Współczesne systemy

Współczesne systemy

polityczne

polityczne

SYSTEM

SYSTEM

POLITYCZNY

POLITYCZNY

SZWAJCARII

SZWAJCARII

Ewolucja systemu

Ewolucja systemu

politycznego

politycznego



1291 r. – „Wieczysty sojusz” trzech gmin

1291 r. – „Wieczysty sojusz” trzech gmin

alpejskich (Szwyc, Uri, Unterwalden)

alpejskich (Szwyc, Uri, Unterwalden)

przeciwko Habsburgom

przeciwko Habsburgom



Pełna suwerenność 13 gmin po Traktacie

Pełna suwerenność 13 gmin po Traktacie

Westfalskim z 1648 r. (dominacja kantonów

Westfalskim z 1648 r. (dominacja kantonów

Zurychu, Berna, Lucerny)

Zurychu, Berna, Lucerny)



I Konstytucja z 1848 r. – przekształcenie

I Konstytucja z 1848 r. – przekształcenie

konfederacji w federacje

konfederacji w federacje



Obecnie Szwajcaria rozwija radykalne

Obecnie Szwajcaria rozwija radykalne

formy demokracji bezpośredniej – 26

formy demokracji bezpośredniej – 26

podmiotów z własnymi konstytucjami,

podmiotów z własnymi konstytucjami,

parlamentami, rządami

parlamentami, rządami

Konstytucja i zasady

Konstytucja i zasady

ustrojowe

ustrojowe



Konstytucja Konfederacji Szwajcarskiej została

Konstytucja Konfederacji Szwajcarskiej została

uchwalona 1998 r; funkcjonuje od 2000 r po

uchwalona 1998 r; funkcjonuje od 2000 r po

zatwierdzeniu w referendum narodowym

zatwierdzeniu w referendum narodowym



Zmiana konstytucji może być zaproponowana:

Zmiana konstytucji może być zaproponowana:



A) jako inicjatywa zgłoszona przez 100 tys.

A) jako inicjatywa zgłoszona przez 100 tys.

obywateli

obywateli



B) przez Radę Narodową lub Radę Kantonów

B) przez Radę Narodową lub Radę Kantonów



C) z inicjatywy parlamentarzystów

C) z inicjatywy parlamentarzystów



Instytucja „podwójnego referendum”

Instytucja „podwójnego referendum”

Konstytucja i zasady

Konstytucja i zasady

ustrojowe

ustrojowe



Zasady ustrojowe

Zasady ustrojowe

: państwa demokratycznego,

: państwa demokratycznego,

federalizmu, jednolitości i nadrzędności władzy

federalizmu, jednolitości i nadrzędności władzy

państwowej, monokratyczności egzekutywy

państwowej, monokratyczności egzekutywy

federalnej, państwa socjalnego, praw i wolności

federalnej, państwa socjalnego, praw i wolności

obywatelskich

obywatelskich



Referendum i inicjatywa ludowa występuje na

Referendum i inicjatywa ludowa występuje na

wszystkich trzech stopniach struktury federalnej:

wszystkich trzech stopniach struktury federalnej:

federacji, kantonu i gminy

federacji, kantonu i gminy



Dwa rodzaje referendum:

Dwa rodzaje referendum:



A) obligatoryjne

A) obligatoryjne



B) fakultatywne

B) fakultatywne



Instytucja postępowania konsultacyjnego

Instytucja postępowania konsultacyjnego



Ludowa inicjatywa ustawodawcza, referendum

Ludowa inicjatywa ustawodawcza, referendum

budżetowe oraz zgromadzenie ludowe w kantonach

budżetowe oraz zgromadzenie ludowe w kantonach

Konstytucja i zasady

Konstytucja i zasady

ustrojowe

ustrojowe



Zasada federalizmu – zasada subsydiarności

Zasada federalizmu – zasada subsydiarności

akcentująca partnerstwo między federacją a

akcentująca partnerstwo między federacją a

kantonami;

kantonami;



- materialna autonomia w określaniu i

- materialna autonomia w określaniu i

wykonywaniu zadań; określaniu , pobieraniu i

wykonywaniu zadań; określaniu , pobieraniu i

przeznaczaniu dochodów; określaniu organizacji i

przeznaczaniu dochodów; określaniu organizacji i

politycznego działania; upoważnieniu do

politycznego działania; upoważnieniu do

współdziałania w kształtowaniu woli federacji;

współdziałania w kształtowaniu woli federacji;

współdziałaniu federacji i kantonów

współdziałaniu federacji i kantonów



Zasada jednolitości i nadrzędności władzy

Zasada jednolitości i nadrzędności władzy

państwowej (Zgromadzenie Federalne, Rada

państwowej (Zgromadzenie Federalne, Rada

Federalna, Trybunał Federalny)

Federalna, Trybunał Federalny)



Zasada monokratyczności egzekutywy

Zasada monokratyczności egzekutywy



Zasada państwa socjalnego

Zasada państwa socjalnego

Parlament

Parlament



Zgromadzenie Federalne

Zgromadzenie Federalne

– struktura

– struktura

dwuizbowa (Rada Narodowa i Rada

dwuizbowa (Rada Narodowa i Rada

Kantonów)

