Wstęp do
immunohematologii

Wstęp do
immunohematologii

Dr Barbara
Szkudlińska

Skład krwi

Skład krwi

Plazma

(55% )

Komórki krwi

(45% )

Pełna krew

Krwinki

czerwone

Płytki

10% Substancje

rozpuszczalne

90 % Woda

Granulocy
ty i
monocyty

Limfocyty

Krwinki białe

Układy grupowe krwi

Układy grupowe krwi

•

Znane są różne układy grupowe antygenów

Znane są różne układy grupowe antygenów

krwinkowych. Najważniejsze z nich - z

krwinkowych. Najważniejsze z nich - z

punktu widzenia problemów związanych z

punktu widzenia problemów związanych z

leczeniem krwią lub jej preparatami - są

leczeniem krwią lub jej preparatami - są

antygeny układu grupowego AB0 i Rh.

antygeny układu grupowego AB0 i Rh.

Dlatego rutynowe oznaczanie grupy krwi

Dlatego rutynowe oznaczanie grupy krwi

dotyczy układu grupowego AB0 i Rh

dotyczy układu grupowego AB0 i Rh

•

Antygeny pozostałych układów grupowych

Antygeny pozostałych układów grupowych

(np. MNSs, Kell, Kidd, Duffy) są

(np. MNSs, Kell, Kidd, Duffy) są

oznaczane w przypadkach szczególnych,

oznaczane w przypadkach szczególnych,

związanych z przetaczaniem krwi lub jej

związanych z przetaczaniem krwi lub jej

preparatów oraz dla celów hemogenetyki

preparatów oraz dla celów hemogenetyki

sądowej

sądowej

Grupy Krwi AB0

•

Grupa krwi zależy od obecności antygenów grupowych na

Grupa krwi zależy od obecności antygenów grupowych na

erytrocytach

erytrocytach

•

Antygeny AB0 są glikoproteinami

Antygeny AB0 są glikoproteinami

•

Z częścią białkową łączy się bezpośrednio reszta

Z częścią białkową łączy się bezpośrednio reszta

N-

N-

acetyloglukozaminy

acetyloglukozaminy

Z 4. atomem tejże N-acetyloglukozaminy

Z 4. atomem tejże N-acetyloglukozaminy

połączona jest terminalna galaktoza . Ta zaś z kolei drugim

połączona jest terminalna galaktoza . Ta zaś z kolei drugim

atomem C łączy się z

atomem C łączy się z

fukozą

fukozą

(dokładniej jest to α-L-fukoza),

(dokładniej jest to α-L-fukoza),

•

Te trzy reszty cukrowe razem z częścią

Te trzy reszty cukrowe razem z częścią

białkową tworzą

białkową tworzą

substancję grupową grupy 0

substancję grupową grupy 0

(antygen H),

(antygen H),

będącą substratem dla

będącą substratem dla

substancji grupowych grup A i B.

substancji grupowych grup A i B.

•

Substancje grupowe grup A i B tworzone są przez dołączenie

Substancje grupowe grup A i B tworzone są przez dołączenie

do 3. atomu C terminalnej galaktozy odpowiednio

do 3. atomu C terminalnej galaktozy odpowiednio

N-

N-

acetylogalaktozaminy

acetylogalaktozaminy

albo galaktozy

albo galaktozy

–

Krwinki grupy A mają antygeny

Krwinki grupy A mają antygeny

A

A

–

Krwinki grupy B mają antygeny

Krwinki grupy B mają antygeny

B

B

–

Krwinki grupy AB mają antygeny

Krwinki grupy AB mają antygeny

A i B

A i B

–

Krwinki grupy 0 nie mają antygenów

Krwinki grupy 0 nie mają antygenów

Wspólny

Wspólny

antygen

antygen

H

H

GlcNAc

GlcNAc

Gal

Gal

Fuc

Fuc

Genetyka AB0

Genetyka AB0

• Ekspresja antygenów układu grupowego ABO kodowana jest przez

trzy grupy genów zlokalizowane w trzech osobnych loci:

Hh,

Sese i ABO.

•

Gen Hh

(GenBank DQ092446; ENSEMBL ENSG00000174951)

znajduje się u człowieka na 19 chromosomie (19q13.3). Gen ten
koduje a-1,2-L-fukozylotransferazę (FUT1), enzym katalizujący
przyłączenie fukozy do galaktozy ,w wyniku czego powstaje antygen
H , będący prekursorem antygenów A i B na erytrocytach.

