Por. św. Anzelm, argument

Por. św. Anzelm, argument

ontologiczny: pojęcie w umyśle – byt

ontologiczny: pojęcie w umyśle – byt

poza umysłem /wizja obrazu w

poza umysłem /wizja obrazu w

umyśle artysty – namalowane dzieło.

umyśle artysty – namalowane dzieło.

Relacja między:
Pojęciem a rzeczą

Pojęcie „Boga” – Bóg

żywy

czy naszym pojęciom
odpowiada rzeczywistość?

czy pojęcia pouczają nas o
świecie pozamyślowym?

1. realizm skrajny (Platon)

2. konceptualizm (Kant)

3. Realizm umiarkowany

(arystotelizm)

4. Nominalizm

rzeczywistość pozamyślowa

jest adekwatna do naszych

pojęć (Platon)

idee-

rzeczy

w jaki sposób pojęcie ogólne może

odpowiadać światu

pozamyślowemu, skoro w świecie

doświadczanym zmysłowo

wszystkie rzeczy istnieją jako

jednostkowe

Temu rozwiązaniu
sprzeciwia się
doświadczenie potoczne:

powszechnikom odpowiada

rzeczywistość pojęciowa

(conceptus)

„człowiek” = to tylko

pojęcie, uchwycenie czegoś

w umyśle

Realizm umiarkowany

przyjmuje zasady

konceptualizmu

- akceptacja istnienia
rzeczywistości
jednostkowej

- powszechność
nazw

- abstrakcyjność myśli
idealna konstrukcja naukowa
wszechświata

pojęcia szczegółowe

istnieją:

- w rzeczywistości

pozamyślowej

- w naszych ujęciach

poznawczych

Porfiriusz

poglądy Boecjusza

1. Czy gatunki i rodzaje

1. Czy gatunki i rodzaje

istnieją w rzeczywistości,

istnieją w rzeczywistości,

czy są tylko konstrukcjami

czy są tylko konstrukcjami

myślowymi

myślowymi

np. Homo sapiens

np. Homo sapiens

2. Jeśli powszechniki są

2. Jeśli powszechniki są

rzeczami, to czy cielesnymi

rzeczami, to czy cielesnymi

czy duchowymi

czy duchowymi

3. Czy istnieją poza bytami

3. Czy istnieją poza bytami

cielesnymi czy w bytach

cielesnymi czy w bytach

Ad. 1: rodzaje i gatunki istnieją i w

rzeczywistości i w intelekcie

Ad. 2: rodzaje i gatunki są
niecielesne, ponieważ są wynikiem
abstrakcji

Ad. 3: są w rzeczach i poza nimi

1. W naturze istnieją tylko jednostki

2. właściwości nie istnieją poza
jednostkami (nie ma barw poza
barwnymi przedmiotami, nie ma
mądrości poza mądrą duszą)

3. Rodzaje i gatunki to nie rzeczy, lecz
słowa (voces) o pozorach
powszechności, lub też wyprowadzane
dźwięki składające się z liter i sylab

Tezy:

Teologicznym wyrazem tego

podejścia jest

herezja tryteizmu

Trzy osoby Trójcy Świętej są
trzema odrębnymi bytami
(trzema rzeczami)
mają jednak jedna wolę i moc