Organizacja

Narodów

Zjednoczonych

Początki idei światowego pokoju

i bezpieczeństwa



1919 r. Liga Narodów



1941 r. Karta Atlantycka



1942 r. Deklaracja Narodów
Zjednoczonych

Utworzenie ONZ

26 IV 1945 w gmachu opery w San Francisco rozpoczęła obrady

konferencja założycielska ONZ. 26 VI 1945 r. uchwalono

Kartę Narodów Zjednoczonych, która stanowiła statut organizacji

i określała cele działania.

Wśród 51 krajów założycielskich znalazła się Polska.

ONZ jest organizacją międzynarodową,

powszechną i uniwersalną.

Cele ONZ:



zapewnienie bezpieczeństwa i pokoju
międzynarodowego



utrzymywanie współpracy między narodami na
polu gospodarczym, politycznym i kulturalnym



działania na rzecz rozszerzenia zasięgu wolności i
akcje o charakterze humanitarnym

Obecni członkowie

Obecnie członkami ONZ są 193 państwa

.

Do ONZ nie należą:
Status państwa-obserwatora



Watykan (Stolica Apostolska),

Status niepaństwowego obserwatora



Palestyna



Zakon Maltański

Państwa częściowo uznane na arenie międzynarodowej



Kosowo



Tajwan (Republika Chińska)



Abchazja



Osetia Południowa



Cypr Północny

Państwa nie uznawane na arenie międzynarodowej



Naddniestrze – uznawane za część Mołdawii,



Górski Karabach – uznawany za część Azerbejdżanu,



Somaliland – uznawany za część Somalii,

Terytoria o nieustalonym statusie



Sahara Zachodnia

Terytoria stowarzyszone



Mariany Północne (terytorium stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi),



Portoryko (stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi),



Niue (stowarzyszone z Nową Zelandią),



Wyspy Cooka (stowarzyszone z Nową Zelandią).

Zasady członkowstwa:



suwerenna równość wszystkich członków



wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań zgodnie z Kartą Narodów

Zjednoczonych



rozwiązywanie sporów środkami pokojowymi



powstrzymanie się od groźby użycia siły lub użycia jej w sposób

nie uzgodniony z celami ONZ



okazywanie wszelkiej pomocy ONZ w każdej akcji podjętej zgodnie

z Kartą Narodów Zjednoczonych, jako środka zapobiegawczego

lub przymusu



nie ingerowanie ONZ w sprawy, które należą do kompetencji

wewnętrznej państwa



wpływanie na państwa, które nie są członkami ONZ, aby

postępowały zgodnie z jej zasadami w stopniu koniecznym do

utrzymania bezpieczeństwa i pokoju

Flaga ONZ jako symbol

organizacji

W lutym 1945 roku przyjęto

emblemat złożony z dwóch

elementów - przedstawienia

wszystkich kontynentów na tle

siatki kartograficznej (symbol

globalnego charakteru organizacji)

oraz wieńca

ze stylizowanych gałązek oliwnych,

tradycyjnego symbolu pokoju.

7 grudnia 1946 zmieniono

orientację mapy tak, aby linię

pionową tworzył południk zerowy,

dzięki czemu żaden fragment

świata nie został pominięty.

Niebieski płat jest kolorem nieba -

kolejnym symbolem jedności.

Ostateczne przyjęcie w obecnym

kształcie nastąpiło

20 października 1947 roku.

Organy ONZ



Rada Bezpieczeństwa



Zgromadzenie Ogólne



Rada społeczno-gospodarcza



Rada Powiernicza



Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości



Sekretariat

Rada Bezpieczeństwa

15 członków: 5 członków stałych (Rosja, USA, Francja,

Wielka Brytania, Chiny) i 10 nie stałych (wybieranych na 2 lata).

Kompetencje:



Główny organ utrzymania pokoju i bezpieczeństwa



Obowiązek reagowania w sytuacjach zagrażających międzynarodowemu

bezpieczeństwu (ze szczególnym uwzględnieniem powoływania

i nadzorowania operacji pokojowych)



W wypadku sporu może wezwać strony do poddania się postępowaniu

przed Radę, spór o charakterze prawnym przekazuje

Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości.



Składa coroczne sprawozdania ze swej działalności

Zgromadzeniu Ogólnemu

Zgromadzenie Ogólne

Wszyscy członkowie ONZ (każde państwo 1 głos).

