Żeńskie hormony płciowe

Żeńskie hormony płciowe



Hormony płciowe –

Hormony płciowe –

estrogeny i gestageny

estrogeny i gestageny

są

są

wytwarzane w

wytwarzane w

jajnikach

jajnikach

u kobiet

u kobiet



W okresie ciąży wytwarzanie tych hormonów przejmuje

W okresie ciąży wytwarzanie tych hormonów przejmuje

przede wszystkim

przede wszystkim

łożysko

łożysko



BIOSYNTEZA:

BIOSYNTEZA:

-

Progesteron

Progesteron

– najważniejszy endogenny gestagen-jest

– najważniejszy endogenny gestagen-jest

wytwarzany z cholesterolu w ciałku żółtym jajników, w

wytwarzany z cholesterolu w ciałku żółtym jajników, w

korze nadnerczy. W II połowie cyklu miesiączkowego

korze nadnerczy. W II połowie cyklu miesiączkowego

syntezowanych jest ok. 20mg,w ciąży wzrasta do

syntezowanych jest ok. 20mg,w ciąży wzrasta do

250mg dziennie

250mg dziennie

-

Estrogeny

Estrogeny

–

–

wytwarzane są z androgenów, zwłaszcza z

wytwarzane są z androgenów, zwłaszcza z

testosteronu i androstendionu w czasie cyklu

testosteronu i androstendionu w czasie cyklu

miesiączkowego

miesiączkowego

U dojrzałych płciowo kobiet wydziela się 25-100

U dojrzałych płciowo kobiet wydziela się 25-100

μ

μ

g

g

estrogenów, w okresie klimakterium 5-10

estrogenów, w okresie klimakterium 5-10

μ

μ

g dziennie

g dziennie

Estrogeny (hormony

Estrogeny (hormony

pęcherzykowe)

pęcherzykowe)



ESTRADIOL

ESTRADIOL

– najważniejszy hormon

– najważniejszy hormon

estrogenowy produkowany w nabłonku

estrogenowy produkowany w nabłonku

pęcherzyków.

pęcherzyków.



ESTRON

ESTRON



ESTRIOL

ESTRIOL

DZIAŁANIE ESTROGENÓW

DZIAŁANIE ESTROGENÓW



Zwiększają wzrost żeńskich narządów płciowych,

Zwiększają wzrost żeńskich narządów płciowych,

determinują żeńskie wtórna cechy płciowe i

determinują żeńskie wtórna cechy płciowe i

zwiększają podskórne zapasy tłuszczów

zwiększają podskórne zapasy tłuszczów



Wywołują cykliczne zmiany błony śluzowej macicy i

Wywołują cykliczne zmiany błony śluzowej macicy i

lepkość wydzieliny szyjkowej

lepkość wydzieliny szyjkowej



Wpływają na procesy przemiany materii zachodzące

Wpływają na procesy przemiany materii zachodzące

w wątrobie i w kościach

w wątrobie i w kościach



Hamują wzrost i produkcję gruczołów potowych

Hamują wzrost i produkcję gruczołów potowych



W dużych dawkach zatrzymują chlorek sodu i wodę

W dużych dawkach zatrzymują chlorek sodu i wodę



W okresie dojrzewania prowadzą do skostnienia

W okresie dojrzewania prowadzą do skostnienia

chrząstki nasadowej i kończą wzrost kości na długość

chrząstki nasadowej i kończą wzrost kości na długość



ESTRADIOL

ESTRADIOL

(Climara) po podaniu doustnym efekt

(Climara) po podaniu doustnym efekt

pierwszego przejście wynosi ponad 90%, a t1/2 w

pierwszego przejście wynosi ponad 90%, a t1/2 w

osoczu 50 min.

osoczu 50 min.



Estradiol najczęściej stosuje się w postaci zawiesin

Estradiol najczęściej stosuje się w postaci zawiesin

wodnych do wstrzyknięć domięśniowych.

wodnych do wstrzyknięć domięśniowych.



Stosowany również w postaci maści

Stosowany również w postaci maści



Estryfikując estradiol otrzymuje się estry wykazujące

Estryfikując estradiol otrzymuje się estry wykazujące

dłuższe działanie farmakologiczne.

dłuższe działanie farmakologiczne.



W lecznictwie znajdują zastosowanie benzoesan,

W lecznictwie znajdują zastosowanie benzoesan,

propionian, undecylenian i walerianian estradiolu.

propionian, undecylenian i walerianian estradiolu.

