Perspektywy rozwoju
polskiego systemu
rozliczeniowego w SEPA

w kontekście aktualnych
uwarunkowań w sektorze
bankowym

Warszawa, 8 maja 2009 r.

Tomasz Jończyk
Dyrektor Departamentu Rozliczeń

Agenda

1.

Systemy rozliczeniowe KIR S.A. w w okresie
dekoniunktury gospodarczej – dane liczbowe

2.

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR

3.

Rozwój systemów rozliczeniowych w Polsce

a)

SEPA Direct Debit w systemie EuroELIXIR

b)

EACHA – alternatywa dla systemu STEP2

c)

Rozrachunek systemu EuroELIXIR na
platformie TARGET2

SEPA a KIR S.A.

Cel podstawowy KIR S.A.:

•

Umożliwienie bankom działającym w Polsce

wykorzystywania instrumentów płatniczych SEPA

poprzez ciągłe dostosowywanie systemu

EuroELIXIR do wymagań SEPA

Cel uzupełniający:

•

Ułatwianie uczestnikom systemu EuroELIXIR

uzyskania zdolności obsługi paneuropejskich

instrumentów płatniczych poprzez oferowanie

dodatkowych produktów wspomagających:

-

mechanizm konwersji

-

mechanizm ułatwiającego obsługę zgód

-

konsultacje i wsparcie merytoryczne, testy

Systemy rozliczeniowe

KIR S.A.

dane liczbowe

System ELIXIR

®

19 d

ni

21

dn

i

Miesięczne wolumeny transakcji w systemie ELIXIR

®

w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach

(w milionach)

System ELIXIR

®

Średnia dzienna liczba transakcji w systemie ELIXIR

®

w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach

(w tysiącach)

System EuroELIXIR

20

dni

22

dn

i

Miesięczne wolumeny transakcji w systemie EuroELIXIR

w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach

(w tysiącach)

System EuroELIXIR

Średnia dzienna liczba transakcji w systemie EuroELIXIR

w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach

(w tysiącach)

Dynamika rozwoju systemów – liczba
płatności

System

ELIXIR

®

Dynamika

(analogiczny miesiąc roku

poprzedniego =100%)

2008/2007

2009/2008

Styczeń

106,4%

105,0%

Luty

112,7%

107,3%

Marzec

106,4%

116,8%

Kwiecień

112,8%  

Maj

106,3%  

Czerwiec

111,9%  

Lipiec

113,1%  

Sierpień

103,8%  

Wrzesień

118,9%  

Październik

107,3%  

Listopad

104,6%  

Grudzień

119,6%  

System

EuroELIXIR

Dynamika

(analogiczny miesiąc roku

poprzedniego =100%)

2008/2007

2009/2008

Styczeń

136,3%

148,0%

Luty

151,5%

141,5%

Marzec

130,3%

153,9%

Kwiecień

168,6%

Maj

147,7%

Czerwiec

156,1%

Lipiec

169,1%

Sierpień

152,8%

Wrzesień

176,3%

Październik

160,6%

Listopad

149,8%

Grudzień

174,3%

Dynamika rozwoju systemów – średnia
dzienna

System

ELIXIR

®

Dynamika

(analogiczny miesiąc roku

poprzedniego =100%)

2008/2007

2009/2008

Styczeń

106,4%

110,0%

Luty

107,3%

112,7%

Marzec

117,1%

106,2%

Kwiecień

102,6%

Maj

111,6%

Czerwiec

106,6%

Lipiec

108,2%

Sierpień

114,1%

Wrzesień

108,1%

Październik

107,3%

Listopad

115,6%

Grudzień

108,2%

System

EuroELIXIR

Dynamika

(analogiczny miesiąc roku

poprzedniego =100%)

2008/2007

2009/2008

Styczeń

136,3%

155,0%

Luty

144,2%

148,6%

Marzec

150,9%

132,9%

Kwiecień

145,6%

Maj

154,7%

Czerwiec

156,1%

Lipiec

161,7%

Sierpień

167,3%

Wrzesień

160,3%

Październik

160,6%

Listopad

164,8%

Grudzień

157,7%

Rozwój systemu

EuroELIXIR w

warunkach SEPA

SEPA Credit Transfer

SEPA Credit Transfer w systemie
EuroELIXIR

> 130 tys.

transakcji

Miesięczne wolumeny transakcji SEPA Credit Transfer w systemie

EuroELIXIR

w latach 2008 – 2009

(w tysiącach)

