Fizjoterapia w chorobach

układu oddechowego

Anna Mania

Anna Mania

Budowa układu
oddechowego dziecka

Patofizjologia



Oddychanie u niemowląt – zależne od drożności nosa

Oddychanie u niemowląt – zależne od drożności nosa



Drogi oddechowe o małej średnicy – większy opór i

Drogi oddechowe o małej średnicy – większy opór i

podatność na obturację

podatność na obturację



Duża podatność ścian klatki piersiowej – skłonność

Duża podatność ścian klatki piersiowej – skłonność

do zapadania się

do zapadania się



Słabo rozwinięte mięśnie oddechowe – wzrost pracy

Słabo rozwinięte mięśnie oddechowe – wzrost pracy

oddechowej

oddechowej



Dolne drogi oddechowe – łatwo czopują się

Dolne drogi oddechowe – łatwo czopują się

wydzieliną – zaburzenia stosunku wentylacji do

wydzieliną – zaburzenia stosunku wentylacji do

perfuzji

perfuzji



Ograniczona objętość przestrzeni pęcherzykowej –

Ograniczona objętość przestrzeni pęcherzykowej –

kompensacja wyłącznie przez przyspieszenie

kompensacja wyłącznie przez przyspieszenie

oddechu

oddechu

Zakres wartości parametrów
oddechowych



VC- pojemność życiowa

VC- pojemność życiowa



FEV1- natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa

FEV1- natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa



FEV1/VC- wzajemny stosunek procentowy natężonej objętości

FEV1/VC- wzajemny stosunek procentowy natężonej objętości

wydechowej pierwszosekundowej do pojemności życiowej

wydechowej pierwszosekundowej do pojemności życiowej



FVC- natężona pojemność życiowa

FVC- natężona pojemność życiowa



IC- pojemność wdechowa

IC- pojemność wdechowa



TV- objętość oddechowa

TV- objętość oddechowa



ERV- wydechowa objętość zapasowa

ERV- wydechowa objętość zapasowa



IRV- wdechowa objętość zapasowa

.

Zdjęcie klatki piersiowej

Badanie przedmiotowe



oglądanie

oglądanie

:

:



liczba oddechów na min.

liczba oddechów na min.



Ewentualny udział dodatkowych mięśni

Ewentualny udział dodatkowych mięśni

oddechowych

oddechowych



Wydzielina z dróg oddechowych

Wydzielina z dróg oddechowych

:

:



jasna - ślina,

jasna - ślina,



zielona – ropna.

zielona – ropna.



Tor oddychania:

Tor oddychania:



Brzuszny - typowy dla dzieci i dorosłych

Brzuszny - typowy dla dzieci i dorosłych

mężczyzn,

mężczyzn,



Piersiowy - typowy dla kobiet;

Piersiowy - typowy dla kobiet;

Oddechy patologiczne



oddech Kussmaula – głęboki oddech

oddech Kussmaula – głęboki oddech

wywołany kwasicą metaboliczną;

wywołany kwasicą metaboliczną;

hiperwentylacja celem eliminacji nadmiaru

hiperwentylacja celem eliminacji nadmiaru

CO2

CO2



oddech Cheyna-Stokesa - oddech

oddech Cheyna-Stokesa - oddech

sinusidalny, wywołany zmniejszeniem

sinusidalny, wywołany zmniejszeniem

wrażliwości ośrodka w rdzeniu na PaCO2

wrażliwości ośrodka w rdzeniu na PaCO2



oddech Biota (tzw. bezładny) - oddech o

oddech Biota (tzw. bezładny) - oddech o

różnej częstotliwości z okresami bezdechu;

różnej częstotliwości z okresami bezdechu;

w uszkodzeniu ośrodka oddechowego

w uszkodzeniu ośrodka oddechowego



tachypnoe (zwiększ. częst. oddych.) - każda

tachypnoe (zwiększ. częst. oddych.) - każda

ch. płuc lub opłucnej,gorączka, ból, lęk

ch. płuc lub opłucnej,gorączka, ból, lęk

Badanie palpacyjne



badanie rozszerzalności klatki

badanie rozszerzalności klatki

piersiowej,

piersiowej,



toru oddychania

toru oddychania



drżenia głosowego (pacjent mówi

drżenia głosowego (pacjent mówi

„44”),

„44”),



ruchomość dolnej granicy płuc >3

ruchomość dolnej granicy płuc >3

cm.

cm.

Drżenie głosowe



Prawidłowe

Prawidłowe



wzmożone (np. zwłóknienie, zap. płuc)

wzmożone (np. zwłóknienie, zap. płuc)



obniżone (np. rozedma, odma, niedodma, zrosty,

obniżone (np. rozedma, odma, niedodma, zrosty,

płyn w jamie opłucnej)

płyn w jamie opłucnej)



zniesione (drżenie znosi w ogóle płyn w opłucnej

zniesione (drżenie znosi w ogóle płyn w opłucnej

lub bardzo gruba warstwa tkanki podskórnej).

lub bardzo gruba warstwa tkanki podskórnej).



Miejsce, w którym drżenie znika odpowiada

Miejsce, w którym drżenie znika odpowiada

ustawieniu przepony: wysokie - sugeruje płyn w

ustawieniu przepony: wysokie - sugeruje płyn w

jamie opłucnej, niedowład przepony lub

jamie opłucnej, niedowład przepony lub

niedodmę płuca (zapadnięcie się po jednej

niedodmę płuca (zapadnięcie się po jednej

stronie).

stronie).

Opukiwanie



porównawcze (czy z obu stron taki sam odgłos)

porównawcze (czy z obu stron taki sam odgłos)



topograficzne ( wyznaczanie granicy dolnej płuc

topograficzne ( wyznaczanie granicy dolnej płuc

w liniach: przymostkowej, środkowoobojczykowej,

w liniach: przymostkowej, środkowoobojczykowej,

pachowej środkowej, łopatkowej:

pachowej środkowej, łopatkowej:



PP: V,VI,VII,X, ;

PP: V,VI,VII,X, ;



PL: IV,VI,IX,X, ).

PL: IV,VI,IX,X, ).



Porównawczo - w celu wykazania symetryczności

Porównawczo - w celu wykazania symetryczności

odgłosu opukowego, topograficznie – w celu

odgłosu opukowego, topograficznie – w celu

określenia granic płuc.

określenia granic płuc.



Na plecach opukujemy każdą przestrzeń

Na plecach opukujemy każdą przestrzeń

międzyżebrową, z przodu ukośnie od góry na dół,

międzyżebrową, z przodu ukośnie od góry na dół,

wraz z dołkami nadobojczykowymi, co druga

wraz z dołkami nadobojczykowymi, co druga

przestrzeń.

przestrzeń.

Odgłos opukowy



bębenkowy - rozedma, odma opłucnowa

bębenkowy - rozedma, odma opłucnowa



nadmiernie jawny - rozedma

nadmiernie jawny - rozedma



jawny

– długi, głośny, o niskim

– długi, głośny, o niskim

brzmieniu

brzmieniu



przytłumiony - wysiękowe zap.

przytłumiony - wysiękowe zap.

osierdzia tłumi odgłos z dolnego płat

osierdzia tłumi odgłos z dolnego płat

płuca lewego, wysiękowe zap. opłucnej

płuca lewego, wysiękowe zap. opłucnej



stłumiony - zwłóknienie opłucnej,zrosty;

stłumiony - zwłóknienie opłucnej,zrosty;

płyn w jamie

płyn w jamie

Osłuchiwanie

Osłuchiwanie



charakter szmeru pęcherzykowego, czy są szmery dodatkowe

charakter szmeru pęcherzykowego, czy są szmery dodatkowe



szmer oskrzelowy

szmer oskrzelowy

( chuchający „h”; słyszany nad tchawicą i

( chuchający „h”; słyszany nad tchawicą i

dużymi oskrzelami, są dwa rodzaje):

dużymi oskrzelami, są dwa rodzaje):

- fizjologiczny: tchawica i duże oskrzela

- fizjologiczny: tchawica i duże oskrzela

- patologiczny: gdy słyszymy w innym miejscu niż

- patologiczny: gdy słyszymy w innym miejscu niż

normalnie, np. w jamie pogruźliczej, obszarze niedodmy;

normalnie, np. w jamie pogruźliczej, obszarze niedodmy;



szmer pęcherzykowy

szmer pęcherzykowy

( powstaje na przestrzeni całych dróg

( powstaje na przestrzeni całych dróg

oddechowych, od pęcherzyków do drobnych oskrzeli):

oddechowych, od pęcherzyków do drobnych oskrzeli):



szorstki - stany zapalne oskrzeli, wysięki

szorstki - stany zapalne oskrzeli, wysięki



zaostrzony – choroby gorączkowe = przyspieszone i

zaostrzony – choroby gorączkowe = przyspieszone i

pogłębione ruchy oddechowe, zap. oskrzeli o niewielkim

pogłębione ruchy oddechowe, zap. oskrzeli o niewielkim

zwężeniu światła

zwężeniu światła



prawidłowy

prawidłowy

– ssące „ff”; wydech krótki, dobrze słyszalny w

– ssące „ff”; wydech krótki, dobrze słyszalny w

czasie wdechu

czasie wdechu



osłabiony - zap. pęcherzyków, płyn w jamie, niedodma,

osłabiony - zap. pęcherzyków, płyn w jamie, niedodma,

stany przebiegające ze zmniejszeniem ruchomości klatki

stany przebiegające ze zmniejszeniem ruchomości klatki



zniesiony – znaczne zwężenie oskrzeli, ciało obce, gęsty śluz

zniesiony – znaczne zwężenie oskrzeli, ciało obce, gęsty śluz



z wydłużonym wydechem - rozedma płuc, dychawica

z wydłużonym wydechem - rozedma płuc, dychawica

oskrzelowa, inne stany powodujące duszność

oskrzelowa, inne stany powodujące duszność

Szmery dodatkowe



trzeszczenia

- powstają, gdy płyn znajduje się w pęcherzykach płucnych

- powstają, gdy płyn znajduje się w pęcherzykach płucnych

np. w zapaleniu płuc, obrzęku płuc, gruźlicy, zawale płuca, niewydolności

np. w zapaleniu płuc, obrzęku płuc, gruźlicy, zawale płuca, niewydolności

krążenia, włóknieniu pęcherzyków, rozstrzeniach oskrzeli, suchym zap.

