WYBRANE ASPEKTY
LECZENIA
SCHIZOFRENII

Model rehabilitacyjno-
edukacyjny



Konieczne jest stworzenia warunków

zapewniających podtrzymanie, rehabilitację i

rozwój pacjentów wypisanych po ostrym

kryzysie psychotycznym, aby zniwelować

zjawisko „obrotowych drzwi”.



Zakłada się, że patologiczne kontakty

międzyludzkie w środowisku mają niekorzystny

wpływ na przebieg choroby (liczbę nawrotów,

okresy remisji).



Czynnikom psychospołecznym przypisuje się

rolę wyzwalającą i stabilizującą przebieg

choroby (niespecyficzny wpływ).

Ogólne zasady



Kompleksowe podejście - ze względu na

heterogeniczność etiopatogenezy i przebiegu

choroby.



Trwały związek z kluczową postacią terapeuty –

tzw. „bliski dystans”, relacja budząca zaufanie,

ale o niezbyt dużym emocjonalnym

zaangażowaniu.



Udział pacjenta w społeczności terapeutycznej.



Oddziaływania na rodzinę pacjenta.



Komplementarna a nie konkurencyjna rola

farmakoterapii.

Cele i zasady



złagodzenie objawów;



uzyskanie wglądu w psychozę;



wzrost zdolności radzenia sobie w życiu społecznym;



zaangażowanie i współudział pacjenta;



radzenie sobie z chorobą i rehabilitacja vs leczenie

przyczyny;



koncentracja na konkretnych problemach i bieżącej

sytuacji vs koncentracja na nieświadomych procesach,

życiu wewnętrznym;



ćwiczenia nowo nabytych umiejętności poza oddziałem;



traktowanie rodziny jako potencjalnego źródła wsparcia

vs przyczyny psychopatologii.

Formy oddziaływań terapeutycznych



Zajęcia psychoedukacyjne



Treningi umiejętności społecznych



Psychoterapia



Terapia zajęciowa



Arteterapia



Zajęcia ruchowe – gimnastyka taniec



Psychodrama



Zajęcia rekreacyjne



Wsparcie społeczne



Interwencja kryzysowa

Formy pomocy
instytucjonalnej



Psychiatryczny oddział dzienny



Oddział dzienny rehabilitacyjny



Środowiskowy Dom Samopomocy



Hostel lub mieszkanie chronione



Specjalistyczne usługi środowiskowe



Oddział hospitalizacji domowej



Klub pacjenta lub inna grupa samopomocowa



Warsztaty terapii zajęciowej



Ośrodek interwencji kryzysowej



Zakład lub stanowisko pracy chronionej

Przykłady zajęć
treningowych



Trening rozpoznawania wczesnych objawów choroby



Celem treningu jest nauczenie pacjenta rozpoznawania objawów prodromalnych

i odróżniania ich od innych symptomów towarzyszących chorobie. Śledząc

powtarzające się remisje i nawroty choroby pacjent uczy się dostrzegać pewne

charakterystyczne zmiany poprzedzające kolejne epizody schizofrenii. Sygnały

ostrzegawcze przed pogorszeniem stanu zdrowia pojawiają się zazwyczaj dużo

wcześniej niż nawrót choroby, najczęściej z wyprzedzeniem kilku dni a nawet

tygodni. Są one odmienne u różnych osób jednak zazwyczaj pacjent najpierw

zauważa wahania nastroju, zaś jego otoczenie zmiany w zachowaniu. Do

najbardziej powszechnych symptomów ostrzegawczych należą zaburzenia snu,

kłopoty z apetytem, zmiany nastroju, myślenia i przekonań oraz zmiana

zachowań społecznych, np. pogłębiające się wycofanie lub natręctwa.



Trening umiejętności życiowych



Są to zajęcia praktyczne, dające możliwość nauczenia się czynności niezbędnych

do prowadzenia samodzielnego życia, takich jak sprzątanie, gotowanie, dbanie o

higienę osobistą. Może też polegać na nauce zachowania się w bardziej złożonych

sytuacjach, np. załatwienie jakiejś sprawy w urzędzie czy gospodarowanie

pieniędzmi.



Trening umiejętności społecznych



Celem treningu jest poprawa kompetencji interpersonalnych i umiejętności

społecznych, które z założenia u pacjentów z diagnozą schizofrenii są zaburzone.

By pomóc im poprawić funkcjonowanie społeczne wykorzystuje się techniki takie

jak modelowanie, wzmacnianie czy odgrywanie ról. Poruszane kwestie mogą

dotyczyć umiejętności prowadzenia rozmowy, komunikacji pozawerbalnej,

zawierania znajomości z innymi, rozwiązywania konfliktów, wykorzystania czasu

wolnego, korzystania usług różnych urzędów.

Przykładowe zajęcia
edukacyjne

Cele:



Wzrost wiedzy na temat choroby  akceptacja choroby



Zwiększenie aktywności w procesie leczenia



Poprawa współpracy z personelem medycznym 

akceptacja leków



Umiejętność rozpoznawania objawów prodromalnych



Zwiększenie kompetencji w trudnych sytuacjach

życiowych  docenienie roli wydarzeń stresujących



Udzielenie wsparcia rodzinie  odbarczenie z poczucia

winy; wzrost radzenia sobie z psychopatologią

Przykładowe zajęcia
edukacyjne

1.

Wprowadzenie – cele, założenia, oczekiwania

2.

Czym jest choroba? – objawy, typy schizofrenii

3.

Jakie są jej przyczyny – biologiczne i środowiskowe

(model podatności na stres)

4.

Jak można ją leczyć? – metody farmakologiczne i

psychologiczne; leki i objawy uboczne

5.

Metody oddziaływań psychospołecznych – jakie są

zalecane, a jakie przeciwwskazane?

6.

Jak zapobiegać nawrotom? – ryzyko nawrotu, objawy

zwiastunowe, plan kryzysowy

7.

Rola rodziny w leczeniu

8.

Podsumowanie – kwestie prawne, wykaz instytucji

udzielających pomocy