Rozwój dziecka i metody

jego oceny

Dr n. med. Anna Mania

Czynniki rozwoju

Doskonalenie się organizmu

zmierzające do uzyskania jak

największej samodzielności i

przedłużenia istnienia gatunku przez

wydanie potomstwa

Możliwość samodzielnej egzystencji –

wynik 20-letniego procesu przemian od

prostej komórki do skomplikowanego

dojrzałego organizmu ludzkiego

Podstawowe składowe

procesu rozwoju

Wzrastanie

– zwiększanie wymiarów

i masy ciała

Różnicowanie

– morfologiczna

specjalizacja narządowa i

kształtowanie typowych proporcji ciała

Dojrzewanie

– doskonalenie

funkcjonalne, łącznie z

międzynarządową integracją w

jednolity organizm

Ostateczne ukształtowanie

morfologiczne

Czynniki endogenne

–

Czynniki genetyczne

–

Właściwości

śródmacicznego

środowiska matki

–

Wiek rodziców

–

Kolejność ciąży

–

Czynniki hormonalne

Czynniki egzogenne

–

Wpływy biogeograficzne

Klimat

Zasoby wodno-mineralne

Skład powietrza

–

Wpływy społeczno-

ekonomiczne

Poziom wykształcenia rodziców

Sposób korzystania z dóbr

materialnych rodziny

Tradycje i zwyczaje

środowiskowe

Czynniki wpływające na

przebieg rozwoju dziecka

Determinacja – czynniki genetyczne

Stymulacja - hormony

Modyfikacja - środowisko

Okresy rozwoju

ontogenetycznego człowieka -

Okres prenatalny – wewnątrzłonowy,

środmaciczny – 38-42 tygodnie zycia

płodowego

–

Faza zarodkowa – do 8 tygodnia

–

Faza płodowa – 9-40 t.ż

Czynniki ryzyka

okołoporodowego

Wcześniactwo i niedojrzałość noworodka

Choroby noworodka i wady wrodzone

Ocena w skali Apgar w 1 i 5 minucie

Patologia I doby

Niedotlenienie okołoporodowe

Problemy ginekologiczno-położnicze matki

Czynniki fizyczne i chemiczne – promienie X,

papierosy, alkohol

Ciąża mnoga

Sposób rozwiązania ciąży

Konflikt serologiczny

Liczba czynników ryzyka

Skala Apgar

Parametr/p

kt.

Czynność

serca

Brak

<100/min

> 100/min

Oddech

Brak/słaby

Regularny

nieregularn

Napięcie

mięśniowe

Wiotkie

Zaznaczon

e ułożenie

zgięciowe

Czynne

ruchy

Reakcja na

bodźce

Brak

reakcji

Słaba

reakcja

płacz

Kolor skóry

Sinica lub

bladość

Kończyny

sine

różowe

Badanie rozwoju

psychoruchowego

ukierunkowan

wywiad

obserwacj

dziecka z oceną

pontanicznej ruchliwości

badani

lekarskie.