Kantonów)



Rada Narodowa

Rada Narodowa

– 200 deputowanych

– 200 deputowanych

wybieranych w kantonach (okręgach

wybieranych w kantonach (okręgach

wyborczych), zasada równości wyborów

wyborczych), zasada równości wyborów



Rada Kantonów

Rada Kantonów

– 46 deputowanych

– 46 deputowanych

reprezentujących kantony jako części

reprezentujących kantony jako części

federacji, wybory odbywają się na zasadzie

federacji, wybory odbywają się na zasadzie

większościowej, czas ważności mandatów

większościowej, czas ważności mandatów

określają przepisy kantonów

określają przepisy kantonów

Parlament - kompetencje

Parlament - kompetencje



Wybór

Wybór

Rady Federalnej

Rady Federalnej



Prezydenta i wiceprezydenta Federacji

Prezydenta i wiceprezydenta Federacji



Trybunał Federalny

Trybunał Federalny



„

„

Generała”

Generała”



Kanclerza federalnego

Kanclerza federalnego



Stanowienie prawa – ustawy zwykłe, z klauzulą

Stanowienie prawa – ustawy zwykłe, z klauzulą

pilności, rozporządzenie, uchwały

pilności, rozporządzenie, uchwały



Inicjatywa ustawodawcza – deputowani,

Inicjatywa ustawodawcza – deputowani,

komisje parlamentarne, frakcje, Rada

komisje parlamentarne, frakcje, Rada

Federalna

Federalna

Parlament - kompetencje

Parlament - kompetencje



Funkcja kontrolna

Funkcja kontrolna



A) rząd przedkłada parlamentowi wytyczne polityki

A) rząd przedkłada parlamentowi wytyczne polityki

rządowej

rządowej



B) rząd przedkłada parlamentowi uchwalony przez

B) rząd przedkłada parlamentowi uchwalony przez

siebie plan finansowy

siebie plan finansowy



C) rząd i Trybunał Federalny składają coroczne

C) rząd i Trybunał Federalny składają coroczne

sprawozdania ze swej działalności

sprawozdania ze swej działalności



D) komisje nadzoru z ramienia jednej lub drugiej izby

D) komisje nadzoru z ramienia jednej lub drugiej izby



E) sprawozdania z realizacji budżetu państwa

E) sprawozdania z realizacji budżetu państwa



F) komisje finansowe i komisje dochodzeniowo-

F) komisje finansowe i komisje dochodzeniowo-

śledcze

śledcze



G) Interpelacje i zapytania, godzina pytań

G) Interpelacje i zapytania, godzina pytań

Parlament - kompetencje

Parlament - kompetencje



Funkcja zarządzania

Funkcja zarządzania



A) kompetencje określone przez konstytucję

A) kompetencje określone przez konstytucję

–

–

bezpieczeństwo zewnętrzne, wewnętrzne, nadzór nad

bezpieczeństwo zewnętrzne, wewnętrzne, nadzór nad

administracją i wymiarem sprawiedliwości,

administracją i wymiarem sprawiedliwości,

wypowiadanie wojny i ogłaszanie pokoju, uchwalanie

wypowiadanie wojny i ogłaszanie pokoju, uchwalanie

budżetu, rezolucje i postulaty

budżetu, rezolucje i postulaty



B) kompetencje związane z wymiarem sprawiedliwości

B) kompetencje związane z wymiarem sprawiedliwości

– spory kompetencyjne, rozpatrywanie skarg na

– spory kompetencyjne, rozpatrywanie skarg na

orzeczenia rządu, rozstrzyganie o ważności inicjatywy

orzeczenia rządu, rozstrzyganie o ważności inicjatywy

ludowej, prawo łaski

ludowej, prawo łaski



C) współdziałanie w mechanizmie państwa

C) współdziałanie w mechanizmie państwa

federalnego

federalnego

– sprawowanie nadzoru nad relacjami

– sprawowanie nadzoru nad relacjami

Federacja – kantony, gwarantowanie konstytucji

Federacja – kantony, gwarantowanie konstytucji

kantonalnych, zatwierdzanie zmian terytorialnych,

kantonalnych, zatwierdzanie zmian terytorialnych,

wyrażanie zgody na umowy między kantonami

wyrażanie zgody na umowy między kantonami

Prezydent

Prezydent



Wybrany przez Zgromadzenie Narodowe

Wybrany przez Zgromadzenie Narodowe

„przewodniczący Rady Federalnej”

„przewodniczący Rady Federalnej”



Wybierany corocznie, zwyczajowo wybierani

Wybierany corocznie, zwyczajowo wybierani

są kolejno wszyscy członkowie rządu

są kolejno wszyscy członkowie rządu



Spełnia raczej czynności czysto protokolarne

Spełnia raczej czynności czysto protokolarne



Przewodniczy Radzie Federalnej

Przewodniczy Radzie Federalnej



Reprezentuje państwo na zewnątrz oraz w

Reprezentuje państwo na zewnątrz oraz w

stosunkach wewnętrznych

stosunkach wewnętrznych



Nie przestaje być nadal szefem kierowanego

Nie przestaje być nadal szefem kierowanego

przez siebie Departamentu Federalnego

przez siebie Departamentu Federalnego

Rząd

Rząd



Siedmioosobowa Rada Federalna (od 1848 r.)