SEPA Credit Transfer w systemie
EuroELIXIR

Transakcje międzysystemowe SCT EuroELIXIR

styczeń 2008 – marzec 2009

(w tysiącach)

SEPA Credit Transfer w systemie
EuroELIXIR

Transakcje wewnątrzsystemowe SCT EuroELIXIR

styczeń 2008 – marzec 2009

(w tysiącach)

SEPA Credit Transfer w systemie
EuroELIXIR

Rozliczenia SEPA a MT w systemie EuroELIXIR

Komunikaty wysłane (wewnątrzsystemowe i międzysystemowe)

(w tysiącach)

SEPA Credit Transfer w systemie
EuroELIXIR

System EuroELIXIR

(marzec 2009)

Ponad 130 tys.

płatności rozliczonych w standardzie

SEPA



89 tys. – płatności międzysystemowe otrzymane



39 tys. – płatności międzysystemowe wysłane



2 tys. – płatności wewnątrzsystemowe

Ponad 40 tys.

płatności jest prezentowanych w

standardzie SEPA - co stanowi

ponad 30 %

ogółu

transakcji skierowanych do rozliczeń w euro

Kontekst europejski
Kraje SEPA – transakcje SEPA stanowią obecnie ok.

2 %

wszystkich transakcji kierowanych do systemów

rozliczeniowych

Uczestnicy SCT EuroELIXIR

•

Narodowy Bank Polski

•

PKO Bank Polski S.A.

•

Bank BPH S.A.

•

Bank Pekao S.A.

•

ING Bank Śląski S.A.

•

Bank Millennium S.A.

•

Mazowiecki Bank Regionalny S.A.

•

Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. –

od marca 2009 r.

1 bank - przeszedł pomyślnie testy i oczekuje na

wdrożenie

1 bank - w trakcie testów

SEPA Credit Transfer w systemie
EuroELIXIR

Rok 2009

•

Luty – dostosowanie do zmiany standardu SEPA m.in.

-

Dodatkowe pola: „”, „Kategoria typu zlecenia”, „Kod typu
zlecenia”

-

Oznaczenie „Pierwotnego Zleceniodawcy” i „Finalnego
Beneficjenta”

-

Kontrola zgodności kwoty zwrotu z transakcją pierwotną

-

Dodatkowe kody przyczyny zwrotu: AG02, MD03, RC01 and
TM01

•

Czerwiec – uruchomienie pełnej obsługi obydwu sesji
rozliczeniowych SEPA w systemie STEP2

Rok 2010

•

Listopad – zmiana standardu SEPA na poziomie Europejskiej
Rady ds. Płatności (EPC)  zakres zostanie ustalony w tym roku

(zmiana standardu ISO20022 „v2007” na wersję „v2009”)

Rozwój systemu

EuroELIXIR

w warunkach SEPA

Przyszłość SEPA Direct Debit

SEPA Direct Debit

SEPA Direct Debit - instrument do obsługi transakcji

obciążeniowych w EUR w obszarze SEPA

Założenia EPC

•

Dematerializacja zgody na poziomie Wierzyciela;

•

Dane zgody w każdym komunikacie obciążeniowym;

•

Dwa rodzaje dystrybucji zgody: poprzez wierzyciela (CMF)
lub poprzez Bank Dłużnika (DMF)

•

Brak ograniczenia kwoty pojedynczego zlecenia;

•

Możliwość odrzucenia/odwołania/anulowania zleceń przed i
po przeprowadzeniu rozrachunku – zestaw tzw. R-messages

•

Baza

prawna

funkcjonowania

SDD

w

relacjach

transgranicznych – zapisy Payment Services Directive

•

Dwa warianty SDD – bazowy (Core) i biznesowy (B2B)

Schemat bazowy a B2B

Business to Business SDD

•

Brak Request for Refund dla transakcji autoryzowanych

•

Dłużnik musi zaakceptować dane zgody zanim bank dłużnika
dokona obciążenia jego rachunku

•

Bank dłużnika archiwizuje potwierdzone przez dłużnika dane
zgody

•

Dłużnik zobowiązany jest do poinformowania swojego banku o
cofnięciu zgody

Max. data wysyłki transakcji
SDD

Core SDD B2B SDD

Pierwsze i jednorazowe SDD

5

1

Kolejne SDD

2

1

Zwrot (return)

5

2

SEPA Direct Debit w systemie
EuroELIXIR

Założenia funkcjonalne (1)

•

implementacja wg standardu bazowego
EPC - SEPA Core Direct Debit Scheme

•

odrębny względem SEPA Credit Transfer
tryb rozliczeń w systemie EuroELIXIR

•

połączenie z systemem SEPA Direct Debit
STEP2

•

osobne tabele routingu (dostępności
banków)