Okresy rozwoju

ontogenetycznego człowieka -

Okres postnatalny – pourodzeniowy,

pozamaciczny

–

Noworodkowy – 28 dni życia

–

Niemowlęcy – do 12 m.ż

–

Poniemowlęcy – 2-3 r.ż

–

Przedszkolny – 4-6 r.ż

Okresy rozwoju

ontogenetycznego człowieka -

–

Szkolny – 7-15 r.ż

Faza dojrzewania płciowego – od 8-9 do 15-

17 r.ż

Faza obojętnopłciowa – dziewczeta do 8 rż,

chłopcy do 9 r.ż

–

Młodzieńczy – 16-20 r.ż

–

Dojrzałości – 20-25 do 40-50 r.ż

–

Starzenia się – od 40/50 r.ż

Klasyfikacja ontogenezy

wg Wolańskiego - 1

Okres rozwoju progresywnego – przewaga

procesów anabolicznych nad katabolicznymi

–

Faza względnej bierności – 5-7 m.ż

–

Faza ekspansji – opanowanie własnego ciała i

stabilizacja homeostazy wewnętrznej – od 5-7

m.ż do 2,5 –3 r.ż

–

Faza rozwoju kontroli otoczenia z narastaniem

aktywnej postawy w stosunku do środowiska –

2,5-3 r.ż – 8-12 r.ż

–

Faza przygotowania do rozrodu – od 8-10 do 14-

18 r.ż

–

Faza dorastania – od 16-18 do 20-25 r.ż

Klasyfikacja ontogenezy

wg Wolańskiego - 2

Okres stabilizacji – pełni życia

–

Względna równowaga procesów anabolicznych i

katabolicznych od 20-25 r.ż do 40-50 r.ż

Okres starzenia się i starości – od 50 r.ż i

powyżej

–

Procesy kataboliczne przeważają nad

anabolicznymi

–

Maleje masa tkanek aktywnych

–

Zmniejsza się zdolność adaptacji do nowych

sytuacji

Okres postnatalny – okres

noworodkowy

Odmienności morfologiczne:

–

Nieproporcjonalnie duża głowa – ¼

długości ciała

–

Obwód głowy 1-2 cm większy od klatki

piersiowej

–

Ciemiączko przednie – umożliwia ocenę

nawodnienia, ciśnienia

śródczaszkowego, procesów krzywiczych

–

Krótsze kończyny

–

Środek ciężkości powyżej pępka

Okres prenatalny

Najszybsze tempo rozwoju w ontogenezie

Organogeneza – okres kształtowania się

narządów

7/8 t.c. – różnicowanie płci

Ocena wzrastania – długość kości udowej,

wymiar dwuciemieniowy, obwód głowy i

tułowia

3 m.c. – rosnąca aktywność płodu – 18 t.c.

– pierwsze ruchy płodu

Okres postnatalny – okres

noworodkowy

Miara dojrzałości noworodka

–

rozwój funkcji oddechowych

–

Sprawność mechanizmów

termoregulacyjnych

–

Rozwój układu nerwowego

Skale dojrzałości noworodka

–

Ocena noworodka wg skali Apgar

–

Skala Dubowitz

–

Skala Ballarda

Masa urodzeniowa

Noworodki eutroficzne – masa własciwa

dla wieku ciążowego

Noworodki hipertroficzne – duża masa

ciała w stosunku do wieku ciążowego

Noworodki hipotroficzne – mała masa

urodzeniowa

–

Hipotrofia asymetryczna – mała masa,

prawidłowa długość ciała

–

Hipotrofia symetryczna – mała masa i długość

ciała w stosunku do wieku ciążowego

Stopnie małej urodzeniowej

masy ciała - (gramy)

2500 - 1501 – mała masa urodzeniowa

-LBW

1500 – 1001 – bardzo mała masa

urodzeniowa - VLBW

1000 – i mniej - ekstremalnie mała

urodzeniowa masa ciała - ELBW

Rozwój ruchowy

realizacj

zakodowanego w ośrodkowym

układzie nerwowym modelu lokomocji.

prawidłowo rozwijającego się dziecka

proces ten przebiega bez „nauki i

ćwiczeń” w miarę dojrzewania

ośrodkowego układu nerwowego.

echanizm napędowy rozwoju ruchowego

- i

deomotoryka – motywacja do poznania

świata, osiągnięcia własnych celów,

kontaktów z bliskimi i otoczeniem.

Składowe wzorca lokomocji

automatyczne sterowanie ciałem w

przestrzeni,

mechanizmy podporowo-wyprostne

(umożliwiające pokonywanie siły

grawitacji),

ruchy fazowe.

Czynniki te są automatyczne, niezależne od

naszej woli.

Rozwój ruchowy w pozycji na

plecach

0-6 tydzień

Dziecko w okresie noworodkowym

faz

holokinezy

obrotowi głowy z policzka na

policzek towarzyszą chaotyczne ruchy

rączek i nóżek.

odruch Moro – gwałtowny wyrzut rączek i

nóg z objawami niepokoju jako reakcja na

zmianę położenia ciała lub zadziałanie

silniejszego bodźca słuchowego,

dotykowego lub świetlnego.

Rozwój ruchowy w pozycji na

plecach

prymitywne kopanie – jedną nóżkę dziecko zgina

w kierunku brzuszka we wszystkich stawach a

druga nóżka w tym czasie układa się w wyproście

we wszystkich stawach.

pozycj

asymetryczn

a -

główka zwrócona jest w

jedną stronę, bok po tej stronie sprawia wrażenie

jakby był dłuższy.