Zbiera się raz w roku (możliwe sesje nadzwyczajne na wniosek

Rady Bezpieczeństwa lub Sekretarza Generalnego.

Kompetencje:



Sprawy dotyczące pokoju i bezpieczeństwa o ile nie przeszły pod kompetencje RB



Badanie i obserwowanie potencjalnie zagrażających pokojowi sytuacji (zwracanie

na nie uwagi RB)



Promowanie pokoju



Popieranie współpracy międzynarodowej w dziedzinie gospodarki, zdrowia,

kultury, oświaty



Upowszechnianie przestrzegania praw i swobód ludzkich



Zatwierdzanie budżetu



Wybiera Sekretarza Generalnego, oraz niestałych członków RB



Powołuje Komisje Główne (np. Polityczną, Gospodarczą, Społeczną, Humanitarną)

Głosowanie: Większość 2/3 głosów: przyjmowanie, wykluczanie członków,

wybieranie członków niestałych RB.

Rada społeczno-

gospodarcza

54 członków wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne

na 3 letnią kadencje.

Kompetencje:



Działania w kwestiach gospodarczych i społecznych
(np. podnoszenia stopy życiowej)



Rozwiązywanie sporów o charakterze gospodarczym,
społecznym, zdrowotnym



Działania zmierzające do zachowania i przestrzegania praw
jednostki bez względu na różnice rasowe, językowe,
religijne itd.

Rada Powiernicza

Zajmowała się terytoriami nie rządzącymi się samodzielnie



obszary mandatowe



obszary odłączone od państw-agresorów po II wojnie

światowej



obszary dobrowolnie oddane systemowi powierniczemu

Ostatnim terytorium było Palau.

Od 1994 roku zawieszono jej działalność.

Międzynarodowy Trybunał

Sprawiedliwości



Rozstrzyga spory o charakterze prawnym



Doradztwo w sprawach sporów

międzynarodowych

Siedziba w Hadze.

Sędziowie wybierani przez Zgromadzenie

Ogólne i Radę Bezpieczeństwa.

Sekretariat

Na czele Sekretarz Generalny

(5 letnia kadencja, wybierany przez Zgromadzenie Ogólna

na wniosek Rady Bezpieczeństwa)



Uczestniczy w posiedzeniach wszystkich organów ONZ



Coroczne sprawozdania z działalności ONZ przed ZO



Reprezentacja w kontaktach międzynarodowych

Sekretarze Generalni ONZ

Nr.

Sekretarz

Generalny

Okres urzędowania

Kraj

pochodzenia

Uwagi

1.

Sir Gladwyn Jebb

24 października 1945–

2 lutego 1946

Wielka Brytania

Sprawował funkcję jako pełniący

obowiązki.

2.

Trygve Lie

2 lutego 1946 –

10 listopada 1952

Norwegia

Zrezygnował ze stanowiska.

3.

Dag Hammarskjöld

10 kwietnia 1953 –

18 września 1961

Szwecja

Zginął w katastrofie lotniczej w Północnej

Rodezji (obecnie Zambia).

Uhonorowany pośmiertnie Pokojową

Nagrodą Nobla (1961).

4.

U Thant

30 listopada 1961 –

31 grudnia 1971

Birma

Po drugiej kadencji przeszedł na

emeryturę.

5.

Kurt Waldheim

1 stycznia 1972 –

31 grudnia 1981

Austria

Chińskie veto dla jego trzeciej

kadencji.

6.

Javier Pérez de

Cuéllar

1 stycznia 1982 –

31 grudnia 1991

Peru

Nie ubiegał się o trzecią

kadencję.

7.

Boutros Boutros-

Ghali

1 stycznia 1992 –

31 grudnia 1996

Egipt

Amerykańskie veto dla drugiej

kadencji.

8.

Kofi Annan

1 stycznia 1997–

31 grudnia 2006

Ghana

W 2001 roku został

uhonorowany Pokojową Nagrodą

Nobla.

Obecny Sekretarz Generalny

ONZ

Ban Ki-moon

(ur. 13 czerwca

1944 w Chungju)

– sekretarz

generalny ONZ

od 1 stycznia

2007.

Najważniejsze

wyspecjalizowane organizacje

ONZ

To niezależne, międzyrządowe organizacje, posiadające

własne władze oraz budżety.