Dłuższy czas działania ma

Dłuższy czas działania ma

walerian estradiolu

walerian estradiolu

(Progynova 21), który po podaniu domięśniowym

(Progynova 21), który po podaniu domięśniowym

(Gynodian depot) jest wchłaniany powoli.

(Gynodian depot) jest wchłaniany powoli.



Etyntyloestradiol – półsyntetyczna pochodna

Etyntyloestradiol – półsyntetyczna pochodna

estradiolu

estradiolu

(Rigevidon) jest wolniej inaktywowany w

(Rigevidon) jest wolniej inaktywowany w

wątrobie i dlatego działa po podaniu doustnym

wątrobie i dlatego działa po podaniu doustnym

Wskazania:

Wskazania:

- Hipoplazja macicy i jej następstwach (np. bolesnym

- Hipoplazja macicy i jej następstwach (np. bolesnym

miesiączkowaniu)

miesiączkowaniu)

-

Niedoborze estrogenów na skutek niewydolności

Niedoborze estrogenów na skutek niewydolności

macicy

macicy

-

Pierwotnym i wtórnym braku miesiączki w

Pierwotnym i wtórnym braku miesiączki w

zastosowaniu zgodnym z cyklem i w połączeniu z

zastosowaniu zgodnym z cyklem i w połączeniu z

gestagenami

gestagenami

-

Hamowaniu laktacji po odstawieniu od piersi

Hamowaniu laktacji po odstawieniu od piersi

-

Etanyloestradiol

Etanyloestradiol

i jego prolek-

i jego prolek-

mestranol

mestranol

, służą razem z

, służą razem z

gestagenami jako środki antykoncepcyjne

gestagenami jako środki antykoncepcyjne

-

Sprzężone estrogeny są stosowanie w okresie

Sprzężone estrogeny są stosowanie w okresie

pomenopauzalnym do profilaktyki osteoporozy

pomenopauzalnym do profilaktyki osteoporozy

Działania niepożądane

Działania niepożądane



Zależnie od dawki –

Zależnie od dawki –

podwyższają ryzyko zakrzepowo-

podwyższają ryzyko zakrzepowo-

zatorowe

zatorowe



Przy długotrwałym podawaniu estrogenów dochodzi do

Przy długotrwałym podawaniu estrogenów dochodzi do

atrofii jajników

atrofii jajników

na skutek hamowania wydzielania

na skutek hamowania wydzielania

gonadotropin

gonadotropin



Uczucie napięcia gruczołów sutkowych

Uczucie napięcia gruczołów sutkowych



Przyrost masy ciała

Przyrost masy ciała



Nudności

Nudności



Zatrzymanie sodu w organizmie

Zatrzymanie sodu w organizmie



Przy podawaniu samych estrogenów w okresie

Przy podawaniu samych estrogenów w okresie

pomenopauzalnym obserwuje się wzmożone

pomenopauzalnym obserwuje się wzmożone

powstawanie

powstawanie

raków endometrium

raków endometrium

oraz

oraz

raków sutka

raków sutka

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



W hormonozależnych nowotworach

W hormonozależnych nowotworach

macicy i sutka

macicy i sutka



Endometrioza

Endometrioza



Ciężkie zaburzenia czynności wątroby

Ciężkie zaburzenia czynności wątroby



Choroby zakrzepowo-zatorowe

Choroby zakrzepowo-zatorowe



Ciężkiej cukrzycy

Ciężkiej cukrzycy



W trudnym do opanowania

W trudnym do opanowania

nadciśnieniu

nadciśnieniu



Hiperlipidemia

Hiperlipidemia

Selektywne modulatory

Selektywne modulatory

receptorów estrogenowych (SERM)

receptorów estrogenowych (SERM)



Selektywne modulatory receptorów

Selektywne modulatory receptorów

estrogenowych wywołują tylko część działania

estrogenowych wywołują tylko część działania

estrogenowego, a inne efekty hamują.

estrogenowego, a inne efekty hamują.



Zróżnicowane działanie na oba podtypy

Zróżnicowane działanie na oba podtypy

receptorów estrogenowych (

receptorów estrogenowych (

α

α

i

i

β

β

)

)



Raloksyfen

Raloksyfen

(Evista)-selektywnie hamuje rozkład

(Evista)-selektywnie hamuje rozkład

tkanki kostnej. Jest wskazany do profilaktyki

tkanki kostnej. Jest wskazany do profilaktyki

osteoporozy w okresie pomenopauzalnym.

osteoporozy w okresie pomenopauzalnym.