Czuwające niemowlę potrafi obrócić głowę w

drugą stronę co powinno się łączyć z

„wydłużeniem” boku po stronie twarzy.

Rączki zgięte, a dłonie zaciśnięte w pięści ze

schowanymi w nich kciukami.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu

0 – 6 tydzień

Noworodek leży opierając swoje ciało na

jednym policzku, nadgarstkach, mostku i

zgiętych kolanach.

Łokcie cofnięte do tyłu

miednica uniesiona

nad podłożem.

Dłonie zaciśnięte w pięści z kciukami

wewnątrz.

Już w tym okresie dziecko próbuje unosić

główkę i potrafi obrócić ją na drugi policzek.

Badanie

w 6 tyg. życia

niemowlę posadzone potrafi trzymać głowę

prosto, jeszcze nieco chwiejnie co najmniej przez

5 sekund,

zanikł odruchu stąpania, podparcia i chodu

automatycznego,

odruch Moro jest nadal dwufazowy,

pojawiają się zróżnicowane reakcje na dźwięki,

pojawia się długotrwała fiksacja wzroku,

nawiązywanie kontaktu z bliska,

orientacja wzrokowa przez spojrzenie ze

zwróceniem głowy,

pierwsze uśmiechy dziecka,

dziecko grucha.

Okres niemowlęcy

Pierwszy rok życia dziecka

Duże tempo przyrostu masy ciała

–

Podwojenie masy urodzeniowej – 5 m.ż

–

Potrojenie masy urodzeniowej – okoo 12

m.ż

Zęby mleczne – 6 m.ż

Kamienie milowe

Unoszenie głowy w pozycji na wznak

– 3 m.ż

Pozycja siedząca – 6-7 m.ż

Postawa pionowa – 9 m.ż

Pierwsze kroki – 12 m.ż

Rozwój ruchowy w pozycji

na plecach – c.d.

6 tygodni – 3 miesiące

dziecko powoli osiąga symetrię ciała.

6 tydz. - niemowlę potrafi koncentrować

wzrok na twarzy, która się nad nim

pochyla lub na zabawce.

Potrafi też na kilka sekund utrzymać

główkę prosto w linii kręgosłupa.

Piąstki coraz mniej zaciśnięte z kciukami

na zewnątrz.

Rozwój ruchowy w pozycji

na plecach – c.d.

Plecy coraz bardziej przylegają do podłoża

– dziecko leży coraz bardziej stabilnie,

–

Lepszy wyprost kręgosłupa - proces wyprostu

kręgosłupa kończy się w prawidłowych

warunkach pod koniec pierwszego kwartału.

–

Plecy na całej długości przylegają do podłoża,

rączki są otwarte, dziecko potrafi je łączyć w

linii środkowej ciała, czemu zawsze powinno

towarzyszyć uniesienie zgiętych nóg nad

podłoże.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu c.d.

6 tygodni – 3 miesiące

trwa proces fizjologicznego wyprostu

kręgosłupa, który rozpoczyna się od górnej

części ciała.

Wyraża się to możliwością podparcia na

środkowych częściach przedramion, co

pozwala w prawidłowy sposób unieść główkę.

Zmniejsza się zgięcie bioder i kolan a

miednica zbliża się do podłoża.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu c.d.

Trzymiesięczne niemowlę podpiera się pewnie

na całych przedramionach, łokcie leżą na

wysokości barków, główka w przedłużeniu

kręgosłupa uniesiona nad podłożem, dłonie są

swobodnie otwarte, tułów opiera się na dolnej

części brzucha a miednica płasko przylega do

podłoża.

Do końca pierwszego trymestru proces

fizjologicznego wyprostu kręgosłupa, na całej

jego długości powinien zostać zakończony.

