PRACA Z DZIECKIEM

PRACA Z DZIECKIEM

TRUDNYM

TRUDNYM

„

„

DZIECKIEM TRUDNYM”

DZIECKIEM TRUDNYM”

nazywamy dziecko które:

nazywamy dziecko które:



ma kłopoty z przystosowaniem się

ma kłopoty z przystosowaniem się

do wymagań rodziców, nauczycieli

do wymagań rodziców, nauczycieli

i opiekunów.

i opiekunów.



Według W. Okonia

Według W. Okonia

ZADZIWIAJĄCE SYTUACJE

ZADZIWIAJĄCE SYTUACJE



Dwaj chłopcy, bez jakiegokolwiek motywu,

Dwaj chłopcy, bez jakiegokolwiek motywu,

brutalnie zamordowali spotkanego na swej

brutalnie zamordowali spotkanego na swej

drodze przypadkowego rówieśnika.

drodze przypadkowego rówieśnika.



Nauczyciel gnębiony przez nastolatków.

Nauczyciel gnębiony przez nastolatków.



Koleżanki z zazdrości zamordowały młodą

Koleżanki z zazdrości zamordowały młodą

dziewczynę.

dziewczynę.



Dewastacja przystanków, parków.

Dewastacja przystanków, parków.



Bijatyki na ulicach, meczach, dyskotekach..

Bijatyki na ulicach, meczach, dyskotekach..

DLACZEGO?

DLACZEGO?

CO SIĘ STAŁO?

CO SIĘ STAŁO?



Co dzień zaskakują nas takie informacje o

Co dzień zaskakują nas takie informacje o

brutalnych zachowaniach młodzieży.

brutalnych zachowaniach młodzieży.

Bulwersują, budzą przerażenie i ciągłe pytania:

Bulwersują, budzą przerażenie i ciągłe pytania:

Dlaczego ? Co się stało ? Jaka nas czeka

Dlaczego ? Co się stało ? Jaka nas czeka

przyszłość ?

przyszłość ?



Zaraz potem narasta gniew: ukarać, wyrzucić

Zaraz potem narasta gniew: ukarać, wyrzucić

ze społeczeństwa, zamknąć !

ze społeczeństwa, zamknąć !



Kiedy opadają emocje pytamy się:

Kiedy opadają emocje pytamy się:

–

jak to się mogło wydarzyć ? To niezrozumiałe.

jak to się mogło wydarzyć ? To niezrozumiałe.



Łatwo jest odizolować lub

Łatwo jest odizolować lub

ignorować istnienie trudnej

ignorować istnienie trudnej

młodzieży. Tymczasem historie ich

młodzieży. Tymczasem historie ich

życia są przerażającym

życia są przerażającym

świadectwem wielu problemów

świadectwem wielu problemów

społecznych i kryzysu dzisiejszej

społecznych i kryzysu dzisiejszej

rodziny.

rodziny.

często używamy określeń

często używamy określeń



"dziecko wykolejone”

"dziecko wykolejone”



"dziecko trudne wychowawczo"

"dziecko trudne wychowawczo"



"dziecko moralnie zaniedbane”

"dziecko moralnie zaniedbane”



"dziecko z zaburzeniami w

"dziecko z zaburzeniami w

zachowaniu”

zachowaniu”



„

„

żywe srebro”

żywe srebro”



"niedostosowane społecznie”

"niedostosowane społecznie”

młodzież niedostosowana

społecznie



Wykazuje tendencje społecznie

Wykazuje tendencje społecznie

negatywne poprzez:

negatywne poprzez:



Odwrócenie zainteresowań od wartości

Odwrócenie zainteresowań od wartości

pozytywnych i chęć wyżycia się w akcji

pozytywnych i chęć wyżycia się w akcji

społecznie destrukcyjnej.

społecznie destrukcyjnej.



Podziw i zainteresowanie dla tzw. złych

Podziw i zainteresowanie dla tzw. złych

czynników.

czynników.



Nieżyczliwy stosunek do człowieka.

Nieżyczliwy stosunek do człowieka.



Stałe konflikty z otoczeniem, najczęściej na

Stałe konflikty z otoczeniem, najczęściej na

tle stosunku do człowieka, do cudzego mienia,

tle stosunku do człowieka, do cudzego mienia,

regulaminów, norm i zarządzeń,

regulaminów, norm i zarządzeń,

nieodpowiedniego stosunku do czynów

nieodpowiedniego stosunku do czynów

własnych, nieumiejętność zżycia się z grupą.

własnych, nieumiejętność zżycia się z grupą.

młodzież niedostosowaną

społecznie charakteryzuje:



Niechęć do pracy i nauki.

Niechęć do pracy i nauki.



Brak poczucia odpowiedzialności za swoje

Brak poczucia odpowiedzialności za swoje

czyny.

czyny.



Życie chwilą, przygodą, awanturą.

Życie chwilą, przygodą, awanturą.



Dużą wyobraźnia.

Dużą wyobraźnia.



Brak krytycyzmu, wizji życia w płaszczyźnie

Brak krytycyzmu, wizji życia w płaszczyźnie

etycznej - społecznie pozytywnej.

etycznej - społecznie pozytywnej.



Nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji;

Nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji;

brak wiary w możliwość wyjścia z trudnej

brak wiary w możliwość wyjścia z trudnej

sytuacji .

sytuacji .

dzieci niedostosowane

dzieci niedostosowane

społecznie

społecznie



systematycznie

systematycznie

opuszczają lekcje

opuszczają lekcje



nagminnie wagarują

nagminnie wagarują



przerywają naukę

przerywają naukę



zachowują się

zachowują się

agresywnie wobec

agresywnie wobec

kolegów i starszych

kolegów i starszych



uciekają z domu

uciekają z domu



są leniwe

są leniwe



piją alkohol

piją alkohol



palą papierosy

palą papierosy

dzieci niedostosowane

dzieci niedostosowane

społecznie

społecznie



przebywają w

przebywają w

towarzystwie

towarzystwie

zdemoralizowanych

zdemoralizowanych

kolegów

kolegów



niszczą mienie

niszczą mienie

społeczne

społeczne



dopuszczają się

dopuszczają się

kradzieży lub innego

kradzieży lub innego

rodzaju wykroczeń

rodzaju wykroczeń

wymagających

wymagających

interwencji władz

interwencji władz

szkolnych lub policji.

szkolnych lub policji.

Można zauważyć dwa zasadnicze

Można zauważyć dwa zasadnicze

rodzaje niedostosowanego

rodzaje niedostosowanego

zachowania się

zachowania się



zachowania

zachowania

związane z

związane z

depresją,

depresją,

cofaniem się,

cofaniem się,

niepokojem,

niepokojem,

niepewnością,

niepewnością,

brakiem zaufania

brakiem zaufania

do nowych ludzi,

do nowych ludzi,

do nowych rzeczy,

do nowych rzeczy,



zachowania

zachowania

demonstracyjno -

demonstracyjno -

bojowe (wrogość)

bojowe (wrogość)

zachowania związane z

zachowania związane z

depresją

depresją



Przejawiają się one brakiem zaufania

Przejawiają się one brakiem zaufania

do obcych i nowych sytuacji, dużą

do obcych i nowych sytuacji, dużą

ostrożnością w postępowaniu

ostrożnością w postępowaniu

wymagającym pokonywania trudności

wymagającym pokonywania trudności

lub podejmowania konkretnych

lub podejmowania konkretnych

decyzji.

decyzji.



Dzieci takie żyją jak gdyby we

Dzieci takie żyją jak gdyby we

własnym świecie, zamknięte w sobie,

własnym świecie, zamknięte w sobie,

ostrożne i czujne, trzymają się z dala

ostrożne i czujne, trzymają się z dala

od innych, są skryte i nieprzyjazne,

od innych, są skryte i nieprzyjazne,

wydaje się,że ciągle podejrzewają

wydaje się,że ciągle podejrzewają

otoczenie o działania przeciw nim.

otoczenie o działania przeciw nim.

zachowania związane z

zachowania związane z

depresją

depresją



Towarzyszą często w tych przypadkach objawy

Towarzyszą często w tych przypadkach objawy

zaburzeń emocjonalnych i nerwicowych np.

zaburzeń emocjonalnych i nerwicowych np.

–

nadmierne obgryzanie paznokci,

nadmierne obgryzanie paznokci,

–

niepewność spojrzenia,

niepewność spojrzenia,

–

ogólne zmęczenie rysujące się na twarzy,

ogólne zmęczenie rysujące się na twarzy,

–

smutek,

smutek,

–

niespokojny sen,

niespokojny sen,

–

są to charakterystyczne symptomy, które w pewnych

są to charakterystyczne symptomy, które w pewnych

sytuacjach mogą pomóc w rozpoznawaniu rodzaju

sytuacjach mogą pomóc w rozpoznawaniu rodzaju

niedostosowania

niedostosowania

zachowania demonstracyjno -

zachowania demonstracyjno -

bojowe (wrogość)

bojowe (wrogość)



wrogie nastawienie do dorosłych lub

wrogie nastawienie do dorosłych lub

innych dzieci

innych dzieci



ich reakcje są bardzo ostre i gwałtowne,

ich reakcje są bardzo ostre i gwałtowne,

nieadekwatne do działających w danych

nieadekwatne do działających w danych

sytuacjach bodźców

sytuacjach bodźców



wyraźne przejawy agresji

wyraźne przejawy agresji



wybuchy gniewu

wybuchy gniewu



postawa skłonna do bójek i zatargów

postawa skłonna do bójek i zatargów



dzieci takie pragną bez przerwy być

dzieci takie pragną bez przerwy być

obiektem zainteresowania otoczenia

obiektem zainteresowania otoczenia

zachowania demonstracyjno -

zachowania demonstracyjno -

bojowe (wrogość)

bojowe (wrogość)



reakcja na dezaprobatę lub odrzucenie ich,

reakcja na dezaprobatę lub odrzucenie ich,

może wyrazić się

może wyrazić się

–

agresywną postawą w momencie zwracania uwagi,

agresywną postawą w momencie zwracania uwagi,

–

"złym humorem",

"złym humorem",

–

odmawianiem wypełnienia poleceń.

odmawianiem wypełnienia poleceń.



Niedostosowani społecznie najczęściej

Niedostosowani społecznie najczęściej

są

są

–

aroganccy,

aroganccy,

–

bezczelni,

bezczelni,

–

w niechlujnym wyglądzie i zaniedbani,

w niechlujnym wyglądzie i zaniedbani,

–

skłonni do intryg oraz agresji.

skłonni do intryg oraz agresji.

zachowania demonstracyjno -

zachowania demonstracyjno -

bojowe (wrogość)

bojowe (wrogość)



Są też nieletni, u których występują

Są też nieletni, u których występują

pewne objawy jako cechy dominujące:

pewne objawy jako cechy dominujące:

–

kłamstwo,

kłamstwo,

–

kradzieże,

kradzieże,

–

włóczęgostwo,

włóczęgostwo,

–

zaburzenia seksualne

zaburzenia seksualne

–

agresywność,

agresywność,

–

samobójstwa,

samobójstwa,

–

samouszkadzanie

samouszkadzanie

–

używki.

używki.

