BLOOD &

BODY FLUIDS

1

ZABEZPIECZENIA PRZED

ZABEZPIECZENIA PRZED

KRWIĄ I PŁYNAMI

KRWIĄ I PŁYNAMI

FIZJOLOGICZNYMI

FIZJOLOGICZNYMI

ZABEZPIECZENIA PRZED

ZABEZPIECZENIA PRZED

KRWIĄ I PŁYNAMI

KRWIĄ I PŁYNAMI

FIZJOLOGICZNYMI

FIZJOLOGICZNYMI

BLOOD &

BODY FLUIDS

2

ZAGADNIENIA

ZAGADNIENIA

ZAGADNIENIA

ZAGADNIENIA

•

Zagrożenie trzema wirusami

Zagrożenie trzema wirusami

•

Kontakt z gruźlicą

Kontakt z gruźlicą

•

Czynności zmniejszające ryzyko

Czynności zmniejszające ryzyko

zakażenia wirusowego lub

zakażenia wirusowego lub

bakteryjnego

bakteryjnego

•

Schemat postepowania po

Schemat postepowania po

narażeniu na kontakt z krwią i

narażeniu na kontakt z krwią i

płynami fizjologicznymi

płynami fizjologicznymi

BLOOD &

BODY FLUIDS

3

POSTĘPOWANIE W

POSTĘPOWANIE W

URAZACH

URAZACH

POSTĘPOWANIE W

POSTĘPOWANIE W

URAZACH

URAZACH

•

Wysokie ryzyko kontaktu z krwią

Wysokie ryzyko kontaktu z krwią

i płynami fizjologicznymi

i płynami fizjologicznymi

•

Nie wiemy, który pacjent jest

Nie wiemy, który pacjent jest

zainfekowany

zainfekowany

•

ZAWSZE musimy przedsięwziąć

ZAWSZE musimy przedsięwziąć

kroki zabezpieczające

kroki zabezpieczające

BLOOD &

BODY FLUIDS

4

ZAKAŻENIA ROZPRZESTRZENIAJĄCE

ZAKAŻENIA ROZPRZESTRZENIAJĄCE

SIĘ PRZEZ KREW I PŁYNY

SIĘ PRZEZ KREW I PŁYNY

FIZJOLOGICZNEH

FIZJOLOGICZNEH

ZAKAŻENIA ROZPRZESTRZENIAJĄCE

ZAKAŻENIA ROZPRZESTRZENIAJĄCE

SIĘ PRZEZ KREW I PŁYNY

SIĘ PRZEZ KREW I PŁYNY

FIZJOLOGICZNEH

FIZJOLOGICZNEH

•

WIRUSY

WIRUSY

– Hepatitis B
– Hepatitis C
– Human

Immunodeficien

cy Virus (HIV)