Należą do nich:



Międzynarodowa Organizacja Pracy (ILO)



Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)



Fundusz NZ Pomocy Dzieciom (UNICEF)



Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)



Organizacja ds. Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO)



Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW)



Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA)

Międzynarodowa Organizacja

Pracy (ILO)



Problemy pracownicze



Ochrona praw

pracowniczych



Ograniczanie pracy

dzieci



Polepszanie warunków

pracy



Tworzenie miejsc pracy



Organizowanie szkoleń

pracowniczych

Organizacja ds. Wyżywienia

i Rolnictwa (FAO)



Podnoszenie

wydajności

w produkcji rolniczej

i hodowli



Współpraca

międzynarodowa

na polu rozwoju

w dziedzinie rolnictwa



Walka z głodem

Fundusz NZ Pomocy Dzieciom

(UNICEF)



Pomoc dzieciom

w zakresie: wyżywienia,

zdrowia i dostępu

do oświaty



Zapobieganie i ochrona

przed przemocą



Przestrzeganie praw

zapisanych w Konwencji

o Prawach Dziecka

Światowa Organizacja Zdrowia

(WHO)



Współpraca

międzynarodowa

w dziedzinie ochrony

zdrowia i zwalczania

epidemii chorób

zakaźnych



Ustalanie norm

odnośnie składów leków

i jakości żywności



Zapobieganie

śmiertelności wśród

niemowląt

Organizacja ds. Oświaty, Nauki

i Kultury (UNESCO)



Wspieranie współpracy

międzynarodowej w

dziedzinie kultury, nauki i

szkolnictwa



Propagowanie

i upowszechnianie tolerancji,

szacunku i przestrzegania

praw człowieka



Wspieranie techniczne

i materialne w organizacji

oświaty



Konwencja o Ochronie

Światowego Dziedzictwa

Kulturalnego i Przyrodniczego

Międzynarodowy Fundusz

Walutowy (MFW)



Stabilizacja

ekonomiczna

na świecie



Organizowanie

i dostarczanie

pomocy

finansowej

państwom

członkowskim

Międzynarodowa Agencja

Energii Atomowej (MAEA)



Działania na
rzecz
bezpieczeństwa
i pokojowego
wykorzystania
energii atomowej

Siły Pokojowe ONZ

(Błękitne Berety)

Błękitne Berety:



Służą w ramach kontyngentów narodowych



Oddawane do dyspozycji ONZ



Decyzję o ich powołaniu podejmuje Rada
Bezpieczeństwa



Sekretarz Generalny wyznacza dowódcę



Personel wojskowy, policjanci, obserwatorzy, cywile

Największą liczbę ochotników z krajów UE wystawiają

Polska i Francja.

Misje pokojowe

Rodzaje misji pokojowych:



nadzorowanie rozejmu



demobilizacja i odbudowa



rozbrojeniowe



humanitarne



nadzorowanie wyborów



cywilne służby policyjne



oczyszczanie pól minowych

Najważniejsze misje wojskowe

ONZ:



1950-1953 Korea

– wsparcie dla południa w walce z komunistyczną

Północą



1960-1964 Kongo (Demokratyczna Republika Konga)

–

utrzymanie niepodległości i integralności państwa. Jej efektem było

dojście do władzy prezydenta Mobutu Sese Seko



Od 1964 Cypr

– po interwencji tureckiej w sporze etnicznym na wyspie



Od 1967 Bliski Wschód

– wobec konfliktu palestyńsko-izraelskiego

obecność kontyngentu ONZ w tym regionie m.in. Na Wzgórzach Golan

i w Strefie Gazy



1990-1991 Zatoka Perska

– mandat ONZ dla sił brytyjsko-

amerykańskich, które wyzwoliły Kuwejt po zajęciu państwa przez siły

irackie (operacja Pustynna Burza)



1992-1994 Somalia

– zakończona porażką operacja Przywrócić

Nadzieję, która miała zakończyć wojnę domową i zabezpieczyć dostawy

z pomocą humanitarną



1992-1993 Kambodża

– operacja pokojowa ONZ, demokratyzacja

kraju



1992-1993 Jugosławia

– siły UNPROFOR miały zaprowadzić pokój

w dawnych republikach związkowych Jugosławii, poniosły fiasko i

zostały zastąpione przez siły NATO – IFOR