DZIECI TRUDNE REKRUTUJĄ

DZIECI TRUDNE REKRUTUJĄ

SIĘ

SIĘ

Z

Z



rodzin nieprzychylnych dziecku

-

-

rodzice uzasadniają zachowanie: przemęczeniem,

rodzice uzasadniają zachowanie: przemęczeniem,

kłopotami materialnymi, alkoholizmem.Metody

kłopotami materialnymi, alkoholizmem.Metody

wychowania polegają tu na karach, bardzo surowych

wychowania polegają tu na karach, bardzo surowych

nieproporcjonalnych do przewinień.

nieproporcjonalnych do przewinień.



rodzin obojętnych dziecku

rodzin obojętnych dziecku

– rodzice

– rodzice

mają własne ważniejsze sprawy. Dziecko mocno zmienia

mają własne ważniejsze sprawy. Dziecko mocno zmienia

się w typ bojowy, agresywny.

się w typ bojowy, agresywny.



rodzin rozpieszczających dziecko

rodzin rozpieszczających dziecko

–

–

rodzice nie potrafią niczego dziecku odmówić.Dołącza

rodzice nie potrafią niczego dziecku odmówić.Dołącza

się do tego przesadna troska o zdrowie dziecka.

się do tego przesadna troska o zdrowie dziecka.

W poszukiwaniu

W poszukiwaniu

przyczyn

przyczyn



ZESPÓŁ

ZESPÓŁ

NADPOBUDLIWOŚ

NADPOBUDLIWOŚ

CI RUCHOWEJ z

CI RUCHOWEJ z

DEFICYTEM UWAGI

DEFICYTEM UWAGI

(attention - eaficit

(attention - eaficit

hyperactivity

hyperactivity

discorder -

discorder -

ADHD

ADHD )

)



w/g badań z połowy lat

w/g badań z połowy lat

90 ADHD uwarunkowany

90 ADHD uwarunkowany

jest w dużej mierze

jest w dużej mierze

genetycznie , a więc

genetycznie , a więc

jeżeli matka lub ojciec

jeżeli matka lub ojciec

byli dziećmi

byli dziećmi

nadpobudliwymi to

nadpobudliwymi to

prawdopodobieństwo, że

prawdopodobieństwo, że

będą borykali się z tym

będą borykali się z tym

problemem u swoich

problemem u swoich

dzieci jest dość duże ( 50

dzieci jest dość duże ( 50

% ).

% ).

WINNY :

WINNY :

ADHD

ADHD



U dzieci nadpobudliwych niektóre obszary mózgu

U dzieci nadpobudliwych niektóre obszary mózgu

źle funkcjonują, przyczyniając się być może do

źle funkcjonują, przyczyniając się być może do

objawów tej choroby. Z zaburzeniem związane są;

objawów tej choroby. Z zaburzeniem związane są;

kora przedczołowa, cześć móżdżku oraz co najmniej

kora przedczołowa, cześć móżdżku oraz co najmniej

dwa spośród pięciu skupisk neuronów znajdujących

dwa spośród pięciu skupisk neuronów znajdujących

się w głębi mózgu. Okazuje się , że te części układu

się w głębi mózgu. Okazuje się , że te części układu

nerwowego są mniejsze niż normalnie. Powoduje to,

nerwowego są mniejsze niż normalnie. Powoduje to,

że te struktury mózgu u osób z ADHD są mniejsze .

że te struktury mózgu u osób z ADHD są mniejsze .

Nikt nie wie dlaczego, ale wiele danych

Nikt nie wie dlaczego, ale wiele danych

eksperymentalnych wskazuje na to, ze mogą tu

eksperymentalnych wskazuje na to, ze mogą tu

odgrywać rolę mutacje w obrębie kilku genów,

odgrywać rolę mutacje w obrębie kilku genów,

zwykle bardzo aktywnych w korze przedczołowej i w

zwykle bardzo aktywnych w korze przedczołowej i w

zwojach podstawy. Istnieją dowody na genetyczne

zwojach podstawy. Istnieją dowody na genetyczne

uwarunkowanie tego typu defektu (bad.J.J.Gillis z

uwarunkowanie tego typu defektu (bad.J.J.Gillis z

University of Colorado-1992r. )

University of Colorado-1992r. )

WINNY :

WINNY :

ADHD

ADHD



Dzieci te nie potrafią odraczać reakcji ani

Dzieci te nie potrafią odraczać reakcji ani

hamować swojego zachowania. Dzieje się

hamować swojego zachowania. Dzieje się

tak z powodu nieprawidłowej przemiany

tak z powodu nieprawidłowej przemiany

neuroprzekaźników w mózgu, zwłaszcza

neuroprzekaźników w mózgu, zwłaszcza

dopaminy. Dziecko nie potrafi działać

dopaminy. Dziecko nie potrafi działać

planowo, realizować celu, tylko reaguje

planowo, realizować celu, tylko reaguje

na doraźne bodźce. Nie jest nawet w

na doraźne bodźce. Nie jest nawet w

stanie selekcjonować napływających

stanie selekcjonować napływających

bodźców według ich ważności. Reaguje

bodźców według ich ważności. Reaguje

na ten, który jest w danej chwili

na ten, który jest w danej chwili

najsilniejszy

najsilniejszy

WINNY :

WINNY :

ADHD

ADHD



Powstanie ADHD wiąże się też z wpływem

Powstanie ADHD wiąże się też z wpływem

czynników pozagenetycznych.

czynników pozagenetycznych.