Antyestrogeny

Antyestrogeny



Mają zdolność całkowitego lub częściowego zniesienia

Mają zdolność całkowitego lub częściowego zniesienia

działania estrogenów

działania estrogenów



Pochodna stilbenu

Pochodna stilbenu

klomifen

klomifen

(Clostibegyt)

(Clostibegyt)



Blokują centralne receptory

Blokują centralne receptory

estrogenowe, przyczynia się

estrogenowe, przyczynia się

to do uwalniania GnRH i za pomocą tego mechaniazmu

to do uwalniania GnRH i za pomocą tego mechaniazmu

do wydzielania gonadotropin

do wydzielania gonadotropin



W ten sposób zostaje wyzwolona owulacja, u kobiet z

W ten sposób zostaje wyzwolona owulacja, u kobiet z

cyklami bezowulacyjnymi, ale z nieuszkodzoną

cyklami bezowulacyjnymi, ale z nieuszkodzoną

czynnością układu podwzgórze-przysadka

czynnością układu podwzgórze-przysadka



Klomifen

Klomifen

jest wskazany u kobiet z niespełnionym

jest wskazany u kobiet z niespełnionym

pragnieniem zajścia w ciążę na skutek cykli

pragnieniem zajścia w ciążę na skutek cykli

bezowulacyjnych

bezowulacyjnych



Działania niepożądane to uderzenia gorąca i uczucie

Działania niepożądane to uderzenia gorąca i uczucie

napiętych gruczołów sutkowych

napiętych gruczołów sutkowych



Stosowane są w raku sutka z przerzutami

Stosowane są w raku sutka z przerzutami

GESTAGENY/PROGESTAGENY

GESTAGENY/PROGESTAGENY

(hormony ciałka żółtego, hormony

(hormony ciałka żółtego, hormony

ciążowe)

ciążowe)



PROGESTERON

PROGESTERON

(Luteina) –fizjologiczny hormon

(Luteina) –fizjologiczny hormon



Gestoden

Gestoden

(Logest)

(Logest)



Lewonorgestrel

Lewonorgestrel

(Postinor Duo)

(Postinor Duo)



Noretysteron

Noretysteron

(Activelle)

(Activelle)



Dezogestrel

Dezogestrel

(Cerazette)

(Cerazette)



Lynestrenol

Lynestrenol

(Orgametril)

(Orgametril)



Dienogest

Dienogest

(Jeanin)

(Jeanin)



Dydrogestron

Dydrogestron

(Femoston)

(Femoston)

Pochodne testosteronu,
wykazują niekiedy działania
androgenne

Są prolekami

Czyste
gestageny, bez
żadnego
powinowactwa
do receptora
androgenów

DZIAŁANIA GESTAGENÓW

DZIAŁANIA GESTAGENÓW



Hamują proliferację śluzówki macicy i stymulują

Hamują proliferację śluzówki macicy i stymulują

rozwój wydzielniczego endometrium

rozwój wydzielniczego endometrium



Zwiększają lepkość śluzu szyjkowego

Zwiększają lepkość śluzu szyjkowego



Hamują uwalnianie LH w przysadce i przez to

Hamują uwalnianie LH w przysadce i przez to

owulację

owulację



Zwiększają syntezę gruczołów w sutkach

Zwiększają syntezę gruczołów w sutkach



Zwiększają spoczynkową temperaturę ciała (o

Zwiększają spoczynkową temperaturę ciała (o

ok.0,5C)

ok.0,5C)



Jako tzw.

Jako tzw.

hormony ciążowe

hormony ciążowe

są niezbędne do

są niezbędne do

utrzymania macicy (np.hamowania kurczliwości

utrzymania macicy (np.hamowania kurczliwości

macicy i krwawień miesiączkowych, zwiększonego

macicy i krwawień miesiączkowych, zwiększonego

oddychania u kobiet ciężarnych i wskutek tego

oddychania u kobiet ciężarnych i wskutek tego

lepszego zaopatrzenia płodu w tlen)

lepszego zaopatrzenia płodu w tlen)

MECHANIZM DZIAŁANIA I KINETYKA

MECHANIZM DZIAŁANIA I KINETYKA



Gestageny wzmagają – jak inne hormony

Gestageny wzmagają – jak inne hormony

steroidowe- ekspresje genów docelowych.

steroidowe- ekspresje genów docelowych.

