Grupa 6
sekcja D

Zaświadczenia lekarskie.

Badania i eksperymenty

medyczne.

Zaświadczenia lekarskie

Art. 40. Kodeksu Etyki Lekarskiej



Wydawanie zaświadczeń lekarskich jest

dozwolone jedynie na podstawie aktualnego

badania lub odpowiedniej dokumentacji.

Przykład



Do lekarza psychiatry przychodzi zdrowy
mężczyzna, który prosi o wystawienie
zaświadczenia o rzekomej chorobie
psychicznej w celu uniknięcia zasadniczej
służby wojskowej. Lekarz wystawia takie
zaświadczenie oczywiście za należyte
wynagrodzenie, mimo że pierwszy raz widzi
tego pacjenta, nie mówiąc już o jakimkolwiek
badaniu.

Art. 41. Kodeksu Etyki Lekarskiej



Każde zaświadczenie lekarskie lub inny

dokument medyczny powinien umożliwiać

identyfikację lekarza, który go wystawił.

Treść dokumentu powinna być zgodna z

wiedzą i sumieniem lekarza. Nie może być

ona formułowana przez lekarza pod presją lub

w oczekiwaniu osobistych korzyści.

Przykłady



W 2007 roku w Wrocławiu lekarz medycyny pracy
przyjmował łapówki w zamian za wystawianie
fikcyjnych zaświadczeń o niezdolności do pracy. Jego
pacjentami były osoby których pracodawca szukał
pretekstu do zwolnienia pracownika.



W zamian za to lekarz otrzymywał przywileje finansowe
oraz możliwość przeprowadzenia badań okresowych
większej grupy pacjentów w firmie pracodawcy.



Do lekarza przychodzi pacjent, który potrzebuje

zaświadczenia o braku przeciwskazań
zdrowotnych do wykonywania swojego zawodu
(piekarz) . Lekarz wystawia zaświadczenie
wiedząc ze pacjent jest uczulony na mąkę.
Mimo to za namową pacjenta wydaje fałszywe
zaświadczenie zdrowotne o zdolności do pracy
w piekarni.

Przykłady



Do lekarza przychodzi pacjent, który potrzebuje

zaświadczenia o braku przeciwskazań
zdrowotnych do wykonywania swojego zawodu
(kierowca samochodu dostawczego) . Lekarz
okulista sprawdza wzrok pacjenta i okazuje
się,że nie może on prowadzić pojazdów. Mimo
to za namową pacjenta wydaje fałszywe
zaświadczenie zdrowotne o zdolności do
prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Przykłady

Badania naukowe i eksperymenty

biomedyczne

Art. 41a. Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty



Lekarz przeprowadzający badania

naukowe, a w szczególności eksperymenty
medyczne, powinien przestrzegać norm i
obowiązków wynikających z Kodeksu Etyki
Lekarskiej oraz ogólnie przyjętych zasad
etyki badań naukowych.

Art. 2. Kodeksu Etyki Lekarskiej



1. Powołaniem lekarza jest ochrona

życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie

chorobom, leczenie chorych oraz

niesienie ulgi w cierpieniu; lekarz nie

może posługiwać się wiedzą i

umiejętnością lekarską w działaniach

sprzecznych z tym powołaniem.

 



2. Największym nakazem etycznym dla

lekarza jest dobro chorego – salus aegroti

suprema lex esto.

Art. 42. Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza

dentysty



Eksperymenty medyczne z udziałem

człowieka mogą być przeprowadzane przez

lekarza, o ile służą poprawie zdrowia pacjenta

biorącego udział w doświadczeniu (e.

lecznicze)lub wnoszą istotne dane

poszerzające zakres wiedzy i umiejętności

lekarskich (e. badawcze). Lekarz

przeprowadzający eksperyment leczniczy

powinien być przeświadczony, że spodziewane

korzyści dla pacjenta przeważają w istotny

sposób nad nieuniknionym ryzykiem.

Badania naukowe i

eksperymenty biomedyczne

Art. 42a. Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty



1. Lekarz przeprowadzając eksperyment

leczniczy nie może narażać pacjenta na ryzyko
w istotnym stopniu większe niż to, które grozi
osobie nie poddanej temu eksperymentowi.



2. Lekarz przeprowadzając eksperyment

badawczy z udziałem człowieka może
podejmować wyłącznie ryzyko minimalne.

Badania naukowe i eksperymenty

biomedyczne

72-letni mężczyzna choruje na nowotwór płuc z
przerzutami do mózgu i wątroby.
Planuje się badania leków przeciwnowotworowych w
fazie II.
Chorego nie prosi się o zgodę na udział w badaniach,
ponieważ traktuje się je jako metodę leczniczą.
Chory nie wie, że znajduje się w stanie terminalnym.

Przykła

d

Pacjentka 50-letnia chora na nowotwór piersi wyraziła
świadomą zgodę na udział w eksperymencie
leczniczym.
W toku stosowanej nowatorskiej terapii pojawiły się u
niej działania uboczne w postaci uporczywych
nudności i wymiotów, znacznie pogarszających jej
dotychczasowe

funkcjonowanie,

o

możliwości

wystąpienia których została jednakowoż uprzedzona.
W związku z doznawanym dyskomfortem pacjenta
chce wycofać się z eksperymentu.
Lekarz

nie

wyraża

zgody,

argumentując

to

zaawansowaniem terapii.

Przykła

d

1.Od osoby, która ma być poddana eksperymentowi
medycznemu, lekarz musi uzyskać zgodę po uprzednim
poinformowaniu jej o wszystkich aspektach
doświadczenia, które mogą jej dotyczyć, oraz o prawie
do odstąpienia w każdym czasie od udziału w
eksperymencie.

