Środki podwyższające

barierę ochronną skóry

Środki łagodzące wpływ czynników chemicznych

Filtry przeciwsłoneczne UV

Liposomy

Szkodliwy wpływ otoczenia



Skóra, będąc w stałym kontakcie ze
środowiskiem zewnętrznym, często narażona
jest na jego ekstremalnie negatywne
oddziaływania



Szkodliwy wpływ otoczenia może być natury



chemicznej



fizykochemicznej



fizycznej (np. otarcia) lub też być skutkiem



agresji owadów kłujących

Szkodliwy wpływ otoczenia



Do oddziaływań natury

chemiczne

j należy

zaliczyć niekorzystne skutki wywoływane
przez

:



wodne roztwory detergentów



rozpuszczalniki organiczne



chemikalia



raz zanieczyszczenia przemysłowe



Do oddziaływań natury

fizykochemicznej

kwalifikują się przede wszystkim czynniki
atmosferyczne (promieniowanie
ultrafioletowe, nadmierny chłód).

Szkodliwy wpływ otoczenia

W celu ograniczenia wpływu wymienionych

czynników na skórę oraz podwyższenia
progu jej wrażliwości na te oddziaływania,
do preparatów kosmetycznych wprowadza
się składniki o odpowiednio dobranym i
specyficznym profilu aktywności
kosmetycznej

Komponenty chroniące skórę

Do takich składników można zaliczyć

komponenty chroniące skórę przed
szkodliwymi skutkami oddziaływań
czynników chemicznych:



filtry UV



repellenty



liposomy wzmacniające właściwości
ochronne samej skóry.

Środki łagodzące wpływ

czynników chemicznych na

skórę

Środki łagodzące wpływ czynników

chemicznych na skórę



Zawarte w preparatach chroniących skórę

substancje wykazują właściwości

powłokotwórcze



na skórze tworzą cienką warstewkę „filmu". Utworzona

powłoka stanowi barierę ochronną, zapobiegającą

agresywnym oddziaływaniom wymienionych czynników

chemicznych lub ich absorpcji przez skórę



Czasami preparaty te mogą zawierać dodatek



mydła



tlenku magnezu (dla złagodzenia drażniącego

działania kwasów)



kwasu borowego w celu osłabienia działania

drażniącego alkaliów.

Środki łagodzące wpływ czynników

chemicznych na skórę

Podstawę powłokotwórczej warstwy

ochronnej stanowią:



substancje silikonowe



węglowodory parafinowe (oleje mineralne,
wazelina), woski mineralne i pochodzenia
roślinnego



karboksymetyloceluloza)

Środki łagodzące wpływ czynników

chemicznych na skórę



Silikony, czyli tworzywa krzemoorganiczne,
należą do wysokocząsteczkowych połączeń
polimerycznych, wytwarzanych z
odpowiednich monomerów



Szkielet budowy tych substancji stanowi
łańcuch złożony na przemian z atomów
krzemu i tlenu, przy czym atomy krzemu
wiążą dodatkowo rodniki organiczne

Związki

krzemoorganiczne

otrzymuje

się

przez

polimeryzację monomerów dialkilosilanoli o budowie
R

2

Si(OH)

2

,

które

powstają

podczas

hydrolizy

dihalogenoalkilosilanów

Polisiloksany mogą mieć budowę prostotańcuchową ,
rozmaicie rozgałęziony łańcuch lub też strukturę
pierścieniową, jak np. oktametylocyklotetrasiloksan

Substancje takie są bezbarwnymi, oleistymi cieczami lub
niskotopliwymi ciałami stałymi, lżejszymi od wody, a ich
wiskozowatość rośnie wraz ze stopniem polimeryzacji

Środki łagodzące wpływ czynników

chemicznych na skórę



Najprostszymi silikonami kosmetycznymi są całkowicie
zmetylowane polimery liniowe zakończone grupami
trójmetylosiloksylowymi R=CH

3

, gdzie wartość n może

wynosić nawet kilkaset



nazwą handlową takich substancji jest

Dimethicone

(dimetikon)

np. krótkołańcuchowy dekametylosiloksan jest olejem

(T krzep. około - 70°C, T wrz. 194°C). Jego pierścieniowy
analog jest natomiast niskotopliwym ciałem stałym (T
top. 17,5°C).

