1 |

S t r o n a

Występowanie bakterii mlekowych w mikroflorze przewodu pokarmowego człowieka


Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych

 Podstawowymi czynnościami układu pokarmowego jest trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych

Układ pokarmowy
o

Rozpoczyna się od jamy ustnej, potem poprzez gardło i przełyk pokarm dociera do żołądka, z niego
przechodzi do jelita cienkiego.

o

Niestrawione resztki przesuwane są poprzez jelito grube do odbytu.

o

Długość tej drogi wynosi 8-9 metrów.

Dzieli się na kilka połączonych ze sobą odcinków:
 jama ustna
 gardło
 przełyk
 żołądek
 jelito cienkie
 jelito grube
Liczba drobnoustrojów zasiedlających zależy od miejsca ich zasiedlenia w kolejnych odcinkach przewodu

pokarmowego.

Mikroflora autochtoniczna



Naturalna mikroflora człowieka bytuje zarówno na zewnętrznych powierzchniach ciała jak i wewnątrz.



Jest to tzw. mikroflora autochtoniczna, której obecność odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymywaniu

zdrowia i prawidłowych funkcji organizmu.

Skład ilościowy i jakościowy mikroflory autochtonicznej zależy od warunków środowiskowych, stanu zdrowia

(np. kuracji antybiotykowej, infekcji), sposobu żywienia, jak również od trybu życia (np. stresu).

Ślina

 W trawieniu i przesuwaniu pokarmów niezbędne jest wydzielanie przez gruczoły trawienne enzymów i

śluzu.

 Pierwszą taką wydzieliną jest ślina, tworzona w śliniankach.
 Oprócz funkcji trawiennej (zawiera w sobie enzym amylazę trawiącą skrobię) pełni również rolę

ochronną, ma bowiem właściwości bakteriobójcze i nawilża jamę ustną, chroniąc
ją przed twardymi składnikami pokarmu.

 pH 6,7 - 6,8
 - około 10

3

jtk / cm

3

2 |

S t r o n a

Sok żołądkowy



Jest mieszaniną kwasu solnego, wody i czynnika wewnętrznego wydzielanego przez komórki
okładzinowe oraz pepsynogenu (komórki główne) i śluzu (komórki śluzowe).



Pepsynogen jest nieaktywnym enzymem ulegającym uczynnieniu do pepsyny w środowisku kwaśnym
zapewnianym przez kwas solny. Pepsyna bierze udział w trawieniu białek.



Wydzielany przez niektóre komórki śluz ma podstawowe znaczenie dla ochrony błony śluzowej
żołądka przed "agresywnym" wpływem kwasu.



Żołądek - u zdrowego człowieka jest to miejsce prawie sterylne (pH 1,2 - 3).



Znajduje się tam nie więcej niż 10

2

- 10

3

jtk/g przy średnim pH < 3.



Są to głównie drobnoustroje względnie beztlenowe Gram(+): Lactobacillus, Streptococcus,
Enterobacterium i drożdże.



Niektóre bakterie są chronione przed pH żołądka cząstkami pokarmu i dzięki temu mogą „przebić” się
do jelit.



W stanach chorobowych, gdy żołądek jest "odkwaszony" (pH bliskie lub ponad 7), przestaje on być
naturalną barierą chroniącą przewód pokarmowy przed drobnoustrojami z zewnątrz.

Wątroba

 Jedną z funkcji wątroby jest wydzielanie żółci.
 Żółć nie spływa bezpośrednio do dwunastnicy, ale gromadzi się w pęcherzyku żółciowym.
 Główna droga wyprowadzająca żółć nosi nazwę przewodu żółciowego.

Jelita



Enzymy trawienne znajdują się również w samych jelitach.



Żółć jest mieszaniną wody, kwasów żółciowych, cholesterolu, bilirubiny i innych substancji.



Sole żółciowe odgrywają bardzo dużą rolę w trawieniu tłuszczów i rozpuszczalnych w nich witamin.



Żółć spływa najpierw do pęcherzyka żółciowego, gdzie jest zagęszczana (do 20 razy). W momencie
pojawienia się w jelicie pokarmów, zwłaszcza z dużą zawartością tłuszczów, skurcz pęcherzyka
uwalnia zgromadzoną żółć do dwunastnicy.



pH alkaliczne



jelito czcze - znajduje się tam do 10

5

jtk/g treści pokarmowej, w tym głównie: Bifidobacterium,

Streptococcus, Bacteroides, drożdże.



jelito kręte - znajduje się tam do 10

9

jtk/g treści pokarmowej, w tym głownie: Bifidobacterium,

Enterobacterium, Streptococcus, Clostridium, Bacteroides, drożdże.



jelito grube - znajduje się tam około 10

10

- 10

11

jtk/g treści pokarmowej, w tym głównie ścisłe

beztlenowce Gram(+) i Gram(-): Streptococcus, Eubacterium, Bacteroides, Bifidobacterium,
Clostridium, Lactobacillus, Enterobacterium, drożdże.

Podstawowe funkcje mikroflory jelitowej
o

degradacja resztek pożywienia (oligosacharydów, pektyn, hemiceluloz, peptydów, lipidów)

o biosynteza witamin: biotyny, ryboflawiny, kobalaminy, pirydoksyny, folacyny, kwasu pantotenowego,

witaminy K. Synteza jelitowa pokrywa część zapotrzebowania organizmu na te witaminy, dlatego
długotrwałe kuracje antybiotykowe mogą doprowadzić do niedoborów witamin z grupy B.

o

ochrona przed zagrożeniem ze strony bakterii chorobotwórczych - wytwarzanie bakteriocyn, kwasu
mlekowego lub H

2

O

2

. Bakterie stymulują układ immunologiczny organizmu do produkcji przeciwciał

zwalczających specyficzne patogenny.

3 |

S t r o n a

Trzustka



Jest prawdziwą "fabryką" enzymów.



Narząd ten wydziela na dobę do 4 litrów soku, w którym znajdują się enzymy trawiące białka, tłuszcze i
skrobię.



W przeciwieństwie do żołądka wydzielina ta ma odczyn zasadowy, dzięki zawartym w niej
wodorowęglanom.



Trzustka oprócz enzymów wydziela również hormony; najważniejsze z nich to insulina i glukagon.

Stolec

 Gatunkiem bakterii obecnym w stolcu dziecka karmionego piersią są Bifidobacterium, szczególnie Bif.

bifidum (99 % populacji przy pH stolca 4,5 - 5,5).

 W stolcu dziecka karmionego dietą mieszaną skład mikroflory przewodu pokarmowego ulega zmianie.

Wciąż dominują bifidobakterie (Bif. longum i Bif. adolescentis), to jednak pH wzrasta do 7, co świadczy
o obecności mikroflory patogennej.

 Podobnie jest w przypadku ludzi dorosłych.