krążenia, włóknieniu pęcherzyków, rozstrzeniach oskrzeli, suchym zap.

opłucnej; słychać je tylko na szczycie wdechu. Fizjologicznie mogą

opłucnej; słychać je tylko na szczycie wdechu. Fizjologicznie mogą

powstać, gdy pacjent długo leży; przechodzą po kilku głębszych wdechach.

powstać, gdy pacjent długo leży; przechodzą po kilku głębszych wdechach.



rzężenia

rzężenia

- powstają w oskrzelach:

- powstają w oskrzelach:



suche

suche

:

:



świsty

świsty

(zapalenie oskrzelików, astma),

(zapalenie oskrzelików, astma),



furczenia

furczenia

(ciało obce, guz oskrzela, przekrwienie bierne płuc,

(ciało obce, guz oskrzela, przekrwienie bierne płuc,

obrzęk płuc)

obrzęk płuc)



wilgotne

wilgotne

: występują na całym wdechu; są 3 rodzaje: drobno-, średnio- i

: występują na całym wdechu; są 3 rodzaje: drobno-, średnio- i

grubobańkowe. Powstają, gdy płyn jest w oskrzelu (przesięk lub

grubobańkowe. Powstają, gdy płyn jest w oskrzelu (przesięk lub

wysięk), zależą od średnicy zalanego oskrzela, drobne słychać na

wysięk), zależą od średnicy zalanego oskrzela, drobne słychać na

szczycie wdechu i na początku wydechu i trudno odróżnić od

szczycie wdechu i na początku wydechu i trudno odróżnić od

trzeszczenia pęcherzyków, przyczyną może być: nieżyt oskrzeli,

trzeszczenia pęcherzyków, przyczyną może być: nieżyt oskrzeli,

gruźlica, ropień, zgorzel, zawał, obrzęk, krwotok.

gruźlica, ropień, zgorzel, zawał, obrzęk, krwotok.



tarcie opłucnej

tarcie opłucnej

– „chodzenie po śniegu”; słyszalne podczas całego oddechu

– „chodzenie po śniegu”; słyszalne podczas całego oddechu

(i wdechu, i wydechu)

(i wdechu, i wydechu)

Interperetacja badania
gazometrycznego



pH 7,35-7,45

pH 7,35-7,45



PaO2 80-100 mmHg

PaO2 80-100 mmHg



PaCO2 35-45 mmHg

PaCO2 35-45 mmHg



HCO3 22-26 mmol/l

HCO3 22-26 mmol/l



BE (nadmiar/niedobór zasad) -2 do

BE (nadmiar/niedobór zasad) -2 do

+2

+2

Proste zaburzenia kwasowo-
zasadowe niewyrównane

p

p

H

H

PaCO

PaCO

2

2

HCO

HCO

3

3

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

↓

↓

↑

↑

N

N

Zasadowica

Zasadowica

oddechowa

oddechowa

↑

↑

↓

↓

N

N

Kwasica

Kwasica

metaboliczna

metaboliczna

↓

↓

N

N

↓

↓

Zasadowica

Zasadowica

metaboliczna

metaboliczna

↑

↑

N

N

↑

↑

Proste zaburzenia kwasowo-
zasadowe wyrównane

p

p

H

H

PaCO

PaCO

2

2

HCO

HCO

3

3

Kwasica oddechowa

Kwasica oddechowa

N

N

↑

↑

↑

↑

Zasadowica

Zasadowica

oddechowa

oddechowa

N

N

↓

↓

↓

↓

Kwasica

Kwasica

metaboliczna

metaboliczna

N

N

↓

↓

↓

↓

Zasadowica

Zasadowica

metaboliczna

metaboliczna

N

N

↑

↑

↑

↑

Niewydolność oddechowa



Stan, w którym wymiana tlenu i

Stan, w którym wymiana tlenu i

dwutlenku węgla nie zaspokaja

dwutlenku węgla nie zaspokaja

potrzeb organizmu pomimo

potrzeb organizmu pomimo

zwiększone pracy oddechowej

zwiększone pracy oddechowej



Zwykle poprzedzona stopniowym

Zwykle poprzedzona stopniowym

pogarszaniem funkcji oddechowych

pogarszaniem funkcji oddechowych



Wzrost pracy mięśni oddechowych

Wzrost pracy mięśni oddechowych



Hipoksja

Hipoksja



Hiperkapnia

Hiperkapnia

Rodzaje niewydolności
oddechowej



Typ I – niewydolność

Typ I – niewydolność

częściowa z hipoksemią

częściowa z hipoksemią

– niewystarczająca

– niewystarczająca

wymiana gazowa

wymiana gazowa



Zapalenie płuc

Zapalenie płuc



Odma

Odma



Astma

Astma



Ostra niewydolność

Ostra niewydolność

oddechowa

oddechowa



Zwłóknienie

Zwłóknienie

pęcherzyków

pęcherzyków

płucnych

płucnych



Typ II – niewydolność

Typ II – niewydolność

całkowita z hipoksemia i

całkowita z hipoksemia i

hiperkapnią –

hiperkapnią –

niewystarczająca

niewystarczająca

wentylacja

wentylacja



Zaburzenia nerwowo-

Zaburzenia nerwowo-

mięśniowe - zanik

mięśniowe - zanik

mięśni, GBS

mięśni, GBS



Choroby płuc – astma

Choroby płuc – astma



Zatrucia lekami –

Zatrucia lekami –

depresja oddechowa

depresja oddechowa

Objawy kliniczne



Przyspieszenie oddychania – centralna

Przyspieszenie oddychania – centralna

stymulacja ośrodka oddechowego w

stymulacja ośrodka oddechowego w

rdzeniu przedłużonym

rdzeniu przedłużonym



Hipoksja

Hipoksja



Hiperkapnia

Hiperkapnia



Kwasica metabloiczna

Kwasica metabloiczna



Ból

Ból



Uszkodzenie OUN

Uszkodzenie OUN

Prawidłowa częstość
oddechów

Wiek

Wiek

Częstość/min

Częstość/min

Noworodek

Noworodek

30-60

30-60

Niemowlę 1-6 m.ż

Niemowlę 1-6 m.ż

30-40

30-40

Niemowlę 6-12 m.ż

Niemowlę 6-12 m.ż

24-30

24-30

1-4 lata

1-4 lata

20-30

20-30

4-6 lat

4-6 lat

20-25

20-25

6-12 lat

6-12 lat

16-20

16-20

> 12 lat

> 12 lat

12-16

12-16

Objawy kliniczne



Użycie dodatkowych mięśni oddechowych

Użycie dodatkowych mięśni oddechowych

– zaciągania przestrzeni:

– zaciągania przestrzeni:



Międzyżebrowych

Międzyżebrowych



Podżebrowych

Podżebrowych



Nadobojczykowych

Nadobojczykowych



Falowanie skrzydełek nosa

Falowanie skrzydełek nosa



stękający dźwięk pod koniec fazy wydechu

stękający dźwięk pod koniec fazy wydechu

- zamknięcie głośni pod koniec wydechu –

- zamknięcie głośni pod koniec wydechu –

dodatnie ciśnienie końcowowydechowe

dodatnie ciśnienie końcowowydechowe

Objawy kliniczne – c.d.



Pozycja ciała – kompensacja anatomiczna

Pozycja ciała – kompensacja anatomiczna

najbardziej odpowiednia w danym stanie

najbardziej odpowiednia w danym stanie

chorobowym

chorobowym



Świst krtaniowy – pozycja wyprostowana z

Świst krtaniowy – pozycja wyprostowana z

pochyleniem do przodu i wysunięciem żuchwy

pochyleniem do przodu i wysunięciem żuchwy



Upośledzenie przepływu w górnych drogach

Upośledzenie przepływu w górnych drogach

oddechowych - oddychanie przez otwarte

oddechowych - oddychanie przez otwarte

usta

usta



Orthopnoe – pozycja siedząca z pochyleniem

Orthopnoe – pozycja siedząca z pochyleniem

do przodu i podparciem rąk o podłoże –

do przodu i podparciem rąk o podłoże –

duszność wydechowa

duszność wydechowa

Objawy kliniczne – c.d.