Dekametylosiloksa
n



Zastąpienie grup metylowych w dimetikonach innymi
podstawnikami daje połączenia o specyficznym
przeznaczeniu



np. wprowadzenie zamiast grup metylowych
długołancuchowych reszt alkilowych daje produkty
woskowate, stosowane m.in. w kosmetycznych
preparatach ochronnych



wprowadzenie natomiast, do polimetylosiloksanów
podstawników aromatycznych, zamiast części grup
metylowych, prowadzi do polifenylometylosiloksanów
[(– Si(CH

3

)(C

6

H

5

) – O –)n] (Phenyldimethicone)



Silikony takie tworzą trwałe układy emulsyjne z
estrami kwasów tłuszczowych, woskami oraz olejem
mineralnym, co praktycznie wykorzystuje się w
kosmetyce (podstawy preparatów)



Silikony

nie rozpuszczają się w wodzie, ale

łatwo
ulegają zemulgowaniu



ich rozpuszczalność w alkoholu i innych

rozpuszczalnikach organicznych jest
uzależniona
natomiast od charakteru podstawnika R



Artykuły z silikonami mają znakomite

właściwości
rozprowadzające i są bardzo dobrze
tolerowane przez
skórę, sprawiają przy tym przyjemne,

„nie

tłuszczące"

wrażenie



Na skórze substancje te tworzą stabilny
chemicznie, odporny na wilgoć,

nieprzepuszczalny dla wody oraz trwały w
znacznym zakresie temperatur „film„



jednocześnie oczyszczają one naskórek, usuwają
zabrudzenia spowodowane związkami
tłuszczowymi



Ogromną zaletą połączeń krzemoorganicznych
jest również to, że w przeciwieństwie do
węglowodorów parafinowych,

nie utrudniają one

wymiany gazowej skóry.

Środki łagodzące wpływ czynników

chemicznych na skórę



Ze względu na wymienione właściwości, zastosowanie
silikonów w kosmetyce jest bardzo szerokie



Są one m.in.



składnikami kremów ochronnych



preparatów światłochronnych



jak również występują w artykułach do pielęgnacji
dzieci



Należy także podkreślić, że w wyniku

oksyalkilowania

tlenkiem etylenu lub tlenkiem propylenu
polimetylosilanoli uzyskuje się silikony



polioksyetylenowane lub



polioksypropylenowane,

odznaczające się aktywnością

powierzchniową (tzw. tenzydy silikonowe)

Środki łagodzące wpływ czynników

chemicznych na skórę

Tenzydy silikonowe wykazują właściwości

typowe dla tenzydów niejonogennych, a w
kosmetyce występują w roli czynników



zwilżających



podwyższających higroskopijność
naskórka



emulgatorów

Filtry przeciwsłoneczne

UV

Filtry przeciwsłoneczne UV



Światło słoneczne obejmuje zakres
promieniowania:



podczerwonego (IR), czyli cieplnego, o
długości fali powyżej 800 nm



zakres światła widzialnego (VIS),
mieszczący się w przedziale od

800 do 400

nm



oraz część krótkofalową widma (UV) o
długości fali poniżej 400

ZAKRESY PROMIENIOWANIA i UDZIAŁY

PROCENTOWE

UV (nadfiolet)

200 – 400 nm

około 5%

VIS (widzialne)

400 – 800 nm

39 %

IR (podczerwone) 300 – 3000 nm

56

%

ŚWIATŁO SŁONECZNE

PROMIENIOWANIE

PODCZERWONE (IR) -

długość fali >800 nm

ŚWIATŁO WIDZIALNE (VIS)

długość fali od 800-400 nm

PROMIENIOWANIE KRÓTKOFALOWE (UV)

długość

UV A

(

320-400 nm

)

UV B

(285-320

nm)

UV C

(200-285 nm

)

Filtry przeciwsłoneczne UV

Ze względu ne efekty biologiczne, jakie promieniowanie UV
wywołuje, zakres UV dzieli się na 3 rejony: A, B, i C.
Udział Procentowy podzakresów w promieniowaniu

słonecznym

docierającym do powierzchni Ziemi jest następujący:

UV C 200 – 285 nm

0,0 % *

UV B 285 – 320 nm 0,8 %
UV A 320 – 400 nm 99,2 %

*

promieniowanie nadfioletowe UV C praktycznie nie dociera do

powierzchni Ziemi, gdyż jest pochłaniane na wysokości 35-40
km przez warstwę ozonową atmosfery.