•

BAKTERIE

BAKTERIE

– Gruźlica

 Przenoszona

przez ślinę

BLOOD &

BODY FLUIDS

5

WIRUSOWE

WIRUSOWE

ZAPALENIE WĄTROBY

ZAPALENIE WĄTROBY

WIRUSOWE

WIRUSOWE

ZAPALENIE WĄTROBY

ZAPALENIE WĄTROBY

•

Infekcja wątroby wywołana

Infekcja wątroby wywołana

przez wirus

przez wirus

•

Leczenie antybiotykami nie

Leczenie antybiotykami nie

odnosi skutku

odnosi skutku

–

Leczenie jedynie podtrzymujące

–

Prewencja jest najlepszym postępowaniem

–

Hepatitis (WZW) typu B i C są najgroźniejsze

dla personelu medycznego

–

Efektywną szczepionka jest tylko przeciwko

WZW typu B

BLOOD &

BODY FLUIDS

6

WZW TYPU B

WZW TYPU B

WZW TYPU B

WZW TYPU B

•

Wirus obecny we krwi i

Wirus obecny we krwi i

płynach fizjologicznych

płynach fizjologicznych

•

W Stanach Zjednoczonych

W Stanach Zjednoczonych

– 200 000 nowych przypadków

rocznie

– 12 000 pracowników Służby

Zdrowia zakażonych każdego roku

– 5-10% staje się nosicielami

BLOOD &

BODY FLUIDS

7

WZW TYPU B MOŻE

WZW TYPU B MOŻE

POWODOWAĆ

POWODOWAĆ

WZW TYPU B MOŻE

WZW TYPU B MOŻE

POWODOWAĆ

POWODOWAĆ

•

Ostre zapalenie wątroby

Ostre zapalenie wątroby

•

Przewlekłe zapalenie

Przewlekłe zapalenie

wątroby

wątroby

•

Marskość wątroby

Marskość wątroby

•

Zwiększone ryzyko raka

Zwiększone ryzyko raka

wątroby

wątroby

BLOOD &

BODY FLUIDS

8

WZW B

WZW B

ROZPRZESTRZENIA SIĘ

ROZPRZESTRZENIA SIĘ

PRZEZ SKAŻONĄ KREW

PRZEZ SKAŻONĄ KREW

I PŁYNY FIZJOLOGICZNE

I PŁYNY FIZJOLOGICZNE

WZW B

WZW B

ROZPRZESTRZENIA SIĘ

ROZPRZESTRZENIA SIĘ

PRZEZ SKAŻONĄ KREW

PRZEZ SKAŻONĄ KREW

I PŁYNY FIZJOLOGICZNE

I PŁYNY FIZJOLOGICZNE

•

Ukłucie skażoną igłą

Ukłucie skażoną igłą

– u 25% osób niezaszczepionych rozwija

się WZW B

•

Kontakt z wydzielinami

Kontakt z wydzielinami

•

Kontakty seksualne

Kontakty seksualne

•

Przetoczenia krwi

Przetoczenia krwi

– Obecnie rzadkie w związku z

rutynowymi testami wszystkich

dawców

BLOOD &

BODY FLUIDS

9

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PRZED WZW B

PRZED WZW B

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PRZED WZW B

PRZED WZW B

•

Aktywne

Aktywne

– Szczepienia przeciw WZW

 Bezpieczne
 Uodpornienie występuje po pełnej serii

szczepień u 90% osób

•

Bierne

Bierne

– Immunoglobulina Hepatitis B

 Okresowa odporność
 Podawana osobie niezaszczepionej po

ekspozycji

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
0

WZW TYPU C (HCV)

WZW TYPU C (HCV)

WZW TYPU C (HCV)

WZW TYPU C (HCV)

•

Pierwotnie nazywany “Non-A,

Pierwotnie nazywany “Non-A,

Non-B Hepatitis”

Non-B Hepatitis”

•

Początkowo zapalenie wątroby o

Początkowo zapalenie wątroby o

łagodniejszym przebiegu

łagodniejszym przebiegu

•

Częściej powoduje przewlekłe

Częściej powoduje przewlekłe

zapalenie wątroby

zapalenie wątroby

•

Może powodować marskość i

Może powodować marskość i

uszkodzenie wątroby

uszkodzenie wątroby

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
1

WZW TYPU C (HCV)

WZW TYPU C (HCV)

WZW TYPU C (HCV)

WZW TYPU C (HCV)

