Infrastruktura procesów logistycznych

Wykład 6

Zagospodarowanie

magazynu

Fazy procesu

magazynowego

Strefy magazynowe

Większość magazynów posiada przestrzeń
podzieloną na strefy odpowiadające czterem
podstawowym fazom procesu magazynowania.

Rozróżnia

się

cztery

zasadnicze

strefy

magazynu:

- przyjęć,
- składowania,
- kompletacji,
- wydań.

Strefa przyjęć



Strefa

przyjęć

to

wydzielona

przestrzeń przeznaczona dla czynności
operacyjno technologicznych,
związanych z przyjęciem towarów do
magazynu.

Strefa składowania



Strefa

składowania

to

wydzielona

przestrzeń, która jest przeznaczona do

składowania przechowywanych towarów.



W strefie tej może odbywać się kompletacja.



Strefa ta jest zasadniczą przestrzenią w

magazynach.



Jej wielkość zależy od poziomu i rodzaju

przechowywanego

zapasu

i

stosowanej

technologii składowania.

Strefa składowania

Największy wpływ na wybór technologii i

sposób zagospodarowania tej strefy mają:



postać składowanych artykułów,



rodzaje i wymiary towarów,



możliwość piętrzenia w stosy,



wskaźnik

pokrycia

zapotrzebowania

zapasem,



częstotliwość pobrań.

Strefa kompletacji

Strefa kompletacji jest to przestrzeń wydzielona

tylko i wyłącznie do kompletacji produktów.

Niekiedy kompletacja odbywa się już w strefie

składowania magazynu i wtedy strefa kompletacji

nie jest wydzielona.

Wydzielenie tej strefy jest wskazane, gdy w

znacznej

części

magazynu

są

wydawane

niejednorodne ładunki.

Na zagospodarowanie tej strefy mają wpływ:



liczby asortymentów,



wielkość wydań,



rodzaj i rozmiary pobieranych ładunków,

opakowań jednostkowych i zbiorczych,



częstość pobrań.

Strefa wydań



Strefa wydań to miejsce przebiegu
wszelkich czynności organizacyjno-
technicznych towarzyszących wydawaniu i
ekspedycji towarów.



W wielu magazynach strefa ta łączy się ze
strefą przyjęć, tworząc strefę przyjęć-
wydań.

Strefa wydań



W typowo zagospodarowanej strefie przyjęć i

strefie wydań można spotkać pola odkładcze - są

to

miejsca

tymczasowego

przechowywania

surowców, półproduktów, materiałów.



Wymiary

pól

zależne

są

od

wielkości

przyjmowanych jednostek ładunkowych.



Liczba pól sąsiadujących z każdym stanowiskiem

przeładunkowym powinna wynikać z pojemności

środka transportu zewnętrznego.



Przy planowaniu zagospodarowania stref przyjęć i

wydań wykorzystuje się moduł magazynowy dla

składowania rzędowego bez urządzeń.



Jednostki ładunkowe nie są piętrzone, a wysokość

strefy najczęściej nie przekracza 5 m.



Do prac przeładunkowych można wykorzystać

wózki unoszące ręczne lub prowadzone.

Strefa biurowo-socjalna



Oprócz

wymienionych

stref

w

magazynie powinna znajdować się
również

strefa

przeznaczona

dla

pracowników oraz taka, w której
odbywać się będzie rejestrowanie
przepływu dokumentów i informacji.

Układy technologiczne
magazynów

W zależności od wzajemnego

rozmieszczenia

stref

magazynowych

względem siebie możemy wyróżnić trzy
układy technologiczne magazynów:



przelotowy (o przepływie prostym),



kątowy,



workowy (o przepływie powrotnym).

Technologiczny układ przelotowy magazynu



W układzie przelotowym strefy przyjęć i wydań
wydzielone są po przeciwnych stronach magazynu.



Układ

tego

typu

zapewnia

dużą

szybkość

przemieszczania towarów.



Pozwala na rozgraniczenie stref składowych o
różnych wielkościach obrotu zapasu.