Oddziałują na dwa podtypy receptorów (receptor

Oddziałują na dwa podtypy receptorów (receptor

progesteronu

progesteronu

α

α

i

i

β

β

)

)



Progesteron, podobnie jak i estradiol, przy

Progesteron, podobnie jak i estradiol, przy

podaniu pozajelitowym działa krótko i słabo z

podaniu pozajelitowym działa krótko i słabo z

powodu pierwszego przejścia.

powodu pierwszego przejścia.



We krwi wiąże się w dużym stopniu z albuminami.

We krwi wiąże się w dużym stopniu z albuminami.

T1/2 we krwi wynosi ok. 5min.

T1/2 we krwi wynosi ok. 5min.

WSKAZANIA

WSKAZANIA



Stosowane w antykoncepcji lub w

Stosowane w antykoncepcji lub w

hormonalnej terapii zastępczej w okresie

hormonalnej terapii zastępczej w okresie

pomenopauzalnym

pomenopauzalnym



Stosowane w bolesnym miesiączkowaniu

Stosowane w bolesnym miesiączkowaniu



W zaawansowanych postaciach raka

W zaawansowanych postaciach raka

macicy, sutka i nerek

macicy, sutka i nerek

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE



Przy dłuższym stosowaniu:

Przy dłuższym stosowaniu:



W rzadkich przypadkach mogą wystąpić

W rzadkich przypadkach mogą wystąpić

zaburzenia psychiczne i fizyczne np.

zaburzenia psychiczne i fizyczne np.

- utrata libido

- utrata libido

- bóle głowy

- bóle głowy

- nudności i wymioty

- nudności i wymioty

- bóle wywołane napięciem gruczołów sutkowych

- bóle wywołane napięciem gruczołów sutkowych

- przyrost masy ciała

- przyrost masy ciała

- pochodne testosteronu mogą wywołać objawy

- pochodne testosteronu mogą wywołać objawy

wirylizacji

wirylizacji

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



Uszkodzenia wątroby

Uszkodzenia wątroby



Hiperbilirubinemia

Hiperbilirubinemia



Choroby zakrzepowo-zatorowe

Choroby zakrzepowo-zatorowe

ANTYGESTAGENY

ANTYGESTAGENY



Antygestageny, jako

Antygestageny, jako

antagoniści receptorów

antagoniści receptorów

progesteonu,

progesteonu,

hamują prawidłowy rozwój błony

hamują prawidłowy rozwój błony

śluzowej macicy

śluzowej macicy



Jedyną obecnie dostępną substancją jest

Jedyną obecnie dostępną substancją jest

mifepriston

mifepriston



Podanie w pierwszych tygodniach ciąży prowadzi

Podanie w pierwszych tygodniach ciąży prowadzi

do aborcji

do aborcji

CYKL MIESIĄCZKOWY

CYKL MIESIĄCZKOWY



Wydzielany z podwzgórza hormon uwalnia

Wydzielany z podwzgórza hormon uwalnia

gonadotropinę

gonadotropinę

to wywołuje uwolnienie z przysadki

to wywołuje uwolnienie z przysadki

FSH i LH.

FSH i LH.



Pod wpływem FSH dojrzewa grupa

Pod wpływem FSH dojrzewa grupa

pęcherzyków

pęcherzyków

jajnikowych,

jajnikowych,

które wytwarzają coraz więcej estrogenów, w

które wytwarzają coraz więcej estrogenów, w

szczególności

szczególności

estradiol.

estradiol.



Jeden pęcherzyk zaczyna dominować, w kolejnym etapie

Jeden pęcherzyk zaczyna dominować, w kolejnym etapie

pęka i uwalnia komórkę jajową (

pęka i uwalnia komórkę jajową (

jajeczkowanie=owylacja

jajeczkowanie=owylacja

)

)



Pęknięty pęcherzyk Graffa przekształca się w

Pęknięty pęcherzyk Graffa przekształca się w

ciałko żółte

ciałko żółte

,

,

które odpowiada za wytwarzanie

które odpowiada za wytwarzanie

progesteronu.

progesteronu.