Filtry przeciwsłoneczne UV



Szczególnie dużą aktywność fotobiologiczną
wykazuje część krótkofalowa promieniowania
ultrafioletowego



Promieniowanie to jest bowiem zabójcze dla bakterii
i innych drobnoustrojów, przy czym największą
skutecznością bakteriobójczą odznacza się zakres
253,7 – 265 nm



Pod wpływem krótkofalowego promieniowania UV
odbywa się również przemiana

ergosterolu w

witaminę D

2

oraz 7-dehydrocholesterolu w witaminę

D

3

Filtry przeciwsłoneczne UV



Oprócz wspomnianych pozytywnych skutków,
krótkofalowy zakres promieniowania
ultrafioletowego oddziałuje na organizm człowieka
również negatywnie



Docierające do powierzchni Ziemi promieniowanie
UV B przenika w głębsze warstwy skóry



przyspiesza degenerację tkanki łącznej



wywołuje anomalie pigmentowe



rumień, keratozę, czyli nienowotworowe zmiany
skóry



oraz oddziałuje na materiał genetyczny

Filtry przeciwsłoneczne UV



W proces naprawczy DNA zaangażowane są m.in.
specyficzne enzymy zwane endonukleazami



Wskutek intensywnej ekspozycji na
promieniowanie świetlne, szczególnie u ludzi w
wieku starszym, pojemność enzymatycznego
systemu regenerującego kwasy nukleinowe jest
często niewystarczająca, co może stać się

przyczyną zmian kancerogennych skóry

Filtry przeciwsłoneczne UV



Innym skutkiem niekorzystnego oddziaływania
promieniowania UV B na organizm jest

rumień

i

pojawiający się w jego następstwie

proces zapalny

skóry



Zwykle oparzenia słoneczne są skutkiem oddziaływania
promieniowania UV w zakresie

280-320

Pprocentowa zależność pomiędzy intensywnością rumieniotwórczą a
długością fali promieniowania słonecznego z poszczególnych podzakresów
UV



W zależności od typu skóry odczyn rumieniowy

występuje zawsze,
czasami lub nigdy



Na jego powstanie najbardziej narażone są

osoby o typie skóry O, I, II o jasnych oczach

włosach blond lub rudych oraz dzieci



Na nasilenie odczynu rumieniowego mogą także

wpływać warunki
środowiskowe, np. na plaży, gdy dochodzi do
sumowania się
promieniowania odbitego od piasku i wody

Filtry przeciwsłoneczne UV



Ubocznym skutkiem, obserwowanym w wyniku
nadmiernego naświetlania organizmu

promieniowaniem słonecznym

z zakresu UV A

,

jest

natomiast

fototoksyczność

-

czyli zwiększona

wrażliwość skóry na światło w obecności

fotouczulaczy



Właściwości fotouczulające mają m.in. niektóre leki
(sulfonamidy, tiazydy, tetracykliny, pochodne
akrydyny, niesteroidowe leki przeciwzapalne), barwniki
eozynowe, jak też stosowane w kosmetyce żywice,
uzyskiwane z drewna drzew liściastych.

Filtry przeciwsłoneczne UV



Organizm chroni się przed szkodliwym działaniem
promieni słonecznych na kilka sposobów



Pierwszym, a zarazem najistotniejszym
sposobem, jest mechanizm ochronny związany z
uwalnianiem przez przysadkę mózgową hormonu
melanotropowego



Hormon ten pobudza melanocyty, tj.
wyspecjalizowane komórki do wytwarzania
zwiększonej ilości melanin, ciemnego pigmentu
skóry



Organizm ludzki wytwarza dwa rodzaje melanin:



feomelaniny,

o zabarwieniu od żółtego do

czerwonobrunatnego



brązowoczarne

eumelaniny



Pod wpływem światła eumelaniny ulegają
odwracalnym przemianom, zawierające siarkę
żółtoczerwonobrunatne feomelaniny są
natomiast rozkładane, a produkty ich rozkładu
wykazują właściwości mutagenne



tym m.in. tłumaczy się

znacznie częstszą

zapadalność na choroby nowotworowe skóry osób
rudych niż osób o karnacji ciemnej.