Należą do nich m. in. wcześniactwo, picie alkoholu

Należą do nich m. in. wcześniactwo, picie alkoholu

i palenie papierosów przez matkę w czasie ciąży,

i palenie papierosów przez matkę w czasie ciąży,

ekspozycja na wysokie stężenie ołowiu we

ekspozycja na wysokie stężenie ołowiu we

wczesnym dzieciństwie oraz urazu mózgu,

wczesnym dzieciństwie oraz urazu mózgu,

zwłaszcza uszkodzenie kory przedczołowej. Ale

zwłaszcza uszkodzenie kory przedczołowej. Ale

wszystkie te czynniki razem wzięte wyjaśniają nie

wszystkie te czynniki razem wzięte wyjaśniają nie

więcej niż 20-30% przypadków ADHD u chłopców i

więcej niż 20-30% przypadków ADHD u chłopców i

jeszcze mniejszy odsetek u dziewcząt

jeszcze mniejszy odsetek u dziewcząt

Jak pomóc dziecku

Jak pomóc dziecku

nadpobudliwemu

nadpobudliwemu

psychoruchowo ?

psychoruchowo ?





Każde dziecko potrzebuje

Każde dziecko potrzebuje

wiele zrozumienia, ale

wiele zrozumienia, ale

dziecku nadpobudliwemu

dziecku nadpobudliwemu

jest ono szczególnie

jest ono szczególnie

potrzebne. Warto

potrzebne. Warto

pamiętać, że jego

pamiętać, że jego

zachowanie, męczące dla

zachowanie, męczące dla

otoczenia jemu samemu

otoczenia jemu samemu

sprawia również poważne

sprawia również poważne

problemy.

problemy.

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



organizując im środowisko

organizując im środowisko

zewnętrzne

zewnętrzne

-uporządkowane otoczenie

-uporządkowane otoczenie

to ważny element ewentualnego leczenia

to ważny element ewentualnego leczenia

farmakologicznego.Takie dziecko żyje w

farmakologicznego.Takie dziecko żyje w

świecie wewnętrznego niepokoju i dlatego

świecie wewnętrznego niepokoju i dlatego

świat wokół niego powinien być

świat wokół niego powinien być

uporządkowany

uporządkowany

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



wykazując więcej

wykazując więcej

zrozumienia , tolerancji i

zrozumienia , tolerancji i

cierpliwości

cierpliwości

-warto pamiętać, że jego

-warto pamiętać, że jego

zachowania, męczące dla otoczenia, jemu

zachowania, męczące dla otoczenia, jemu

samemu sprawiają również poważne problemy,

samemu sprawiają również poważne problemy,

trudniej mu znaleźć przyjaciół, trudno odnieść

trudniej mu znaleźć przyjaciół, trudno odnieść

sukces, trudniej usłyszeć pochwały

sukces, trudniej usłyszeć pochwały

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



wprowadzając porządek

wprowadzając porządek

i rutynę

i rutynę

. Większość dzieci lubi,

. Większość dzieci lubi,

kiedy rytm dnia jest stały.

kiedy rytm dnia jest stały.

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



Ograniczając bodźce

Ograniczając bodźce

. Ponieważ

. Ponieważ

dziecko łatwo się rozprasza, należy się starać

dziecko łatwo się rozprasza, należy się starać

by w otoczeniu był spokój i mogło skupić się na

by w otoczeniu był spokój i mogło skupić się na

jednym poleceniu.

jednym poleceniu.

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



Mówiąc jasno i wyraźnie

Mówiąc jasno i wyraźnie

.

.

Staraj się, by to, co mówisz, było jak

Staraj się, by to, co mówisz, było jak

najbardziej konkretne- nie dawaj dziecku

najbardziej konkretne- nie dawaj dziecku

zbyt dużo możliwości wyboru

zbyt dużo możliwości wyboru.

dzieciom z ADHD można

dzieciom z ADHD można

pomóc :

pomóc :



Nie krytykując ich.

Nie krytykując ich.



Starając się planować.

Starając się planować.

Dzieci

Dzieci

nadpobudliwe wytrąca z równowagi wszystko,

nadpobudliwe wytrąca z równowagi wszystko,

co jest nagłe i niespodziewane

co jest nagłe i niespodziewane



Przewiduj za dziecko

Przewiduj za dziecko

wydarzenia.

wydarzenia.

Rozkładaj jego przyszłe

Rozkładaj jego przyszłe

zadania na prostsze, mniej odległe czynności i

zadania na prostsze, mniej odległe czynności i

natychmiast nagradzaj dziecko.

natychmiast nagradzaj dziecko.

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



Starając

Starając

się interweniować w sytuacjach

się interweniować w sytuacjach

konfliktowych

konfliktowych



Starając

Starając

się dostosować tempo pracy do

się dostosować tempo pracy do

możliwości psychofizycznych dziecka.

możliwości psychofizycznych dziecka.



Zapewniając

Zapewniając

dziecku specjalistyczną

dziecku specjalistyczną

pomoc psychologiczno - pedagogiczną w

pomoc psychologiczno - pedagogiczną w

momencie, gdy dziecko zaczyna mieć

momencie, gdy dziecko zaczyna mieć

problemy w nauce.

problemy w nauce.

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



Dając

Dając

dziecku szansę

dziecku szansę

wypowiadania się, jednocześnie

wypowiadania się, jednocześnie

porządkuj jego wypowiedzi,

porządkuj jego wypowiedzi,



Starając

Starając

się budzić

się budzić

zainteresowania dziecka i

zainteresowania dziecka i

angażować go w bardzo

angażować go w bardzo

konkretnym działaniu.

konkretnym działaniu.

dzieciom z ADHD

dzieciom z ADHD

można pomóc :

można pomóc :



Podsuwając dziecku

Podsuwając dziecku

rozwiązania alternatywne

rozwiązania alternatywne

.

.