•

Gen Sese

(GenBank DQ321371; ENSEMBLENSG00000176920)

znajduje się równieżna chromosomie 19 i koduje a-1,2-L-
fukozylotransferazę, ale enzym nazywany jest FUT2 i katalizuje
powstawanie antygenu H w tkankach innych niż krew (głównie w
nabłonkach) ślinie oraz płynach ustrojowych.

Genetyka AB0

Genetyka AB0

•Cztery fenotypy determinowane są przez trzy
allele:

IA, IB, i.

IA, IB, i.

•

Geny IA lub IB z długiego ramienia 9-go

Geny IA lub IB z długiego ramienia 9-go

chromosomu (

chromosomu (

locus

locus

9q34) kodują enzymy -

9q34) kodują enzymy -

glikozylotransferazy

glikozylotransferazy

odpowiedzialne za

odpowiedzialne za

przeniesienie reszty galaktozy (B) lub N-

przeniesienie reszty galaktozy (B) lub N-

acetylogalaktozaminy (A) na cząsteczkę substancji

acetylogalaktozaminy (A) na cząsteczkę substancji

grupowej grupy 0 (antygenu H) – łączą one

grupowej grupy 0 (antygenu H) – łączą one

wspomniane reszty cukrowe, tworząc wiązanie O-

wspomniane reszty cukrowe, tworząc wiązanie O-

glikozydowe.

glikozydowe.

•

Gdy nie występują, połączenie nie następuje i

Gdy nie występują, połączenie nie następuje i

krew ma grupę 0.

krew ma grupę 0.

•

i

i – allel defektywny -

A

A

antygen

antygen

A

A

GalNAc

GalNAc

Gal

Gal

Fuc

Fuc

GlcNAc

GlcNAc

antygen

antygen

B

B

B

B

Fuc

Fuc

Gal

Gal

Gal

Gal

GlcNAc

GlcNAc

Antygeny

Antygeny

grupowe

grupowe

ABO

ABO

GalNAc (N-acetylogalaktozoamina)
GlcNAc ( n-acetyloglukoaoamina
Gal (galaktoza)
Fuc -fukoza

antygen

antygen

B

B

Wspólny

Wspólny

antygen

antygen

H

H

GlcNAc

GlcNAc

Gal

Gal

Fuc

Fuc

H

H

B

B

A

A

antygen

antygen

A

A

Fuc

Fuc

Gal

Gal

Gal

Gal

GlcNAc

GlcNAc

GalNAc

GalNAc

Gal

Gal

Fuc

Fuc

GlcNAc

GlcNAc

Krwinki czerwone

poszczególnych typów

Ekspresja reszt

węglowodanowych

Fenomen bombajski,

Fenomen bombajski,

fenotyp

fenotyp

Bombay

Bombay

•

–

–

występowanie

występowanie

grupy krwi

grupy krwi

0 (układ AB0) u osób

0 (układ AB0) u osób

mających geny odpowiedzialne za powstawanie grup A i

mających geny odpowiedzialne za powstawanie grup A i

B. Pomimo wystąpienia genów oznaczanych zwykle jako

B. Pomimo wystąpienia genów oznaczanych zwykle jako

IA lub IB

IA lub IB

krew

krew

w kontakcie z surowicami wzorcowymi

w kontakcie z surowicami wzorcowymi

(służącymi do ustalania grupy krwi) nie ulega

(służącymi do ustalania grupy krwi) nie ulega

aglutynacji

aglutynacji

.

.

•

Oprócz występujących zazwyczaj w osoczu osób z grupą

Oprócz występujących zazwyczaj w osoczu osób z grupą

krwi 0 przeciwciał anty-A i anty-B, w opisywanym

krwi 0 przeciwciał anty-A i anty-B, w opisywanym

fenotypie

fenotypie

występują jeszcze przeciwciała anty-H.

występują jeszcze przeciwciała anty-H.

•

Fenotyp opisał w 1952 roku dr Y. M. Bhende, pracujący

Fenotyp opisał w 1952 roku dr Y. M. Bhende, pracujący

w Bombaju, a większość pacjentów u których

w Bombaju, a większość pacjentów u których

zidentyfikowano ten niezwykle rzadki fenotyp pochodzi z

zidentyfikowano ten niezwykle rzadki fenotyp pochodzi z

Indii i wyspy Reunion na Oceanie Indyjskim; stąd nazwa

Indii i wyspy Reunion na Oceanie Indyjskim; stąd nazwa

Schemat przedstawiający molekularne podłoże fenomenu
bombajskiego. Red blood cell – erytrocyt; N-acetyl galactozamine –
N-acetylogalaktozamina; N-acetyl-glucosamine – N-
acetyloglukozamina; h antigen – antygen h; fucose – fukoza;
galactose – galaktoza