Poziom LH i FSH obniża się, na skutek ujemnego sprzężenia

Poziom LH i FSH obniża się, na skutek ujemnego sprzężenia

zwrotnego

zwrotnego



Pod wpływem progesteronu i estrogenów błona śluzowa

Pod wpływem progesteronu i estrogenów błona śluzowa

macicy przekształca się w nabłonek nadający się do

macicy przekształca się w nabłonek nadający się do

zagnieżdżenia zarodka

zagnieżdżenia zarodka



Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, ciałko żółte

Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, ciałko żółte

stopniowo zanika , powodując po kilkunastu dniach

stopniowo zanika , powodując po kilkunastu dniach

nagły spadek poziomu progesteronu

nagły spadek poziomu progesteronu



W kolejnym etapie dochodzi do usunięcia

W kolejnym etapie dochodzi do usunięcia

nadmiaru błony śluzowej z macicy. Endometrium

nadmiaru błony śluzowej z macicy. Endometrium

zaczyna się złuszczać i rozpoczyna się

zaczyna się złuszczać i rozpoczyna się

krwawienie

krwawienie

miesiączkowe.

miesiączkowe.



Na końcu miesiączki następuje faza naprawcza

Na końcu miesiączki następuje faza naprawcza

(regeneracja nabłonka i tkanki łącznej) i dochodzi

(regeneracja nabłonka i tkanki łącznej) i dochodzi

do odbudowy błony śluzowej macicy (faza

do odbudowy błony śluzowej macicy (faza

proliferacyjna)

proliferacyjna)



W przebiegu cyklu zmienia się wzrastająco

W przebiegu cyklu zmienia się wzrastająco

konsystencja śluzu szyjkowego.

konsystencja śluzu szyjkowego.

- przed owulacją pod wpływem estrogenów ulega

- przed owulacją pod wpływem estrogenów ulega

upłynnieniu i plemniki z łatwością mogą przenikać

upłynnieniu i plemniki z łatwością mogą przenikać

- pod wpływem progesteronu śluz staje się gęsty i

- pod wpływem progesteronu śluz staje się gęsty i

utrudnia przechodzenie plemników

utrudnia przechodzenie plemników

HORMONALNA REGULACJA CIĄŻY,

HORMONALNA REGULACJA CIĄŻY,

PORODU I LAKTACJI

PORODU I LAKTACJI



W przypadku zapłodnienia komórki jajowej zarodek

W przypadku zapłodnienia komórki jajowej zarodek

zagnieżdża

zagnieżdża

się w endometrium

się w endometrium



Zarodek odżywiany jest przez

Zarodek odżywiany jest przez

łożysko

łożysko



Łożysko przejmuje funkcję regulacji hormonalnej

Łożysko przejmuje funkcję regulacji hormonalnej



Wydzielana gonadotropina łożyskowa powoduje:

Wydzielana gonadotropina łożyskowa powoduje:

- powiększenie ciałka żółtego

- powiększenie ciałka żółtego

- utrzymanie na wysokim poziomie progesteron i estrogeny

- utrzymanie na wysokim poziomie progesteron i estrogeny

przez to nie występują krwawienia miesiączkowe

przez to nie występują krwawienia miesiączkowe



Pod koniec I trymestru ciąży ponownie wytwarzane jest

Pod koniec I trymestru ciąży ponownie wytwarzane jest

ciałko żółte,

ciałko żółte,

łożysko

łożysko

rozpoczyna wytwarzanie progesteronu

rozpoczyna wytwarzanie progesteronu

i estrogenów , które są potrzebne w utrzymaniu ciąży

i estrogenów , które są potrzebne w utrzymaniu ciąży



Do czynników wyzwalających proces porodu:

Do czynników wyzwalających proces porodu:

- spadek stężenia progesteronu

- spadek stężenia progesteronu

- wzrost estrogenów w stosunku do gestagenów

- wzrost estrogenów w stosunku do gestagenów

- wzmożone uwalnianie oksytocyny i

- wzmożone uwalnianie oksytocyny i

prostaglandyn

prostaglandyn



Po porodzie zaczyna się okres laktacji

Po porodzie zaczyna się okres laktacji

(wydzielanie i wytwarzanie mleka przez gruczoł

(wydzielanie i wytwarzanie mleka przez gruczoł

sutkowy) stymulowany przez prolaktynę

sutkowy) stymulowany przez prolaktynę

- za pośrednictwem oksytocyny dochodzi do

- za pośrednictwem oksytocyny dochodzi do

wydzielania mleka, które bezpośrednio wyzwala

wydzielania mleka, które bezpośrednio wyzwala

bodziec w postaci ssania

bodziec w postaci ssania

KLIMAKTERIUM / MENOPAUZA

KLIMAKTERIUM / MENOPAUZA



Klimakterium tzw. okres przekwitania to okres–

Klimakterium tzw. okres przekwitania to okres–

przejściowa faza między pełną dojrzałością

przejściowa faza między pełną dojrzałością

płciową a starością

płciową a starością



Gruczoły płciowe przerywają swoją czynność

Gruczoły płciowe przerywają swoją czynność



Wygasa przeciętnie w wieku 51 +/- 3lata wraz ze

Wygasa przeciętnie w wieku 51 +/- 3lata wraz ze

spadkiem estrogenów i gestagenów

spadkiem estrogenów i gestagenów



Menopauza – czas wystąpienia ostatniej

Menopauza – czas wystąpienia ostatniej

miesiączki

miesiączki

- okres przedmenopauzalny – okres 3 lat przed

- okres przedmenopauzalny – okres 3 lat przed

- okres pomenopauzalny – 7 lat następujących po

- okres pomenopauzalny – 7 lat następujących po

menopauzie

menopauzie



Klimakteryczne objawy wypadania czynności

Klimakteryczne objawy wypadania czynności

–

–

zmniejszenie stężenia estrogenów – objawy:

zmniejszenie stężenia estrogenów – objawy:

-

-

objawy naczynioruchowe

objawy naczynioruchowe

(uderzenia gorące,

(uderzenia gorące,

tachykardia)

tachykardia)

- objawy wegetatywne

- objawy wegetatywne

(zawroty głowy, poty i inne)

(zawroty głowy, poty i inne)

- objawy psychiczne

- objawy psychiczne

(uczucie lęku, nastrój depresyjny)

(uczucie lęku, nastrój depresyjny)

- dysfunkcja metaboliczna

- dysfunkcja metaboliczna

(osteoporoza, atrofia skóry)

(osteoporoza, atrofia skóry)



HZT

HZT

hormonalna terapia zastępcza

hormonalna terapia zastępcza

w okresie

w okresie

pomenopauzalnym – doustne kombinacje estrogenów

pomenopauzalnym – doustne kombinacje estrogenów

i gestagenów, została wprowadzona w celu

i gestagenów, została wprowadzona w celu

zmniejszenia objawów klimakteryjnych, jak również w

zmniejszenia objawów klimakteryjnych, jak również w

profilaktyce osteoporozy

profilaktyce osteoporozy



Badania wykazały wyraźny wzrost powikłań sercowo-

Badania wykazały wyraźny wzrost powikłań sercowo-

naczyniowych, jak również nieznaczny wzrost liczby

naczyniowych, jak również nieznaczny wzrost liczby

raków gruczołu sutkowego

raków gruczołu sutkowego

Środki antykoncepcyjne

Środki antykoncepcyjne



Środki antykoncepcyjne uniemożliwiają zetknięcie

Środki antykoncepcyjne uniemożliwiają zetknięcie

się komórki jajowej z plemnikiem, w odróżnieniu od

się komórki jajowej z plemnikiem, w odróżnieniu od

środków poronnych, które niszczą zapłodnioną

środków poronnych, które niszczą zapłodnioną

komórką jajową

komórką jajową



Estrogeny i progestageny działają antykoncepcyjnie:

Estrogeny i progestageny działają antykoncepcyjnie:

-

Progestageny

Progestageny

– hamują wydzielanie LH i w związku

– hamują wydzielanie LH i w związku

z tym nie dochodzi do dojrzewania pęcherzyka

z tym nie dochodzi do dojrzewania pęcherzyka

jajowego i owulacji. Powodują zmiany w błonie

jajowego i owulacji. Powodują zmiany w błonie

śluzowej macicy uniemożliwiając zagnieżdżenie się

śluzowej macicy uniemożliwiając zagnieżdżenie się

jaja

jaja

-

Estrogeny

Estrogeny

- hamują wydzielanie FSH przez

- hamują wydzielanie FSH przez

przysadkę i nie dochodzi do owulacji

przysadkę i nie dochodzi do owulacji



PREPARATY JEDNOFAZOWE

PREPARATY JEDNOFAZOWE

(METODA

(METODA

JEDNOFAZOWA)

JEDNOFAZOWA)

Tzw. klasyczny preparat złożony –

Tzw. klasyczny preparat złożony –

przez 21 dni przyjmuje

przez 21 dni przyjmuje

się kombinację

się kombinację

estrogenu

estrogenu

z

z

gestagenem.

gestagenem.