Zamiast mówić, żeby przestało coś robić,

Zamiast mówić, żeby przestało coś robić,

staraj się mu posunąć, co mogłoby zacząć

staraj się mu posunąć, co mogłoby zacząć

robić.

robić.

PROŚBA DZIECKA

PROŚBA DZIECKA

NADPOBUDLIWEGO

NADPOBUDLIWEGO



1. Pomóż mi skupić się na jednej

1. Pomóż mi skupić się na jednej

czynności.

czynności.



2. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę.

2. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę.



3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się

3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się

zastanowić.

zastanowić.



4. Jestem w kropce, nie potrafię tego

4. Jestem w kropce, nie potrafię tego

zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacji.

zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacji.



5. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co

5. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co

robię, jest zrobione dobrze.

robię, jest zrobione dobrze.

PROŚBA DZIECKA

PROŚBA DZIECKA

NADPOBUDLIWEGO

NADPOBUDLIWEGO



6. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz.

6. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz.



7. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i

7. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i

pomyślał.

pomyślał.



8. Dawaj mi małe zadania do wykonania,

8. Dawaj mi małe zadania do wykonania,

kiedy cel jest daleko gubię się.

kiedy cel jest daleko gubię się.



9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo

9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo

tego potrzebuję.

tego potrzebuję.



10. Wiem, że potrafię być męczący, ale

10. Wiem, że potrafię być męczący, ale

czuję, ze rosnę, kiedy okazujesz mi, że ci

czuję, ze rosnę, kiedy okazujesz mi, że ci

na mnie zależy

na mnie zależy

Reguły działania

Reguły działania



Zauważanie pozytywnych zachowań dziecka-

Zauważanie pozytywnych zachowań dziecka-

natychmiastowe chwalenie słowem uśmiechem

natychmiastowe chwalenie słowem uśmiechem

... Pamiętając, że dziecko na to czeka.

... Pamiętając, że dziecko na to czeka.



Podawanie następnych poleceń po upewnieniu

Podawanie następnych poleceń po upewnieniu

się, że poprzednie zostało wykonane.

się, że poprzednie zostało wykonane.



Określenie jednoznacznych i zrozumiałych

Określenie jednoznacznych i zrozumiałych

zasad pracy oraz oceniania przed rozpoczęciem

zasad pracy oraz oceniania przed rozpoczęciem

zadania.

zadania.



Wykonywanie przez nauczyciela jednej

Wykonywanie przez nauczyciela jednej

czynności w jednym czasie.

czynności w jednym czasie.

Reguły działania

Reguły działania



Stwarzanie atmosfery, że to co mówi

Stwarzanie atmosfery, że to co mówi

nauczyciel i jakie wydaje polecenia jest ważne.

nauczyciel i jakie wydaje polecenia jest ważne.



Pilnowanie, aby na ławce nie było rzeczy nie

Pilnowanie, aby na ławce nie było rzeczy nie

potrzebnych na lekcji, które mogą rozpraszać

potrzebnych na lekcji, które mogą rozpraszać

uwagę.

uwagę.



Pilnowanie, aby dziecko zadawało pytania

Pilnowanie, aby dziecko zadawało pytania

dotyczące tylko bieżącej lekcji.

dotyczące tylko bieżącej lekcji.



Reagowanie na zachowania ucznia pamiętając,

Reagowanie na zachowania ucznia pamiętając,

że odpowiada on za skutki swojego

że odpowiada on za skutki swojego

zachowania.

zachowania.

ZALECENIA

ZALECENIA



ZALECANE

ZALECANE

JEST

JEST

USTALENIE

USTALENIE

REGUŁ I

REGUŁ I

ZASAD

ZASAD

WSPÓŁPRACY

WSPÓŁPRACY

.

.



Najlepiej aby były one

Najlepiej aby były one

spisane wspólnie z

spisane wspólnie z

uczniami i powieszone

uczniami i powieszone

w widocznym miejscu.

w widocznym miejscu.



Ustalone zasady

Ustalone zasady

należy przestrzegać

należy przestrzegać

konsekwentnie w

konsekwentnie w

atmosferze akceptacji

atmosferze akceptacji

dzieci.

dzieci.



Pod żadnym pozorem

Pod żadnym pozorem

nauczycielowi nie

nauczycielowi nie

wolno ich zmienić.

wolno ich zmienić.

Pigułka na trudne

Pigułka na trudne

dziecko

dziecko



W USA leki

W USA leki

psychotropowe coraz

psychotropowe coraz

częściej zastępują

częściej zastępują

tradycyjne metody

tradycyjne metody

wychowawcze. Miliony

wychowawcze. Miliony

dzieci są codziennie

dzieci są codziennie

faszerowane pigułkami,

faszerowane pigułkami,

które mają poprawić im

które mają poprawić im

nastrój i stopnie,

nastrój i stopnie,

zwiększyć koncentrację,

zwiększyć koncentrację,

uspokoić nadaktywnych,

uspokoić nadaktywnych,

zaś nieśmiałych zamienić

zaś nieśmiałych zamienić

w przebojowych

w przebojowych

zwycięzców. Nikt nie wie,

zwycięzców. Nikt nie wie,

jak wpłynie to na ich

jak wpłynie to na ich

rozwój.

rozwój.



Stymulant ritalina jest

Stymulant ritalina jest

gwiazdą dziecięcej

gwiazdą dziecięcej

psychofarmakologii.

psychofarmakologii.

Stosuje się ją dla

Stosuje się ją dla

doraźnego łagodzenia

doraźnego łagodzenia

objawów zespołu

objawów zespołu

hiperaktywności i braku

hiperaktywności i braku

uwagi (ang. ADHD).

uwagi (ang. ADHD).