Brak
fukozy

Allele od

matki

Allele od

ojca

Genotyp

Grupa krwi

A

A

AA

A

A

B

AB

AB

A

O

AO

A

B

A

AB

AB

B

B

BB

B

B

O

BO

B

O

O

OO

O

Dziedziczenie grup krwi

Dziedziczenie grup krwi

Grupy krwi ABO

Grupy krwi ABO

Potencjalni dawcy krwi

Potencjalni dawcy krwi

Potencjalni dawcy

Biorcy

uniwersaln
y

uniwersaln
y

Aglutynacja. A.) Jeżeli krwinki z antygenem A dodamy do krwi zawierającej
przeciwciała antyA B.) przeciwciała reagują z antygenem tworzac zlepy
(aglutynacja) C.) Niezaglutynowana krew. D.) Zaglutynowana
krew.

Aglutynacja krwinek

Aglutynacja krwinek

Przeciwciała IgM

(aglutynacja)

Aglutynacja krwinek

Aglutynacja krwinek

czerwonych

czerwonych

Antygeny grupowe.

Oznaczanie grup krwi

Oznaczanie grup krwi

Grupy krwi ABO

Grupy krwi ABO

Antyge
nA

Antyge
nB

Ag A i Ag
B

Brak A i
B

Ab anty
B

Ab anty
A

Brak Ab
anty A i B

Ab anty A i
anty B

Krwinka

Czerwon
a

Surowi
ca

Grupa
A

Grupa
B

Grupa
AB

Grupa
0

Oznaczanie grup krwi

Oznaczanie grup krwi

❋

Ocena erytrocytów

Ocena erytrocytów



Do przepłukanych krwinek

Do przepłukanych krwinek

badanych dodajemy:

badanych dodajemy:

–

Mono

Mono

k

k

lonal

lonal

ne Ab

ne Ab

Ant

Ant

y

y

-A

-A

–

Mono

Mono

k

k

lonal

lonal

neAb

neAb

Ant

Ant

y

y

-B

-B

–

Monoklonalne Ab Anty A +B

Monoklonalne Ab Anty A +B

•

Dodatni wynik -

Dodatni wynik -

aglutynacja

aglutynacja

❋

Odwrócone

Odwrócone

oznaczanie

oznaczanie



Do badanej surowicy

Do badanej surowicy

dodajemy:

dodajemy:

–

Krwinki wzorcowe

Krwinki wzorcowe

A

A

1

1

–

Krwinki wzorcowe

Krwinki wzorcowe

B

B

–

Krwinki wzorcowe

Krwinki wzorcowe

O

O

–

?

?

Krwinki wzorcowe

Krwinki wzorcowe

A

A

2

2

•

Rea

Rea

kcja może być

kcja może być

słabsza niż przy

słabsza niż przy

ocenie erytrocytów

ocenie erytrocytów

.

.

Podstawowy test

Podstawowy test

Ocena

Ocena

antygenów ABO

antygenów ABO

obecnych na

obecnych na

krwinkach czerwonych pacjenta z

krwinkach czerwonych pacjenta z

zastosowaniem

zastosowaniem

surowic

surowic

diagnostycznych.

diagnostycznych.

Odwrócony test

Odwrócony test

Ocena

Ocena

przeciwciał ABO

przeciwciał ABO

obecnych w

obecnych w

surowicy pacjenta przy użyciu

surowicy pacjenta przy użyciu

diagnostycznych krwinek czerwonych

diagnostycznych krwinek czerwonych

Układ AB0 i Rh

Układ AB0 i Rh

•

Częstości występowania w Polsce

Częstości występowania w Polsce

antygenów układu AB0:

antygenów układu AB0:

–

A - 37.06 %

A - 37.06 %

–

B - 18.52 %

B - 18.52 %

–

AB - 7.6 %

AB - 7.6 %

–

0 - 36.66 %

0 - 36.66 %

•

Układu Rh:

Układu Rh:

–

Rh (+) ok. 85 %

Rh (+) ok. 85 %

–

Rh (-) 15 %

Rh (-) 15 %

Grupy Krwi

Grupy Krwi

Izohemaglutyniny anty

Izohemaglutyniny anty

ABO

ABO

•

Zaliczane do tzw. przeciwciał naturalnych.

Zaliczane do tzw. przeciwciał naturalnych.

•

Należą do klasy IgM.

Należą do klasy IgM.