Pulsus paradoxus – zwiększony

Pulsus paradoxus – zwiększony

powrót żylny i zmniejszony rzut

powrót żylny i zmniejszony rzut

lewej komory w wyniku ujemnego

lewej komory w wyniku ujemnego

ciśnienia w klatce piersiowej

ciśnienia w klatce piersiowej



Sinica – centralna

Sinica – centralna



Niepokój, drażliwość,

Niepokój, drażliwość,



niechęć do podejmowania wysiłku

niechęć do podejmowania wysiłku

związanego z karmieniem

związanego z karmieniem

Badanie przedmiotowe



Ocena stanu świadomości –

Ocena stanu świadomości –

pobudzenie/niepokój senność/letarg

pobudzenie/niepokój senność/letarg



Częstość rytmu oddechowego - tachypnoe

Częstość rytmu oddechowego - tachypnoe



Zaciąganie klatki piersiowej

Zaciąganie klatki piersiowej



Stridor – patologia górnych dróg

Stridor – patologia górnych dróg

oddechowych

oddechowych



Świsty - patologia dolnych dróg

Świsty - patologia dolnych dróg

oddechowych

oddechowych



Patologiczne szmery oddechowe

Patologiczne szmery oddechowe



W miarę postępu niewydolności i

W miarę postępu niewydolności i

narastanie hipoksemii

narastanie hipoksemii



Ściszenie szmerów oddechowych

Ściszenie szmerów oddechowych



Zmniejszenie częstości

Zmniejszenie częstości

oddechów

oddechów



Bradykardia

Bradykardia

Badania laboratoryjne



Pomiar wysycenia hemoglobiny

Pomiar wysycenia hemoglobiny

krwi – pulsoksymetr

krwi – pulsoksymetr



Badanie gazometryczne – przy

Badanie gazometryczne – przy

tlenoterapii biernej

tlenoterapii biernej



pO2< 60 mmHg

pO2< 60 mmHg



pCO2> 60 mmHg

pCO2> 60 mmHg

Ogólne zasady leczenia



Tlenoterapia – zawsze nawilżonym

Tlenoterapia – zawsze nawilżonym

tlenem

tlenem



Maska

Maska



Wąsy

Wąsy



Namiot tlenowy

Namiot tlenowy

Lekkie i umiarkowane
zaburzenia oddechowe



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Wygodna pozycja

Wygodna pozycja



Spokojna i bezpieczna atmosfera

Spokojna i bezpieczna atmosfera



Unikanie szkodliwych bodźców

Unikanie szkodliwych bodźców



Podtrzymywanie odpowiednie

Podtrzymywanie odpowiednie

temperatury i nawodnienia dziecka

temperatury i nawodnienia dziecka



Ocena głębokości zaburzeń

Ocena głębokości zaburzeń

oddechowych

oddechowych

Rozpoznanie objawów
niewydolności oddechowej



Obniżony poziom świadomości

Obniżony poziom świadomości



Postępujące zmęczenie

Postępujące zmęczenie



Zwiększony wysiłek oddechowy i częstość oddechu

Zwiększony wysiłek oddechowy i częstość oddechu



Zmienione zabarwienie powłok – sinicze, szare

Zmienione zabarwienie powłok – sinicze, szare



Potliwośc, zaciąganie klatki piersiowej, stękanie i

Potliwośc, zaciąganie klatki piersiowej, stękanie i

falowanie skrzydełek nosa

falowanie skrzydełek nosa



Zmniejszony przepływ powietrza przy

Zmniejszony przepływ powietrza przy

osłuchiwaniu

osłuchiwaniu



Hipowentylacja lub bezdech

Hipowentylacja lub bezdech



Kwasica, hiperkapnia lub hipoksemia

Kwasica, hiperkapnia lub hipoksemia

Wskazania do wentylacji
mechanicznej



Postępujące osłabienie mięśni

Postępujące osłabienie mięśni

oddechowych

oddechowych



Zmniejszenie pO2 lub wzrost

Zmniejszenie pO2 lub wzrost

pCO2 pomimo intensywnego

pCO2 pomimo intensywnego

leczenia

leczenia



Uwzględniamy stan kliniczny

Uwzględniamy stan kliniczny

dziecka

dziecka

Zapewnienie drożności
dróg oddechowych



Trudniejsze niż u dorosłych

Trudniejsze niż u dorosłych



Uniesienie żuchwy

Uniesienie żuchwy



Najwęższe miejsce – okolica

Najwęższe miejsce – okolica

podgłośniowa

podgłośniowa



Zastosowanie rurki ustno-

Zastosowanie rurki ustno-

gardłowej lub nosowo-gardłowej

gardłowej lub nosowo-gardłowej



Pozycja „wąchania”

Pozycja „wąchania”

Wentylacja płuc



Worek samorozprężalny z

Worek samorozprężalny z

zastawką i maską twarzową

zastawką i maską twarzową



Rezerwuar tlenu

Rezerwuar tlenu



Zapobieganie rozstrzeni żołądka

Zapobieganie rozstrzeni żołądka

rękoczyn Sellicka

rękoczyn Sellicka



Wentylacja przez 3-5 min 100%

Wentylacja przez 3-5 min 100%

tlenem

tlenem

Zaawansowane metody
udrażniania



Intubacja dotchawicza – dobranie

Intubacja dotchawicza – dobranie

właściwego rozmiaru rurki i

właściwego rozmiaru rurki i

prawidłowe jej umieszczenie

prawidłowe jej umieszczenie



Symetryczne ruchy klatki

Symetryczne ruchy klatki

piersiowej

piersiowej



Badania kapnograficzne

Badania kapnograficzne



Zdjęcie rtg klatki piersiowej

Zdjęcie rtg klatki piersiowej

Wentylacja mechaniczna



Wentylacja sterowana ciśnieniem

Wentylacja sterowana ciśnieniem



Przepływ gazów zatrzymany w

Przepływ gazów zatrzymany w

chwili osiągnięcia w układzie

chwili osiągnięcia w układzie

oddechowym zaprogramowanego

oddechowym zaprogramowanego

ciśnienia

ciśnienia



Wentylacja sterowana objętością

Wentylacja sterowana objętością



Ściśle określona objętość gazów

Ściśle określona objętość gazów

wtłaczana podczas każdego wdechu

wtłaczana podczas każdego wdechu

Choroby górnych dróg
oddechowych



Stridor

Stridor

– upośledzenie przepływu

– upośledzenie przepływu

powietrza w górnych drogach

powietrza w górnych drogach

oddechowych – powietrze przeciska

oddechowych – powietrze przeciska

się podczas wdechu przez zwężone

się podczas wdechu przez zwężone

światło dróg oddechowych

światło dróg oddechowych



Zapalenie krtani

Zapalenie krtani



Zapalenie nagłośni

Zapalenie nagłośni



Ciało obce

Ciało obce

Zapalenie nagłośni



Najczęściej dzieci 2-5 r.ż.

Najczęściej dzieci 2-5 r.ż.



Patogen: Hemophilus influenzae

Patogen: Hemophilus influenzae



Ostry początek z gorączką

Ostry początek z gorączką



Ból gardła

Ból gardła



trudności w połykaniu

trudności w połykaniu



Postępujące zaburzenia oddechowe

Postępujące zaburzenia oddechowe



Głos stłumiony

Głos stłumiony



Obfity slinotok

Obfity slinotok

Zapalenie nagłośni -
postępowanie



Unikać drażnienia dziecka

Unikać drażnienia dziecka



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Dowolna pozycja pacjenta

Dowolna pozycja pacjenta



Sprzęt do wentylacji mechanicznej –

Sprzęt do wentylacji mechanicznej –

gotowość do intubacji

gotowość do intubacji



Antybiotyki

Antybiotyki



Sedacja

Sedacja



OIOM

OIOM

Podgłośniowe zapalenie
krtani



90% przypadków świstu wdechowego z

90% przypadków świstu wdechowego z

gorączką

gorączką



Wirusy: RS, grypa, paragrypa

Wirusy: RS, grypa, paragrypa



Sezonowe nasilenie: zima

Sezonowe nasilenie: zima



Dzieci 1-3 lata

Dzieci 1-3 lata



Kilka dni nieswoistych objawów zakażenia

Kilka dni nieswoistych objawów zakażenia

górnych dróg oddechowych

górnych dróg oddechowych



Charakterystyczny metaliczny lub

Charakterystyczny metaliczny lub

szczekający kaszel

szczekający kaszel



Świst wdechowy

Świst wdechowy

Podgłośniowe zapalenie
krtani - postępowanie



Postać łagodna – leczenie

Postać łagodna – leczenie

ambulatoryjne

ambulatoryjne



Zawsze kontrola w ciągu 24 godzin

Zawsze kontrola w ciągu 24 godzin



Chłodny, nawilżony tlen

Chłodny, nawilżony tlen



Cięższy przebieg – hospitalizacja

Cięższy przebieg – hospitalizacja



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Adrenalina w inhalacji

Adrenalina w inhalacji



Kortykosteroidy

Kortykosteroidy

Aspiracja ciała obcego



Dzieci poniżej 5 r.ż

Dzieci poniżej 5 r.ż



Pokarmy: orzeszki ziemne, twarde

Pokarmy: orzeszki ziemne, twarde

cukierki,

cukierki,



Przedmioty codziennego użytku:

Przedmioty codziennego użytku:

baterie, monety, pionki do gry

baterie, monety, pionki do gry



Nagły początek objawów bez gorączki

Nagły początek objawów bez gorączki



Wywiad w kierunku krztuszenia się

Wywiad w kierunku krztuszenia się

lub dławienia często negatywny

lub dławienia często negatywny

Postępowanie



Ostra całkowita niedrożność

Ostra całkowita niedrożność



< 1 r.ż – 5 uderzeń w plecy,

< 1 r.ż – 5 uderzeń w plecy,

uciśnięcia klatki piersiowej

uciśnięcia klatki piersiowej



> 1 r.ż – rekoczyn Heimlicha

> 1 r.ż – rekoczyn Heimlicha



Próba usunięcia ciała obcego

Próba usunięcia ciała obcego

kleszczykami Magilla podczas

kleszczykami Magilla podczas

laryngoskopii

laryngoskopii



Bronchoskopia

Bronchoskopia

Postępowanie



Niecałkowita niedrożność –

Niecałkowita niedrożność –

obecna fonacja i kaszel

obecna fonacja i kaszel



Zapewnić dopływ tlenu

Zapewnić dopływ tlenu



Przyjęcie wygodnej pozycji

Przyjęcie wygodnej pozycji



Przygotować salę zabiegową do

Przygotować salę zabiegową do

bezpośredniego badania dróg

bezpośredniego badania dróg

oddechowych

oddechowych

Choroby dolnych dróg
oddechowych



Astma oskrzelowa

Astma oskrzelowa



Zapalenie

Zapalenie

oskrzelików

oskrzelików



Zapalenie płuc

Zapalenie płuc



Mukowiscydoza

Mukowiscydoza



Rozstrzenie

Rozstrzenie

oskrzeli

oskrzeli



Grużlica

Grużlica

Astma oskrzelowa



Napadowa odwracalna,

Napadowa odwracalna,

obturacyjna choroba

obturacyjna choroba

dróg oddechowych

dróg oddechowych



Patofizjologia:

Patofizjologia:



Wzmożona

Wzmożona

reaktywność oskrzeli

reaktywność oskrzeli



Stan zapalny

Stan zapalny



Wytwarzanie śluzu

Wytwarzanie śluzu



Obrzęk

Obrzęk

podśluzówkowy

podśluzówkowy

Obraz kliniczny



Rodzinne występowanie astmy, atopii,

Rodzinne występowanie astmy, atopii,

chorób alergicznych

chorób alergicznych



Wywiad:

Wywiad:



Niedawna infekcja dróg oddechowych,

Niedawna infekcja dróg oddechowych,



Określenie stopnia ciężkości napadu

Określenie stopnia ciężkości napadu



Okoliczności poprzedzające

Okoliczności poprzedzające



Opis poprzednich napadów

Opis poprzednich napadów



Leki

Leki



Czas trwania objawów

Czas trwania objawów

Badanie przedmiotowe



Przytomność pacjenta

Przytomność pacjenta



Nasilenie niepokoju

Nasilenie niepokoju



Stan nawodnienia

Stan nawodnienia



Ogólny stan zdrowia

Ogólny stan zdrowia



Przyjmowana pozycja

Przyjmowana pozycja



Zdolność do nawiązania kontaktu

Zdolność do nawiązania kontaktu

słownego

słownego



Obecność sinicy

Obecność sinicy

Diagnostyka różnicowa



Zapalenie oskrzelików

Zapalenie oskrzelików



Aspiracja ciała obcego

Aspiracja ciała obcego



Niedobory odporności

Niedobory odporności



Zespół nieruchomych rzęsek

Zespół nieruchomych rzęsek



Dysplazja oskrzelowo-płucna

Dysplazja oskrzelowo-płucna



Mukowiscydoza

Mukowiscydoza



Zapalenie płuc

Zapalenie płuc



Anafilaksja

Anafilaksja



Pierścienie naczyniowe

Pierścienie naczyniowe



Guzy środpiersia

Guzy środpiersia



Zachłyśnięcie

Zachłyśnięcie



Wrodzone wady serca

Wrodzone wady serca

Badania diagnostyczne



Rtg klatki piersiowej

Rtg klatki piersiowej



Spirometria

Spirometria



Pulsoksymetria

Pulsoksymetria



Gazometria

Gazometria

Leczenie



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Beta-mimetyki wziewne

Beta-mimetyki wziewne



salbutamol 10-15 ug/kg/dawke

salbutamol 10-15 ug/kg/dawke



Glikokortykosteroidy – i.v.

Glikokortykosteroidy – i.v.



Leki antycholinergiczne – bromek

Leki antycholinergiczne – bromek

ipratropium - tylko razem z SABA

ipratropium - tylko razem z SABA



Metyloksantyny - teofilina/aminofilina -

Metyloksantyny - teofilina/aminofilina -

Leki przeciwskazane w
napadzie astmy



Leki przeciwhistaminowe

Leki przeciwhistaminowe



Pochodne kwasu

Pochodne kwasu

acetylosalicylowego

acetylosalicylowego



morfina

morfina

Wskazania do intubacji



Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości



Bezdech

Bezdech



Wyczerpanie

Wyczerpanie



pCO2 wzrastające pomimo

pCO2 wzrastające pomimo

leczenia

leczenia



Po2 < 60 mmHg

Po2 < 60 mmHg



pH < 7,2

pH < 7,2

Zapalenie oskrzelików



Najczęściej dotyczy dzieci do 2 r.ż

Najczęściej dotyczy dzieci do 2 r.ż



Patogeny - wirusy:

Patogeny - wirusy:



RSV,

RSV,



grypy,

grypy,



paragrypy,

paragrypy,



adenowirusy,

adenowirusy,



rhinowirusy

rhinowirusy

Patomechanizm



Stan zapalny nabłonka oskrzelików

Stan zapalny nabłonka oskrzelików

prowadzący do martwicy złuszczania

prowadzący do martwicy złuszczania

komórek i zamknięcia światła oskrzelików

komórek i zamknięcia światła oskrzelików



Zwiększone wydzielanie śluzu i obrzęk

Zwiększone wydzielanie śluzu i obrzęk



Nierównomierna obturacja – zaburzenia

Nierównomierna obturacja – zaburzenia

stosunku wentylacji do perfuzji

stosunku wentylacji do perfuzji



Hipoksja

Hipoksja



Kompensacyjna hiperwentylacja

Kompensacyjna hiperwentylacja



hiperkapnia

hiperkapnia

Objawy kliniczne



Zazwyczaj poprzedzone zakażeniem

Zazwyczaj poprzedzone zakażeniem

górnych dróg oddechowych

górnych dróg oddechowych



Hiperwentylacja – tachypnoe

Hiperwentylacja – tachypnoe



Duszność – udział dodatkowych mięśni

Duszność – udział dodatkowych mięśni

oddechowych

oddechowych



Płytki oddech – rozdęcie płuc przez

Płytki oddech – rozdęcie płuc przez

uwięzione powietrze

uwięzione powietrze



Świszczący oddech

Świszczący oddech



Wydłużony wydech i rżężenia

Wydłużony wydech i rżężenia



Bezdechy

Bezdechy

Badania laboratoryjne i
radiologiczne



Rtg klatki piersiowej – rozdęcie

Rtg klatki piersiowej – rozdęcie

płuc, wzmożony rysunek

płuc, wzmożony rysunek

oskrzelowy, obszary niedodmy

oskrzelowy, obszary niedodmy



Odczyny zapalne w normie

Odczyny zapalne w normie



Hipoksja

Hipoksja



obniżona saturacja

obniżona saturacja



hiperkapnia

hiperkapnia

Leczenie



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Nawadnianie

Nawadnianie



Leki rozszerzające oskrzela

Leki rozszerzające oskrzela



Glikokortykosteroidy

Glikokortykosteroidy



Rybawiryna wziewna – zakażenia

Rybawiryna wziewna – zakażenia

RSV – brak rejestracji w Polsce

RSV – brak rejestracji w Polsce

Zapalenie płuc



Stan zapalny tkanki płucnej najczęściej

Stan zapalny tkanki płucnej najczęściej

wywołany zakażeniem widocznym na

wywołany zakażeniem widocznym na

zdjęciu rtg w postaci nacieków

zdjęciu rtg w postaci nacieków



Etiologia:

Etiologia:



Wirusy: RSV, wirusy grypy, paragrypy,

Wirusy: RSV, wirusy grypy, paragrypy,

adenowirusy, CMV, EBV

adenowirusy, CMV, EBV



Bakterie: Streptococcus pneumoniae,

Bakterie: Streptococcus pneumoniae,

Staphylococcus aureus, Hemophilus

Staphylococcus aureus, Hemophilus

influenzae, Mycoplasma pneumoniae,

influenzae, Mycoplasma pneumoniae,

Patofizjologia



Droga zakażenia – kropelkowa

Droga zakażenia – kropelkowa



Często po infekcji wirusowej górnych

Często po infekcji wirusowej górnych

drog oddechowych

drog oddechowych



Rzadziej droga krwionośną

Rzadziej droga krwionośną



Ostra reakcja zapalna – wysięk,

Ostra reakcja zapalna – wysięk,

odkładanie włóknika i nacieki z

odkładanie włóknika i nacieki z

granulocytów wielojądrzastych i

granulocytów wielojądrzastych i

makrofagów w pęcherzykach

makrofagów w pęcherzykach

płucnych

płucnych

Obraz kliniczny



Objawy zależą od wieku pacjenta,

Objawy zależą od wieku pacjenta,

etiologii i ciężkości choroby

etiologii i ciężkości choroby



Dziecko starsze: gorączka, duszność,

Dziecko starsze: gorączka, duszność,

tachypnoe,

tachypnoe,



Noworodek: element zespołu septycznego

Noworodek: element zespołu septycznego



Niemowlę: gorączka, bezdech, gorsze

Niemowlę: gorączka, bezdech, gorsze

łaknienie, bóle brzucha, wymioty lub

łaknienie, bóle brzucha, wymioty lub

biegunka, hipotermia, sapka,

biegunka, hipotermia, sapka,

bradykardia, śpiączka, wstrząs

bradykardia, śpiączka, wstrząs

Badanie przedmiotowe



Tachypnoe

Tachypnoe



Umiejscowione rżężenia, świsty

Umiejscowione rżężenia, świsty

lub ściszenie szmeru

lub ściszenie szmeru



Duszność

Duszność



Wskazówki dotyczące etiologii

Wskazówki dotyczące etiologii

Badania radiologiczne



Rtg klatki piersiowej –

Rtg klatki piersiowej –

zagęszczenia zapalne

zagęszczenia zapalne



Wirusowe – rozsiane nacieki

Wirusowe – rozsiane nacieki

śródmiąższowe

śródmiąższowe



Bakteryjne – zagęszczenia

Bakteryjne – zagęszczenia

płatowe, bądź segmentowe

płatowe, bądź segmentowe



Powikłania: torbiele, wysięk

Powikłania: torbiele, wysięk

opłucnowy, odma opłucnowa

opłucnowy, odma opłucnowa

Badania laboratoryjne



Podwyższone wykładniki stanu

Podwyższone wykładniki stanu

zapalnego

zapalnego



WBC z „odmłodzeniem” rozmazu

WBC z „odmłodzeniem” rozmazu



OB., CRP

OB., CRP



Dodatnie posiewy krwi

Dodatnie posiewy krwi

Leczenie



Tlenoterapia

Tlenoterapia



Antybiotyki

Antybiotyki



Leczenie objawowe

Leczenie objawowe



Leczenie powikłań

Leczenie powikłań

Mukowiscydoza



zwłóknienie torbielowate,

łac.

mucoviscidosis,

ang.

cystic fibrosis, CF,

mucoviscoidosis, mucoviscidosis



wrodzona,

genetycznie uwarunkowana

choroba ogólnoustrojowa o różnorodnej

ekspresji klinicznej.



W klasycznej (pełnoobjawowej) postaci

objawia się skłonnością do

zapalenia oskrzeli

i

płuc

, niewydolnością

zewnątrzwydzielniczą

trzustki

,

niepłodnością

oraz podwyższonym

stężeniem

chlorków

w

pocie

.

Genetyka i dziedziczenie



Mukowiscydoza jest jedną z najczęstszych chorób

genetycznych u ludzi (średnio 1 na 2 500 żywych

urodzeń).



Dziedziczona jest w sposób

autosomalny recesywny

.



Przyczyną choroby jest

mutacja

genu

odpowiedzialnego za syntezę błonowego kanału

chlorkowego

CFTR

(cystic fibrosis transmembrane

conductance regulator). Gen CFTR umiejscowiony

jest na długim ramieniu

chromosomu 7

.



Najczęstsza mutacja odpowiada za blisko 70%

przypadków choroby i oznaczana jest jako ΔF508;

uszkodzenie genu w tym miejscu prawdopodobnie

determinuje ciężki przebieg choroby

Objawy ze strony układu
oddechowego

U ponad 90% chorych występują objawy ze strony układu

oddechowego, takie jak:



przewlekły i napadowy

kaszel

,



nawracające i przewlekłe

zapalenia płuc

,



zapalenie oskrzelików

,



obturacyjne

zapalenia oskrzeli

,



krwioplucie

,



przewlekłe zakażenie

Pseudomonas aeruginosa

i (lub)

Staphylococcus aureus

,



zmiany w płucach widoczne w rtg: nawracająca

niedodma

, rozdęcie i

rozstrzenie oskrzeli

,



polipy nosa,



przewlekłe

zapalenie zatok przynosowych

.

Objawy ze strony
przewodu pokarmowego

Objawy ze strony przewodu pokarmowego występują u około 75% chorych:



obfite, nieuformowane, cuchnące, tłuszczowe stolce od wczesnego

dzieciństwa;



powiększenie obwodu brzucha, niekiedy

wypadanie odbytnicy

;



niedrożność smółkowa

(meconium ileus) jelit w okresie

noworodkowym, spowodowana czopem gęstej smółki zatykającym jelito

grube i jej ekwiwalenty:

zespół korka smółkowego

, nawracające epizody

bólu brzucha z objawami niedrożności przepuszczającej określane jako

dystalna niedrożność jelit (DIOS, distal intestinal obstruction

syndrome);



może wystąpić (4-5% przypadków) wtórna

marskość żółciowa wątroby

z powodu niedrożności kanalików żółciowych;



kamica żółciowa

;



zaczopowanie przewodów ślinianek gęstą wydzieliną śluzową;



skręt jelita w okresie płodowym;



gęsty i lepki śluz blokuje przewody

trzustkowe

, przyjmowane pokarmy nie

są odpowiednio trawione (stąd występowanie stolców tłuszczowych –

steatorrhoea) doprowadzając do objawów

zespołu złego wchłaniania

;



nawracające

zapalenia trzustki

.

Inne objawy



niepłodność

.



u kobiet ze względu na wzrost gęstości

śluzu szyjkowego

, co implikuje trudności w

przechodzeniu plemników w kierunku komórki jajowej;



u mężczyzn związana z

oligospermią

lub

azoospermią

spowodowaną niedrożnością i

aplazją

nasieniowodów

,

określanym jako

CBAVD

(congenital bilateral aplasia of

vas deferens).



W wyniku zmian płucnych i zwiększonego oporu krążenia

płucnego może dojść do powstania

serca płucnego

(cor

pulmonale);



palce pałeczkowate

,



hiperprotrombinemia

po okresie noworodkowym,



acrodermatitis enteropathica

,



nawracający obrzęk

ślinianek przyusznych

.

Kryteria rozpoznania
mukowiscydozy



Podejrzenie

Podejrzenie



co najmniej jeden objaw kliniczny choroby

co najmniej jeden objaw kliniczny choroby



obciążający wywiad rodzinny

obciążający wywiad rodzinny



dodatni wynik badania przesiewowego.

dodatni wynik badania przesiewowego.



Potwierdzenie rozpoznania

Potwierdzenie rozpoznania



dodatni wynik testu potowego (Cl- >60 mmol/l

dodatni wynik testu potowego (Cl- >60 mmol/l

w co najmniej dwóch badaniach

w co najmniej dwóch badaniach



wykrycie mutacji w obu allelach

wykrycie mutacji w obu allelach

CFTR

CFTR



duża wartość przezbłonowej różnicy

duża wartość przezbłonowej różnicy

potencjałów.

potencjałów.

Wskazania do wykonania testu
potowego



przewlekły i napadowy

przewlekły i napadowy

kaszel

kaszel



nawracające i przewlekłe zapalenie

nawracające i przewlekłe zapalenie

płuc, zapalenia oskrzelików,

płuc, zapalenia oskrzelików,

obturacyjne zapalenie oskrzeli

obturacyjne zapalenie oskrzeli



krwioplucie

krwioplucie



przewlekłe zakażenie

przewlekłe zakażenie

Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa

i (lub)

i (lub)

Staphylococcus aureus

Staphylococcus aureus



zmiany radiologiczne

zmiany radiologiczne



nawracająca

nawracająca

niedodma

niedodma



rozdęcie, rozstrzenie oskrzeli

rozdęcie, rozstrzenie oskrzeli



polipy nosa

polipy nosa



przewlekłe zapalenie zatok

przewlekłe zapalenie zatok

przynosowych

przynosowych



niedrożność smółkowa

niedrożność smółkowa

lub jej

lub jej

ekwiwalenty

ekwiwalenty



zespół czopa smółkowego

zespół czopa smółkowego



przedłużająca się

przedłużająca się

żółtaczka noworodków

żółtaczka noworodków



cuchnące, tłuszczowe, obfite stolce

cuchnące, tłuszczowe, obfite stolce



objawy zespołu złego wchłaniania

objawy zespołu złego wchłaniania



wypadanie odbytnicy

wypadanie odbytnicy



marskość żółciowa

wątroby



kamica żółciowa



nawracające

zapalenie trzustki



skręt jelita w okresie płodowym



chory na mukowiscydozę w

rodzinie



niedobór masy ciała i wzrostu



słony pot



palce pałeczkowate



odwodnienie hiponatremiczne i

zasadowica hipochloremiczna o

niejasnej etiologii



nawracający obrzęk ślinianek

przyusznych



acrodermatitis enteropathica



hipoprotrombinemia po okresie

noworodkowym



inne objawy niedoboru witamin

rozpuszczalnych w tłuszczach



azoospermia lub oligospermia

Leczenie

Leczenie objawów ze strony układu

oddechowego:



antybiotykoterapia,



inhalacja beta-mimetykiem



fizykoterapia,



sport,



mukolityki,



rekombinowana

dezoksyrybonukleaza (dornaza

α, Pulmozyme) inhalacje

preparatu enzymatycznego

prowadzą do hydrolizy

endogennego DNA, uwalniającego

się z granulocytów w przebiegu

reakcji zapalnej; zmniejsza

lepkość wydzieliny oskrzelowej;



terapia tlenowa,



przeszczep płuc – przy

całkowitej niewydolności płuc

Leczenie objawów ze strony

Leczenie objawów ze strony

układu pokarmowego:

układu pokarmowego:



substytucja enzymatyczna,

substytucja enzymatyczna,



dieta wysokokaloryczna –

dieta wysokokaloryczna –

120-150% zapotrzebowania

120-150% zapotrzebowania

kalorycznego,

kalorycznego,



suplementacja witaminowa

suplementacja witaminowa

- ADEK

- ADEK

Gruźlica



powszechna i potencjalnie śmiertelna

choroba zakaźna, wywoływana przez prątka

gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis).