Pigułka na trudne

Pigułka na trudne

dziecko

dziecko



Dlaczego
amerykańskie
dzieci spożywa
ją aż 80 proc.
światowej
produkcji
ritaliny?



Odpowiedzi należy

Odpowiedzi należy

szukać w specyfice opieki

szukać w specyfice opieki

medycznej i stosunków

medycznej i stosunków

społecznych w USA.

społecznych w USA.

Przemęczeni nauczyciele,

Przemęczeni nauczyciele,

nękani przez

nękani przez

zakłócających porządek

zakłócających porządek

uczniów, naciskają

uczniów, naciskają

rodziców, by dla

rodziców, by dla

uspokojenia dzieci zaczęli

uspokojenia dzieci zaczęli

podawać im ritalinę.

podawać im ritalinę.

Pierwsze kroki leczenia

Pierwsze kroki leczenia

informacje dla rodziców

informacje dla rodziców



Warto uzyskać dokument stwierdzający chorobę

Warto uzyskać dokument stwierdzający chorobę

naszego dziecka. Daje on nam możliwość leczenia

naszego dziecka. Daje on nam możliwość leczenia

farmakologicznego oraz uzyskania

farmakologicznego oraz uzyskania

indywidualnego nauczania w szkole. Nasze

indywidualnego nauczania w szkole. Nasze

dziecko nabiera uprawnień dziecka szczególnej

dziecko nabiera uprawnień dziecka szczególnej

troski zamiast dotychczasowego piętna łobuziaka.

troski zamiast dotychczasowego piętna łobuziaka.

Rodzice lub opiekunowie nabierają prawa do

Rodzice lub opiekunowie nabierają prawa do

bycia traktowanymi jako rodzice dziecka chorego

bycia traktowanymi jako rodzice dziecka chorego

genetycznie. Dotąd większość z nich była

genetycznie. Dotąd większość z nich była

traktowana jako niewydolni wychowawczo.

traktowana jako niewydolni wychowawczo.

Przedstawiamy kolejne kroki postępowania:

Przedstawiamy kolejne kroki postępowania:

Pierwsze kroki leczenia

Pierwsze kroki leczenia

informacje dla rodziców

informacje dla rodziców



Najpierw ktoś opiekujący się dzieckiem dostrzega u

Najpierw ktoś opiekujący się dzieckiem dostrzega u

niego objawy nadpobudliwości psychoruchowej.

niego objawy nadpobudliwości psychoruchowej.

Może być to rodzic, wychowawczyni w przedszkolu

Może być to rodzic, wychowawczyni w przedszkolu

lub szkole, lekarz pierwszego kontaktu.

lub szkole, lekarz pierwszego kontaktu.



Rodzice lub prawni opiekunowie dziecka, którzy

Rodzice lub prawni opiekunowie dziecka, którzy

dowiedzieli się o tym, że ich dziecko ma objawy

dowiedzieli się o tym, że ich dziecko ma objawy

ADHD lub ADD zapisują się na wizytę do

ADHD lub ADD zapisują się na wizytę do

rejonowego lekarza psychiatry. Psychiatra powinien

rejonowego lekarza psychiatry. Psychiatra powinien

dać skierowanie na badania stężenia poziomu

dać skierowanie na badania stężenia poziomu

hormonów we krwi oraz inne, tak, aby wykluczyć

hormonów we krwi oraz inne, tak, aby wykluczyć

przyczyny nadpobudliwości spowodowane czymś

przyczyny nadpobudliwości spowodowane czymś

innym niż wrodzoną wadą systemu nerwowego.

innym niż wrodzoną wadą systemu nerwowego.

Można udać się do lekarza psychiatry mając już ze

Można udać się do lekarza psychiatry mając już ze

sobą wyniki odpowiednich badań.

sobą wyniki odpowiednich badań.

Pierwsze kroki leczenia

Pierwsze kroki leczenia

informacje dla rodziców

informacje dla rodziców



Lekarz psychiatra wydaje diagnozę na piśmie.

Lekarz psychiatra wydaje diagnozę na piśmie.

Tekst powinien zawierać zalecenia dotyczące

Tekst powinien zawierać zalecenia dotyczące

postępowania pedagogiczno - wychowawczego

postępowania pedagogiczno - wychowawczego

wobec dziecka. Lekarz psychiatra przepisuje

wobec dziecka. Lekarz psychiatra przepisuje

łagodne środki psychotropowe dobrane

łagodne środki psychotropowe dobrane

indywidualnie do każdego pacjenta. Co miesiąc

indywidualnie do każdego pacjenta. Co miesiąc

podczas wizyty kontrolnej lekarz może

podczas wizyty kontrolnej lekarz może

skorygować stosowaną przez siebie terapię w

skorygować stosowaną przez siebie terapię w

zależności od jej skuteczności.

zależności od jej skuteczności.



Rodzice lub opiekunowie powinni nawiązać i

Rodzice lub opiekunowie powinni nawiązać i

utrzymywać ścisłą współpracę z wychowawcami

utrzymywać ścisłą współpracę z wychowawcami

i nauczycielami aby otoczyć dziecko serdeczną,

i nauczycielami aby otoczyć dziecko serdeczną,

spójną i konsekwentną opieką.

spójną i konsekwentną opieką.