•

Droga zakażenia jak przy WZW B

Droga zakażenia jak przy WZW B

– Ukłucie skażoną igłą
– Płyny fizjologiczne
– Kontakt seksualny

•

Najczęstsza przyczyna

Najczęstsza przyczyna

poprzetoczeniowego zapalenia wątroby

poprzetoczeniowego zapalenia wątroby

•

Ryzyko infekcji po pojedynczym

Ryzyko infekcji po pojedynczym

zakłuciu skażoną igłą jest nieznane

zakłuciu skażoną igłą jest nieznane

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
2

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PRZED HCV

PRZED HCV

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PRZED HCV

PRZED HCV

•

Odporność aktywna

Odporność aktywna

–

Dotychczas brak szczepionki

•

Odporność bierna

Odporność bierna

–

Używa się Immunoglobuliny

(IG), ale prawdopodobnie nie

daje ona odporności

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
3

HIV

HIV

HIV

HIV

•

Drogi przenoszenia: krew, nasienie,

Drogi przenoszenia: krew, nasienie,

wydzielina z pochwy

wydzielina z pochwy

–

HIV był wyhodowany z innych płynów

•

Nie ma dowodów przeniesienia przy

Nie ma dowodów przeniesienia przy

przypadkowym kontakcie

przypadkowym kontakcie

•

Pracownicy Służby Zdrowia zarażają się

Pracownicy Służby Zdrowia zarażają się

HIV tylko poprzez zakłucie lub kontakt

HIV tylko poprzez zakłucie lub kontakt

dużej ilości skażonej krwi z otwartymi

dużej ilości skażonej krwi z otwartymi

ranami lub błonami śluzowymi

ranami lub błonami śluzowymi

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
4

PRZENOSZENIE HIV

PRZENOSZENIE HIV

PRZENOSZENIE HIV

PRZENOSZENIE HIV

•

Mniejsze ryzyko przeniesienia

Mniejsze ryzyko przeniesienia

niż WZW B

niż WZW B

•

Do infekcji dochodzi w 0,3%

Do infekcji dochodzi w 0,3%

(3/1000) przypadków po

(3/1000) przypadków po

zakłuciu skażoną igłą

zakłuciu skażoną igłą

•

Łatwo niszczony przez

Łatwo niszczony przez

powszechnie dostępne środki

powszechnie dostępne środki

dezynfekujące

dezynfekujące

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
5

GRUPY RYZYKA

GRUPY RYZYKA

INFEKCJI HIV

INFEKCJI HIV

GRUPY RYZYKA

GRUPY RYZYKA

INFEKCJI HIV

INFEKCJI HIV

•

Mężczyźni homoseksualni lub biseksualni

Mężczyźni homoseksualni lub biseksualni

•

Narkomani używający narkotyków dożylnych

Narkomani używający narkotyków dożylnych

•

Heteroseksualne kontakty z nosicielami HIV

Heteroseksualne kontakty z nosicielami HIV

•

Osoby wymagające przetaczania płynów

Osoby wymagające przetaczania płynów

krwiopochodnych (chorzy na hemofilię)

krwiopochodnych (chorzy na hemofilię)

•

Wskaźnik zakażeń HIV jest bardzo wysoki w

Wskaźnik zakażeń HIV jest bardzo wysoki w

niektórych krajach Trzeciego Świata

niektórych krajach Trzeciego Świata

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
6

ZESPÓŁ NABYTEGO

ZESPÓŁ NABYTEGO

UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI

UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI

(AIDS)

(AIDS)

ZESPÓŁ NABYTEGO

ZESPÓŁ NABYTEGO

UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI

UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI

(AIDS)

(AIDS)

•

Najpoważniejsza komplikacja po zakażeniu

Najpoważniejsza komplikacja po zakażeniu

wirusem HIV

wirusem HIV

•

Powoduje uszkodzenie układu

Powoduje uszkodzenie układu

odpornościowego

odpornościowego

•

Podatność na nietypowe infekcje zwykle

Podatność na nietypowe infekcje zwykle

nieatakujące zdrowych ludzi

nieatakujące zdrowych ludzi

•

Wysoka śmiertelność

Wysoka śmiertelność

•

2-9% pacjentów urazowych w USA jest

2-9% pacjentów urazowych w USA jest

nosicielami wirusa

nosicielami wirusa

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
7

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PRZED HIV

PRZED HIV

ZABEZPIECZENIE

ZABEZPIECZENIE

PRZED HIV

PRZED HIV

•

Aktywne

Aktywne

– Dotychczas brak szczepionki

•

Bierne

Bierne

– Użycie leków przeciwretrowirusowych w ciągu

pierwszych 2 godzin po kontakcie w

niektórych przypadkach zmniejsza zagrożenie

–

Najlepszym zabezpieczeniem jest

unikanie kontaktu

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
8

GRUŹLICA (TB)