Badanie w 3 m.ż

podciągany do pozycji siedzącej unosi na krótko głowę,

w pozycji siedzącej trzyma prosto głowę przynajmniej przez

pół minuty,

zgina nogi przy podparciu stóp o podłogę,

porusza daną mu do ręki grzechotką,

wodzi oczami za grzechotką od jednego do drugiego kąta

oka,

coraz częściej uśmiecha się (uśmiech społeczny),

poza gruchaniem, pojawiają się pierwsze niewyraźne

jeszcze sylaby lub kombinacje sylab

zanika odruch chwytny rąk,

jest nieobecna druga faza odruchu Moro,

zanika odruch wypluwania,

Rozwój ruchowy w pozycji

na plecach – c.d.

4 – 5 miesięcy

Niemowlę w tym okresie doskonali swoją

pozycję na plecach.

Potrafi włożyć złączone rączki do buzi,

potrafi także chwycić zabawkę podawaną z

boku, czemu towarzyszy uniesienie

zgiętych nóg w kierunku brzuszka, stópki

łączą się w tej pozycji stroną podeszwową

ze sobą.

Rozwój ruchowy w pozycji

na plecach – c.d.

4,5 m.ż - dziecko prowadzi rączkę przez

linię środkową w stronę podawanej

zabawki. Ta umiejętność zapoczątkowuje

obracanie się na bok, w jedną i drugą

stronę.

Po 5 m.ż spontanicznie kieruje swoje rączki

w kierunku spojenia łonowego i kolan oraz

potrafi chwytać grzechotkę podaną mu w

linii środkowej ciała.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu

4 – 5 miesięcy

W tym czasie dziecko doskonali sw

oje

podp

arcie

Potrafi wyciągnąć rączkę

zabawki na podłożu

rzenosi wtedy ciężar ciała na drugi łokieć i

podpiera się na przeciwległym kolanie.

Pod

koniec

5 m.ż

niemowlę potrafi na moment

podeprzeć się na dłoniach i oderwać brzuszek od

podłoża, zaraz jednak to przerywa, unosząc

głowę, prostując rączki i nóżki. Jest to tzw.

„pływanie”.

Badanie dziecka w 4/5 m.ż

dziecko podciągane do pozycji siedzącej zgina

głowę, ramiona, nogi,

odruch Moro jest nieobecny,

płacz zaczął odzwierciedlać stany

emocjonalne,

poprawia się percepcja wzrokowa i słuchowa,

niemowlę rozróżnia ton głosu (rysy twarzy

zaczynają zdradzać lęk, przerażenie, radość),

w rozwoju mowy nie następuje wyraźny

postęp.

Rozwój ruchowy w pozycji

na plecach – c.d.

6 – miesięcy

Niemowlę w tym okresie potrafi

obrócić się z pleców na brzuch w

obie strony.

7 ½ - miesiąca

Dziecko leżąc na plecach chwyta

własne stopy i wkłada je do buzi.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu – c.d

6 miesięcy

Niemowlę podpiera się na otwartych

dłoniach, rączki są wyprostowane w

łokciach, cały brzuszek jest uniesiony nad

podłoże a tułów podparty jest na górnej

części ud.

6 m.ż.

dziecko potrafi, podpierając się

na jednej dłoni, sięgnąć drugą rączką do

zabawki nad podłożem.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu – c.d

7 – 8 miesiący

dziecko próbuje przyjmować pozycję

czworaczną.

otrafi obracać się w obie strony z brzucha

na plecy oraz zatrzymywać obrót na łokciu

potrafi zatrzymać się w pozycji na boku

podpierając się na przedramieniu (tzw. siad

boczny).

podpierając się na wyprostowanej ręce

podnosi się do siadu na jednym pośladku -

tzw. siad skośny.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu – c.d

oskonaleni

chwytu

jest w stanie

chwytać wyprostowanym kciukiem i

drugim palcem drobne przedmioty tzw.

chwyt pensetowy.

pojawia się tzw. „foczenie”, dziecko potrafi

pokonać kilka metrów, podciągając się na

przemian to na jednym to na drugim łokciu

przy tym pociąga tułów i nóżki biernie

ułożone na podłożu.