Ryć



Melaniny są biosyntetyzowane w

ustroju z tyrozyny, która w

obecności

enzymu hydroksylazy tyrozynowej

ulega

hydroksylacji do 3,4-

dihydroksyfenyloalaniny, czyli

DOPA.



Nierozpuszczalne w wodzie

pigmenty

melaninowe chronią organizm

przez

absorbowanie długofalowego

promieniowania UV

.



Naturalnym czynnikiem ochronnym organizmu przed
krótkofalowym promieniowaniem słonecznym UV jest
również biosyntetyzowany z histydyny

kwas

urokaninowy (kwas β-imidazoiloakrylowy

, którego

stężenie w pocie rośnie pod wpływem promieni
słonecznych

Kwas urokaninowy wykazuje zdolność pochłaniania
promieniowania o długości fali 290 nm, co łagodzi
niekorzystne oddziaływania promieniowania

UV B na

organizm.

Filtry przeciwsłoneczne UV



Krótkofalowe promieniowanie UV, stymuluje podział
komórkowy i prowadzi do pogrubienia skóry



następstwem tego jest osłabienie przenikania
promieniowania UV w głąb organizmu na skutek pochłaniania
promieni świetlnych przez pogrubioną warstwę rogową
naskórka



Bezpośredni wpływ na proces brązowienia skóry wywiera
promieniowanie UV A, ponieważ stymuluje ono biosyntezę
melanin



Promieniowanie UV B, wzmagając intensywność podziału
komórek skóry, przyspiesza proces brązowienia w sposób
pośredni



ponadto podczas podziału komórek skóry ziarna wytworzonej
wcześniej melaniny są uwalniane i wzbogacają naskórek, co
również pogłębia jego pigmentację.

Filtry przeciwsłoneczne UV



Niepożądanym skutkom działania promieniowania
zapobiegamy przez ochronę skóry preparatami
kosmetycznymi zawierającymi filtry, które pochłaniają
fototoksyczny zakres promieniowania słonecznego



Jako filtry przeciwsłoneczne najczęściej są stosowane
syntetyczne połączenia organiczne, które mają zdolność
absorpcji, szkodliwej dla skóry, krótkofalowej części
światła słonecznego, głównie z zakresu UV B



Ponieważ promieniowanie UV A jest także zakresem
fotoaktywnym, zdolnym do wywołania pewnych reakcji
fototoksycznych i fotoalergicznych, właściwości
światłochronne niektórych preparatów kosmetycznych
mogą być profilaktycznie rozszerzone również na zakres
UV A.



Ze względu na długość fali pochłanianego
promieniowania słonecznego UV przez filtr,
światłochronne preparaty kosmetyczne można
podzielić na

dwie grupy:



Do pierwszej grupy

należą artykuły absorbujące

cały zakres promieniowania słonecznego UV



środki takie są stosowane głównie w przemyśle,
przez alpinistów czy też przez osoby
ekstremalnie wrażliwe na wpływ promieniowania
słonecznego. Są to tzw.

filtry szerokozakresowe



Do drugiej grupy

należą natomiast filtry

kosmetyczne absorbujące

selektywnie

poszczególne podzakresy promieniowania
słonecznego UV



w praktyce kosmetycznej są to najczęściej filtry
typu

UV B,

które stosuje się po to, aby osiągnąć

zbrązowienie skóry bez narażania organizmu na
wystąpienie ubocznych skutków „kąpieli"
słonecznych



Od filtrów tych wymaga się, aby ich właściwości
spektralne pozwalały na pochłanianie

90-98%

promienio wania UV B, z jednoczesnym
przepuszczaniem pełnego zakresu UV A.