Art. 43 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty

Studentki położnictwa zostały poproszone o udział
w eksperymencie prowadzonym przez swojego
asystenta. Oczywiście zostały poinformowane o
możliwości nieprzystąpienia do eksperymentu,
jednak w niedalekiej przyszłości zbliżało się
zaliczenie końcowe z odbywanego stażu.

Przykła
d

Art. 43 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza

dentysty

2. Osoba wyrażająca zgodę na udział w eksperymencie
nie może czynić tego pod wpływem zależności od
lekarza czy pozostawania pod jakąkolwiek presją.

W związku z badaniami klinicznymi nad substancją, z
którą wiąże się nadzieje w terapii reumatoidalnego
zapalenia stawów poszukiwano młodych, zdrowych
ochotników.
Wobec niewystarczającej liczby chętnych poproszono o
pomoc kilka jednostek wojskowych.

Przykła
d

Art.43 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza

dentysty

3. Lekarz nie może prowadzić eksperymentów
badawczych z udziałem osób
ubezwłasnowolnionych, żołnierzy służby zasadniczej
oraz osób pozbawionych wolności z wyjątkiem badań
prowadzonych dla dobra tych grup.

80-letnia kobieta cierpiąca na demencję starczą
ma szansę wziąć udział w badaniach nad nowym
lekiem, mogącym potencjalnie opóźniać rozwój
choroby .
Próba nawiązania logicznego kontaktu z pacjentką
i uzyskania jej zgody – nie powiodła się.
Lekarz prosi o pomoc córkę, będącą
przedstawicielem ustawowym pacjenta, ta –
wyraża pisemną zgodę.

Przykła
d

Art. 44 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza

dentysty

1. W przypadku pacjenta niezdolnego do
świadomego podjęcia decyzji i wyrażania woli,
lekarz powinien uzyskać na piśmie zgodę jego
przedstawiciela ustawowego lub sądu
opiekuńczego.

2. Warunkiem niezbędnym do podjęcia
eksperymentu medycznego z udziałem osób
wymienionych w ust. 1 jest brak możliwości
przeprowadzenia badań o porównywalnej
skuteczności z udziałem osób zdolnych do
wyrażenia zgody.

Art. 45 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza

dentysty

1. Lekarz uczestniczący w eksperymentach

medycznych musi je przeprowadzać zgodnie z
zasadami badań naukowych. Eksperymenty z
udziałem człowieka powinny być poprzedzone
badaniami in vitro oraz in vivo na zwierzętach.
Zwierzęta poddawane eksperymentom należy
odpowiednio traktować i w miarę możliwości
chronić przed cierpieniem.



2. Lekarzowi nie wolno przeprowadzać

eksperymentów badawczych z udziałem
człowieka w stadium embrionalnym



3. Lekarz może przeprowadzać

eksperymenty lecznicze z udziałem
człowieka w stadium embrionalnym tylko
wtedy, gdy spodziewane korzyści
zdrowotne w sposób istotny przekraczają
ryzyko zdrowotne embrionów nie
poddanych eksperymentowi leczniczemu.

Przykład



U 20-letniej ciężarnej przeprowadzono
badania embrionalne z które potwierdziły
znaczny niedorozwój płodu przypuszczalnie
uniemożliwiające samodzielne życie po
porodzie. Zdecydowano się na aborcję.



Jednocześnie zwrócono się do pacjentki z
prośbą o zgodę na podanie 48 godzin
przed zabiegiem substancji w celu
zbadania post mortem ich wpływu na
narządy płodu (teratogenne działanie
leków).

Art. 46 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty



Projekt każdego eksperymentu z udziałem

człowieka powinien być jasno określony i
przedłożony do oceny niezależnej komisji
etycznej w celu uzyskania jej akceptacji

Art. 47 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty



Eksperyment medyczny z udziałem

człowieka może być przeprowadzony
wyłącznie pod nadzorem lekarza
posiadającego odpowiednio wysokie
kwalifikacje.

Art. 48 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty



Wszelkie odkrycia i spostrzeżenia związane

z wykonywaniem zawodu lekarz winien
przekazywać środowisku lekarskiemu i
publikować przede wszystkim w prasie
medycznej

Przykład



Lekarz prowadzi badania nad częstością i

rodzajem powikłań występujących po
leczeniu biologicznym chorób skóry.



Podczas bankietu po konferencji

medycznej prosi swego kolegę, który także
prowadzi tego typu badania o
„nieoficjalne” udostępnienie informacji o
przebiegu leczenia swoich pacjentów.

Art. 48 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty

Należy ściśle przestrzegać praw autorskich w

publikacjach naukowych. Dopisywanie swego
nazwiska do prac zespołów, w których się nie
uczestniczyło lub pomijanie nazwisk osób, które
brały w nich udział, jest naruszeniem zasad etyki.
Wykorzystanie materiału klinicznego do badań
naukowych wymaga zgody kierownika kliniki lub
ordynatora oddziału leczących pacjenta.

Art. 48 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza

dentysty

Wyniki badań przeprowadzonych niezgodnie

z zasadami etyki lekarskiej nie powinny

być publikowane.

Art. 48 Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza
dentysty



1. Wymagane jest uzyskanie zgody

pacjenta lub jego przedstawiciela
ustawowego na udział w demonstracjach
naukowych lub dydaktycznych.



2. Należy starać się o zachowanie

anonimowości osoby demonstrowanej.