Badanie dziecka w 7 m.ż

trzymane pod paszki przykuca i odpycha się od

powierzchni, dzięki wyprostowi w stawach

kolanowych, biodrowych, skokowych – sprężynuje,

posadzone siedzi przez chwilę samodzielnie,

potrafi precyzyjnie uchwycić dwa przedmioty

jednocześnie dwoma rękami,

potrafi obracać przedmiot trzymany w obu rękach

przyglądając mu się,

potrafi przekładać przedmiot z ręki do ręki,

Badanie dziecka w 7 m.ż

zaczyna myśleć „abstrakcyjnie” (śledzi upadający

przedmiot, mimo że zwykle traci go na chwilę z

oczu),

potrafi bawić się w pierwsze „społeczne” zabawy

– „ a kuku”,

pojawiają się pierwsze zachowania lękowe wobec

obcych ludzi i nieznanych sytuacji,

stwierdza się szybki rozwój mowy „opowiada

często i chętnie”, zmienia głośność i wysokość

dźwięków, powstałe przez przypadek wyrazy np.

mama, dada, tata są zbiegiem okoliczność, nie

mają określonego sensu

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu – c.d

8 – 9 miesięcy

dziecko osiąga trzy nowe funkcje

–

Raczkowanie

w pierwszym okresie

chaotyczne,

widoczna kifoza w odcinku lędźwiowym (w

przypadku raczkowania jest to wygięcie kręgosłupa

skierowane wypukłością ku górze), a stopy

ustawione są w zgięciu grzbietowym.

–

Siadanie

–

Wstawanie

„raczkowanie w górę”

- d

ziecko z klęku,

chwytając się jakiegoś mebla, wstaje opierając

najpierw jedną a potem drugą stópkę na podłożu.

–

w prawidłowym rozwoju

ojawiają się w przeciągu

trzech tygodni.

Rozwój ruchowy w pozycji na

brzuchu – c.d

9 -10 miesięcy

czas dojrzewania jakości raczkowania, siedzenia

oraz wstawania.

Dojrzałe raczkowanie

- c

harakteryzuje wyraźna

naprzemienność ruchów rączek i nóżek,

wyprostowany kręgosłup na całej długości, stópki

swobodnie ułożone na podłożu w linii łydek.

Pozycja siedząca

dziecko obciąża równo obydwa

pośladki, głowa jest ułożona w linii kręgosłupa,

obserwując z boku linia pleców (odcinek od głowy

do miednicy) jest prostopadła do podłoża.

Dziecko nadal wstaje przez raczkowanie w górę ale

potrafi wstać bez podciągania się na rączkach

opierając jedynie dłonie o mebel lub ścianę.

Rozwój ruchowy w pozycji

na brzuchu – c.d

11 -12 miesięcy

Okres przygotowań do samodzielnego chodu.

Dziecko próbuje chodzić do boku ustawione twarzą

do ściany, opierając się o nią dwoma rączkami.

Kroczki wykonuje z zachowaniem wzorca

naprzemiennego -„raczkowanie bokiem”.

Stopniowo nabierając pewności, ustawia się

bokiem do ściany i trzymając się tylko jedną

rączką idzie w przód.

Rozwój samodzielnego

chodu

12 -13 miesięcy

Dziecko zaczyna chodzić samodzielnie.

Początkowo pokonuje małe odcinki, robiąc parę

kroczków od mebla do mebla. Chodzi tylko po

linii prostej i nie potrafi swobodnie zatrzymać

się ani zmienić kierunku.

13 ½ - 18 miesięcy

Dziecko w tym czasie potrafi już w dowolnym

momencie ten chód zatrzymać, zmienić

kierunek, zwolnić lub przyspieszyć. Taki etap

chodu nazywamy chodem społecznym. Potrafi

także samo wstać bez przytrzymywania się.

SYGNAŁY ALARMOWE W ROZWOJU

DZIECKA W POZYCJI NA PLECACH

odginanie główki do tył

tendencja do skręcania główki w jedną stronę

asymetria tułowia, często połączona z asymetrią główki

brak przylegania pleców do podłoża – „mostki”

sztywne układanie ramion, przyciskanie do podłoża, skręcanie do

wewnątrz lub na zewnątrz (bywa połączone z odginaniem główki)

mocne zaciskanie jednej lub obu piąstek, szczególnie po szóstym

tygodniu życia

prężenie jednej lub obu nóżek, krzyżowanie i /lub skręcanie do

wewnątrz, ułożenie „żabki”

