Assesing emotion by questionnaire

Herald G. Wallbott & Klaus R. Scherer

Stanisław Just

1. Po co ten tekst został napisany?

Głównym celem niniejszej pracy jest zademonstrowanie wartości używania kwestionariuszy w pomiarze

doświadczeń emocjonalnych. Badania przeprowadzone przez autorów dowodzą, że subiektywne doświadczenie emocji
(dostępnie jedynie przez samo-raport) stanowi integralną część procesu emocjonalnego, a poza tym jest istotnym uzupełnienie
informacji uzyskanych drogą indukcji laboratoryjnej i obserwacji zachowania.

2. O czym jest ten tekst?

2.1 Ważne rozstrzygnięcia odnośnie natury emocji

a) Dana sytuacja może być źródłem powstania różnych emocji. Nie można myśleć o emocji i poprzedzającej ją

sytuacji w kategoriach przyczynowo-skutkowych (S-R).

b) Nie istnieją jednakowe wzorce reakcji fizjologicznych i behawioralnych w stosunku do określonych emocji.
Istnieją oczywiście pewne podobieństwa, ale nie powinno się utożsamiać wystąpienia danej reakcji z
wystąpieniem emocji do niej przypisywanej.

c) Istotnym czynnikiem w pomiarze emocji są również różnice indywidualne.

d) Doświadczenie emocjonalne podlega silnej kontroli i regulacji społeczeństwa, choć nie zawsze osoba

doświadczająca emocji jest tego świadoma.

2.2 Wyróżniamy trzy główne typy przygotowania techniki samo-raportu:

a) Wprowadzenie emocji przez badacza (np. werbalnie)
b) Naturalne wystąpienie emocji (zaobserwowane przez badacza)

c) Reprodukcja wydarzenia emocjonalnego z pamięci

2.3 Sposoby uzyskiwania samo-raportu:

- indywidualny wywiad (rozmowa badacz-badany)

- anonimowy kwestionariusz (komputerowy, papier-ołówek, telefoniczny)

2.4 Zarys przeprowadzonych badań
Przebadano 2500 studentów z 8 krajów. Mierzono 4 podstawowe emocje: radość, gniew, strach i smutek, a w
ostatnim (trzecim) kwestionariuszu dodano jeszcze pomiar obrzydzenia, wstydu i poczucia winy. W
kwestionariuszach użyto pytań otwartych i zamkniętych. Oprócz samego doświadczenia emocjonalnego pytano m.
in. o pochodzenie i sytuację poprzedzającą wystąpienie danej emocji. Natomiast w pomiarze samych emocji
uwzględniono przede wszystkim takie czynniki jak: fizjologiczne, werbalne i niewerbalne reakcje, intensywność
reakcji, stopień kontrolowania emocji, a także subiektywne odczucie emocji (w tym różnice kulturowe).

3. Jaką definicję warto zapamiętać?

✔

Doświadczenie emocjonalne – syndrom, na który składają się: ocena sytuacji poprzedzającej wystąpienie emocji,
zmiany fizjologiczne, ekspresje motoryczne, efekty motywacyjne z przygotowaniem tendencji do działania oraz
subiektywne odczucie (świadoma reprezentacja emocji).

4. Jakie uzyskano rezultaty?

●

Spodziewane ciekawostki

•

przyczyną wszystkich mierzonych emocji (w co
najmniej ¼ przypadków) były związki.

•

radość, smutek i poczucie winy trwają relatywnie
dłużej niż gniew i znacznie dłużej niż strach czy
obrzydzenie.

•

śmierć jako powód wystąpienia smutku rzadziej
występuje u studentów europejskich i amerykańskich
niż japońskich.

●

Niespodziewane niespodziewanki :)

•

na wystąpienie emocji najczęstszą werbalną reakcją
była...cisza.

•

co piątą przyczyną strachu jest ruch uliczny.

•

tylko w przypadku gniewu zarejestrowano reakcję
niewerbalną typu: krzyk.

•

tylko w przypadku radości zarejestrowano reakcję
fizjologiczną typu: rozluźnienie mięśni.