Stopień absorpcji promieniowania UV przez
filtr określa

współczynnik SPF – sun protection

factor



SPF – informuje, ile razy dłuższa ekspozycja na
słońce, po zastosowaniu filtra UV, wywołuje
rumień słoneczny, porównywalny z rumienieni
pojawiającym się na skórze nie chronionej
filtrem



np. w przypadku wystąpienia naturalnego
rumienia po 1 minucie ekspozycji świetlnej, filtr
z SPF=20 umożliwia przebywanie na słońcu, z
identycznym efektem, przez 20 minut



Artykuły o współczynniku wyższym chronią
maksymalnie skórę i są określane nawet jako

blokery

promieniowania słonecznego.

Filtry przeciwsłoneczne UV



Ogromna większość stosowanych w kosmetyce filtrów UV
należy do związków syntetycznych



Z substancji naturalnych

, jako filtrów UV w preparatach

kosmetycznych, używa się

pochodnych

hydroksykumaryny i kwasu

m-digalusowego

.

W

preparatach kosmetycznych kwas m-digalusowy jest
stosowany w postaci trójoleinianu (Solprotex)

Kwas m-digalusowy

Filtry przeciwsłoneczne UV



Kumaryna (benzo-α-piron) występuje m.in. w
nostrzyku lekarskim Melilotus officinalis
(Fabaceae), marzance wonnej Asperula
odorata (Rubiaceae), trawie żubrówce
Hierochloe odorata (Poaceae). – Substancja
silnie wonna, łatwo sublimująca, bardzo
trudno rozpuszczalna w wodzie

Kumaryna eskuletyna
umbeliferon

Filtry przeciwsłoneczne UV



Zdecydowana większość kosmetycznych filtrów
promieniochronnych należy do związków
wytwarzanych syntetycznie



Związki te wywodzą się z różnych grup chemicznych
i charakteryzują się specyficzną dla danej substancji
szerokością spektralną



Umożliwia to zaszeregowanie ich odpowiednio do
filtrów grupy UV A, UV B lub też filtrów
szerokozakresowych (UV A+B)

Filtry przeciwsłoneczne UV B



Najkorzystniejszy efekt ochronny uzyskuje się w

przypadku połączeń wykazujących maksymalną

absorpcję promieniowania w zakresie

305--310 nm



Kosmetyczne filtry UV B można podzielić na

wywodzące się z:



kwasu 4-aminobenzoesowego



kwasu 4-metoksycynamonowego



kwasu salicylowego



terpenów



połączeń o różnej budowie

Filtry przeciwsłoneczne UV B z grupy
pochodnych PABA

Filtry przeciwsłoneczne UV B z grupy

pochodnych PABA



W USA estry

PABA są zaliczane do

najczęściej stosowanych w preparatach
kosmetycznych filtrów UV B



W zależności od charakteru podstawnika R
grupy aminowej rozpuszczają się one w
rozpuszczalnikach organicznych (alkohol)
lub mogą rozpuszczać się w wodzie



Wzrost właściwości hydrofilowych estrów
PABA osiąga się przez oksyetylenowanie
grupy aminowej, (np. Lusantan 25, tabela)

Pochodne kwasu 4-

metoksycynamonowego



Przykładem rozpuszczalnego w wodzie, ale także i w
alkoholach filtru UV B jest sól dietanoloamoniowa
kwasu 4-metoksycynamonowego, występująca pod
nazwą handlową

Parsol Hydro

Pochodne kwasu salicylowego



Przykładowo, homosalat (Homosalate) jest olejem
nie mieszającym się z wodą, łatwo rozpuszczającym
się natomiast w oleju parafinowym i alkoholach

Kwas salicylowy

Salol (ester fenylowy kwasu

salicylowego)

R stanowi pierścień benzenu

Homosalate, HMS, Heliophan
(ester 3’,3’,5’-

trimetylocykloheksylowy kwasu

salicylowego)