•

Powstawanie przeciwciał anty ABO:

Powstawanie przeciwciał anty ABO:

hipotezy:

hipotezy:

–

powstawanie przeciwciał ABO.powoduje

powstawanie przeciwciał ABO.powoduje

odpowiedź immunologiczna po

odpowiedź immunologiczna po

ekspozycji

ekspozycji

w dzieciństwie na antygeny

w dzieciństwie na antygeny

środowiskowe

środowiskowe

–

na bakteryjne ściany komórkowe

na bakteryjne ściany komórkowe

(saprofity i komensale) podobne do

(saprofity i komensale) podobne do

antygenów A i B.

antygenów A i B.

–

Powstają między 4 a 6 miesiącem życia

Powstają między 4 a 6 miesiącem życia

Układ Rh

Układ Rh

•

Opisany przez Landsteinera i

Opisany przez Landsteinera i

Wienera w 1940r

Wienera w 1940r

•

Układ

Układ

R

R

h

h

jest kompleksem

jest kompleksem

ponad 45 białkowych antygenów.

ponad 45 białkowych antygenów.

•

Odkryty został

Odkryty został

podczas prac z

podczas prac z

małpami Rezus

małpami Rezus

(

(

Rhesus

Rhesus

)

)

•

Jest nieglikozylowanym

Jest nieglikozylowanym

hydrofobowym białkowym

hydrofobowym białkowym

antygenem (32 kDa)

antygenem (32 kDa)

•

Geny Rh zlokalizowane są na

Geny Rh zlokalizowane są na

krótszym ramieniu chromozomu

krótszym ramieniu chromozomu

1

1

Nomenklatura

Nomenklatura

•

Fisher Race

Fisher Race

–

Istnieją 3 ściśle połaczone allele

Istnieją 3 ściśle połaczone allele

-

-

D d, C c, E e

D d, C c, E e

–

Każdy gen (z wyjątkiem d, który jest

Każdy gen (z wyjątkiem d, który jest

amorficzny) odpowiada za produkcją jednego

amorficzny) odpowiada za produkcją jednego

antygenu

antygenu

–

Immunogenność antygenów :

Immunogenność antygenów :

•

D > c > E > C > e

D > c > E > C > e

–

O dodatnim lub ujemnym Rh decydują allele

O dodatnim lub ujemnym Rh decydują allele

Dd

Dd

–

Osoby

Osoby

Dd, dD, DD

Dd, dD, DD

,

,

są

są

Rh(D)

Rh(D)

dodatnie

dodatnie

–

Tylko osoby

Tylko osoby

dd

dd

są

są

Rh(D)

Rh(D)

ujemne

ujemne

Nomenklatura w systemie

Fishera

Haplotyp

System
Fishera

CDe

R1

cDE

R2

CDE

Rz

cDe

Ro

Cde

r'

cdE

r"

CdE

Ry

cde

r

 

Częstość występowania

genotypów

• DCe (R1) 0.42
• dce (r)

0.37

• DcE (R2) 0.14
• Dce (R0) 0.04
• dCe (r’) 0.02
• dcE (r”)

0.01

• DCE (Rz) <0.01
• dCE(r

y

)

<0.01

Dziedziczenie genów Rh

Dziedziczenie genów Rh

•

Te

Te

oria dziedzic

oria dziedzic

zenia

zenia

Fisher-Race

Fisher-Race

•

Antygeny Rh

Antygeny Rh

są kodowane

są kodowane

przez trzy

przez trzy

dokładnie połączone allel

dokładnie połączone allel

e

e

C albo c, D

C albo c, D

albo d

albo d

i

i

E albo e.

E albo e.

•

Dziedziczymy t

Dziedziczymy t

e

e

gen

gen

y łącznie po

y łącznie po

trz

trz

y

y

od każdego rodzica

od każdego rodzica

•

Wiodącą kombinacją

Wiodącą kombinacją

jest CDe / cde

jest CDe / cde

•

Inne osoby mają połączenia cDE, cde,

Inne osoby mają połączenia cDE, cde,

Cde, cdE

Cde, cdE

Przeciwciała anty Rh

Przeciwciała anty Rh

•

Są przeciwciałami odpornościowymi

Są przeciwciałami odpornościowymi

•

Należą do klasy IgG ( IgG1 i IgG3)

Należą do klasy IgG ( IgG1 i IgG3)

•

Bardzo słabo wiążą dopełniacz

Bardzo słabo wiążą dopełniacz

•

Destrukcja krwinek przez Ab anty-Rh jest

Destrukcja krwinek przez Ab anty-Rh jest

zewnątrz naczyniowa.

zewnątrz naczyniowa.