Pozwala to na wydzielenie obszarów przechowywania
zapasów o mniejszej lub większej rotacji.



Minusem tego typu rozwiązania mogą być utrudnienia
podczas ewentualnej rozbudowy magazynu oraz
wykorzystania tych samych urządzeń manipulacyjnych
w strefie przyjęć i wydań.

Układ przelotowy magazynu

Przyjęcie towaru odbywa się przez rampy po

jednej stronie
budynku magazynu, zaś wydanie towaru – po

przeciwnej.
Konstrukcja

taka

zapobiega

zakłóceniom

zarówno podczas
procesu przyjęcia jak i wydania towaru.

Technologiczny układ przelotowy magazynu

Źródło: Niemczyk A., Zapasy i magazynowanie, Tom II Magazynowanie…, op. cit., s. 37

Układ kątowy



Jego

cechą

charakterystyc
zną jest to, że
strefa przyjęć i
wydań znajduje
się

przy

sąsiadujących
ze

sobą

ścianach strefy
składowania.

Źródło: Niemczyk A., Zapasy i magazynowanie, Tom II Magazynowanie…, op. cit., s. 37

Technologiczny układ workowy
magazynu



W układzie tym strefa przyjęć i wydań
znajduje się przy tej samej ścianie strefy
składowania.



Mogą być od siebie oddzielone lub
tworzyć jedną strefę przyjęć-wydań.

Technologiczny układ workowy
magazynu

Źródło: Niemczyk A., Zapasy i magazynowanie, Tom II Magazynowanie…, op. cit., s. 37

Technologiczny układ workowy
magazynu



Jest

on

najczęściej

stosowany

przez

przedsiębiorstwa.



Układ ten gwarantuje lepsze wykorzystanie

infrastruktury, a także pozwala na łatwiejszą

kontrolę.



Zaletą tego sposobu przepływu materiałów jest to,

że umożliwia rozbudowę magazynu.



Uwzględniając jednak zarządzanie towarem mogą

pojawić się pewne trudności w przypadku

odmiennych

rozmiarów

przechowywanych

zapasów.

Podstawowe fazy procesu
magazynowego

Proces magazynowania można zatem

podzielić na cztery główne fazy:



fazę przyjmowania towarów,



fazę składowania towarów,



fazę kompletacji ładunków,



fazę wydawania towarów.

Przyjmowanie



Przyjmowanie towarów – jest fazą
procesu magazynowania, w której
następuje ich odbiór od dostawców wg
określonych warunków dostawy.

Operacje

wchodzące

w

skład

procesu

przyjmowania towaru:



rozładunek,



identyfikację,



kontrolę ilościową i jakościową,



sortowanie,



przepakowywanie i oznakowanie dostawy zgodnie z

ustaloną organizacją magazynu.

Przyjmowanie przesyłki od jej nadawcy

wymaga

potwierdzenia

odbioru

(pokwitowania). Od tego momentu całą

odpowiedzialność za ładunek ponosi odbiorca.

Wyróżnia się dwa rodzaje przyjęć:



zewnętrzne,



wewnętrzne.

Pierwszą fazą magazynowania jest przyjęcie

towaru. Rozładunek odbywa się przez rampy

rozładunkowe.

Rampy rozładunkowe

Przyjmowanie



Przyjęcia towaru dokonuje się po uprzednim zarejestrowaniu

dostawy

w

funkcjonującym

w

magazynie

systemie

informatycznym.



W celu usprawnienia przyjęcia dostaw stosuje się systemy

awizacji, czyli wcześniejszego informowania o nadchodzącej

dostawie. Często takie systemy pozwalają na uzyskanie danych

o wielkości dostawy zanim trafi ona do miejsca przeznaczenia,

a także o planowanym czasie „przybycia” dostawy.



Rejestracja dostawy odbywa się na podstawie dokumentów

przewozowych

i/lub

dodatkowych

dokumentów

(np.

dokumenty WZ).



