POLITYKA SPOŁECZNA I

ZDROWOTNA JAPONII

Tomasz Posiak

Ewelina Wróbel

JAPONIA

Japoński system opieki zdrowotnej w II połowie XX wieku
wyraźnie

ewoluował

w

kierunku

uniwersalnego,

powszechnego zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych dla
wszystkich mieszkańców kraju. Środki pochodzące ze
składek

obowiązkowego

ubezpieczenia

zdrowotnego

stanowią 56% wszystkich środków przeznaczanych na
finansowanie opieki zdrowotnej, 25% stanowią subwencje
rządowe z podatków, 7% - subwencje władz lokalnych, a
12% wydatków pokrywane jest z bezpośredniego udziału
pacjenta w kosztach opieki zdrowotnej. Procentowy udział
środków finansowych z poszczególnych źródeł różni się w
zależności od rodzaju systemu zarządzania ochroną zdrowia
(system zarządzany przez kasy ubezpieczeń zdrowotnych,
przez państwo lub przez władze lokalne).

SŁUŻBA ZDROWIA

Od momentu zakończenia II wojny światowej japoński system
opieki zdrowotnej posiada charakter ogólnego, uniwersalnego
świadczenia, które obejmuje wszystkich obywateli kraju.
Fundusze

obligatoryjnego

ubezpieczenia

zdrowotnego

wywodzą się ze składek, które stanowią ponad połowę
wszystkich pieniędzy przeznaczonych na finansowanie służby
zdrowia. Po przebudowie organizacyjnej szpitali dokonanej w
1985 roku w Japonii funkcjonują trzy zasadnicze rodzaje
placówek: szpitale, kliniki (poradnie ogólne z małą liczbą łóżek)
a także zakłady położnicze. Spośród 150 tysięcy istniejących
placówek, szpitale stanowią tylko 10 tysięcy. W Japonii 80%
wszystkich szpitali jest przynależna do sektora prywatnego a
liczba łóżek na 1000 mieszkańców wynosi 16,5 co jest jednym
z największych współczynników wśród państw wysoko
zaawansowanych.

SŁUŻBA ZDROWIA cd.

W służbie zdrowia jest zatrudnionych ok. 2 mln osób, z
czego 200 tys. stanowią lekarze, których większość tj.
61,5% pracuje w szpitalach prywatnych, 26,6% w
uniwersyteckich, a 11,8% w klinikach. W 1998 r. na 1
tys. mieszkańców przypadało 1,9 lekarzy i 7,8
pielęgniarek.

Niezwykle nowoczesna japońska służba zdrowia
zajmuje pierwsze miejsce na świecie pod względem
nasycenia

zaawansowanymi

technologiami

medycznymi, w znaczny sposób dystansując inne
państwa uprzemysłowione.

W Japonii funkcjonują trzy główne kategorie zakładów
opieki zdrowotnej: szpitale, kliniki i zakłady położnicze, przy
czym japońska klinika - wbrew swojej nazwie - jest
odpowiednikiem

naszych

poradni

ogólnych

lub

specjalistycznych.

Łączna liczba zakładów opieki zdrowotnej wynosi obecnie
ponad 150 tysięcy placówek, z czego zaledwie nieco ponad
10 tysięcy stanowią szpitale.

POLITYKA SPOŁECZNA

Realizowana

w Japonii

obejmuje

system

zabezpieczenia

społecznego,

ochronę

zdrowia

i oświatę. Zabezpieczeniem społecznym jest objęta
prawie cała populacja, a w jego zakres wchodzą
emerytury, renty, odszkodowania za wypadki przy
pracy, ubezpieczenia od bezrobocia. Prawo do
emerytury uzyskuje się po ukończeniu 55 lat, a jej
wysokość wynosi przeciętnie 40% płacy.

JAPOŃSKI SYSTEM OPIEKI

ZDROWOTNEJ

W japońskim systemie zdrowotnym zaznacza się
wyraźna dominacja prywatnego sektora szpitalnego,
który posiada ponad 80% wszystkich szpitali oraz
ponad 70% wszystkich łóżek. Wskaźnik liczby łóżek w
opiece

stacjonarnej

przypadających

na

1000

mieszkańców osiągnął w 1998 roku poziom 16,5 i był
jednym z najwyższych w krajach wysoko rozwiniętych,
ponad dwukrotnie przewyższając ówczesną średnią
OECD.

JAPOŃSKI SYSTEM OPIEKI

ZDROWOTNEJ cd.

Od 1961 systemem ubezpieczeń zdrowotnych objęci
są wszyscy obywatele. W końcu lat 90. XX w. wydatki
rządowe na zabezpieczenie społeczne i opiekę
medyczną zostały znacznie zredukowane i w roku
budżetowym 1998/99 wyniosły 15,2 mln jenów, co
stanowiło ok. 3% PKB.

OŚWIATA

Oświata jest bezpłatna i obowiązkowa między 6–15
rokiem życia. Nieobowiązkowym, ale powszechnym
wychowaniem przedszkolnym objęte są dzieci w wieku
3–5 lat. Dzieci rozpoczynają naukę w 6 roku życia w 6-
letniej szkole podstawowej; następny (również
obowiązkowy) szczebel edukacji, to 3-letnia szkoła
średnia o profilu ogólnym, a potem wyższa szkoła
średnia o profilu ogólnym, albo przygotowującym do
zawodu i studiów wyższych. Na oświatę przeznacza się
rocznie 3,8% PKB (1995).

Składki ubezpieczeniowe są obowiązkowe, oparte na
wynagrodzeniach i podzielone pomiędzy pracownika i
pracodawcę - średnia stopa składki to 4 procent (bez
premii). System obejmuje ponad 4000 publicznych i
prywatnych zleceniodawców. Nie ma dyskryminacji ze
względu na stan zdrowia lub warunków przed ich
rozpoczęciem, a ubezpieczyciele nie zyskują.

Japonia zapewnia opiekę zdrowotną dla wszystkich
obywateli w ramach dwóch szerokich kategorii: National
Health Insurance (NHI), i Ubezpieczenia Zdrowotnego
Pracowników (EHI).
EHI obejmuje osoby w szkołach średnich i dużych
przedsiębiorstwach, krajowych i lokalnych, jak i prywatnych.
NHI obejmuje pracowników w sektorze rolnictwa, leśnictwa,
rybołówstwa i przemysłu, pracujących na własny rachunek i
bezrobotnych.
Wreszcie, istnieje również krajowy program ochrony zdrowia
dla osób w wieku 70 i powyżej, który jest finansowany przez
dwa pozostałe. Prywatne ubezpieczenia są rzadko
wykorzystywane w Japonii.

W Japonii usługi medyczne są świadczone za
pośrednictwem regionalnych / krajowych szpitali
publicznych lub przez prywatne szpitale / kliniki, a
pacjenci mają powszechny dostęp do każdego obiektu.

Obowiązkowe jest być zapisane w jednym z japońskich
programów ubezpieczenia, jeśli jesteś mieszkańcem Japonii.
Istnieje osiem systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Japonii.
Mogą one być następnie podzielone na dwie kategorie.
Dwie główne kategorie składki na ubezpieczenie zdrowotne,
o których mowa to Ubezpieczenie Zdrowotne Pracowników
( 健健健健 , Kenko-Hoken) i rodowe Ubezpieczenie Zdrowotne ( 健
健健健健健 , Kokumin-Kenko-Hoken).