Występowanie antygenu

Występowanie antygenu

Rh(D)

Rh(D)

Popula

Popula

cja

cja

Rh(D)

Rh(D)

+

+

Rh(D)

Rh(D)

-

-

Kaukaska

Kaukaska

86%

86%

14%

14%

Afro-

Afro-

Amerykańsk

Amerykańsk

a

a

95%

95%

5%

5%

Oriental

Oriental

na

na

>99%

>99%

<1%

<1%

1. Zimne przeciwciała -

reagują z krwinkami w
temp. poniżej 37st.C i w
temp. 4 st C

2. Dobrze aglutynują krwinki

3. Dobrze aktywują

dopełniacz

4. Pentamery

5. ABO, Ii, Lewis, MN, & P

1. Ciepłe przeciwciała –

reagują z krwinkami
najlepiej w temp.37 st.
C

2. Nie powodują

aglutynacji krwinek

3. Słabo aktywują

dopełniacz

4. Monomery

5. Rh, Kell, Kidd, Duffy,

and Ss

Przeciwciał
a IgG

Przeciwciała
IgM

Testy Przedtransfuzyjne

Testy Przedtransfuzyjne

•

“

“

TYP

TYP

OWE”

OWE”

–

–

Ocena

Ocena

ABO

ABO

i

i

Rh

Rh

krwinek pacjenta

krwinek pacjenta

•

“

“

SCREEN” –

SCREEN” –

wykrywaniei identyfikacja

wykrywaniei identyfikacja

dodatkowych (odpornościowych) przeciwciał

dodatkowych (odpornościowych) przeciwciał

przeciwkrwinkowych w surowicy pacjenta

przeciwkrwinkowych w surowicy pacjenta

(pośredni test antyglobulinowy.)

(pośredni test antyglobulinowy.)

•

“

“

CROSSMATCH” –

CROSSMATCH” –

przeprowadzenie testu zgodności

przeprowadzenie testu zgodności

między surowicą pacjenta i krwinkami dawcy.

między surowicą pacjenta i krwinkami dawcy.

•

BEZPOŚREDNI TEST ANTYGLOBULINOWY

BEZPOŚREDNI TEST ANTYGLOBULINOWY

–(test

–(test

Coombs

Coombs

a pośredni

a pośredni

)

)

-Wykrywa przeciwciała

-Wykrywa przeciwciała

połączone z erytrocytami in vivo.

połączone z erytrocytami in vivo.

Patologiczne reakcje

Patologiczne reakcje

związane z grupami krwi

związane z grupami krwi

•

Choroba hemolityczna noworodków

Choroba hemolityczna noworodków

–

Rh- m

Rh- m

atka

atka

x Rh+

x Rh+

ojciec

ojciec

–

Pierwsza ciąża

Pierwsza ciąża

•

Może nastąpić uczulenie matki antygenem

Może nastąpić uczulenie matki antygenem

Rh+ płodu

Rh+ płodu

•

Uczulona matka wytwarza przeciwciała

Uczulona matka wytwarza przeciwciała

IgG przeciwko krwinkom Rh+ płodu.

IgG przeciwko krwinkom Rh+ płodu.

–

Druga ciąża

Druga ciąża

•

Przeciwciała przechodzą przez łożysko i

Przeciwciała przechodzą przez łożysko i

opłaszczają krwinki Rh+ płodu

opłaszczają krwinki Rh+ płodu

•

Uczulone krwinki są niszczone w reakcji

Uczulone krwinki są niszczone w reakcji

ADCC, fagocytowane i niszczone przez

ADCC, fagocytowane i niszczone przez

wiązanie dopełniacza.

wiązanie dopełniacza.

Choroba hemolityczna

Choroba hemolityczna

noworodków

noworodków

Profilaktyka konfliktu serologicznego Rh

•

Reakcje potransfuzyjne

Reakcje potransfuzyjne

–

Przetoczone krwinki dawcy są atakowane

Przetoczone krwinki dawcy są atakowane

przez przeciwciała biorcy

przez przeciwciała biorcy

•

Autoimmunologiczne anemie

Autoimmunologiczne anemie

hemolityczne

hemolityczne

–

Mediowane ciepłymi przeciwciałami

Mediowane ciepłymi przeciwciałami

–

Mediowane zimnymi przeciwciałami

Mediowane zimnymi przeciwciałami

•

Polekowe anemie hemolityczne

Polekowe anemie hemolityczne

Patologiczne reakcje

Patologiczne reakcje

związane z grupami

związane z grupami

krwi

krwi

Reakcje

Reakcje

potransfuzyjne

potransfuzyjne

Główne przyczyny śmierci

Główne przyczyny śmierci

związanej z transfuzją krwi

związanej z transfuzją krwi

1.

1.

Niewłaściwa identyfikacja próbki

Niewłaściwa identyfikacja próbki

krwi

krwi

2.

2.