Dokumenty

przewozowe

zawierają

dane

teleadresowe

nadawcy, odbiorcy, ilość i rodzaj jednostek transportowych,

parametry takie jak: wymiary, czy masa ładunku, a także cechy

i rodzaj zabezpieczenia ładunku.

List przewozowy

Dokument potwierdzający rejestrację dostawy

Na

podstawie

listu

przewozowego dokonuje się

kontroli ilościowej jednostek

magazynowych

(palet,

kartonów, paczek), a także

wychwytuje się ewentualne

błędnie

zaadresowane

jednostki

na

podstawie

etykiet transportowych.

Dane

na

etykietach

transportowych

powinny

pokrywać się z danymi w

liście przewozowym (numer

ładunku, adres nadawcy i

odbiorcy,

liczba

jednostek

transportowych).

Etykiety

zawierają

także

informację o

przewoźniku.

Przykładowe etykiety transportowe.

Przyjmowanie



Bezpośrednio

po

rozładunku

jednostki

transportowe rozlokowywane są one na tzw.
polach odkładczych, w których następuje kontrola
ilościowa i jakościowa przyjętych jednostek.



W

przypadku

magazynów

dystrybucyjnych

przyjmowane

jednostki

transportowe

to

najczęściej palety homogeniczne (jednorodne – z
jednym

rodzajem

asortymentu).

W

takim

przypadku ich „przestój” na polu odkładczym
trwa zaledwie kilka minut w oczekiwaniu na
rozlokowanie ich w magazynie.

Przyjmowanie

Kontrola jakościowa może odbywać się przy

pomocy skanerów radiowych, dzięki

którym identyfikuje się artykuły i zarazem

weryfikuje się zapisane w systemie

komputerowym dane o dostawie.

Kod kreskowy, umieszczony na dokumencie

potwierdzającym rejestrację pozwala na

identyfikację

danych

dotyczących

asortymentu

i

konkretnych

ilości

artykułów dostarczonych do miejsca

przeznaczenia.

Skaner radiowy

Dane identyfikacyjne artykułu

Użycie skanerów pozwala na szybką identyfikację artykułów

na podstawie kodów kreskowych EAN. Dane o artykułach

zapisane są w odpowiednich bazach danych.

Proces

przyjęcia

towaru

–

czyli

rozładunek,

kontrola

ilościowa

i

jakościowa

mogą

być

czynnościami

zautomatyzowanymi.

W

magazynach

o

bardzo

dużej

intensywności przeładunków na wejściu

stosuje

się

specjalne

platformy

przeładowcze,

które

w

sposób

mechaniczny rozładowują odpowiednio

przygotowane samochody.

Końcowy etap w fazie przyjęcia towaru jest

zarazem wstępem do następnej fazy –

składowania towarów.
Po zakończonej kontroli ilościowej i jakościowej

jednostkom transportowym nadaje się unikalny

identyfikator numeryczny i kreskowy, który

wykorzystywany jest w etapie składowania.

Etykiety z identyfikatorami

Oznaczona jednostka transportowa

Przyjęcie towaru i wszystkie zachodzące podczas

tego działania i rozwiązania są czynnikiem

krytycznym

dla

dalszego

procesu

magazynowego.

Wszelkie przestoje wynikające z powodu

opóźnień podczas przyjęcia towaru czy też

kontroli ilościowej i jakościowej mogą zaważyć

na poziomie zapasów a w ostateczności na

problemach

z

realizacją

zamówień

wychodzących z magazynu. Dlatego ważne jest,

by tak planować czynności zachodzące podczas

przyjęcia towaru by eliminować tzw. „wąskie

gardła” i przestoje.



Proces

magazynowy

przebiega

najsprawniej w sytuacji gdy jednostki
ładunkowe

są

składowane

pod

jednakową postacią, taką jak w
momencie przyjęcia towaru.

Składowanie

Składowanie polega na umieszczaniu

jednostek ładunkowych w gniazdach
regałowych zgodnie z symbolami
umieszczonych

na

etykietach

drukowanych w strefie przyjmowania
lub na dokumentach przyjęcia (PZ).