słabsza aktywność jednej strony ciała

brak lub słabe wodzenie oczu za zabawką szczególnie po drugim

miesiącu życia

„

przelewanie” się dziecka

W POZYCJI NA BRZUCHU

brak unoszenia główki i/lub przekładania na drugi policzek,

szczególnie po szóstym tygodniu życia

tendencja do układania główki na jedną stronę

unoszenie główki bez podparcia na rączkach, unoszenie

poprzez odginanie tułowia

asymetria ustawienia główki i/lub tułowia

- podpór na wyprostowanych łokciach i zaciśniętych

piąstkach, skręcanie rączek do wewnątrz

prężenie jednej lub obu nóżek, krzyżowanie i /lub skręcanie

do wewnątrz, ułożenie „żabki”

słabsza aktywność jednej strony ciała

„

przelewanie” się dziecka

ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z PRZEDWCZESNEGO

ZACHĘCANIA DZIECKA DO PRZYJMOWANIA POZYCJI

SIEDZĄCEJ ORAZ STOJĄCEJ - WYKORZYSTYWANIE

URZĄDZEŃ PIONIZUJĄCYCH DZIECKO

ograniczanie spontanicznego wykorzystywania i

rozwijania potencjału psychoruchowego dziecka

kręgosłup nie jest w tym okresie gotowy do

pokonywania siły grawitacji w pozycji pionowej.

pozycja siedząca u każdego człowieka prowokuje

największe obciążenie statyczne kręgosłupa oraz

narządów wewnętrznych (serce, płuca).

niefizjologiczne obciążenie kręgosłupa

zaburza prawidłowe przetaczanie stopy (odbijanie się na

palcach i przodostopiu) oraz zakłóca naprzemienny

charakter chodu (odbijanie się z dwóch nóżek)

Utrwalenie

nieprawidłow

ych

wzorc

ów

ruchow

ych

Powtarzanie takiego „ćwiczenia” prowadzi do utrwalania

błędnych stereotypów ruchowych,

Etapy oceny rozwoju

somatycznego

Ocena rozwoju somatycznego na

postawie pomiarów

antropometrycznych polega na:

wykonaniu pomiarów,

porównaniu uzyskanych danych z

biologicznym układem odniesienia,

czyli normą,

zinterpretowaniu uzyskanych wyników

Pomiary

antropometryczne

wysokość (a u niemowląt i dzieci w

wieku poniemowlęcym długość)

masa ciała oraz

obwód głowy

obwód klatki piersiowej.

Pomiary obwodu głowy i klatki piersiowej

są szczególnie ważne u dzieci do 3. roku

życia.

Ocena tych cech pozwala na określenie

poziomu rozwoju dziecka, jego stanu

odżywienia oraz podstawowych

proporcji ciała.

Masa ciała

Systematyczne ważenie – jeśli nie ma

częstszych wskazań

–

1 raz w miesiącu w I półroczu życia

–

Co 3 miesiące w drugim półroczu

–

2 x w roku przez następne 3 lata

–

1 x w roku w okresie późniejszym

Właściwy przybór masy ciała

–

Podwojenie masy urodzeniowej w 5 m.ż

–

Potrojenie masy urodzeniowej w 12 m.ż

Długość ciała/Wzrost

Długość – mierzy się u dziecka, które

nie osiągnęło pozycji stojącej

–

Za pomocą centymetra w pozycji na

plecach

Wzrost – starsze dzieci -

wzrostomierz

Pomiar obwodu głowy i klatki

piersiowej

Rutynowe badanie u dzieci do 2 r.ż

Obwód głowy – największy wymiar – guzy

czołowe, guzowatość potyliczna

Obwód klatki piersiowej – na poziomie

brodawek piersiowych

Ob. głowy > ob. kl. piersiowej o 2 cm

Obwody zrównują się pomiędzy 4 i 6 m.ż

Pomiar ciemiaczka przedniego – kształt

rombu – średnica w wymiarze strzałkowym i

poprzecznym

Biologiczne układy

odniesienia

Tablice liczbowe

Siatki centylowe

Ocena wzajemnej proporcji dwóch cech

–

siatkami centylowymi proporcji masy do

wysokości ciała

–

BMI = masa ciała w kg/(wysokość ciała

w m)

Test „Osiągnięcia dziecka

rocznego”

chodzi z podtrzymaniem?

umie chwytać drobne przedmioty

używając kciuka i palca wskazującego?

znajduje przed

iot (zabawkę)

schowany na jego oczach pod poduszkę?

wymawia słowa dwusylabowe?

rozumie proste polecenia w znanych

sytuacjach?

