SPOSOBY

SPOSOBY

KOMUNIKOWANIA SIĘ

KOMUNIKOWANIA SIĘ

CHORYM DZIECKIEM

CHORYM DZIECKIEM

Komunikacja

Komunikacja

•

We współczesnej pediatrii

We współczesnej pediatrii

funkcjonuje pojęcie „pacjenta

funkcjonuje pojęcie „pacjenta

zbiorowego”, czyli dziecka wraz z

zbiorowego”, czyli dziecka wraz z

rodziną. Współpraca z rodziną jest

rodziną. Współpraca z rodziną jest

niezbędnym warunkiem skuteczności

niezbędnym warunkiem skuteczności

oddziaływań medycznych.

oddziaływań medycznych.

PROCES ADAPTACJI DZIECKA

PROCES ADAPTACJI DZIECKA

DO WŁASNEJ CHOROBY

DO WŁASNEJ CHOROBY

Każde dziecko reaguje, na chorobę

Każde dziecko reaguje, na chorobę

i hospitalizację inaczej, indywidualnie. Rodzaj tej

i hospitalizację inaczej, indywidualnie. Rodzaj tej

reakcji oraz jej siła zależą od:

reakcji oraz jej siła zależą od:

- cech psychofizycznych dziecka

- cech psychofizycznych dziecka

- doświadczenia życiowego

- doświadczenia życiowego

- wychowania

- wychowania

- środowiska

- środowiska

- od sposobu powstania choroby

- od sposobu powstania choroby

- nasilenia objawów chorobowych

- nasilenia objawów chorobowych

- świadomości dziecka, co do przebiegu choroby

- świadomości dziecka, co do przebiegu choroby

- prognozy choroby.

- prognozy choroby.

Dzieci- pacjenci w radzeniu sobie z lękiem

Dzieci- pacjenci w radzeniu sobie z lękiem

wykorzystują mechanizmy obronne, wśród

wykorzystują mechanizmy obronne, wśród

niech można wskazać:

niech można wskazać:

- wypieranie lęku,

- wypieranie lęku,

- przemieszczanie lęku

- przemieszczanie lęku

- podawanie lęku przyjmujące formę

- podawanie lęku przyjmujące formę

opowiadania o własnych dolegliwościach,

opowiadania o własnych dolegliwościach,

przebiegu choroby, zabiegach; wzbudzanie

przebiegu choroby, zabiegach; wzbudzanie

niepokoju

niepokoju

u innych dzieci przynosi ulgę jego autorowi

u innych dzieci przynosi ulgę jego autorowi

- racjonalizacja

- racjonalizacja

- izolowanie się

- izolowanie się

- ucieczka w fantazję

- ucieczka w fantazję

Niemożność lub brak umiejętności odreagowania

Niemożność lub brak umiejętności odreagowania

napięcia to najczęstsze przyczyny pojawiających się

napięcia to najczęstsze przyczyny pojawiających się

u chorych dzieci problemów w zachowaniu. Wśród

u chorych dzieci problemów w zachowaniu. Wśród

nich wyróżnia się przede wszystkim:

nich wyróżnia się przede wszystkim:

- nadmierne koncentrowanie na sobie uwagi

- nadmierne koncentrowanie na sobie uwagi

otoczenia, przyjmujące zwykle formę

otoczenia, przyjmujące zwykle formę

błaznowania, lekceważenia próśb i

błaznowania, lekceważenia próśb i

poleceń, uporczywe poszukiwanie

poleceń, uporczywe poszukiwanie

kontaktu z matką lub pielęgniarką

kontaktu z matką lub pielęgniarką

- nadmierną aktywność (przerywanie

- nadmierną aktywność (przerywanie

rozpoczętych zabaw, działania bezcelowe)

rozpoczętych zabaw, działania bezcelowe)

- lękliwość

- lękliwość

- agresywność

- agresywność

- wycofanie i zamknięcie się w sobie.

- wycofanie i zamknięcie się w sobie.