GRUŹLICA (TB)

GRUŹLICA (TB)

GRUŹLICA (TB)

•

Infekcja bakteryjna

Infekcja bakteryjna

rozpoczynająca się w płucach

rozpoczynająca się w płucach

•

Przenoszona drogą kropelkową

Przenoszona drogą kropelkową

(kaszel i katar)

(kaszel i katar)

•

Zachorowalność wzrosła w latach

Zachorowalność wzrosła w latach

90 w związku z infekcjami

90 w związku z infekcjami

wśród pacjentów z HIV

wśród pacjentów z HIV

BLOOD &

BODY FLUIDS

1
9

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

GRUŹLICY

GRUŹLICY

ZAPOBIEGANIE

ZAPOBIEGANIE

GRUŹLICY

GRUŹLICY

•

Szczepienia BCG (test skórny

Szczepienia BCG (test skórny

staje się niemiarodajny)

staje się niemiarodajny)

•

Najlepszym zabezpieczeniem

Najlepszym zabezpieczeniem

jest nieprzepuszczalna

jest nieprzepuszczalna

maseczka

maseczka

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
0

ZABEZPIECZENIE PRZED

ZABEZPIECZENIE PRZED

KONTAKTEM Z WIRUSAMI

KONTAKTEM Z WIRUSAMI

HBV, HCV I HIV

HBV, HCV I HIV

ZABEZPIECZENIE PRZED

ZABEZPIECZENIE PRZED

KONTAKTEM Z WIRUSAMI

KONTAKTEM Z WIRUSAMI

HBV, HCV I HIV

HBV, HCV I HIV

•

Wiedza o wirusach i drogach

Wiedza o wirusach i drogach

ich przenoszenia

ich przenoszenia

•

Specjalne zabezpieczenia, jeśli

Specjalne zabezpieczenia, jeśli

masz otwarte rany lub otarcia

masz otwarte rany lub otarcia

•

Rutynowe mycie rąk

Rutynowe mycie rąk

•

Używanie wyposażenia

Używanie wyposażenia

ochronnego

ochronnego

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
1

WYPOSAŻENIE

WYPOSAŻENIE

OCHRONNE

OCHRONNE

WYPOSAŻENIE

WYPOSAŻENIE

OCHRONNE

OCHRONNE

•

Przy każdym kontakcie z pacjentem

Przy każdym kontakcie z pacjentem

używaj rękawiczek

używaj rękawiczek

•

W razie zwiększonego narażenia:

W razie zwiększonego narażenia:

jednorazowe fartuchy, maseczki, osłona

jednorazowe fartuchy, maseczki, osłona

oczu

oczu

–

Urazy, poród, intubacja

•

Używaj maseczki przy infekcjach

Używaj maseczki przy infekcjach

przenoszonych drogą kropelkową (TB)

przenoszonych drogą kropelkową (TB)