Pierwsze objawy nieprawidłowości

Wzmożony niepokój

Nadmierne reakcje lękowe

Zbyt mała ilość snu na dobę

Nadmierny spokój dziecka

Niepokojące objawy ruchowe –

drżenia, drgawki, asymetria ułożenia

Brak reakcji na bodźce wzrokowe i

słuchowe

Oznaki zaburzeń

neurorozwojowych

Nadmierne odginanie głowy

Prężnie kończyn dolnych

Baletowe ustawienie stopy z przywiedzeniem

przodostopia

Trudności zginania i odwodzenia kończyn podczas

ubierania i toalety niemowlęcia

Drżenia kończyn

Silne i częste zaciskanie piąstek

Przywodzenie kciuka po I kwartale życia

Niechęć dziecka do leżenia na brzuchu po I kwartale

Nadmierna i nieuporządkowana ruchliwość dziecka

Oznaki zaburzeń

neurorozwojowych – c.d.

Mostki i reakcje odgięciowe tułowia

Nadwrażliwość, niepokój i małe

zapotrzebowanie na sen,

Trudności nawiązywania i utrzymania

kontaktu wzrokowego z najbliższymi

Drgawki, bezdechy, wyłączenia

świadomości

Badanie neurologiczne

Odruch – mimowolna reakcja

ruchowana działający bodziec

Objaw – przejaw zaburzeń

neurologicznych wykrywanych za

pomocą badania

Ocena:

–

Obecność lub brak odruchu bądź

właściwej reakcji neurologicznej

–

Przebieg reakcji odruchowej –

symetryczność, osłabienie, wzmożenie

Odruchy fizjologiczne

Odruch płaczu

Odruch ssania – drażnienie okolicy ust, warg, języka;

wywołuje ruchy łączące w sobie ssanie, połykanie i

oddychanie

Odruch szukania pokarmu – zwrot twarzy dziecka z

stronę bodźca dotykowego z wysuwaniem języka i

skurczem warg

Odruch chwytny górny – podrażnienie i uścisk dłoni

powoduje silny skurcz palców – utrzymuje się do 3

m.ż

Odruch chwytny dolny – uciśnięcie nasady palców

stopy wywołuje toniczne ich zgięcie – wygasa przed

10 m.ż

Odruch Moro

Reakcja zaskoczenia w odpowiedzi na

nagły bodziec

I faza – obustronne odwiedzenie i

wyprostowanie kończyn górnych z

rozwarciem palców

II faza – przywiedzenie i zgięcie

kończyn

Powinien zaniknąć po 6 m.ż

Odruch skręcania tułowia -

Galanta

Drażnienie bocznej części tułowia –

skurcz mięsni po tej stronie z

wygięciem kręgosłupa w stronę

przeciwną, a miednicy w stronę

drażnienia

Utrzymuje się do 6 m.ż

Odruchy ułożenia

Odruch toniczny szyjny – skutek

zmiany pozycji głowy w stosunku do

szyi

Odruchy toniczne błędnikowe –

wyzwalają się na skutek zmiany

ułożenia głowy w przestrzeni

Odruch podparcia

Niemowlę podtrzymywane pod

pachami podpiera się o podłoże i

wykonuje naprzemienne ruchy

przypominające chodzenie –

występuje do 4 m.ż

Rozwój psychoruchowy

wcześniaków

Dziecko urodzone przedwcześnie od

początku narażone jest na:

–

wczesne uszkodzenia ośrodkowego

układu nerwowego (OUN),

–

rozwój w nieprzyjaznych warunkach

szpitalnych (negatywne bodźce ze

środowiska zewnętrznego).

Niedotlenienie lub krwawienie do

OUN

Ryzyko nieprawidłowego rozwoju

psychoruchowego zależy od:

–

stopnia oraz miejsce uszkodzenia

OUN

–

ewolucji uszkodzenia (następstwem

wylewów może być np. wodogłowie

pokrwotoczne).