Operacje wchodzące w skład
procesu
składowania towaru

W tej fazie realizowane są czynności takie

jak:



odbiór dostawy ze strefy przyjęć,



rozmieszczenie jej w strefie składowania,



przechowywanie artykułów,



okresowa kontrola,



wydanie towarów do strefy kompletacji.

1. Odbiór dostawy ze strefy przyjęć

Po zakończonym procesie przyjęcia towaru jednostki

transportowe przemieszcza się do właściwego miejsca

składowania. Transport odbywa się przy pomocy

technicznych środków transportu wewnętrznego:

wózkami paletowymi

ręcznymi;

elektrycznymi wózkami

paletowymi;

elektrycznymi wózkami
unoszącymi;

wózkami do transportu i

piętrowania ładunków.

1. Odbiór dostawy ze strefy przyjęć

Transport przy pomocy technicznych środków transportu

wewnętrznego:

2. Rozmieszczenie dostawy w strefie składowania

Po przemieszczeniu do właściwego miejsca

składowania towar lokuje się na regałach.

Każde miejsce paletowe oznaczone

jest identyfikatorem numerycznym

oznaczającym rząd regałów,

półkę oraz miejsce na danej półce.

Adresy najczęściej informują o:

•

rzędzie regałów,

•

numerze przęsła na danym regale i półce, na

której znajduje się dana jednostka transportowa.

By uzyskać szybki dostęp do oznaczeń adresów

umieszcza się je w dostępnych dla pracowników

miejscach na regałach. Oznaczenia mają postać

numeryczną i kodów kreskowych.

Adresowanie jednostek transportowych odbywa się

podobnie jak kontrola ilościowa - przy pomocy

skanerów radiowych.

2. Rozmieszczenie dostawy w strefie składowania

Podczas lokowania jednostek transportowych na

regałach wysokiego składu przypisuje się

identyfikator jednostki transportowej (nadany w

fazie przyjęcia towaru) do identyfikatora danego

miejsca paletowego (tzw. adresu). Innymi słowy

nadaje się jednostce transportowej adres w

magazynie.

oznaczenie rzędu

regałów

2. Rozmieszczenie dostawy w strefie składowania

Proces składowania można zorganizować w dwojaki

sposób.

Pierwszy sposób:



poprzez podział strefy składowania na pola o

zmiennej szybkości obrotu artykułów;



pola zmiennych obrotów segmentuje się dalej na

pola szybkiego, średniego i wolnego obrotu.



Pozwala to na efektywną pracę w zakresie dostępu

do konkretnych grup asortymentowych, a także na

dostosowanie organizacji pracy w magazynie (np.

przydzielenie większej grupy pracowników do

pracy przy artykułach wysokiego obrotu),

2. Rozmieszczenie dostawy w strefie

składowania



Drugim sposobem składowania jest lokowanie

jednostek transportowych w wolnych miejscach

składowych.



Rozwiązanie takie pozwala na efektywniejsze

wykorzystanie powierzchni składowania.



Oba rozwiązania mogą jednak generować

zbliżone koszty, gdyż w przypadku pierwszego

kryterium zyskuje się na czasie, natomiast w

przypadku drugiego unika się utrzymywania

pustych miejsc ładunkowych.

Składowanie

3. Przechowywanie artykułów:



Zabezpieczenie – chronienie zapasów przed stratami w
wyniku kradzieży lub umieszczenia w niewłaściwym
miejscu.



Wykonywanie czynności konserwacyjnych - chronienie
zapasów przed ewentualnymi stratami w wyniku zestarzenia
się, ochrony oraz przed ogniem, wodą i szkodnikami.



Reperacja zapasów.

4. Okresowa kontrola



Śledzenie stanów zapasów.



Inwentaryzacja.

5. Wydanie towarów do strefy kompletacji:



Wyznaczanie lokalizacji pobrania.



Pobieranie zapasów z miejsc składowania i przemieszczanie
do stref kompletacji lub wydań.

Składowanie rzędowe

Składowanie blokowe