•

Niewskazana wentylacja metodą usta-

Niewskazana wentylacja metodą usta-

usta

usta

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
2

PRZECHOWYWANIE

PRZECHOWYWANIE

PRZEDMIOTÓW

PRZEDMIOTÓW

SKAŻONYCH

SKAŻONYCH

PRZECHOWYWANIE

PRZECHOWYWANIE

PRZEDMIOTÓW

PRZEDMIOTÓW

SKAŻONYCH

SKAŻONYCH

•

Ostre przedmioty wkładaj do pojemnika

Ostre przedmioty wkładaj do pojemnika

odpornego na przekłucie

odpornego na przekłucie

•

Nie nakładaj nasadek na igły

Nie nakładaj nasadek na igły

•

Sprzęt jednorazowy wrzucaj do

Sprzęt jednorazowy wrzucaj do

plastikowych pojemników

plastikowych pojemników

•

Oczyść powierzchnię noszy i sprzęt

Oczyść powierzchnię noszy i sprzęt

wielokrotnego użytku odpowiednim

wielokrotnego użytku odpowiednim

środkiem odkażającym tak szybko, jak to

środkiem odkażającym tak szybko, jak to

możliwe

możliwe

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
3

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

W RAZIE KONTAKTU

W RAZIE KONTAKTU

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

W RAZIE KONTAKTU

W RAZIE KONTAKTU

•

Natychmiast

Natychmiast

dokładnie przemyj

dokładnie przemyj

narażone miejsce

narażone miejsce

•

Powiadom

Powiadom

kierownictwo o

kierownictwo o

kontakcie

kontakcie

–

Poproś o wykonanie

testów serologicznych

u pacjenta

•

Sporządź raport

Sporządź raport

o zdarzeniu

o zdarzeniu

•

Kopie dla:

Kopie dla:

–

Koordynatora

medycznego

–

Dyrekcji

–

Działu BHP

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
4

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

W RAZIE KONTAKTU

W RAZIE KONTAKTU

POSTĘPOWANIE

POSTĘPOWANIE

W RAZIE KONTAKTU

W RAZIE KONTAKTU

•

Po wystąpieniu kontaktu

Po wystąpieniu kontaktu

–

Wykonaj testy w kierunku HIV

 Natychmiast i po 1, 3 i 6 miesiącach

–

Rozpocznij szczepienia przeciw WZW B, jeśli nie

jesteś zaszczepiony

–

W razie możliwości przyjmij Immunoglobulinę (IG)

–

W razie możliwości przyjmij leki

przeciwretrowirusowe

–

Zasięgnij porady dotyczącej narażenia na

zakażenie

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
5

PERSONEL

PERSONEL

SEROPOZYTYWNY

SEROPOZYTYWNY

PERSONEL

PERSONEL

SEROPOZYTYWNY

SEROPOZYTYWNY

•

Personel medyczny z dodatnimi

Personel medyczny z dodatnimi

wynikami testów na HIV lub WZW B

wynikami testów na HIV lub WZW B

powinien ograniczyć pracę z

powinien ograniczyć pracę z

pacjentami

pacjentami

•

Określenie limitów kontaktów z

Określenie limitów kontaktów z

pacjentami powinno być ustalone

pacjentami powinno być ustalone

przez Koordynatora i Dyrektora

przez Koordynatora i Dyrektora

Medycznego

Medycznego

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
6

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE

•

Personel medyczny powinien być

Personel medyczny powinien być

świadomy:

świadomy:

–

Potencjalnych infekcji przenoszonych przez krew

i/lub płyny fizjologiczne

–

Jak zabezpieczyć się przed zakażeniem

–

Co robić w razie wystąpienia kontaktu

•

Personel medyczny musi traktować

Personel medyczny musi traktować

każdego pacjenta jako potencjalne źródło

każdego pacjenta jako potencjalne źródło

infekcji

infekcji

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
7

PYTANIA?

PYTANIA?

PYTANIA?

PYTANIA?

BLOOD &

BODY FLUIDS

2
8

THANKS TO THE

THANKS TO THE

FOLLOWING WHO

FOLLOWING WHO

FURNISHED

FURNISHED

ILLUSTRATIONS

ILLUSTRATIONS

THANKS TO THE

THANKS TO THE

FOLLOWING WHO

FOLLOWING WHO

FURNISHED

FURNISHED

ILLUSTRATIONS

ILLUSTRATIONS

•

Roy Alson, M.D., F.A.C.E.P.

Roy Alson, M.D., F.A.C.E.P.

•

Leon Charpentier, EMT-P

Leon Charpentier, EMT-P

•

David Effron, M.D., F.A.C.E.P.

David Effron, M.D., F.A.C.E.P.

•

LifeArt images copyright

LifeArt images copyright

1999 Williams & Wilkins. All

1999 Williams & Wilkins. All

rights reserved

rights reserved

•

Bonnie Meneely, EMT-P

Bonnie Meneely, EMT-P

•

Bob Page, EMT-P

Bob Page, EMT-P