Układ mięśniowy

Mięśnie kończyny górnej

• m. naramienny (deltoideus)
- największy i najbardziej powierzchowny mięsień barku
- kształt trójkątny, płaski, grubość ok. 2 cm
- początek na końcu barkowym obojczyka i wyrostku barkowym
łopatki, na dolnym brzegu grzebienia łopatki
- koniec - guzowatość naramienna kości ramiennej
- odwodzenie, przywodzenie do tyłu, obraca ramię na zewnątrz

• m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii)
- wrzecionowaty, gruby, okrągły, dwie głowy
- głowa długa rozpoczyna się na guzowatości nadpanewkowej łopatki
- głowa krótka rozpoczyna się na wyrostku kruczym łopatki (zrośnięta
ze ścięgnem m. kruczo-ramiennego
- powyżej stawu łokciowego mocne ścięgno, a powierzchownie
pasmo ścięgniste, które kończy się w powięzi przedramienia
- ścięgno właściwe przyczepia się do guzowatości kości promieniowej
- mięsień dwustawowy działanie w stawie barkowym o 1/3 mniejsze
niż w stawie łokciowym:
- w stawie barkowym zgina ramię, odwodzi i obraca je do wewnątrz
- w stawie łokciowym zginacz i najsilniejszy mięsień odwracający
przedramię

• m. trójgłowy ramienia
- zajmuje całą powierzchnię tylna ramienia
- głowa przyśrodkowa tworzy warstwę głęboka położoną
bezpośrednio na kości ramiennej
- głowa boczna i głowa długa leżą powierzchownie na
głowie głębokiej
- głowa długa rozpoczyna się rozcięgnem na guzowatości
podpanewkowej łopatki
- głowa boczna rozpoczyna się na powierzchni tylnej kości ramiennej,
podobnie jak głowa przyśrodkowa, ale do dołu sięga do torebki
stawu łokciowego, do której również się przyczepia
- wspólne ścięgno trzech głów przyczepia się do powierzchni tylnej
wyrostka łokciowego kości łokciowej
- głowa długa jest najsilniejszym prostownikiem ramienia w stawie
barkowym
- działanie całego mięśnia na staw łokciowy polega na prostowaniu,
jest to główny i prawie wyłączny jego prostownik

Mięśnie brzucha

• m. skośny brzucha zewnętrzny (obliquus abdominis externus)
- płaski, czworokątny, szeroki
- z przodu znacznie szerszy niż z tyłu
- położony w części przedniej i bocznej brzucha
- między 5 żebrem a kością miedniczną
- rozpoczyna się 8 wiązkami na powierzchni zewnętrznej 5 - 12
żebra
- 5 górnych zębów wchodzi między wiązki m. zębatego przedniego
- włókna przebiegają skośnie do przodu i ku dołowi

• m. prosty brzucha (m. rectus abdominis)
- symetrycznie po obu stronach linii pośrodkowej
- rozpięty między mostkiem a kością łonową
- szerszy i cieńszy u góry niż u dołu
- rozpoczyna się: na powierzchni przedniej 5 - 7 chrząstki żebrowej
i wyrostku mieczykowatym mostka oraz na więzadle żebrowo
mieczykowym
- włókna biegną równolegle ku dołowi, przedzielone poprzecznie
pasmami ścięgnistymi (smugi ścięgniste) w liczbie 3 lub 4
- kończy się: na górnej gałęzi kości łonowej i na powierzchni
przedniej spojenia łonowego

• m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum)
- spłaszczony, czworoboczny
- rozpięty między grzebieniem kości biodrowej a dwunastym
żebrem
warstwa przednia:
- rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych 5 - 2 kręgu
lędźwiowego
- kończy się na brzegu dolnym 12 żebra oraz na tronie 12 kręgu
piersiowego
warstwa tylna
- rozpoczyna się na wardze wewnętrznej kości biodrowej i więzadle
biodrowo-lędźwiowym
- kończy się na wyrostkach poprzecznych 4 - 1 kręgu lędźwiowego
i na dolnym brzegu 12 żebra

Mięśnie kończyny dolnej

• m. pośladkowy wielki (glutaeus maximus)
- kształt rombu, grubość od 3 - 4 cm
- rozpoczyna się od powięzi lędźwiowo-grzbietowej,
powierzchni zewnętrznej talerza kości biodrowej,
od bocznego brzegu kości krzyżowej i guzicznej
od więzadła krzyżowo-guzowego
- kończy się na guzowatości pośladkowej kości udowej
w powięzi szerokiej uda w jego paśmie biodrowo-piszczelowym
- przykrywa go podściółka tłuszczowa
- leży na mm. Pośladkowych głębiej położonych

• czynność:
- utrzymuje pionowa postawę ciała
- najsilniejszy odwracacz na zewnątrz w stawie biodrowym
i przywodziciel

• m. najdłuższy uda (longissimus femoris)
- zwany także krawieckim (sartorius)
- ok. 50 cm długości, najdłuższy mięsień ludzkiego ciała
- rozpoczyna się na kolcu biodrowym górnym przednim
- biegnie do nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej
- kończy się przyśrodkowo od guzowatości piszczeli
i przyczepia się do powięzi goleni
- w swoim przebiegu towarzyszy tętnicy udowej
- mięsień dwustawowy
- jedyny, który zgina zarówno staw biodrowy i kolanowy
- poza tym odwodzi udo i nieznacznie obraca je na zewnątrz