Związki terpenowe



Filtry przeciwsłoneczne z grupy terpenów wywodzą
się przede wszystkim z pochodnych bornan-2-onu,
czyli

kamfory



3-Benzylidenokamfora ( R=H) oraz jej metylowa
pochodna (R=CH

3

), Eusolex 6300) są związkami

rozpuszczającymi się w olejach

Związki różne



W grupie związków różnych znalazły się filtry UV B,
wywodzące się z układów heterocyklicznych) oraz
pochodne benzofenonu. W zależności od rodzaju
podstawników obecnych w obrębie układu związki takie
wykazują powinowactwo do fazy wodnej lub olejowej



Z pochodnych imidazolu, chroniących skórę przed
promieniowaniem UV, w preparatach kosmetycznych
jest stosowany

kwas urokaninowy

oraz jego estrowa

pochodna

Ester kwasu
urokaninowego (pochodna
imidazolowa)

Związki różne



Z pochodnych benzoksazolu oraz benzotriazolu do
filtrów światłochronnych UV B zaliczają się

Witisol

,

czyli 2-fenylo-5-metylobenzoksazol oraz

Drometrizole

(Tinuvin P)

Witisol

Filtry przeciwsłoneczne UV A



Promieniowanie z zakresu UV A wywołuje
zbrązowienie skóry nie poprzedzone rumienieniem



W specyficznych sytuacjach, np. w obecności
substancji fotouczulających, zakres UV A może być
również zakresem fototoksycznym dla organizmu



dlatego też obecność filtrów typu UV A w
kosmetycznych preparatach przeciwsłonecznych
ma w większym stopniu znaczenie

profilaktyczne

niż ochronne

Eusolex 8200
( 4 -
izopropylodibenzoilometan)
R1 = H

R =

Filtry przeciwsłoneczne UV A



Filtry UV A wywodzą się z

dibenzoilometanu,

różnie

podstawionego (R, R1) w części aromatycznej
cząsteczki



Związki takie nie mieszają się z wodą, rozpuszczają
się natomiast w alkoholach i olejach

Filtry szerokozakresowe (UV A+B)



Efekt szerokozakresowego filtru UV A+B osiąga się:



przez zastosowanie mieszaniny filtrów specyficznych
dla poszczególnych podzakresów promieniowania UV,
z zachowaniem odpowiedniej proporcji składników



przez zastosowanie związków pojedynczych, lecz
odznaczających się dużą szerokością spektralną



Przykładem filtru szerokozakresowego,
stanowiącego kombinację składników o różnej
szerokości spektralnej, jest

Eusolex 8021 (eusoleks

8021)



filtr ten stanowi mieszaninę eusoleksu 8020 (filtr UV A) oraz
eusoleksu 6300, który jest filtrem typu UV B z grupy pochodnych
benzylidenokamfory

Filtry szerokozakresowe (UV A+B)

Filtry szerokozakresowe (UV A+B)



Drugi rodzaj filtrów kosmetycznych UV A+B tworzą
pochodne 2-hydroksybenzofenonu

R=H, R1, R3 = OCH3, R2 = OH  UVINUL D – 49,
R=SO3H, R1= OCH3,R2 , R3=H



UVINUL MS – 40

R, R3 =H, R1 =OC8H17 , R2=OH  OCTABENZONE

Białe pigmenty



Efektywność filtrów kosmetycznych UV
wspomagają obecne w preparatach
światłochronnych białe pigmenty:



dwutlenku tytanu (TiO2)



tlenku cynku (ZnO)



kaolin



Pigmenty takie potęgują działanie ochronne
filtru absorpcyjnego



wywołują

zjawisko lokalnych refleksów

i

odbijają promieniowanie słoneczne

Skuteczność ochronna



Poszukiwania nowych kosmetycznych filtrów
promieniowania UV są zagadnieniem wciąż
aktualnym



stosowane dotychczas związki

dość łatwo

wchłaniają się ze skóry do krwiobiegu, co
skraca okres ich skuteczności ochronnej

LIPOSOMY

Budowa



Liposomy są mikroskopijnymi pęcherzykami,

tworzącymi się spontanicznie z mieszaniny

fosfolipidów

(lecytyn

) w roztworze wodnym



Pęcherzyki liposomów mają średnicę ponad 20 nm, a

ich powłoka jest zbudowana z podwójnej membrany

lipidowej



Struktura tej membrany jest tak uformowana, że

reszty lipofilowe fosfolipidów są skierowane do

wnętrza membrany, reszty hydrofilowe fosfolipidów

występują natomiast po obu jej zewnętrznych

stronach



Taka budowa membran powoduje, że:



w wodnym wnętrzu liposomów mogą zostać zamknięte
hydrofilowe składniki fazy wodnej



składniki rozpuszczalne w tłuszczach mogą natomiast być
włączone w lipidową strukturę powłoki pęcherzyków



