1.

Świat Hellenów

2.

Wierzenia starożytnych Greków

3.

Igrzyska olimpijskie

4.

W Sparcie

5.

W ateńskim teatrze

6.

Z wizytą w antycznych Atenach

7.

Demokratyczne Ateny

8.

Poeci i filozofowie

Świat
Hellenów

Już w VIII wieku p.n.e. Grecy znali

Już w VIII wieku p.n.e. Grecy znali

alfabet i nazywali siebie Hellenami, a

alfabet i nazywali siebie Hellenami, a

swoją ojczyznę Helladą. Hellada była

swoją ojczyznę Helladą. Hellada była

obszarem górzystym, narażonym na

obszarem górzystym, narażonym na

trzęsienia ziemi. Ludzie mieszkali w

trzęsienia ziemi. Ludzie mieszkali w

dolinkach oddzielonych od siebie

dolinkach oddzielonych od siebie

górskimi pasmami.

górskimi pasmami.

Greccy rolnicy pracowali bardzo ciężko.

Greccy rolnicy pracowali bardzo ciężko.

Mimo to brakowało żywności,

Mimo to brakowało żywności,

dlatego też często przenosili się z

dlatego też często przenosili się z

wiosek w głębi kraju do nadmorskich

wiosek w głębi kraju do nadmorskich

osad.

osad.

Grecy zakładali miasta wszędzie tam,

Grecy zakładali miasta wszędzie tam,

gdzie znajdowali dobre warunki do

gdzie znajdowali dobre warunki do

życia. Centrum miasta stanowił plac,

życia. Centrum miasta stanowił plac,

zwany agorą. Spotykali się tam

zwany agorą. Spotykali się tam

kupcy i ludzie, którzy prowadzili

kupcy i ludzie, którzy prowadzili

jakieś interesy.

jakieś interesy.

Mieszkańcy każdej z dolin tworzyli

Mieszkańcy każdej z dolin tworzyli

zamkniętą wspólnotę, coś w rodzaju

zamkniętą wspólnotę, coś w rodzaju

odrębnego państwa. Grecy za

odrębnego państwa. Grecy za

pomącą dwóch słów nazwali taką

pomącą dwóch słów nazwali taką

wspólnotę „miasto – państwo”.

wspólnotę „miasto – państwo”.

Twierdza w Mykenach

Bogowie greccy

Bogowie greccy

Grecy byli politeistami, czyli wierzyli w

wielu bogów. Według ich wyobrażeń Zeus

ciskał pioruny i zsyłał deszcz. Żeglarze

bali się gniewu Posejdona, władcy mórz.

Poeci oddawali cześć i podziękowania za

swój talent Apollowi i Muzom, którzy byli

opiekunami literatury, sztuki i nauki. O

dobre plony rolnicy prosili Demeter, a

zwycięstwo w walce zależało od Aresa,

boga wojny. Chorzy szukali pomocy u

Asklepiosa. Wielką władzę posiadał też

Hades, brat Zeusa, uważany za pana

podziemnego świata zmarłych.

Grecy wielkim szacunkiem obdarzali

wyrocznie. Były to miejsca, w których

bogowie opowiadali ludziom co zdarzy

się w przyszłości. Najsłynniejsza z

wyroczni znajdowała się w Delfach.

Tworzono opowieści o bogach, które Grecy

nazywali mitami. Jednym z najbardziej

znanych mitów helleńskich są dzieje

Prometeusza, który został w nim

przedstawiony jako twórca człowieka.

Artemida

Artemida

Igrzyska

Igrzyska

olimpijskie

olimpijskie

Grecy różnego rodzaju zawody

Grecy różnego rodzaju zawody

nazywali agonami. Najsławniejsze

nazywali agonami. Najsławniejsze

były igrzyska w Olimpii,

były igrzyska w Olimpii,

poświęcone Zeusowi.. Odbywały

poświęcone Zeusowi.. Odbywały

się one co cztery lata. Na czas ich

się one co cztery lata. Na czas ich

trwania przerywano wojny.

trwania przerywano wojny.