płuca (gruźlica płucna)



ośrodkowy układ nerwowy,



układ limfatyczny,



naczynia krwionośne,



układ kostno-stawowy,



moczowo-płciowy oraz



skórę.

Rozstrzenie oskrzeli



trwałe zmiany powstałe w następstwie uszkodzenia ściany oskrzela

trwałe zmiany powstałe w następstwie uszkodzenia ściany oskrzela

przez zmiany zapalne.

przez zmiany zapalne.



Patogeneza

Patogeneza



Zapaleni - doprowadza do niszczenia elementów sprężystych

Zapaleni - doprowadza do niszczenia elementów sprężystych

ściany i mięśniówki oskrzela.

ściany i mięśniówki oskrzela.



zmiany dookoła oskrzeli w postaci niedodmy (niezdolności

zmiany dookoła oskrzeli w postaci niedodmy (niezdolności

pęcherzyków płucnych do rozprężania się), zapadnięcia się

pęcherzyków płucnych do rozprężania się), zapadnięcia się

płuca, zwłóknienia dookoła oskrzela, zniszczenia tkanki płucnej.

płuca, zwłóknienia dookoła oskrzela, zniszczenia tkanki płucnej.



zaleganie w oskrzelach wydzieliny - sprzyja utrzymywaniu się

zaleganie w oskrzelach wydzieliny - sprzyja utrzymywaniu się

zakażenia i postępowi zmian chorobowych.

zakażenia i postępowi zmian chorobowych.



około połowa przypadków - rozstrzeniw oskrzeli w dzieciństwie - w

około połowa przypadków - rozstrzeniw oskrzeli w dzieciństwie - w

następstwie około oskrzelowych zapaleń płuc i zapaleń

następstwie około oskrzelowych zapaleń płuc i zapaleń

wirusowych.

wirusowych.



Rozstrzeniom oskrzeli zwykle towarzyszą zmiany naczyniowe –

Rozstrzeniom oskrzeli zwykle towarzyszą zmiany naczyniowe –

zanik drobnych naczyń, rozszerzeniu tętnic oskrzelowych; powstają

zanik drobnych naczyń, rozszerzeniu tętnic oskrzelowych; powstają

połączenia z rozgałęzieniami tętnic płucnych, powodując w nich

połączenia z rozgałęzieniami tętnic płucnych, powodując w nich

wzrost ciśnienia. Przeciek obciąża prawą komorę serca

wzrost ciśnienia. Przeciek obciąża prawą komorę serca

Rodzaje rozstrzeni



Walcowate

Walcowate



Wrzecionowate

Wrzecionowate



Workowate

Workowate



Wrodzone

Wrodzone



rozstrzenie w przebiegu niedodmy

rozstrzenie w przebiegu niedodmy

Objawy kliniczne



kaszel,

kaszel,



Wykrztuszanie obfitej ilości wydzieliny

Wykrztuszanie obfitej ilości wydzieliny



krwioplucie w następstwie zmian naczyniowych.

krwioplucie w następstwie zmian naczyniowych.



zaleganie wydzieliny - powód zapalenia oskrzeli i

zaleganie wydzieliny - powód zapalenia oskrzeli i

powtarzających się zapaleń płuc.

powtarzających się zapaleń płuc.



objawy duszności i niewydolności oddechowej

objawy duszności i niewydolności oddechowej

zależą od rozległości zmian i zniszczonej tkanki

zależą od rozległości zmian i zniszczonej tkanki

płucnej, stanu zapalnego oskrzeli oraz

płucnej, stanu zapalnego oskrzeli oraz

towarzyszącego nieraz stanu spastycznego

towarzyszącego nieraz stanu spastycznego

oskrzeli.

oskrzeli.



Rzężenia w dolnych partiach płuc - co zwykle

Rzężenia w dolnych partiach płuc - co zwykle

odpowiada wykrywanym rozstrzeniom.

odpowiada wykrywanym rozstrzeniom.

Badania diagnostyczne



Bronchoskopia

Bronchoskopia



HRCT – tomografia komputerowa

HRCT – tomografia komputerowa

o wysokiej rozdzielczości

o wysokiej rozdzielczości



Bronchografia – metoda

Bronchografia – metoda

historyczna

historyczna

Metody fizjoterapii w
schorzeniach układu
oddechowego



polega na systematycznym oczyszczaniu drzewa

polega na systematycznym oczyszczaniu drzewa

oskrzelowego z wydzieliny, która zalega w płucach

oskrzelowego z wydzieliny, która zalega w płucach



Usunięcie nadmiaru wydzieliny umożliwia lepsze

Usunięcie nadmiaru wydzieliny umożliwia lepsze

dotlenienie płuc i tym samym poprawę wydolności

dotlenienie płuc i tym samym poprawę wydolności

pacjenta, ale także zapobiega rozprzestrzenianiu

pacjenta, ale także zapobiega rozprzestrzenianiu

się infekcji.

się infekcji.



Wydzielina w płucach stanowi doskonałą pożywkę

Wydzielina w płucach stanowi doskonałą pożywkę

dla bakterii i jej zaleganie sprzyja rozwojowi

dla bakterii i jej zaleganie sprzyja rozwojowi

nawracających, zakażeń dolnych dróg

nawracających, zakażeń dolnych dróg

oddechowych.

oddechowych.



Zakażenia- odpowiedzialne za zniszczenia w

Zakażenia- odpowiedzialne za zniszczenia w

miąższu płuc i oskrzelach, co może doprowadzić

miąższu płuc i oskrzelach, co może doprowadzić

do niewydolności oddechowej.

do niewydolności oddechowej.

Metody oczyszczania dróg
oskrzelowych



Drenaż ułożeniowy

Drenaż ułożeniowy



Technika zmiennego ciśnienia

Technika zmiennego ciśnienia

wydechowego

wydechowego



Technika dodatniego ciśnienia

Technika dodatniego ciśnienia

wydechowego

wydechowego



Technika natężonego wydechu

Technika natężonego wydechu



Technika aktywnego cyklu

Technika aktywnego cyklu

oddechowego

oddechowego

Drenaż ułożeniowy



W Polsce nadal jest bardzo popularny i

powszechnie stosowany



93% dzieci i młodzieży oraz 62% chorych

dorosłych stosuje tę formę drenażu



Polega na układaniu pacjenta w takich pozycjach,

aby oskrzele drenujące dany segment płuca było

ustawione prostopadle do podłoża.



wydzielina siłą ciężkości może spłynąć z oskrzeli

drobnych do oskrzeli centralnych skąd będzie

wykrztuszona za pomocą kaszlu.



Teoretycznie, ile segmentów w płucu, tyle pozycji

drenażowych.



W praktyce stosuje się 6 podstawowych pozycji,

Pozycje drenażowe



1. w ułożeniu na brzuchu z głową skierowaną w dół.

1. w ułożeniu na brzuchu z głową skierowaną w dół.

Nachylenie tułowia w stosunku do podłoża wynosi 45 st.-

Nachylenie tułowia w stosunku do podłoża wynosi 45 st.-

płaty dolne obu płuc,

płaty dolne obu płuc,



2. w ułożeniu na boku lewym z głową skierowaną w dół.

2. w ułożeniu na boku lewym z głową skierowaną w dół.

Nachylenie tułowia w stosunku do podłoża wynosi 30st. -

Nachylenie tułowia w stosunku do podłoża wynosi 30st. -

płat środkowy prawy,

płat środkowy prawy,



3. w ułożeniu na boku prawym z rotacją tułowia do tyłu, z

3. w ułożeniu na boku prawym z rotacją tułowia do tyłu, z

głową skierowaną w dół. Nachylenie tułowia w stosunku do

głową skierowaną w dół. Nachylenie tułowia w stosunku do

podłoża wynosi 30st. - języczek płuca lewego,

podłoża wynosi 30st. - języczek płuca lewego,



4. w ułożeniu na plecach z głową skierowaną w dół.

4. w ułożeniu na plecach z głową skierowaną w dół.