Liposomy przenikają przez naskórek. Stosowane są do
transdermalnego transportu aktywnych składników artykułu
kosmetycznego w głębsze warstwy skóry



Ponadto liposomy, oprócz pełnienia funkcji transportowych, mogą:



zabezpieczać wrażliwe składniki wyrobu kosmetycznego w okresie
przechowywania przed degradującym wpływem środowiska
zewnętrznego



chronić je w trakcie przenoszenia transdermalnego przed
rozkładem enzymatycznym



Można przyjąć, że ochronna zewnętrzna ściana naskórka jest
zbudowana ze zrogowaciałych komórek, tzw.

korneocytów,

stanowiących cegiełki zespolone

międzykomórkowym spoiwem

,

bogatym w składniki lipidowe uwolnione z keratynosomów



Reszty lipofilowe tych lipidóww

(ceramidów, cholesterolu,

trójglicerydów, kwasów tłuszczowych)

rozpuszczają się w

sobie wzajemnie tworząc membrany lipidowe, poprzeplatane
warstwą wodną, zawierającą zhydratyzowane grupy polarne
wymienionych połączeń lipidowych



Taka struktura membran warstwy SC

przypomina budowę

otoczki pęcherzyków liposomów

Drogi przenikania liposomów

Możliwe są dwie drogi przenikania
liposomów przez nie uszkodzoną
warstwę SC



Jest wysoce prawdopodobne, że liposomy są w stanie przenikać w nie
naruszoną warstwę rogową skóry zarówno przez korneocyty, jak i
międzykomórkowe membrany lipidowe, uwalniając przy tym



składniki zamknięte w ich wnętrzu



lub wbudowane w ich otoczkę



Składniki przenoszone przez liposomy można tak dobrać, aby za ich
pomocą

regulować właściwości warstwy S.C

.



Prawdopodobnie każde zwiększenie przenikania w zdrową i nie
uszkodzoną skórę jest wynikiem podwyższenia

stopnia płynności

lipidowych membran międzykomórkowych warstwy SC oraz

podwyższonej hydratacji keratyny

warstwy rogowej naskórka



Zmiany te wzmagają absorpcję lipofilowych i hydrofilowych
składników np. leków do warstwy SC drogą trans i
intercelularna, jak i dyfuzję tych związków w głębsze
warstwy skóry



Cel zastosowania liposomów w kosmetyce i
dermatologii jest zupełnie różny:



Zasadniczym celem stosowania liposomów w kosmetyce jest



wzmocnienie bariery ochronnej skóry i



jednocześnie utrzymanie właściwego poziomu hydratacji naskórka

Poza lipidami, preparaty zawierające liposomy mogą przenosić w głębsze warstwy skóry

kwas hialuronowy, wykazujący właściwość podwyższania stopnia hydratacji naskórka,
hydrolizaty kolagenowe, cukry, kompleks witamin odżywczych (A, C, E, prowitaminę B5),
regulujących funkcjonowanie naskórka, ale także np. ekstrakty tymianku

Składniki transportowane przez liposomy mogą następnie wnikać do wnętrza komórek

skóry w rezultacie interakcji liposomów z komórką, co sprzyja poprawie „kondycji"
komórek skóry, utrzymaniu

właściwej hydratacji naskórka oraz nadaniu skórze

gładkości i delikatności



W dermatologii

:



liposomy są nośnikami składników lipidowych z silnie
polarnymi grupami hydrofilowymi (np. lecytyny) oraz
lipidów z rozgałęzionymi i nienasyconymi resztami
tłuszczowymi



działania liposomów

wzmagają przenikanie

hydrofilowych i lipofilowych składników leku

drogą

transcelularną i intercelularna przy miejscowym
zastosowaniu preparatu (leku)