioty mają być realizowane na poszczególnych poziomach nauczania.

Już na początku XX wieku spotykamy się z pierwszymi próbami modernizacji systemu klasowo lekcyjnego,

koncentrującymi się głównie na rozlu nieniu sztywnego gorsetu treści i tempa pracy. Nauczanie jest

dostosowane do możliwości uczniów, a przede wszystkim uwzględniane są ich zainteresowania. Do tych

projektów zaliczamy:

Kategorie

porównania

Plan

winnetkowski

daltoński

jenajski

Autor:

Miejsce
powstania:

Charakterystyka:

C. Washburne

Winnetka

Wyróżnia się
przedmioty

obowiązkowe,
realizowane w

ramach zajęć

przedpołudniowych,

których treści każdy

uczeń musi

opanować w
dowolnym czasie

poprzez pracę

jednostkową i

grupową oraz

grupę przedmiotów
realizowanych po

południu w ramach
grup

zainteresowań.

H. Parkhust

Dalton

Całoroczny plan jest
podzielony na

miesięczne zadania.

Uczniowie mają

całkowitą swobodę w

wyborze zajęć i czasu

pracy, muszą jedynie

wypełnić „kontrakt”.
Nauczyciel prowadzi

raz w tygodniu zajęcia

z całą klasą oraz
sprawdza wykonanie

indywidualnych zadań.

P. Petersen

Jena

Szkoła ma charakter

wspólnoty życia i pracy
wzorowanej na rodzinie.

Nie ma tu podziału na klasy
i przedmioty nauczania.

Uczniowie tworzą 2

wspólnoty obejmujące po
trzy roczniki. Corocznie
najstarszy rocznik grupy
pierwszej wchodzi do grupy

wyższej stając się tam

rocznikiem najmłodszym.

Źo wspólnot należą też
nauczyciele i rodzice.

Nauczanie opiera się na
opanowywaniu kolejnych

tematów.

Kryzys o wiatowyŚ rozpoczął się w końcu lat 60tych XX wieku, Upada przekonanie o wartości kształcenia.

Występuje selekcja w doborze uczniów z różnych grup i warstw społecznych oraz przerost funkcji

kształcenia nad funkcją opiekuńczo-wychowawczą co powoduje dysproporcje w osiągnięciach
edukacyjnych. Natomiast w latach 70-

tych dojrzewa decyzja o konieczności reformy szkolnictwa.

Zauważono: rozbieżność między założeniami, a rzeczywistością, negatywne skutki zbyt wczesnej
specjalizacji , niskie efekty dydakty

czne szkoły ( odpad, odsiew, drugoroczność ), zły plan i program

nauczania oraz realizacja ( pośpiech, nastawienie na wiedzę faktograficzną, werbalizm- dominacja

pogadanki tzn. jedna osoba mówi pozostałe milczą, uniformizm – każdemu to samo).

Przesuni cie progresywistyczne: Progresywizm stanowi obok perenializmu, esencjalizmu, i

rekonstrukcjonizmu jeden z głównych kierunków pedagogiki amerykańskiej XX wieku. Korzenie każdego z

nich tkwią w różnych filozofiach. Perenializm – odwołujący się do przeszłości, formułuje cele edukacji w

kategoriach kształtowania człowieka racjonalnego, oparty na założeniach realizmu. źsencjalizm – nurt

konserwatywny, sięga do realizmu i idealizmu. Progresywizm – osadzony w pragmatyzmie. Ruch
progresywistyczny

szedł w kierunku zmiany szkoły, był jednomyślny w swym oporze wobec takich cech

tradycyjnego nauczania jak: autorytaryzm nauczyciela, opieranie nauczania na pamięciowym

opanowywaniu z podręcznika. W Warunkach amerykańskich znany pod hasłem: „Powrót do podstaw”

Szko

ła jako organizacja ucząca si Ś Autorzy myślenia o szkole jako organizacji uczącej się wskazują na

możliwości transgresji – przekraczanie siebie, wychodzenie poza dotychczasowe granice działanie.

Uczenie si w organizacji i poprzez nią to suma indywidualnego i społecznego uczenia się, obejmująca

zarówno uczniów jak i wszystkich dorosłych związanych z placówka – nauczycieli, personel
administracyjny. Proces ten przebiega w trzech poziomach:

- indywidualnym
-

zespołowym

- organizacji

Zespołowe dążenie do doskonalenia oparte jest na wspólnym

uczeniu si w działaniu.

W zespołowym doskonaleniu szkoły nauczyciele i uczniowie są partnerami.

Modele szkoły współczesnejŚ

·

szkoła tradycyjna (konserwatywna) – charakteryzuje się autokratycznymi stosunkami pomiędzy

nauczycielami a uczniami:

-

dominacja nauczycieli (nauczyciel pracuje z całą klasą)

-

surowa dyscyplina panująca na lekcji

-

sterowanie aktywnością uczniów za pomocą kar i nagród

-

wiedza naukowa, którą przyswajają uczniowie, traktowana jako pewna (przekazywana w prosty i

jasny sposób)

-

nauczyciel dba o szkolny ( czytanie, pisanie)a pó niej akademicki ( zestawianie danych,

porównywanie, dowodzenie) rozwój ucznia

-

motywacja uczniów – rywalizacja

·

szkoła romantyczna

-

uczniowie uczą się wg indywidualnych planów

-

nauczyciel rezygnuje z autorytetu opartego na władzy

- klasa traktowana ja

ko zbiór indywidualności

-

nacisk na metodę uczenia

-

swoboda uczniów w określaniu czego i jak się uczyć

-

mały nacisk na systematyczność

- panuje klimat wzajemnej akceptacji
-

często korzysta się ze sprzętu audiowizualnego

·

szkoła nowoczesna

-

uczenie się w małych grupach

-

uczniowie realizują autorskie projekty edukacyjne

-

akcentuje się sam proces uczenia się ,doświadczanie, wyzwalanie zachowań kreatywnych

-

przywiązuje się duża wagę do różnorodności materiałów edukacyjnych

-

uczniowie odpowiedzialni za własny rozwój

Typologie szkoły współczesnej

· model terapeutyczny
-

wywodzi się z orientacji psychologicznej podejmującej kwestię ludzkich możliwości

-

szkoły mają służyć pełnemu rozwojowi jednostki i jej samorealizacji (wpływ psychologii Abrahama

Maslowa i Carla Rogersa ) przewaga efektów emocjonalnych nad poznawczymi

-

od nauczycieli wymaga się pomagania uczniom w radzeniu sobie w radzeniu z własnymi potrzebami i

problemami psychicznymi poprzez rozpoznanie mocnych stron i ograniczeń

-

każdy uczeń traktowany jest jako indywidualność

-

nauczyciel pomaga uczniom organizować proces uczenia się aby umożliwiać pełną ich realizację

http://notatek.pl/kolokwium-teoretyczne-podstawy-ksztalcenia?notatka