SEPA Direct Debit w systemie
EuroELIXIR

Założenia funkcjonalne (2)

•

rozrachunek w systemie TARGET2

•

uczestnictwo NBP w SEPA STEP2

•

model funkcjonowania rozliczeń
międzysystemowych uzależniony od
decyzji NBP o przystąpieniu do SEPA
Direct Debit w systemie STEP2

Planowany termin implementacji: maj

2010 rok

SEPA Direct Debit w systemie
EuroELIXIR

Uwarunkowania wdrożenia - krajowe

•

data zakończenia transpozycji zapisów

dyrektywy o usługach płatniczych (PSD) do

polskiego systemu prawa

•

ostateczna decyzja NBP w zakresie modelu

rozliczeń SDD w relacjach z systemem STEP2

•

zainteresowanie banków udziałem w

rozliczeniach SDD

•

termin wejścia Polski do Strefy Euro

SEPA Direct Debit w systemie
EuroELIXIR

Uwarunkowania wdrożenia -

paneuropejskie

•

zakończenie prac EPC nad schematem

funkcjonalnym SDD

•

upowszechnienie SDD w krajach SEPA

(głównie w strefie Euro)

•

„Multilateral interchange fee” lub

„Multilateral balancing payment” ?

•

Migration end-date ?

•

French case ?

Obsługa zgód polecenia zapłaty

Obsługa zgód na stosowanie Polecenia

Zapłaty to usługa obejmująca skanowanie,

archiwizowanie i udostępnianie

elektronicznych obrazów papierowych zgód

•

KIR S.A. występuje jako zaufana strona trzecia
gwarantująca, że obraz dokumentu jest wiernym
odwzorowaniem papierowego oryginału
dostarczonego przez Wierzyciela

•

Usługa oparta o eArchiwum i moduł
elektronizacji zgód w OGNIVO

Obsługa zgód polecenia zapłaty

Planowane dostosowanie modułu do

obsługi SEPA Direct Debit

•

Wymóg SEPA dematerializacji zgody na
poziomie Wierzyciela

•

Moduł elektronizacji zgód został udostępniony w
OGNIVO we wrześniu 2008 r. dla krajowego
polecenia zapłaty

Rozwój systemu

EuroELIXIR

w warunkach SEPA

European Automated Clearing House

Association

•

Stowarzyszenie europejskich izb rozliczeniowych

•

Powołanie: 28 września 2006 r.

nieformalnie działa od 10 lat

•

Sygnatariusze:
Banca d'Italia, BBS, BGC, CEC, Deutsche BundesBank, DIAS,
Equens, FINA, GIRO, Iberpay, KIR S.A., PBS, SIA, SIBS, SIC
AG, SBB, STET, VocaLink

•

Koncepcja stworzenia przeciwwagi dla izby paneuropejskiej

•

Zgodność ze standardami SEPA

•

Brak opłat za transfer transakcji w relacji izba-izba

•

Standard Interoperability dla SCT i SDD

•

Baza infrastrukturalna: TARGET2 i lokalne izby rozliczeniowe

EACHA

•

Pierwsze połączenia w trybie produkcyjnym



Equens + Iberpay + SECETI (kwiecień 2008 r.)



Equens + VocaLink (wrzesień 2008 r.)

•

Planowane połączenie z DIAS



konieczność uzyskania pełnego pokrycia

Stan obecny

•

Izby EACHA nadal utrzymują połączenia ze STEP2

•

KIR S.A. rozważa ustanowienie połączenia w
ramach EACHA po przeniesieniu rozrachunku
systemu EuroELIXIR na platformę TARGET2

EACHA - połączenia

Rozwój systemu EuroELIXIR

w warunkach

SEPA

Rozrachunek systemu EuroELIXIR

na platformie systemu TARGET2

System EuroELIXIR w TARGET2

Założenia

podstawowe



Przeniesienie

rozrachunku systemu EuroELIXIR w ramach

polskiego obszaru płatniczego



w

ramach komponentu TARGET2-NBP



System EuroELIXIR jako Ancillary System



system zewnętrzny



Procedura rozrachunku nr 6 intefaced



rozrachunek na dedykowanych rachunkach (subkontach).