Nachylenie tułowia w stosunku do podłoża wynosi 30st. -

Nachylenie tułowia w stosunku do podłoża wynosi 30st. -

segmenty podstawowe przednie obu płatów dolnych,

segmenty podstawowe przednie obu płatów dolnych,



5. w ułożeniu na wznak drenuje się segmenty przednie obu

5. w ułożeniu na wznak drenuje się segmenty przednie obu

płatów górnych,

płatów górnych,



6. w pozycji siedzącej z lekkim pochyleniem tułowia do

6. w pozycji siedzącej z lekkim pochyleniem tułowia do

przodu drenuje się segmenty tylne obu płatów górnych.

przodu drenuje się segmenty tylne obu płatów górnych.

Jeżeli stan chorego tego wymaga można stosować więcej niż 6

Jeżeli stan chorego tego wymaga można stosować więcej niż 6

podstawowych pozycji, natomiast błędem jest stosowanie

podstawowych pozycji, natomiast błędem jest stosowanie

mniejszej ich liczby. Tylko u niemowląt dopuszcza się

mniejszej ich liczby. Tylko u niemowląt dopuszcza się

wykonanie drenażu w 4 lub 5 pozycjach.

wykonanie drenażu w 4 lub 5 pozycjach.

Techniki wspomagające
drenaż

Celem technik wspomagających jest:

Celem technik wspomagających jest:

1)

1)

usprawnienie transportu zalegającej

usprawnienie transportu zalegającej

wydzieliny oskrzelowej,

wydzieliny oskrzelowej,

2)

2)

zmniejszenie pracy oddechowej przez

zmniejszenie pracy oddechowej przez

bierne wspieranie ruchu wydechowego,

bierne wspieranie ruchu wydechowego,

3)

3)

zmiana wzoru oddechowego poprzez

zmiana wzoru oddechowego poprzez

manualną pomoc kierunkową podczas

manualną pomoc kierunkową podczas

wdechu,

wdechu,

4)

4)

poprawa ruchomości klatki piersiowej.

poprawa ruchomości klatki piersiowej.

Techniki wspomagające
drenaż



Oklepywanie - ręką złożoną w formie łódki

Oklepywanie - ręką złożoną w formie łódki



Uciski - ostrożnie, ze względu na

Uciski - ostrożnie, ze względu na

możliwość wystąpienia niekontrolowanego

możliwość wystąpienia niekontrolowanego

wzrostu ciśnienia w klatce piersiowej

wzrostu ciśnienia w klatce piersiowej



Wstrząsanie - na ogół na dolnych partiach

Wstrząsanie - na ogół na dolnych partiach

klatki piersiowej, które są bardziej

klatki piersiowej, które są bardziej

elastyczne od górnych przez co łatwiej

elastyczne od górnych przez co łatwiej

poddają się wstrząsaniu

poddają się wstrząsaniu



Wibracje - za pomocą urządzeń

Wibracje - za pomocą urządzeń

mechanicznych wytwarzających

mechanicznych wytwarzających

odpowiednią częstotliwość drgań

odpowiednią częstotliwość drgań

Zasady obowiązujące przy
stosowaniu drenażu
ułożeniowego



odpowiednio długi czas wykonywania

odpowiednio długi czas wykonywania

drenażu – przeciętnie 20-30 minut.

drenażu – przeciętnie 20-30 minut.



Systematyczność - wykonywanie

Systematyczność - wykonywanie

codziennie, 2-3 razy w ciągu dnia

codziennie, 2-3 razy w ciągu dnia



odpowiednia siła oklepywania - zbyt

odpowiednia siła oklepywania - zbyt

mocne oklepywanie jest błędem

mocne oklepywanie jest błędem



Odpowiednia ilość wykonywanych

Odpowiednia ilość wykonywanych

pozycji drenażowych – zbyt mała ilość

pozycji drenażowych – zbyt mała ilość

prowadzi do nieskutecznej fizjoterapii

prowadzi do nieskutecznej fizjoterapii

Technika zmiennego
ciśnienia wydechowego



zastosowanie specjalnego urządzenia ułatwiającego

zastosowanie specjalnego urządzenia ułatwiającego

pacjentom samodzielne oczyszczanie oskrzeli z

pacjentom samodzielne oczyszczanie oskrzeli z

wydzieliny.

wydzieliny.



Składa się ono z ustnika, trzonu i stalowej kulki, która

Składa się ono z ustnika, trzonu i stalowej kulki, która

zamyka i otwiera wlot.

zamyka i otwiera wlot.



Podczas wydechu, drgania kulki wytwarzają ciśnienie w

Podczas wydechu, drgania kulki wytwarzają ciśnienie w

drogach oskrzelowych, które ułatwia, po wykonaniu 10-

drogach oskrzelowych, które ułatwia, po wykonaniu 10-

15 wydechów, odkrztuszenie wydzieliny.

15 wydechów, odkrztuszenie wydzieliny.



Czas trwania zabiegu wynosi 10-15 minut.

Czas trwania zabiegu wynosi 10-15 minut.

Pozycja pacjenta powinna być w miarę możliwości

Pozycja pacjenta powinna być w miarę możliwości

rozluźniona. Pacjent powinien siedzieć, najlepiej

rozluźniona. Pacjent powinien siedzieć, najlepiej

podpierając się łokciami o blat stołu.

podpierając się łokciami o blat stołu.



Istotne jest także umycie i wysuszenie urządzenia po

Istotne jest także umycie i wysuszenie urządzenia po

każdym zastosowaniu.

każdym zastosowaniu.

Technika podwyższonego
ciśnienia wydechowego



Pozwala na usunięcie wydzieliny z drobnych

Pozwala na usunięcie wydzieliny z drobnych

oskrzelików, które zwykle trudno oczyścić stosując

oskrzelików, które zwykle trudno oczyścić stosując

tradycyjne metody fizjoterapii (np. drenaż

tradycyjne metody fizjoterapii (np. drenaż

złożeniowy).

złożeniowy).



Pacjent zakłada tzw. maskę PEP - podczas wydechu

Pacjent zakłada tzw. maskę PEP - podczas wydechu

wytwarza opór powodujący wzrost ciśnienia w

wytwarza opór powodujący wzrost ciśnienia w

płucach.

płucach.



Pacjent pokonując ten opór udrażnia oskrzela,

Pacjent pokonując ten opór udrażnia oskrzela,

zapobiegając ich zapadaniu się.

zapobiegając ich zapadaniu się.



Pacjent oddycha przez maskę na siedząco, z

Pacjent oddycha przez maskę na siedząco, z

łokciami opartymi na stole.

łokciami opartymi na stole.



Maskę należy dokładnie przyłożyć do twarzy i po

Maskę należy dokładnie przyłożyć do twarzy i po

każdym zastosowaniu umyć i wysuszyć.

każdym zastosowaniu umyć i wysuszyć.

Technika natężonego
wydechu



Technika ta polega na wykonaniu 1-

Technika ta polega na wykonaniu 1-

2 głębokich wydechów przez

2 głębokich wydechów przez

otwarte usta z wypowiedzeniem

otwarte usta z wypowiedzeniem

głoski „H”.

głoski „H”.



Wydech powinien trwać

Wydech powinien trwać

odpowiednio długo.

odpowiednio długo.



U dzieci można zastosować rurkę o

U dzieci można zastosować rurkę o

średnicy ok. 3 cm, która wymusza

średnicy ok. 3 cm, która wymusza

szerokie otwarcie ust.

szerokie otwarcie ust.

Technika aktywnego cyklu
oddechowego



Polega na wykonywaniu

Polega na wykonywaniu

określonych czynności w

określonych czynności w

odpowiedniej kolejności, czyli

odpowiedniej kolejności, czyli

oklepywania klatki piersiowej,

oklepywania klatki piersiowej,

wstrząsania, oraz kontrolowanego

wstrząsania, oraz kontrolowanego

oddychania (technika natężonego

oddychania (technika natężonego

wydechu).

wydechu).

Kryteria doboru
odpowiedniej techniki
fizjoterapeutycznej

Przy wyborze odpowiedniej techniki należy

Przy wyborze odpowiedniej techniki należy

uwzględnić:

uwzględnić:



wiek chorego

wiek chorego



stan zaawansowania choroby

stan zaawansowania choroby



występowanie objawów nadreaktywności

występowanie objawów nadreaktywności

oskrzeli,

oskrzeli,



stopień motywacji chorego,

stopień motywacji chorego,



preferencje chorego odnośnie danej

preferencje chorego odnośnie danej

techniki.

techniki.

Wiek chorego



do 3. roku życia - bierne formy fizjoterapii

do 3. roku życia - bierne formy fizjoterapii

nie wymagające współpracy chorego

nie wymagające współpracy chorego

podczas drenażu.

podczas drenażu.



Po 3. roku życia bierne formy fizjoterapii

Po 3. roku życia bierne formy fizjoterapii

powinny być stopniowo zastępowane

powinny być stopniowo zastępowane

formami aktywnymi.

formami aktywnymi.



Po 10. roku życia wprowadza się

Po 10. roku życia wprowadza się

samodzielne techniki drenażowe.

samodzielne techniki drenażowe.