Pierwsze kroki leczenia

Pierwsze kroki leczenia

informacje dla rodziców

informacje dla rodziców



Z zaburzeniami koncentracji uwagi często

Z zaburzeniami koncentracji uwagi często

występuje dysleksja i dysgrafia, toteż warto

występuje dysleksja i dysgrafia, toteż warto

skorzystać z pomocy w tych dziedzinach. Po

skorzystać z pomocy w tych dziedzinach. Po

diagnozę i skierowanie na zajęcia

diagnozę i skierowanie na zajęcia

wyrównawcze należy się udać do rejonowej

wyrównawcze należy się udać do rejonowej

poradni psychologiczno - pedagogicznej. Mając

poradni psychologiczno - pedagogicznej. Mając

orzeczenie o dysleksji czy dysgrafii zyskujemy

orzeczenie o dysleksji czy dysgrafii zyskujemy

prawo do pozytywnego rozpatrzenia naszego

prawo do pozytywnego rozpatrzenia naszego

podania do dyrekcji szkoły o zapewnienie

podania do dyrekcji szkoły o zapewnienie

dziecku szczególnych warunków zdawania

dziecku szczególnych warunków zdawania

egzaminów. Są one określone przepisami

egzaminów. Są one określone przepisami

ustawy i znane dyrektorom szkół.

ustawy i znane dyrektorom szkół.

PODSUMOWANI

PODSUMOWANI

E

E

zaburzona koncentracja

zaburzona koncentracja

uwagi

uwagi



- uczniowie bardzo szybko się rozpraszają:

- uczniowie bardzo szybko się rozpraszają:



- zapominają polecenia;

- zapominają polecenia;



- nudzą się szybko;

- nudzą się szybko;



- szybko przerywają pracę, w połowie;

- szybko przerywają pracę, w połowie;



- czytają bez zrozumienia;

- czytają bez zrozumienia;



- wracają do początku, gdy przerwą pracę;

- wracają do początku, gdy przerwą pracę;



- charakteryzuje je chaos odpowiedzi i natłok myśli;

- charakteryzuje je chaos odpowiedzi i natłok myśli;



- bardzo dużo gestykulują;

- bardzo dużo gestykulują;



- mają trudności z zorganizowaniem sobie pracy;

- mają trudności z zorganizowaniem sobie pracy;



- unikają zadań wymagających wysiłku umysłowego;

- unikają zadań wymagających wysiłku umysłowego;



- gubią rzeczy potrzebne do pracy;

- gubią rzeczy potrzebne do pracy;



- zapominają co było zadane.

- zapominają co było zadane.

Co może zrobić nauczyciel?

Co może zrobić nauczyciel?



Dawać bardzo krótkie komunikaty,

Dawać bardzo krótkie komunikaty,

formułowane w pozytywie:

formułowane w pozytywie:

np.: Teraz otwórz zeszyt!, Kopiesz w ławkę!,

np.: Teraz otwórz zeszyt!, Kopiesz w ławkę!,

Spakuj rzeczy!,

Spakuj rzeczy!,

Uwaga, zaczynamy pisać!, Spójrz w zeszyt!

Uwaga, zaczynamy pisać!, Spójrz w zeszyt!



Powtórzyć polecenie krótko i czytelnie.

Powtórzyć polecenie krótko i czytelnie.



Zapisać polecenie.

Zapisać polecenie.

Co może zrobić nauczyciel?

Co może zrobić nauczyciel?



Sprawdzić, czy uczeń wykonał to polecenie ( czy

Sprawdzić, czy uczeń wykonał to polecenie ( czy

rzeczywiście otworzył zeszyt), teraz dopiero

rzeczywiście otworzył zeszyt), teraz dopiero

przechodzimy do następnego polecenia:

przechodzimy do następnego polecenia:

np..: A teraz otwórz książkę na stronie 20.

np..: A teraz otwórz książkę na stronie 20.

następnie:

następnie:

Spójrz na zadanie 2 na stronie 20. następnie:

Spójrz na zadanie 2 na stronie 20. następnie:

Zrób to zadanie.

Zrób to zadanie.



Zwracać uwagę hasłowo:

Zwracać uwagę hasłowo:

Spójrz na mnie!, Halo!, Zobacz!, Uwaga! – i

Spójrz na mnie!, Halo!, Zobacz!, Uwaga! – i

zatrzymać wzrok na dziecku.

zatrzymać wzrok na dziecku.



Stanąć przy dziecku, poklepać po ramieniu,

Stanąć przy dziecku, poklepać po ramieniu,

kucnąć i popatrzyć mu w oczy, prosić o

kucnąć i popatrzyć mu w oczy, prosić o

powtórzenie jego słów – utrzymać kontakt

powtórzenie jego słów – utrzymać kontakt

wzrokowy.

wzrokowy.

Nadmierna ruchliwość

Nadmierna ruchliwość



- nerwowe ruchy rąk i stóp;

- nerwowe ruchy rąk i stóp;



- często wstają z miejsca, chodzą po klasie;

- często wstają z miejsca, chodzą po klasie;



- nadmiernie gadatliwe;

- nadmiernie gadatliwe;



- ciągle kręcą się;

- ciągle kręcą się;



- grzebią w teczce;

- grzebią w teczce;



- gryzą ołówki;

- gryzą ołówki;



- wyrywają się do odpowiedzi, choć nie zawsze

- wyrywają się do odpowiedzi, choć nie zawsze

znają właściwą odpowiedź;

znają właściwą odpowiedź;



- zaczepiają, potrącają.

- zaczepiają, potrącają.

Co może zrobić nauczyciel?

Co może zrobić nauczyciel?



Prosić ucznia o wykonanie drobnych czynności

Prosić ucznia o wykonanie drobnych czynności

np.:

np.:

- zawieszanie mapy;

- zawieszanie mapy;

- zbieranie zeszytów;

- zbieranie zeszytów;

- przyniesienie kredy;

- przyniesienie kredy;

- zmoczenie gąbki;

- zmoczenie gąbki;

- przyniesienie wody do kwiatków; podlanie

- przyniesienie wody do kwiatków; podlanie

kwiatków;

kwiatków;

- zmycie tablicy.