ADAPTACJA RODZICÓW DO

ADAPTACJA RODZICÓW DO

SYTUACJI CHOROBY

SYTUACJI CHOROBY

DZIECKA

DZIECKA

•

Adaptacja rodziców do sytuacji, jaką

Adaptacja rodziców do sytuacji, jaką

stwarza choroba dziecka przebiega

stwarza choroba dziecka przebiega

przez kilka etapów: szoku, paniki,

przez kilka etapów: szoku, paniki,

zaprzeczenia, żalu i rozpaczy,

zaprzeczenia, żalu i rozpaczy,

opłakiwania utraty zdrowego dziecka

opłakiwania utraty zdrowego dziecka

oraz akceptacji i aktywnego

oraz akceptacji i aktywnego

działania.

działania.

Sześć charakterystycznych sposobów

Sześć charakterystycznych sposobów

reagowania rodziców na chorobę

reagowania rodziców na chorobę

dziecka,

dziecka,

a są nimi:

a są nimi:

•

Zachowanie konstruktywne wynikające z

Zachowanie konstruktywne wynikające z

uznania choroby za wyzwanie, któremu

uznania choroby za wyzwanie, któremu

trzeba sprostać. Rodzice mobilizują się do

trzeba sprostać. Rodzice mobilizują się do

konstruktywnych działań mających pomóc

konstruktywnych działań mających pomóc

dziecku w przezwyciężaniu choroby;

dziecku w przezwyciężaniu choroby;

starają się uzyskać jak najwięcej informacji

starają się uzyskać jak najwięcej informacji

o chorobie, rokowaniu, diagnozowaniu,

o chorobie, rokowaniu, diagnozowaniu,

leczeniu, możliwym swoim udziale

leczeniu, możliwym swoim udziale

w pielęgnacji i rehabilitacji. Tacy rodzice

w pielęgnacji i rehabilitacji. Tacy rodzice

wywierają pozytywny wpływ emocjonalny

wywierają pozytywny wpływ emocjonalny

na swoje dziecko.

na swoje dziecko.

Sześć charakterystycznych sposobów

Sześć charakterystycznych sposobów

reagowania rodziców na chorobę

reagowania rodziców na chorobę

dziecka

dziecka

•

Zachowania depresyjno-pasywne są

Zachowania depresyjno-pasywne są

charakterystyczne dla rodziców

charakterystyczne dla rodziców

zamkniętych w sobie, unikających

zamkniętych w sobie, unikających

kontaktów z personelem medycznym i

kontaktów z personelem medycznym i

badań kontrolnych. Żal jest główną emocją,

badań kontrolnych. Żal jest główną emocją,

którą przeżywają.

którą przeżywają.

•

diagnozowaniu, leczeniu, możliwym swoim

diagnozowaniu, leczeniu, możliwym swoim

udziale

udziale

w pielęgnacji i rehabilitacji. Tacy rodzice

w pielęgnacji i rehabilitacji. Tacy rodzice

wywierają pozytywny wpływ emocjonalny

wywierają pozytywny wpływ emocjonalny

na swoje dziecko.

na swoje dziecko.

Sześć charakterystycznych sposobów

Sześć charakterystycznych sposobów

reagowania rodziców na chorobę

reagowania rodziców na chorobę

dziecka

dziecka

•

Zachowania agresywne okazywane przez

Zachowania agresywne okazywane przez

zgłaszanie wciąż nowych żądań, brak

zgłaszanie wciąż nowych żądań, brak

cierpliwości, dochodzenie swoich praw w

cierpliwości, dochodzenie swoich praw w

każdej sytuacji, grożenie personelowi

każdej sytuacji, grożenie personelowi

medycznemu.

medycznemu.