3-4 dni po

3-4 dni po

odstawieniu preparatu występuje krwawienie. Podczas

odstawieniu preparatu występuje krwawienie. Podczas

całego cyklu przyjmuje się takie same ilości estrogenu

całego cyklu przyjmuje się takie same ilości estrogenu

i gestagenu. Preparaty te hamują owulację.

i gestagenu. Preparaty te hamują owulację.



PREPARATY DWUFAZOWE

PREPARATY DWUFAZOWE

(METODA DWUFAZOWA)

(METODA DWUFAZOWA)

1.)Preparaty typu sekwencyjnego

1.)Preparaty typu sekwencyjnego

W pierwszej fazie cyklu podaje się

W pierwszej fazie cyklu podaje się

sam estrogen,

sam estrogen,

a w

a w

drugiej fazie klasyczną

drugiej fazie klasyczną

kombinację estrogenu z

kombinację estrogenu z

gestagenem

gestagenem

2.)Preparaty dwustopniowe

2.)Preparaty dwustopniowe

W pierwszej fazie cyklu podaje się

W pierwszej fazie cyklu podaje się

estrogeny z małą

estrogeny z małą

zawartością gestagenu

zawartością gestagenu

, a w drugiej fazie klasyczną

, a w drugiej fazie klasyczną

kombinację

kombinację

estrogenu z gestagenem

estrogenu z gestagenem



PREPARATY TRÓJFAZOWE

PREPARATY TRÓJFAZOWE

(METODA

(METODA

TRÓJFAZOWA)

TRÓJFAZOWA)

-

Przez pierwszych 6 dni od rozpoczęcia krwawienia

Przez pierwszych 6 dni od rozpoczęcia krwawienia

zawierają

zawierają

małą

małą

dawkę estrogenu i gestagenu

dawkę estrogenu i gestagenu

-

Przez kolejne 5 dni stosuje się preparaty z

Przez kolejne 5 dni stosuje się preparaty z

większą dawką estrogenu i gestagenu

większą dawką estrogenu i gestagenu

-

Pozostałe 10 dni preparaty zawierają wyjściową

Pozostałe 10 dni preparaty zawierają wyjściową

(mniejszą) dawkę estrogenu, natomiast

(mniejszą) dawkę estrogenu, natomiast

zwiększona jest dawka gestagenu

zwiększona jest dawka gestagenu



Preparaty trójfazowe w przybliżeniu odpowiadają

Preparaty trójfazowe w przybliżeniu odpowiadają

swej niezawodności preparatom jednofazowym

swej niezawodności preparatom jednofazowym



Są najlepiej dopasowane do kobiecego cyklu

Są najlepiej dopasowane do kobiecego cyklu



MINIPIGIŁKA

MINIPIGIŁKA

-

są to preparaty o małej zawartości gestagenów

są to preparaty o małej zawartości gestagenów

-

Nie hamują owulacji, zwiększają jedynie lepkość

Nie hamują owulacji, zwiększają jedynie lepkość

śluzu szyjkowego

śluzu szyjkowego

-

Skuteczność jest dużo mniejsza niż przy

Skuteczność jest dużo mniejsza niż przy

stosowaniu środków antykoncepcyjnych

stosowaniu środków antykoncepcyjnych



ZASTRZYKI TRZYMIESIĘCZNE

ZASTRZYKI TRZYMIESIĘCZNE

-

Są to preparaty wolno uwalniające gestageny

Są to preparaty wolno uwalniające gestageny

np.

np.

octan medroksyprogesteronu

octan medroksyprogesteronu

(Depo-Pronerca i

(Depo-Pronerca i

inne)

inne)

octan noretysteronu

octan noretysteronu

(Estalis)

(Estalis)

podawane domięśniowo co 3 miesiące

podawane domięśniowo co 3 miesiące



SPIRALE

SPIRALE

-

Zawierają gestageny

Zawierają gestageny

-

Zapobiegają zapłodnieniu przez zwiększenie lepkości

Zapobiegają zapłodnieniu przez zwiększenie lepkości

śluzu szyjkowego

śluzu szyjkowego

-

Następuje działanie miejscowe, niezawodność jest duża

Następuje działanie miejscowe, niezawodność jest duża



PREPARATY STOSOWANE PO STOSUNKU

PREPARATY STOSOWANE PO STOSUNKU

-

Preparaty zawierają sam gestagen

Preparaty zawierają sam gestagen

-

D-norgestrel (levonorgestrel) – Postinor Duo (0,75 mg)