- zmycie tablicy.



Chwalić za każdy etap pracy, mówić powoli -

Chwalić za każdy etap pracy, mówić powoli -

to uspakaja.

to uspakaja.

Co może zrobić nauczyciel?

Co może zrobić nauczyciel?



Mało dopytywać, bo ucieknie od kontaktu;

Mało dopytywać, bo ucieknie od kontaktu;

unikać pytania „DLACZEGO?”, w zamian: „CO

unikać pytania „DLACZEGO?”, w zamian: „CO

SKŁONIŁO CIĘ DO ....?”

SKŁONIŁO CIĘ DO ....?”



Za każdym razem pokazywać mu, co robi

Za każdym razem pokazywać mu, co robi

dobrze, z czego się cieszymy.

dobrze, z czego się cieszymy.



Gdy biegnie na korytarzu, to zatrzymać go i

Gdy biegnie na korytarzu, to zatrzymać go i

utrzymać kontakt wzrokowy, spytać o imię,

utrzymać kontakt wzrokowy, spytać o imię,

odciągnąć uwagę „CHODŹ, POMÓŻ MI ...”

odciągnąć uwagę „CHODŹ, POMÓŻ MI ...”



Wzmacniać pozytywnie, pochwalić jak coś

Wzmacniać pozytywnie, pochwalić jak coś

zrobił dobrze np. spokojnie przesiedział 5

zrobił dobrze np. spokojnie przesiedział 5

minut.

minut.

Nadmierna

Nadmierna

impulsywność

impulsywność



- impuls tzn. działam już;

- impuls tzn. działam już;



- reakcja jest nieproporcjonalna do bodźców

- reakcja jest nieproporcjonalna do bodźców

(agresja słowna, fizyczna);

(agresja słowna, fizyczna);



- działają nie przewidując konsekwencji

- działają nie przewidując konsekwencji

swojego działania, łatwiej podpadają, bo nie

swojego działania, łatwiej podpadają, bo nie

sprawdzają czy nauczyciel jest obok;

sprawdzają czy nauczyciel jest obok;



- wiedzą, co powinni zrobić, ale tego nie robią;

- wiedzą, co powinni zrobić, ale tego nie robią;

znają reguły, ale mają kłopoty z ich

znają reguły, ale mają kłopoty z ich

zastosowaniem;

zastosowaniem;



- są niecierpliwe, często wtrącają się do

- są niecierpliwe, często wtrącają się do

rozmowy, nie czekają na swoją kolej;

rozmowy, nie czekają na swoją kolej;

Nadmierna

Nadmierna

impulsywność

impulsywność



- przypadkowo, nieumyślnie niszczą rzeczy;

- przypadkowo, nieumyślnie niszczą rzeczy;



- prowokują, kłócą się;

- prowokują, kłócą się;



- obrażają się, kłamią;

- obrażają się, kłamią;



- odpowiadają nie na temat, wolą mówić niż

- odpowiadają nie na temat, wolą mówić niż

słuchać;

słuchać;



- generalizują: „nikt mnie nie lubi , nikomu na

- generalizują: „nikt mnie nie lubi , nikomu na

mnie nie zależy”.

mnie nie zależy”.

Co może zrobić nauczyciel?

Co może zrobić nauczyciel?



Dzień po dniu przypominać o zasadach.

Dzień po dniu przypominać o zasadach.



Proponować: weź ołówek i pokaż na kartce jaki

Proponować: weź ołówek i pokaż na kartce jaki

jesteś zły, narysuj to;

jesteś zły, narysuj to;



Wykorzystać „kartkę bezpieczeństwa” „Zgnieć

Wykorzystać „kartkę bezpieczeństwa” „Zgnieć

ją, podrzyj, podeptaj, wyrzuć”

ją, podrzyj, podeptaj, wyrzuć”



Odwrócić uwagę dziecka „Chodź pomożesz mi

Odwrócić uwagę dziecka „Chodź pomożesz mi

przy ”

przy ”



Posadzić pomiędzy dwoma flegmatycznymi

Posadzić pomiędzy dwoma flegmatycznymi

prymusami.

prymusami.



Mówić często: np. chciałbym żebyś to jutro

Mówić często: np. chciałbym żebyś to jutro

poprawił; zależy mi na tym żebyś……

poprawił; zależy mi na tym żebyś……

literatura

literatura



Materiały Ireny Wielowiejskiej

ze Stowarzyszenie Pomocy

Dzieciom Nadpobudliwym

"Ponad"

M. Grzegorzewska:

Pedagogika specjalna

H. Spionek: Zaburzenia

psychoruchowego rozwoju

dziecka

J. Konopnicki

"Niedostosowanie społeczne„



M. Marek - Ruka:

Niepowodzenie szkolne a

niedostosowanie społeczne

młodzieży

J. Konopnicki

"Niedostosowanie społeczne"



M. Ziemska "Rodzina a

osobowość"

Z. Tyszka "Socjologia rodziny"

Z. Tyszka "Socjologia

rodziny"

M. Ziemska "Rola rodziny w

kształtowaniu osobowości

społecznej dziecka"

St. Kowalski "Socjologia

wychowania w zarysie"

K. Obuchowski: "Psychologia

dążeń ludzkich"



„Nadpobudliwość

psychoruchowa u dzieci”

Wolańczyk, Kołakowski



„Zaburzenia emocjonalne u

dzieci” A.Kozłowska



mgr inż. Barbara Zelek

mgr inż. Barbara Zelek



Opracowała:

Opracowała:



mgr Bogusława Janik

mgr Bogusława Janik