Termin uruchomienia rozrachunku w systemie TARGET2



8 czerwca 2009 roku

Rozrachunek systemu EuroELIXIR

•

Stan obecny

-

rozliczenia wewnątrzsystemowe – SORBNET-
Euro

-

rozliczenia międzysystemowe – TARGET2 za
pośrednictwem SORBNET-Euro

•

Po przejściu

-

rozliczenia wewnątrzsystemowe – TARGET2

-

rozliczenia międzysystemowe – TARGET2

Przeniesienie rozrachunku wszystkich płatności w

euro bezpośrednio do systemu TARGET2

System EuroELIXIR na SSP TARGET

Podstawowe założenia

Fazy procedury rozrachunku

1.

Start procedury rozrachunku

2.

Realizacja zleceń stałych

3.

Dostosowanie płynności

4.

Cykl rozrachunkowy

1. Start cyklu rozrachunkowego
2. Blokowanie środków
3. Rozrachunek
4. Koniec cyklu rozrachunkowego

5.

Koniec procedury

Procedury rozrachunku 6, wariant
interfaced

Procedury rozrachunku 6, wariant
interfaced



Fazy procedury rozrachunku

Start
procedur
y

Dostosowanie
płynności

Cykl
Rozrachunkowy

Koniec
procedury

W ramach godzin operacyjnych systemu
TARGET2

Zlecenia stałe

 Transfer środków z rachunku RTGS na subkonto z
inicjatywy banku rozrachunkowego
 Otwarcie procedury uruchamia je automatycznie
 Nie są uwzględniane w dostosowywaniu płynności

Transfer środków z rachunków RTGS na subkonta;

Zasilanie subkont:

 zlecenia bieżące

 z inicjatywy banku rozrachunkowego –
poprzez ICM

 z inicjatywy systemu zewnętrznego – poprzez
ASI

 Blokowanie środków na subkontach;

 Transfer środków z subkont na rachunek techniczny
Izby
i z rachunku technicznego Izby na subkonta
banków;

 Rozliczenie zleceń wewnątrzsystemowych i
międzysystemowych;

 Obsługa dwóch sesji STEP2 SEPA Credit Transfer;

 Gwarancja rozrachunku.

Środki

zgromadzone

na subkontach automatycznie

przenoszone są na powiązane rachunki RTGS banków
rozrachunkowych.

Procedura rozrachunku – harmonogram



Dwukrotne uruchomienie procedury rozrachunku w ciągu

dnia

Procedura poranna



Start ok. 11:00



Koniec ok. 12:30



Rozrachunek obejmuje płatności:



wewnątrzsystemowe



międzysystemowe SEPA

Procedura popołudniowa



Start ok. 16:30



Koniec ok. 17:30



Rozrachunek obejmuje płatności:



wewnątrzsystemowe



międzysystemowe SEPA i Credeuro (MT)

Procedura rozrachunku – harmonogram

Start

procedury

Dostosowanie

płynności

Cykl

rozrachunkowy

Koniec

procedury

Start

procedury

Dostosowanie

płynności

Cykl

rozrachunkowy

Koniec

procedury

11.00

12.30

16.30

17.40



Dwukrotne uruchomienie procedury rozrachunku w
ciągu dnia

procedura poranna procedura

popołudniowa

Start
cyklu

BlokowanieRozrachunek Koniec

cyklu

Start
cyklu

BlokowanieRozrachunekKoniec

cyklu

11.00-11.30

11.30

12.20

16.30-16.50

16.50

17.35

Korzyści dla banków



Przyspieszenie czasu realizacji płatności



pełna obsługa dwóch cykli SCT w STEP2.



Dostęp do dodatkowych opcji przy jednoczesnym

zachowaniu dotychczasowych funkcjonalności

systemu EuroELIXIR.



Dostosowanie do zasad rozrachunków, jakie będą

obowiązywać po przejściu Polski do strefy euro, a

tym samym do przyszłej konkurencji na rynku

europejskim.



Brak konieczności dokonywania dużych zmian po

wejściu Polski do Strefy Euro.

Harmonogram prac na 2009 rok

1.

Styczeń - wypracowanie ostatecznej koncepcji z NBP

2.

Luty – marzec - testy wewnętrzne

1.

Testy łączności - connectivity

2.

Testy interoperacyjności - interoperability

3.

Marzec - Kwiecień – publikacja dokumentacji
technicznej i aneksów do umów uczestnictwa

4.

Kwiecień - Maj – testy zewnętrzne

1.

Testy z bankami – business-day

5.

8 czerwca – uruchomienie rozrachunku w trybie
produkcyjnym.

Harmonogram prac w KIR S.A.

Dziękuję za uwagę

dr Tomasz Jończyk
Dyrektor Departamentu

Rozliczeń

tel. [phone]

035

[e-mail]