Niewłaściwa identyfikacja pacjenta

Niewłaściwa identyfikacja pacjenta

3.

3.

Błąd identyfikacji przeciwciał.

Błąd identyfikacji przeciwciał.

4.

4.

Błąd w procedurze

Błąd w procedurze

Crossmatch

Crossmatch

•

Większość patologicznych reakcji

Większość patologicznych reakcji

potransfuzyjnych jest wynikiem

potransfuzyjnych jest wynikiem

ludzkiego błędu.

ludzkiego błędu.

Autoimmun

Autoimmun

ologiczne

ologiczne

Anemie Hemolityczne

Anemie Hemolityczne

•

Ciepłe przeciwciała

Ciepłe przeciwciała

(IgG)

(IgG)

–

Pierwotne

Pierwotne

45%

45%

–

Wtórne

Wtórne

40%

40%

•

Choroby limfoproliferacyjne

Choroby limfoproliferacyjne

•

Choroby tkanki łącznej

Choroby tkanki łącznej

•

Choroby infekcyjne

Choroby infekcyjne

–

Indukowane lekami

Indukowane lekami

15%

15%

•

Niszczą erytrocyty wiążąc się z receptorami FcR

Niszczą erytrocyty wiążąc się z receptorami FcR

monocytów i makrofagów co stymuluje fagocytozę i lizę .

monocytów i makrofagów co stymuluje fagocytozę i lizę .

•

Rzadko następuje niszczenie erytrocytów przy udziale

Rzadko następuje niszczenie erytrocytów przy udziale

dopełniacza

dopełniacza

•

Sekwestracja erytrocytów następuje głównie w

Sekwestracja erytrocytów następuje głównie w

śledzionie

śledzionie

Choroby związane z

Choroby związane z

zimnymi przeciwciałami

zimnymi przeciwciałami

•

Patogeniczne przeciwciala są klasy

Patogeniczne przeciwciala są klasy

IgM

IgM

,

,

mogące wiązać się z krwinkami w niskich

mogące wiązać się z krwinkami w niskich

temperaturach

temperaturach

,

,

i potem wiązać dopełniacz.

i potem wiązać dopełniacz.

•

Kiedy krwinki powracają do ciepłych miejsc,

Kiedy krwinki powracają do ciepłych miejsc,

IgM odłączają się.

IgM odłączają się.

•

Opłaszczone dopełniaczem krwinki ulegają

Opłaszczone dopełniaczem krwinki ulegają

lizie w naczyniach

lizie w naczyniach

(

(

hemoliza

hemoliza

wewnątrznaczyniowa.)

wewnątrznaczyniowa.)

•

Alternatywnie – opłaszczone dopełniaczem

Alternatywnie – opłaszczone dopełniaczem

krwinki mogą być fagocytowane przez

krwinki mogą być fagocytowane przez

makrofagi w śledzionie

makrofagi w śledzionie

( zewnątrznaczyniowa hemoliza).

( zewnątrznaczyniowa hemoliza).

Choroba związana z

Choroba związana z

zimnymi aglutyninami

zimnymi aglutyninami

•

W niskiej temperaturze (poniżej

W niskiej temperaturze (poniżej

30 st.C) IgM mogą aglutynować

30 st.C) IgM mogą aglutynować

krwinki czerwone.

krwinki czerwone.

•

Wiążą się z antygenem I obecnym

Wiążą się z antygenem I obecnym

na wszystkich erytrocytach

na wszystkich erytrocytach

•

Zlepy krwinek nie przechodą przez

Zlepy krwinek nie przechodą przez

mikronaczynia, doprowadzają do

mikronaczynia, doprowadzają do

sinicy i niedokrwienia kończyn

sinicy i niedokrwienia kończyn

•

W rozmazie widoczna jest

W rozmazie widoczna jest

aglutynacja krwinek czerwonych

aglutynacja krwinek czerwonych

Autoimmunologiczna anemia

Autoimmunologiczna anemia

hemolityczna

hemolityczna

Erytrocyty + autoprzeciwciała

przeciwkrwinkowe

Opłaszczone Ab erytrocyty
wiążą się z receptorem FcR
na fagocytach

Fagocytoza i destrukcja
erytrocytów

Aktywacja dopełniacza

Liza i destrukcja
erytrocytów

Penicylina

Penicylina wiąże i
inaktywuje bakteryjne
transpeptydazy

Penicylina wiążę się i

modyfikuje białka

erytrocytów - powstają

nowe obce epitopy

Figure 10-27

Figure 10-27

Figure 10-28

Figure 10-28

Przeciwciała przeciw-penicylinowe
wiążą się do zmodyfikowanych
białek krwinkowych