U chorych dorosłych powinny dominować

U chorych dorosłych powinny dominować

techniki do samodzielnego stosowania

techniki do samodzielnego stosowania

Techniki fizjoterapeutyczne
nadające się do stosowania we
wczesnym okresie niemowlęcym



drenaż ułożeniowy zawierający pozycje ułożenia głową

drenaż ułożeniowy zawierający pozycje ułożenia głową

w dół,

w dół,



zmodyfikowany drenaż ułożeniowy zawierający pozycje

zmodyfikowany drenaż ułożeniowy zawierający pozycje

ułożenia wysokiego

ułożenia wysokiego



techniki wspomagające drenaż: oklepywanie i wibracje

techniki wspomagające drenaż: oklepywanie i wibracje

klatki piersiowej,

klatki piersiowej,



pozycje ułożeniowe mające wpływ na zmianę wentylacji

pozycje ułożeniowe mające wpływ na zmianę wentylacji

w określonych częściach płuc,

w określonych częściach płuc,



pasywny drenaż autogeniczny

pasywny drenaż autogeniczny



technika przyspieszonego przepływu wydechowego,

technika przyspieszonego przepływu wydechowego,



oddychanie kontaktowe

oddychanie kontaktowe



techniki stymulujące kaszel.

techniki stymulujące kaszel.

Fizjoterapia stosowana u
dzieci po 3. roku życia



alternatywne metod fizjoterapii polegających na czynnej

alternatywne metod fizjoterapii polegających na czynnej

współpracy chorego

współpracy chorego



technika natężonego wydechu,

technika natężonego wydechu,



technika aktywnego cyklu oddechowego,

technika aktywnego cyklu oddechowego,



drenaż autogeniczny, 

drenaż autogeniczny, 



maskę PEP i inne.

maskę PEP i inne.



ćwiczenia wdechowo-wydechowych oraz ćwiczenia

ćwiczenia wdechowo-wydechowych oraz ćwiczenia

przedłużonego wydechu w formie zabawy.

przedłużonego wydechu w formie zabawy.



ćwiczenia wydechowe

ćwiczenia wydechowe



współpraca z osobą wykonującą drenaż

współpraca z osobą wykonującą drenaż



nauka techniki natężonego wydechu - wydechy

nauka techniki natężonego wydechu - wydechy

wykonywanych przez rurkę o średnicy ok. 3 cm, która

wykonywanych przez rurkę o średnicy ok. 3 cm, która

wymusza szerokie otwarcie ust.

wymusza szerokie otwarcie ust.



Technika aktywnego cyklu oddechowego.

Technika aktywnego cyklu oddechowego.

Fizjoterapia stosowana u
chorych po 10. roku życia



wprowadzanie samodzielnych technik

wprowadzanie samodzielnych technik

drenażu z pełnym programu terapeutyczno-

drenażu z pełnym programu terapeutyczno-

edukacyjnym zmierzającym do

edukacyjnym zmierzającym do

usamodzielnienia się pacjenta.

usamodzielnienia się pacjenta.



Wszystkie techniki alternatywne mogą być

Wszystkie techniki alternatywne mogą być

wykonywane samodzielnie przez chorego.

wykonywane samodzielnie przez chorego.



proces usamodzielniania się jest wieloletni i

proces usamodzielniania się jest wieloletni i

wymaga ukierunkowanych działań ze strony

wymaga ukierunkowanych działań ze strony

fizjoterapeutów.

fizjoterapeutów.



Program terapeutyczno-edukacyjny ustalany

Program terapeutyczno-edukacyjny ustalany

jest indywidualnie dla każdego chorego

jest indywidualnie dla każdego chorego

Toaleta dróg oddechowych
u dzieci



Wskazania do zabiegu

Wskazania do zabiegu

Pacjent zaintubowany i wentylowany mechanicznie

Pacjent zaintubowany i wentylowany mechanicznie

Pacjent z zapaleniem płuc i innymi schorzeniami

Pacjent z zapaleniem płuc i innymi schorzeniami

prowadzącymi do produkcji dużej ilości wydzieliny

prowadzącymi do produkcji dużej ilości wydzieliny

w drogach oddechowych

w drogach oddechowych



Przeciwwskazania do zabiegu

Przeciwwskazania do zabiegu

Brak istotnych przeciwwskazań; częstość

Brak istotnych przeciwwskazań; częstość

wykonywania zabiegu i decyzja o ewentualnym

wykonywania zabiegu i decyzja o ewentualnym

wcześniejszym podaniu leków uspokajających

wcześniejszym podaniu leków uspokajających

zależą od stanu dziecka.

zależą od stanu dziecka.

powrót

powrót

Odśluzowywanie dróg
oddechowych



pacjent zaintubowany - to okresowo następuje odłączenie

pacjent zaintubowany - to okresowo następuje odłączenie

rurki intubacyjnej od respiratora, rurka i drogi oddechowe

rurki intubacyjnej od respiratora, rurka i drogi oddechowe

są nawilżane niewielką ilością soli fizjologicznej, a

są nawilżane niewielką ilością soli fizjologicznej, a

następnie oczyszczane z wydzieliny przez wprowadzony do

następnie oczyszczane z wydzieliny przez wprowadzony do

rurki cewnik.

rurki cewnik.



Cewnik połączony jest z ssakiem, który, wytwarzając

Cewnik połączony jest z ssakiem, który, wytwarzając

ujemne ciśnienie, ułatwia usunięcie wydzieliny.

ujemne ciśnienie, ułatwia usunięcie wydzieliny.



Czynności powtarzane kilkakrotnie, w zależności od

Czynności powtarzane kilkakrotnie, w zależności od

ilości wydzieliny i stanu pacjenta.

ilości wydzieliny i stanu pacjenta.



oczyszczenie nosa i jamy ustnej.

oczyszczenie nosa i jamy ustnej.



pacjent nie zaintubowany - toaleta dróg oddechowych

pacjent nie zaintubowany - toaleta dróg oddechowych

polega na dokładnym oczyszczeniu nosa, gardła i jamy

polega na dokładnym oczyszczeniu nosa, gardła i jamy

ustnej.

ustnej.

Zabieg powtarzany jest kilkakrotnie w trakcie doby.

Zabieg powtarzany jest kilkakrotnie w trakcie doby.

Możliwe powikłania



Uszkodzenie

Uszkodzenie

śluzówki nosa lub

śluzówki nosa lub

gardła

gardła



Okresowe

Okresowe

pogorszenie stanu

pogorszenie stanu

pacjenta pod

pacjenta pod

postacią zwolnienia

postacią zwolnienia

czynności serca i

czynności serca i

spadku saturacji

spadku saturacji

Tracheostomia



Tracheostomia - przetoka

Tracheostomia - przetoka

na szyi penetrująca do

na szyi penetrująca do

tchawicy wytworzona

tchawicy wytworzona

chirurgicznie poprzez

chirurgicznie poprzez

nacięcie czyli zabieg

nacięcie czyli zabieg

określany mianem

określany mianem

tracheotomii

tracheotomii

.

.



Przez tracheostomię

Przez tracheostomię

wprowadza się do

wprowadza się do

tchawicy plastikową lub

tchawicy plastikową lub

metalową rurkę, przez

metalową rurkę, przez

którą odbywa się

którą odbywa się

oddychanie z ominięciem

oddychanie z ominięciem

jamy ustnej i nosowej.  

jamy ustnej i nosowej.  

Wskazania



niedrożność dróg oddechowych 

niedrożność dróg oddechowych 

(wady wrodzone, guzy, pourazowe lub pointubacyjne

(wady wrodzone, guzy, pourazowe lub pointubacyjne

zwężenia tchawicy)

zwężenia tchawicy)



utrata lub osłabienie odruchów obronnych z dróg

utrata lub osłabienie odruchów obronnych z dróg

oddechowych

oddechowych

(zaburzenia świadomości, stan

(zaburzenia świadomości, stan

wegetatywny, uszkodzenia OUN, choroby mięśniowe)

wegetatywny, uszkodzenia OUN, choroby mięśniowe)



istotne zaburzenia efektywnego oczyszczania dróg

istotne zaburzenia efektywnego oczyszczania dróg

oddechowych z wydzieliny

oddechowych z wydzieliny



przewlekła wentylacja mechaniczna metodą

przewlekła wentylacja mechaniczna metodą

inwazyjną

inwazyjną

Powikłani tracheostomii



wczesne:

wczesne:



odma, 

odma, 



krwawienie,

krwawienie,



nieprawidłowe umiejscowienie rurki

nieprawidłowe umiejscowienie rurki

tracheostomijnej,

tracheostomijnej,



późne: 

późne: 



zatkanie rurki wydzieliną

zatkanie rurki wydzieliną



krwawienie i infekcje

krwawienie i infekcje



zwężenie tchawicy

zwężenie tchawicy



ziarnina wewnątrz tchawicy lub wokół otworu stomii

ziarnina wewnątrz tchawicy lub wokół otworu stomii



przetoki tchawiczo - przełykowa i tchawiczo -

przetoki tchawiczo - przełykowa i tchawiczo -

tętnicza

tętnicza

Pielęgnacja tracheostomii



Pielęgnacja skóry wokół stomii

Pielęgnacja skóry wokół stomii



Toaleta drzewa oskrzelowego

Toaleta drzewa oskrzelowego



Nawilżanie powietrza/gazów

Nawilżanie powietrza/gazów

oddechowych

oddechowych



Okresowa wymiana rurki

Okresowa wymiana rurki

tracheostomijnej

tracheostomijnej