• m. czworogłowy uda (quadriceps femoris)
- gruby mięsień położony na powierzchni przedniej uda
- głowa przednia, dwustawowa, najbardziej niezależna
stanowi m. prosty uda
- głowy boczna, pośrednia i przyśrodkowa w znacznej części
zrośnięte ze sobą
- wspólne ścięgno kończy się na rzepce i guzowatości piszczeli
- przechodzi bezpośrednio w więzadło rzepki

• czynność
- silny i jedyny prostownik stawu kolanowego
- trzykrotnie przewyższa siłę wszystkich zginaczy razem wziętych
- m. prosty uda jest najsilniejszym zginaczem stawu biodrowego,
stosunkowo silnym odwodzicielem, słabym supinatorem

• m. przywodzący wielki (adductor magnus)
- najgłębiej położony przywodziciel
- jeden z największych mięśni ciała
- kształt szerokiego trójkąta
- rozpoczyna się na gałęzi dolnej kości kulszowej i łonowej
oraz na bocznej stronie guza kulszowego
- kończy się na kresie chropawej, nadkłykciu przyśrodkowym
kości udowej
- najsilniejszy przywodziciel
- silny prostownik stawu biodrowego
- podobnie jak wszystkie przywodziciele spełnia ważna rolę
w utrzymaniu równowagi ciała

• m. dwugłowy uda (biceps femori)
- długi, strona boczna powierzchni tylnej uda
- głowa długa rozpoczyna się na powierzchni tylnej guza kulszowego
- głowa krótka rozpoczyna się na kresie chropawej i przegrodzie
międzymięśniowej bocznej
- kończy się silnym okrągłym ścięgnem na główce strzałki
- głowa długa jest prostownikiem uda, obraca i przywodzi udo
- silny zginacz stawu kolanowego, silny supinator

• m. brzuchaty łydki (gastrocnemius)
- mięsień dwugłowy, leży powierzchownie na stronie tylnej goleni
- rozpoczyna się na dalszym końcu uda, na płaszczyźnie
podkolanowej kości udowej (głowa boczna powyżej kłykcia
bocznego, głowa przyśrodkowa powyżej kłykcia przyśrodkowego)
- płaskie szerokie ścięgno łączy się w ścięgno piętowe (Achillis)
- miejsce przyczepu guz piętowy powierzchnia tylna
- ścięgno piętowe to najsilniejsze ścięgno całego ustroju
- najsilniejszy zginacz stopy w kierunku podeszwowym
- odwraca i przywodzi stopę
- zgina kolano

• m. płaszczkowaty (soleus)
- przykryty przez poprzedni
- szeroki, gruby
- rozpoczyna się na powierzchni tylnej główki i trzonu strzałki
- na tylnej kresie podkolanowej piszczeli, na powierzchni tylnej
piszczeli
- kończy się jako ścięgno piętowe
- przeciwdziała pochylaniu goleni do przodu
- zgina stopę w kierunku podeszwowym

Mięśnie klatki piersiowej

• m. piersiowy większy (pectoralis maior)

- najbardziej powierzchowny
- szeroki, trójkątny
- położony w przedniej części klatki piersiowej

• m. zębaty przedni (serratus anterior)
- płaski, czworokątny
- położony na bocznej ścianie klatki piersiowej
- jeden z największych mięśni ciała

• przepona (diaphragma)
- stanowi mięśniowe odgraniczenie jamy brzusznej od jamy
klatki piersiowej
- uwypuklona kopulasto, może więc poruszać się w obie strony
między oboma jamami
- pod względem pochodzenia należy do mięśni szyi
- unerwiono przez nerw przeponowy długości ok. 25 - 30 cm
- podobnie jak serce pracuje bez przerwy przez całe życie

Mięśnie grzbietu

• m. czworoboczny (trapezius)
- płaski, szeroki, trójkątny, kształt rombu
- położony w okolicy karku i górnej części grzbietu
- rozpoczyna się na kresie karkowej górnej i guzowatości
potylicznej, na więzadle karkowym, na wyrostkach kolczystych
wszystkich kręgów piersiowych i 7 kręgu szyjnego
- kończy się na końcu barkowym obojczyka, wyrostku barkowym
i grzebieniu łopatki

• czynność
- część górna dźwiga kark ku górze
- zbliża łopatkę do kręgosłupa - część środkowa
- część górna i dolna obraca łopatkę (panewka stawowa kieruje się
ku górze)
- cały mięsień cofa barki, zbliża łopatkę do kręgosłupa i przyciska
ja do klatki piersiowej

• m. najszerszy grzbietu (latissimus dorsi)
- położony w dolnej części grzbietu i bocznej klatki piersiowej
- ma największa powierzchnię ze wszystkich mięśni
- trójkątny

Mięśnie szyi

• mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (sternocleidomastoideus)
- silny mięsień, na bocznej stronie szyi
- głowa przyśrodkowa rozpoczyna się na rękojeści mostka
- głowa boczna na powierzchni górnej końca mostkowego obojczyka
- między głowami znajduje się dół nadobojczykowy mniejszy
- kończy się na powierzchni bocznej wyrostka sutkowatego
i na odcinku boczny kresy karkowej górnej

• czynność
- zgina głowę ku bokowi i obraca twarz w stronę przeciwną
- jest pomocniczym mięśniem wdechowym
- pociąga głowę ku przodowi (podnoszenie głowy u leżącego)

Mięśnie

głowy

• m. potyliczny (occipitalis)
- parzysty, czworoboczny, bardzo cienki
- rozpoczyna się na bocznych 2/3 częściach kresy karkowej
najwyższej
- kończy się po krótkim przebiegu przechodząc we włókna czepca
ścięgnistego