Pierwsze igrzyska w Olimpii odbyły

Pierwsze igrzyska w Olimpii odbyły

się w 776 roku p.n.e. Zmagania

się w 776 roku p.n.e. Zmagania

sportowców trwały pięć dni. W

sportowców trwały pięć dni. W

pierwszym dniu igrzysk odbywały

pierwszym dniu igrzysk odbywały

się obrzędy ku czci Zeusa.

się obrzędy ku czci Zeusa.

Drugiego dnia zawodów odbywały

Drugiego dnia zawodów odbywały

się konkurencje, w których brali

się konkurencje, w których brali

udział chłopcy. Najważniejszą

udział chłopcy. Najważniejszą

konkurencją był pięciobój,

konkurencją był pięciobój,

składający się z biegu na ok. 200

składający się z biegu na ok. 200

metrów, skok w dal, rzutów

metrów, skok w dal, rzutów

dyskiem i oszczepem oraz zapasów.

dyskiem i oszczepem oraz zapasów.

Zwycięscy konkurencji otrzymywali

Zwycięscy konkurencji otrzymywali

z rąk sędziów wieńce z gałązek

z rąk sędziów wieńce z gałązek

drzewa oliwnego. Zwycięzców

drzewa oliwnego. Zwycięzców

uważano za bohaterów. Ojczyste

uważano za bohaterów. Ojczyste

polis wystawiały im posągi.

polis wystawiały im posągi.

Dyskob

Dyskob

ol

ol

Ludność Sparty:

Ludność Sparty:



Spartiaci – obywatele



Heloci – niewolnicy.

Władza w Sparcie:

Władza w Sparcie:



2 królów – w czasie wojny i pokoju



Rada Starszych – decydowali o wojnie lub pokoju



5 eforów – urzędnicy sprawujący władzę przez 1

rok



Zgromadzenie Ludowe.

Przysłowia:

Przysłowia:



„Spartańskie warunki” – żyć skromnie, ubogo



„Lakoniczna wypowiedź” – krótka, zwięzła i na

temat.

W ateńskim
teatrze

Pierwsze greckie teatry

budowano na stokach

wzgórz. Takie konstrukcje

nazywamy amfiteatrami. W

czasach Peryklesa siedzenia

dla widzów, rozmieszczone

półkoliście na stoku, były

jeszcze drewniane. Aktorzy i

chór występowali na placu

w kształcie koła zwanym

orchestrą. W czasie

przedstawienia chór nie

tylko śpiewał, ale i tańczył.

W greckim teatrze aktorami

byli wyłącznie mężczyźni.

Występowali w maskach o

przedstawiających bolesny

lub radosny wyraz twarzy.

Przedstawienia trwały cały

dzień.

Efez,

Efez,

teatr antyczny

teatr antyczny

Z wizytą w antycznych
Atenach

Ateński Akropol to strome

Ateński Akropol to strome

wzgórze wapienne, górujące

wzgórze wapienne, górujące

nad miastem. Wzniesiono tam

nad miastem. Wzniesiono tam

wspaniałe świątynie, których

wspaniałe świątynie, których

ruiny można jeszcze dzisiaj

ruiny można jeszcze dzisiaj

podziwiać. Najważniejszy był

podziwiać. Najważniejszy był

Partenon, czyli świątynia

Partenon, czyli świątynia

Ateny. W czasie świąt

Ateny. W czasie świąt

obchodzonych na jej cześć

obchodzonych na jej cześć

odbywały się procesje i każdy

odbywały się procesje i każdy

mógł zobaczyć jej posąg

mógł zobaczyć jej posąg

znajdujący się w świątyni.

znajdujący się w świątyni.

U podnóża Akropolu rozciągała

U podnóża Akropolu rozciągała

się agora, czyli ateński rynek.

się agora, czyli ateński rynek.