Aktywacja

dopełniacza

Fagocytoza

opłaszczonych

Ab i

C

krwinek

Potencjał Zeta

Potencjał Zeta

–

Powierzchnia wielu cząsteczek posiada ładunek elektryczny

Powierzchnia wielu cząsteczek posiada ładunek elektryczny

–

Ujemny ładunek erytrocytów spowodowany jest kwasem

Ujemny ładunek erytrocytów spowodowany jest kwasem

sialowym

sialowym

–

Zawieszenie krwinek w NaCl daje potencjał elektryczny który:

Zawieszenie krwinek w NaCl daje potencjał elektryczny który:

•

Zapobiega zlepianiu komórek ( ładunki jednoimienne

Zapobiega zlepianiu komórek ( ładunki jednoimienne

odpychają się).

odpychają się).

•

Zmienia zdolność do aglutynacji przez przeciwciała

Zmienia zdolność do aglutynacji przez przeciwciała

IgG.

IgG.

–

Odleglość pomiędzy ramionami Fab nie wystarcza aby

Odleglość pomiędzy ramionami Fab nie wystarcza aby

połączyć dwie krwinki odpychane od siebie potencjałem

połączyć dwie krwinki odpychane od siebie potencjałem

zeta.

zeta.

–

Takie przeciwciala nazywane są w hematologii –

Takie przeciwciala nazywane są w hematologii –

niekompletnymi

niekompletnymi

•

IgM

IgM

może aglutynować ponieważ jest dużym

może aglutynować ponieważ jest dużym

pentamerem.

pentamerem.

Potencjał Zeta

Potencjał Zeta

IgG

IgM

Odczyn Coombsa

Odczyn Coombsa

•

Odczyn Coombsa

Odczyn Coombsa

(1950) –

(1950) –

metoda

metoda

omijająca efekt potencjału zeta.

omijająca efekt potencjału zeta.

–

Opracowany przez

Opracowany przez

Coombs

Coombs

a

a

, Mourant

, Mourant

a i

a i

Race

Race

–

Wykrywa nieaglutynujące przeciwciała

Wykrywa nieaglutynujące przeciwciała

IgG i bialka dopełniacza związane z

IgG i bialka dopełniacza związane z

powierzchniowymi antygenami erytrocyta.

powierzchniowymi antygenami erytrocyta.

–

W wyniku reakcji z odczynnikiem

W wyniku reakcji z odczynnikiem

Coombsa – przeciwciałami anty IgG

Coombsa – przeciwciałami anty IgG

-występuje widoczna gołym okiem

-występuje widoczna gołym okiem

aglutynacja.

aglutynacja.

Odczyn antyglobulinowy

Odczyn antyglobulinowy

Coombsa

Coombsa

•

bezpośredni odczyn Coombsa

bezpośredni odczyn Coombsa

–

Wykrywa przeciwciała na

Wykrywa przeciwciała na

erytrocytach

erytrocytach

+

Krwinki pacjenta

Surowica

Antyglobulinowa

(anty IgG, antyC3d)

AGLUTYNACJA

•

Odczyn Coombsa pośredni

Odczyn Coombsa pośredni

–

Wykrywa anty- erytrocytowe przeciwciała w

Wykrywa anty- erytrocytowe przeciwciała w

surowicy.

surowicy.

Surowica

pacjenta

Krwinki
wzorcowe Rh+

+

Etap 1

+

Surowica

Antyglobulinowa

(anty IgG)

Etap 2

Odczyn antyglobulinowy

Odczyn antyglobulinowy

Coombsa

Coombsa

Odczynnik Coombsa

(anty-globulina lub anty C3)

Erytrocyty pacjenta

mix

aglutynacja

Brak aglutynacji

anty-

IgG

anty-IgM

anty-

C3

ujemna

kontrola

poliwalent sur.

Rozcieńczenie surowic wzorcowych

Pacjent posiada

przeciwciała

antykrwinkowe klasy

IgM

Test Coombsa stosowany w

Test Coombsa stosowany w

diagnostyce autoimmunologicznej

diagnostyce autoimmunologicznej

anemii hemolitycznej

anemii hemolitycznej

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10

11 12

A

B

C

D

E

F

G

H

Crossmatch

Crossmatch

uczulone RBC dawcy

Surowica

pacjenta

Erytrocyty

dawcy( RBC)

inkubacja

Surowica

antyglobulino

wa

Aglutynacja

uczulone RBC

dawcy

Zastosowania odczynu

Zastosowania odczynu

pośredniego Coombsa

pośredniego Coombsa

•

Reakcja krzyżowa (crossmatch) –surowica

Reakcja krzyżowa (crossmatch) –surowica

biorcy jest inkubowana z krwinkami dawcy .

biorcy jest inkubowana z krwinkami dawcy .