D-norgestrel (levonorgestrel) – Postinor Duo (0,75 mg)

lub Escapelle (1500mcg)

lub Escapelle (1500mcg)

Powodują, że błona śluzowa macicy nie przyjmuje

Powodują, że błona śluzowa macicy nie przyjmuje

zapłodnionej komórki, a ponadto wydzielina w szyjce

zapłodnionej komórki, a ponadto wydzielina w szyjce

macicznej pod wpływem wysokiej dawki progestagenu

macicznej pod wpływem wysokiej dawki progestagenu

staje się bardzo gęsta i nieprzepuszczalna dla

staje się bardzo gęsta i nieprzepuszczalna dla

plemników.

plemników.

inne zastosowanie doustnych środków

inne zastosowanie doustnych środków

antykoncepcyjnych

antykoncepcyjnych



W leczeniu niektórych przypadkach bezpłodności.

W leczeniu niektórych przypadkach bezpłodności.

Doustne środki antykoncepcyjne powodują

Doustne środki antykoncepcyjne powodują

czasową bezpłodność. Po ich odstawieniu często

czasową bezpłodność. Po ich odstawieniu często

wzmaga się jajeczkowanie, co ułatwia zajść w

wzmaga się jajeczkowanie, co ułatwia zajść w

ciążę.

ciążę.



Stosuje się je w zaburzeniach miesiączkowania

Stosuje się je w zaburzeniach miesiączkowania



Endometriozie

Endometriozie



Patologicznym rozroście endometrium i innych

Patologicznym rozroście endometrium i innych

Działania niepożądane

Działania niepożądane



Zakrzepowe zapalenie żył i zatory naczyniowe

Zakrzepowe zapalenie żył i zatory naczyniowe



Nadciśnienie u kobiet stosujących dłuższy czas

Nadciśnienie u kobiet stosujących dłuższy czas

antykoncepcję

antykoncepcję



Palenie tytoniu i starszy wiek zwiększa ryzyko

Palenie tytoniu i starszy wiek zwiększa ryzyko

powikłań sercowo-naczyniowych

powikłań sercowo-naczyniowych



Zwiększenie stężenia trójglicerydów i cholesterolu

Zwiększenie stężenia trójglicerydów i cholesterolu

we krwi

we krwi



Napięcie w gruczołach sutkowych

Napięcie w gruczołach sutkowych



Zaburzenia owulacji po zaprzestaniu stosowania

Zaburzenia owulacji po zaprzestaniu stosowania



Bóle głowy,trądzik, łojotok

Bóle głowy,trądzik, łojotok

Przeciwskazania

Przeciwskazania



Istniejąca i poprzednio występująca zakrzepica

Istniejąca i poprzednio występująca zakrzepica



Zapalne i zwyrodnieniowe choroby naczyń

Zapalne i zwyrodnieniowe choroby naczyń



Ciężkie zaburzenia czynności wątroby

Ciężkie zaburzenia czynności wątroby



W razie pojawienia się pierwszy raz migrenowych

W razie pojawienia się pierwszy raz migrenowych

bólów głowy lub ostrych zaburzeń widzenia

bólów głowy lub ostrych zaburzeń widzenia

należy natychmiast odstawić preparat

należy natychmiast odstawić preparat



Środki antykoncepcyjne zawierające estrogeny

Środki antykoncepcyjne zawierające estrogeny

nie mogą być stosowane w okresie karmienia

nie mogą być stosowane w okresie karmienia

piersią

piersią

Interakcje

Interakcje



Antybiotyki o szerokim zakresie działania mogą

Antybiotyki o szerokim zakresie działania mogą

zmniejszyć skuteczność antykoncepcji

zmniejszyć skuteczność antykoncepcji



Może wzrosnąć zapotrzebowanie na leki

Może wzrosnąć zapotrzebowanie na leki

przeciwcukrzycowe w wyniku małej tolerancji

przeciwcukrzycowe w wyniku małej tolerancji

glukozy

glukozy



Przy jednoczesnym podawaniu induktorów

Przy jednoczesnym podawaniu induktorów

enzymatycznych działanie hormonalnych środków

enzymatycznych działanie hormonalnych środków

antykoncepcyjnych może być niepewne

antykoncepcyjnych może być niepewne