Konsekwencjami wczesnego

uszkodzenia mózgu mogą być w

przyszłości:

nieprawidłowy rozwój psychoruchowy, w tym:

–

rozwój dysharmonijny (dziecko osiąga niektóre

umiejętności na czas, inne zbyt późno, brak harmonii

rozwoju);

–

rozwój opóźniony (dziecko osiąga ważne stopnie

rozwojowe późnej, niż przewidują normy);

–

rozwinięcie zespołu mózgowego porażenia dziecięcego

o różnych postaciach: hemipareza, dipareza (u

wcześniaków najczęściej diplegia), tetrapareza

(najcięższa postać mpdz)

–

uszkodzenia wzroku i słuchu

–

zaburzenia emocjonalne (nadaktywność, zaburzenia

koncentracji, problemy z nauką).

Wcześniaki – duża

plastyczność i zdolność do

kompensacji:

funkcja komórek uszkodzonych zostaje

przejęta przez sąsiednie komórki nerwowe.

wylewy (najczęstsza przyczyna uszkodzenia

tkanki mózgowej) występują w pierwszych

dobach życia dziecka, kiedy kora mózgowa,

jest w trakcie kształtowania,

obraz USG mózgu często rozmija się z

obrazem klinicznym dziecka, czyli

rzeczywistym rozwojem psychoruchowym.

Nie każdy wcześniak jest

dzieckiem chorym.

Pomoc dziecku w pokonaniu problemów.

specjalistyczne zabiegi

–

terapia oddechowa

–

stymulacji i nauka jedzenia.

Instruowanie rodziców jak należy dziecko nosić,

przewijać czy pielęgnować.

Wszelkie działania fizjoterapeutyczne na

oddziałach patologii noworodka są

zminimalizowane ilościowo.

Bodźce stymulujące są delikatne i najczęściej

przyjemne dla noworodka i jego rodziców.

Obserwacja rozwoju

dziecka.

Monitorowanie przez pediatrów

neonatologów w poradni dla

wcześniaków.

Konsultacje specjalisty neurologa lub

ortopedy

wcześniak z grupy ryzyka z rozwojem

psychoruchowym budzącym

wątpliwości - terapię u specjalisty

rehabilitacji (fizjoterapeuty).

Interpretacja zaburzeń

rozwojowych

Trudna i często prowadzi do mylnych wniosków,

Obserwacja dziecka: powinno na nas patrzeć, skupiać

wzrok, uśmiechać się do nas, wodzić wzrokiem za

zabawką,

Reakcja na bodźce, obecność asymetrii, chwytanie

zabawek.

Pozycje, w których dziecko nie lubi leżeć.

Rozpoczęcie wokalizacji (wydawania dźwięków).

Sprawność jedzenia, krztuszenie się, przybieranie na

wadze.

Aktywność dziecka

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wybrane metody usprawniania dzieci z autyzmem, Dziecko- Metody terapii
Choroba przewlekła jako czynnik ryzyka krzywdzenia emocjonalnego dziecka, Dziecko- Metody terapii
RYSUNEK DZIECKA ODBICIEM JEGO ROZWOJU
Pojęcie kosztu kapitału przedsiębiorstwa i metody jego obliczania
4 metody wybranej oceny walorów środowiska
Prawidłowy rozwój mowy dziecka i możliwości jego stymulowania, oligofrenopedagogika - różne materiał
Pojęcie kapitału ludzkiego i metody jego pomiaru, magisterka II rok, Obrona
BÓL PORODOWY I METODY JEGO ŁAGODZENIA
rozdział Metody i mierniki oceny działalności przedsiebiorstw
4 METODY I TECHNIKI OCENY STANU ŚWIADOMOŚCI
1?le i zadania iP metody kontroli i oceny
Metanol i metody jego oznaczania
METODY PREZENTACJI I OCENY BADANIA-[ www.potrzebujegotowki.pl ], Badania marketingowe
STRES I METODY JEGO PRZEZWYCIĘŻANIA, PSYCHOLOGIA, Stres
proces, metody i techniki oceny pracowników (25 str)

więcej podobnych podstron

Rozwj dziecka i metody jego oceny

Document Outline