Siedmioosobowa Rada Federalna (od 1848 r.)



Realizacja ustaw i uchwał parlamentu

Realizacja ustaw i uchwał parlamentu



Działalność samoistna o charakterze

Działalność samoistna o charakterze

kierowniczym (ustalanie polityki państwa,

kierowniczym (ustalanie polityki państwa,

kierowanie rozwiązywaniem spraw

kierowanie rozwiązywaniem spraw

publicznych)

publicznych)



Wybierana przez Zgromadzenie Narodowe

Wybierana przez Zgromadzenie Narodowe

na początku każdej nowej kadencji

na początku każdej nowej kadencji

parlamentu spoza jej członków (zasada

parlamentu spoza jej członków (zasada

niepołączalności mandatów)

niepołączalności mandatów)



Brak odpowiedzialności politycznej rządu

Brak odpowiedzialności politycznej rządu

przed parlamentem

przed parlamentem

Rząd

Rząd



W praktyce:

W praktyce:



A) muszą zostać wybrani przedstawiciele

A) muszą zostać wybrani przedstawiciele

czterech największych partii

czterech największych partii



B) muszą w rządzie zasiadać reprezentanci

B) muszą w rządzie zasiadać reprezentanci

głównych grup językowych

głównych grup językowych



C) wybierani zostają przedstawiciele trzech

C) wybierani zostają przedstawiciele trzech

najludniejszych kantonów

najludniejszych kantonów



D) przedstawiciele grup wyznaniowych

D) przedstawiciele grup wyznaniowych



E) wybiera się dotychczasowych

E) wybiera się dotychczasowych

ministrów

ministrów

Rząd - kompetencje

Rząd - kompetencje



A) akty kierownictwa politycznego w sferze

A) akty kierownictwa politycznego w sferze

administracyjnej (sprawy zagraniczne,

administracyjnej (sprawy zagraniczne,

bezpieczeństwo wewnętrzne, zewnętrzne)

bezpieczeństwo wewnętrzne, zewnętrzne)



B) kompetencje administracyjne

B) kompetencje administracyjne



C) kompetencje wykonawcze

C) kompetencje wykonawcze



D) kompetencje prawodawcze

D) kompetencje prawodawcze



E) inicjatywa ustawodawcza, opiniowanie

E) inicjatywa ustawodawcza, opiniowanie

projektów ustaw, określanie daty wejścia ustawy w

projektów ustaw, określanie daty wejścia ustawy w

życie, przedkładanie projektu budżetu,

życie, przedkładanie projektu budżetu,

przedkładanie umów międzynarodowych

przedkładanie umów międzynarodowych



F) uprawnienia nadzorcze

F) uprawnienia nadzorcze



G) kompetencje kreacyjne

G) kompetencje kreacyjne

Sądownictwo

Sądownictwo

konstytucyjne

konstytucyjne



Trybunał Federalny - 39 sędziów

Trybunał Federalny - 39 sędziów

wybieranych przez Zgromadzenie Federalne

wybieranych przez Zgromadzenie Federalne

na sześcioletnią kadencję

na sześcioletnią kadencję



Rozpatrywanie skarg konstytucyjnych

Rozpatrywanie skarg konstytucyjnych



Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych

Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych

między Federacją a kantonami sporów

między Federacją a kantonami sporów

publiczno-prawnych między kantonami

publiczno-prawnych między kantonami



Rozpatrywanie skarg o naruszenie umów

Rozpatrywanie skarg o naruszenie umów

międzynarodowych

międzynarodowych



Rozpatrywanie skarg gmin o naruszenie

Rozpatrywanie skarg gmin o naruszenie

przez inne władze ich autonomii bądź

przez inne władze ich autonomii bądź

przywilejów

przywilejów

System partyjny

System partyjny



System wielopartyjny zintegrowany (80%-90%

System wielopartyjny zintegrowany (80%-90%

mandatów przypada ciągle tym samym

mandatów przypada ciągle tym samym

czterem największym partiom – „system

czterem największym partiom – „system

paropartyjny”

paropartyjny”



Od 1959 r. istnieje stabilna koalicja czterech

Od 1959 r. istnieje stabilna koalicja czterech

partii tworzących Radę Federalną: Partia

partii tworzących Radę Federalną: Partia

Radykalno-Demokratyczna, Chrześcijańsko-

Radykalno-Demokratyczna, Chrześcijańsko-

Demokratyczna Partia Ludowa,

Demokratyczna Partia Ludowa,

Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii,

Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii,

Szwajcarska Partia Ludowa

Szwajcarska Partia Ludowa



Działając wspólnie są w stanie przeprowadzić

Działając wspólnie są w stanie przeprowadzić

swoje projekty w referendach

swoje projekty w referendach