Można tam było spotkać

Można tam było spotkać

polityków lub podyskutować z

polityków lub podyskutować z

filozofami.

filozofami.

Partenon na Akropolu

Demokratyczne

Demokratyczne

Ateny

Ateny

W Atenach, podobnie jak w

W Atenach, podobnie jak w

Sparcie i innych państwach

Sparcie i innych państwach

greckich, nie wszyscy

greckich, nie wszyscy

mieszkańcy byli obywatelami.

mieszkańcy byli obywatelami.

W Atenach cudzoziemcy i

W Atenach cudzoziemcy i

niewolnicy nie mogli być

niewolnicy nie mogli być

obywatelami. Kobiety też nie

obywatelami. Kobiety też nie

mogły decydować o losach

mogły decydować o losach

swojej ojczyzny. Obywatele

swojej ojczyzny. Obywatele

wybierali i kontrolowali

wybierali i kontrolowali

urzędników, a także uchwalali

urzędników, a także uchwalali

prawa. Każdy mógł zostać

prawa. Każdy mógł zostać

sędziom. Ateńczycy byli bardzo

sędziom. Ateńczycy byli bardzo

dumni z ustroju, jaki panował w

dumni z ustroju, jaki panował w

ich polis. Nazywali ten ustrój

ich polis. Nazywali ten ustrój

demokracją, co oznacza

demokracją, co oznacza

„władza ludu”.

„władza ludu”.

Wszyscy obywatele tworzyli

Wszyscy obywatele tworzyli

zgromadzenie ludowe

zgromadzenie ludowe

zwoływane kilkanaście razy w

zwoływane kilkanaście razy w

roku. Za udział w obradach

roku. Za udział w obradach

najbiedniejszym płacono.

najbiedniejszym płacono.

Perykles

Poeci i

Poeci i

filozofowie

filozofowie

Największą popularnością wśród

Największą popularnością wśród

Hellenów cieszyły się dwa poematy

Hellenów cieszyły się dwa poematy

–

–

Iliada

Iliada

i

i

Odyseja.

Odyseja.

Powstały one w

Powstały one w

VIII wieku p.n.e. W przekonaniu

VIII wieku p.n.e. W przekonaniu

Greków ich autorem był, niewidomy

Greków ich autorem był, niewidomy

pieśniarz, którego nazywali

pieśniarz, którego nazywali

Homerem. Recytacji jego utworów

Homerem. Recytacji jego utworów

uczono w greckich szkołach.

uczono w greckich szkołach.

Słowo filozof oznacza człowieka

Słowo filozof oznacza człowieka

miłującego mądrość. Pierwsi

miłującego mądrość. Pierwsi

filozofowie zastanawiali się, jaki

filozofowie zastanawiali się, jaki

jest świat, dlaczego jest właśnie

jest świat, dlaczego jest właśnie

taki i jakie prawa w nim rządzą.

taki i jakie prawa w nim rządzą.

Zastanawiali się też nad tym,

Zastanawiali się też nad tym,

dlaczego ludzie postępują źle.

dlaczego ludzie postępują źle.

Do najsławniejszych greckich filozofów

Do najsławniejszych greckich filozofów

należał uczeń Sokratesa, Platon.

należał uczeń Sokratesa, Platon.

Platon nauczał, że człowiek ma

Platon nauczał, że człowiek ma

duszę, która po jego śmierci

duszę, która po jego śmierci

oddziela się od ciała, a więc jest

oddziela się od ciała, a więc jest

nieśmiertelna. Sławę u potomnych

nieśmiertelna. Sławę u potomnych

zapewnił sobie też Arystoteles. Nie

zapewnił sobie też Arystoteles. Nie

zgadzał się on z wieloma poglądami

zgadzał się on z wieloma poglądami

swojego mistrza – Platona i założył

swojego mistrza – Platona i założył

własną szkołę filozoficzną.

własną szkołę filozoficzną.

Odyseusz i syreny

Platon