•

Wykrywanie przeciwciał – surowica pacjenta

Wykrywanie przeciwciał – surowica pacjenta

jest inkubowana z krwinkami gr O .(np. anty

jest inkubowana z krwinkami gr O .(np. anty

Rh)

Rh)

•

Identyfikacja przeciwciał – surowica

Identyfikacja przeciwciał – surowica

pacjenta jest inkubowana z panelem

pacjenta jest inkubowana z panelem

wzorcowych krwinek gr O.

wzorcowych krwinek gr O.

•

Typowanie antygenów – wzorcowa surowica

Typowanie antygenów – wzorcowa surowica

jest inkubowana z krwinkami dawcy i biorcy.

jest inkubowana z krwinkami dawcy i biorcy.

•

We wszystkich przypadkach drugim etapem

We wszystkich przypadkach drugim etapem

badania jest inkubacja z surowicą

badania jest inkubacja z surowicą

antyglobulinową i ocena aglutynacji

antyglobulinową i ocena aglutynacji

Zastosowania odczynu

Zastosowania odczynu

bezpośredniego Coombsa

bezpośredniego Coombsa

•

Choroba hemolityczna noworodków

Choroba hemolityczna noworodków

(matczyne IgG uczulają krwinki

(matczyne IgG uczulają krwinki

płodu .

płodu .

•

Anemia autoimmunohemolityczna

Anemia autoimmunohemolityczna

(AIHA ) (autoprzeciwciała IgG lub C3

(AIHA ) (autoprzeciwciała IgG lub C3

uczulają krwinki pacjenta.)

uczulają krwinki pacjenta.)

•

Polekowa anemia hemolityczna

Polekowa anemia hemolityczna

(Autoprzeciwciała IgG, przeciwciała

(Autoprzeciwciała IgG, przeciwciała

IgG przeciwlekowe lub C3 uczulają

IgG przeciwlekowe lub C3 uczulają

komórki pacjenta.)

komórki pacjenta.)

•

Hemolityczne reakcje potransfuzyjne

Hemolityczne reakcje potransfuzyjne

( Przeciwciała IgG lub C3

( Przeciwciała IgG lub C3

biorcy uczulają krwinki dawcy)

biorcy uczulają krwinki dawcy)

Inne systemy antygenów

Inne systemy antygenów

grupowych krwi

grupowych krwi

•

ABO

ABO

i

i

Rh

Rh

są najważniejszymi

są najważniejszymi

antygenami grupowymi krwi.

antygenami grupowymi krwi.

•

Inne systemy są ważne jeżeli

Inne systemy są ważne jeżeli

pacjent posiada przeciw nim

pacjent posiada przeciw nim

przeciwciała

przeciwciała

•

Ważnymi układami są

Ważnymi układami są

Kell,

Kell,

Duffy, Kidd

Duffy, Kidd

i

i

MNS

MNS

•

Przeciwciała mogą spowodować

Przeciwciała mogą spowodować

ostre reakcje potransfuzyjne

ostre reakcje potransfuzyjne

Podsumowanie: 29 systemów

grupowych krwi, 40 genów, 707

alleli.

System

Locus

Funcion Alleles

ABO

ABO

enzyme

115

Chido- Rodgers C4A, factor

7+

C4B

Colton

AQP1

channel

7

Cromer

DAF

receptor

13

Diego

SLC4A1

exchanger

78

Dombrock

DO

unknown

9

Duffy

FY

receptor

7

Gerbich (Ge)

GYPC

structure

9

GIL

AQP3

channel

2

H/h

FUT1,

enzymes

57

FUT2

I

GCN2

enzyme

8

(IGnT)

Indian (IN)

CD44

adhesion

2

JMH SEMA7A

signaling

0

Kell (with Kx)

KEL,

enzyme

67

XK

Kidd

SLC14A1

transport

8

Knops

CR1

receptor

24+

System

Locus

Function

Alleles

Landsteiner-

ICAM4

adhesion

3

Weiner

(LW)

Lewis

FUT3,

enzymes

36

FUT6,
FUT7

Lutheran

LU

adhesion

16

MNS

GYPA,

unknown

43

GYPB,
GYPE

OK

BSG

adhesion

5

P-related

A4GALT,

enzymes

27

B3GALT3

RAPH-MER2 CD151 3
Rh

RHCE,

transport

126

RHD, RHCG
RHAG, RHBG

Scianna

ERMAP

adhesion

4

Xg

XG,

adhesion

0

CD99 (MIC2)

YT

ACHE

enzyme

4