•

Przymus podejmowania nie zawsze

Przymus podejmowania nie zawsze

racjonalnych działań, u podłoża, których są

racjonalnych działań, u podłoża, których są

lęk i poczucie winy. Działania takie dają

lęk i poczucie winy. Działania takie dają

rodzicom poczucie zrobienia „wszystkiego,

rodzicom poczucie zrobienia „wszystkiego,

co tylko można…”

co tylko można…”

Sześć charakterystycznych sposobów

Sześć charakterystycznych sposobów

reagowania rodziców na chorobę

reagowania rodziców na chorobę

dziecka

dziecka

•

Rytualizacje to zachowania

Rytualizacje to zachowania

polegające na schematycznym

polegające na schematycznym

powtarzaniu tych samych czynności.

powtarzaniu tych samych czynności.

Celem ich jest obniżenie napięcia

Celem ich jest obniżenie napięcia

emocjonalnego i wzrost poczucia

emocjonalnego i wzrost poczucia

bezpieczeństwa

bezpieczeństwa

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z

CHORYM DZIECKIEM

CHORYM DZIECKIEM

•

Poprawna komunikacja z chorym

Poprawna komunikacja z chorym

dzieckiem uwzględniająca odrębność

dzieckiem uwzględniająca odrębność

jego psychicznego funkcjonowania,

jego psychicznego funkcjonowania,

wymaga uwzględnienia następujących

wymaga uwzględnienia następujących

zasad:

zasad:

1. Informacje o chorobie i planowanym

1. Informacje o chorobie i planowanym

postępowaniu diagnostyczno-

postępowaniu diagnostyczno-

terapeutycznym powinny być pełne i

terapeutycznym powinny być pełne i

prawdziwe.

prawdziwe.

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z CHORYM

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z CHORYM

DZIECKIEM

DZIECKIEM

2.Informacje o chorobie, leczeniu i

2.Informacje o chorobie, leczeniu i

pielęgnowaniu powinny być

pielęgnowaniu powinny być

przekazywane w sposób spokojny (nie

przekazywane w sposób spokojny (nie

emocjonalny).

emocjonalny).

3. Informacje muszą być dostosowane

3. Informacje muszą być dostosowane

do możliwości intelektualnych

do możliwości intelektualnych

dziecka.

dziecka.

4. Informacje nie powinny być zbyt

4. Informacje nie powinny być zbyt

obszerne.

obszerne.

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z CHORYM

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z CHORYM

DZIECKIEM

DZIECKIEM

5. W celu ułatwienia dziecku zrozumienia

5. W celu ułatwienia dziecku zrozumienia

istoty choroby warto uzupełniać przekaz

istoty choroby warto uzupełniać przekaz

słowny takimi pomocami jak: rysunki,

słowny takimi pomocami jak: rysunki,

schematy, ryciny anatomiczne.

schematy, ryciny anatomiczne.

6.Kontakt z dzieckiem w wieku dorastania

6.Kontakt z dzieckiem w wieku dorastania

należy budować na takich samych

należy budować na takich samych

zasadach, jak kontakt z osobami dorosłymi.

zasadach, jak kontakt z osobami dorosłymi.

7. Akceptacja potrzeb dziecka.

7. Akceptacja potrzeb dziecka.

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z CHORYM

KOMUNIKOWANIE SIĘ Z CHORYM

DZIECKIEM

DZIECKIEM

8. Podczas przekazywania informacji dziecku

8. Podczas przekazywania informacji dziecku

należy uwzględnić ewentualne

należy uwzględnić ewentualne

konsekwencje choroby (jej długofalowe,

konsekwencje choroby (jej długofalowe,

nieodwracalne skutki).

nieodwracalne skutki).

9.Nadrzędną zasadą, którą należy przestrzegać jest

9.Nadrzędną zasadą, którą należy przestrzegać jest

zasada budowania i podtrzymywania nadziei

zasada budowania i podtrzymywania nadziei

(informacje niepomyślne, często o treści

(informacje niepomyślne, często o treści

traumatyzującej powinno się przeplatać

traumatyzującej powinno się przeplatać

informacjami o zjawiskach pozytywnych; buduje

informacjami o zjawiskach pozytywnych; buduje

to w dziecku stan sprzyjający jego zdrowieniu)

to w dziecku stan sprzyjający jego zdrowieniu)