Miedź i jej
stopy

Czysta

miedź  =8.9[g/cm

3

] (Fe-7.8) Ts=1083

0

C koszt miedzi

to głównie koszt ubogiej rudy 0.5 -7.5%Cu /chalkopiryt
CuFeS

2

/, koszty jej uzyskania spadają przy uwzględnieniu

innych pierwiastków obecnych w rudzie /Ag; lantanowce/.
Własności Cu zależą od czystości -hutnicza (99-99.5%);
elektrolityczna -99.99%. Zastosowania ~50% na przewody
elektryczne 56[m/ mm

2

]) -przewody napowietrzne

umacnia dodatkiem 0.5-1%Cd , pokrycia dachowe, wymienniki
ciepła.

Pozostałe 50% to

stopy

.

Mosiądze Cu-Zn(5-45%)

na rury, blachy,

chłodnice, armaturę wodną, elementy
konstrukcji.

Prof.. J.

Pietrzyk

02.2006p

Brązy

brąz cynowy (do 11%Sn)- dobre własności odlewnicze

(posągi, armatura wod.)

Na jego bazie stopy łożyskowe.

Brązy aluminiowe (5-10%Al)

-większa wytrzymałość od CuSn
Tańsze Brązy berylowe
(2%Be) na narzędzia nie iskrzące
do pracy w atmosferze zagrożonej
wyb. Brązy krzemowe (do 4%Si)
-na membrany, sprężyny.

Wszystkie stopy Cu oprócz
zasadniczego pierwiastka zawierają i
inne polepszające jego własności,
najczęściej. Większość z nich
poddawana jest obróbce cieplnej.

Miedzionikle

-Ni przydaje stopom kolor srebrzysty i odporność na

ścieranie stąd jego zastosowanie na monety (15-25%Ni) oraz ozdoby
elementy mechaniki precyzyjnej (12-25%Ni +15-40%Zn) -korpusy
zegarków, cyrkle i t.p.

Stopy oporowe nikielina (Cu+30%Ni) druty termopar -constantan
(Cu+44%Ni)

Aluminium i jego stopy

Czyste

aluminium  =2.7[g/cm

3

] (Fe-7.8) Ts=660

0

C koszt

aluminium to głównie koszt energii elektrycznej potrzebnej
do elektrolizy rudy Al -boksytu (52-65%Al

3

O

2

), pierwiastek

odporny na korozję e. ch. i utlenianie -daje zwarte warstwy
ochronne, podczas utleniania anodowego można uzyskać na
powierzchni różnokolorowe warstwy ochronno -dekoracyjne.
Silnie umacnia się podczas odkształcenia i dodatki stopowe.

Zastosowania czystego Al.-armatura przemysłu spożywczego
(platerowanie), opakowania -folie, wymienniki ciepła, proszek na
farby.

Stop
Al

Al

Stal

Zbrojone drutem stalowym przewody
elektryczne wysokiego napięcia.

Stopy Al. posiadają stosunek R

m

/ wyższy aniżeli stale - stąd

powszechne ich zastosowanie w środkach transportu. Metalurgia
stopów Al. jest bardziej złożona co wiąże się z ich utlenianiem i
możliwością powstawania pożarów.

Największą popularnością

cieszą się stopy Al+(2-5%)Cu -

durale

. Które poddane

przesyceniu i
starzeniu
osiągają wysokie
własności.
Starzenie może
się odbywać
przy +20

0

C co

umożliwia taką
obróbkę dużych
elementów.

Durale to najczęściej stopy
do przeróbki plastycznej.
Druga grupa stopów to
stopy odlewnicze

siluminy

(Al +10

-13%Si) posiadające
dobre własności
odlewnicze które
zawdzięczają
niskotopliwej eutektyce.

Zastosowania siluminów to odlewy na elementy środków
transportu -korpusy silników, tłoki, armatura okrętowa, galanteria
elektrotechniczna.

Najlepszą wytrzymałość właściwą stosunek R

m

/ (ciężar właściwy 

o 10% niższy od durali) posiadają

stopy

Al-~2%Li

(

litu=0.534[g/cm

3

]) -nowoczesne stopy dla lotnictwa. Wysoką

wytrzymałość, udatność przy niskich temperaturach, wytrzymałość
zmęczeniową uzyskują po przesycaniu i starzeniu -umocnieniu
wydzieleniowemu. Stopy te są stosowane na podłogi, pokrycia
użebrowania samolotów.

Najwyższą

wytrzymałość właściwą utrzymującą się do ~500

0

C

posiadają

stopy

tytanu

( tytanu=4.5[g/cm

3

]) również powszechnie

stosowane w lotnictwie.

Prof.. J.Pietrzyk
02.2006p