Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

wód

wód

Bhp

Bhp

Zanieczyszczenie wód to:

Zanieczyszczenie wód to:



niekorzystne zmiany właściwości

niekorzystne zmiany właściwości

fizycznych, chemicznych i

fizycznych, chemicznych i

bakteriologicznych wody spowodowane

bakteriologicznych wody spowodowane

wprowadzeniem w nadmiarze substancji

wprowadzeniem w nadmiarze substancji

nieorganicznych (stałych, płynnych i

nieorganicznych (stałych, płynnych i

gazowych), organicznych,

gazowych), organicznych,

radioaktywnych, czy wreszcie ciepła,

radioaktywnych, czy wreszcie ciepła,

które ograniczają lub uniemożliwiają

które ograniczają lub uniemożliwiają

wykorzystanie wody do picia i celów

wykorzystanie wody do picia i celów

gospodarczych.

gospodarczych.

Zanieczyszczenia wód

Zanieczyszczenia wód

mogą być:

mogą być:



naturalne - pochodzące z domieszek

naturalne - pochodzące z domieszek

zawartych w wodach powierzchniowych i

zawartych w wodach powierzchniowych i

podziemnych, np. zasolenie, zanieczyszczenie

podziemnych, np. zasolenie, zanieczyszczenie

humusem, związkami żelaza;

humusem, związkami żelaza;



sztuczne (antropogeniczne) - związane z

sztuczne (antropogeniczne) - związane z

działalnością człowieka, a pochodzące

działalnością człowieka, a pochodzące

głównie ze ścieków, a także z

głównie ze ścieków, a także z

powierzchniowych i gruntowych spływów z

powierzchniowych i gruntowych spływów z

terenów przemysłowych, rolniczych,

terenów przemysłowych, rolniczych,

składowisk odpadów komunalnych (wysypisk

składowisk odpadów komunalnych (wysypisk

śmieci).

śmieci).

Zanieczyszczenia sztuczne

Zanieczyszczenia sztuczne

dzielimy na:

dzielimy na:



biologiczne - spowodowane obecnością

biologiczne - spowodowane obecnością

drobnoustrojów, np. bakterii, wirusów,

drobnoustrojów, np. bakterii, wirusów,

glonów, grzybów, pierwotniaków i ich

glonów, grzybów, pierwotniaków i ich

toksyn;

toksyn;



chemiczne - odnoszą się do zmian składu

chemiczne - odnoszą się do zmian składu

chemicznego i odczynu (pH). Należą do

chemicznego i odczynu (pH). Należą do

nich: oleje, benzyna, smary ropa,

nich: oleje, benzyna, smary ropa,

chemiczne środki ochrony roślin -

chemiczne środki ochrony roślin -

pestycydy, nawozy sztuczne, węglowodory

pestycydy, nawozy sztuczne, węglowodory

aromatyczne, sole metali ciężkich, kwasy,

aromatyczne, sole metali ciężkich, kwasy,

zasady, fenole.

zasady, fenole.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Detergenty - są bardzo trwałe i nie

Detergenty - są bardzo trwałe i nie

ulegają biodegradacji (rozkładowi

ulegają biodegradacji (rozkładowi

pod wpływem mikroorganizmów).

pod wpływem mikroorganizmów).

Detergenty wpływają hamująco na

Detergenty wpływają hamująco na

procesy samooczyszczania się wody i

procesy samooczyszczania się wody i

działają toksycznie na organizmy

działają toksycznie na organizmy

żywe.

żywe.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Pestycydy - środki ochrony roślin,

Pestycydy - środki ochrony roślin,

owadobójcze

owadobójcze



Powodują pogarszanie stanu sanitarnego

Powodują pogarszanie stanu sanitarnego

wód podziemnych, działają toksycznie,

wód podziemnych, działają toksycznie,

naruszają procesy samooczyszczania się

naruszają procesy samooczyszczania się

wód, przyczyniają się do zjawiska

wód, przyczyniają się do zjawiska

eutrofizacji wód. Mają długi czas

eutrofizacji wód. Mają długi czas

rozpadu i zdolność kumulowania w

rozpadu i zdolność kumulowania w

środowisku.

środowisku.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Azotany – Dobrze rozpuszczają się w

Azotany – Dobrze rozpuszczają się w

wodzie.

wodzie.



Azotany są stosowane najczęściej

Azotany są stosowane najczęściej

jako nawozy sztuczne i surowce do

jako nawozy sztuczne i surowce do

produkcji materiałów wybuchowych.

produkcji materiałów wybuchowych.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Siarczany- służą do produkcji farb,

Siarczany- służą do produkcji farb,

zapraw farbiarskich, środków do

zapraw farbiarskich, środków do

konserwacji drewna, odczynników

konserwacji drewna, odczynników

chemicznych, pestycydów,

chemicznych, pestycydów,

leków( ałuny, gips, szenity, witriole).

leków( ałuny, gips, szenity, witriole).



Chlorki – są to związki chloru

Chlorki – są to związki chloru

jednowartościowego.

jednowartościowego.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Fenole - to związki aromatyczne, jedne z

Fenole - to związki aromatyczne, jedne z

najbardziej uciążliwych dla otoczenia.

najbardziej uciążliwych dla otoczenia.

Dostają się do wód wraz ze ściekami

Dostają się do wód wraz ze ściekami

komunalnymi i przemysłowymi (z

komunalnymi i przemysłowymi (z

rafinerii, wytwórni tworzyw sztucznych,

rafinerii, wytwórni tworzyw sztucznych,

koksowni, przetwórstwa drzewnego i

koksowni, przetwórstwa drzewnego i

włókna syntetycznego). Woda

włókna syntetycznego). Woda

zanieczyszczona fenolami ma odrażający

zanieczyszczona fenolami ma odrażający

smak, a ryby w niej żyjące nie nadają się

smak, a ryby w niej żyjące nie nadają się

do spożycia. Są to substancje toksyczne i

do spożycia. Są to substancje toksyczne i

wywołujące oparzenia skóry.

wywołujące oparzenia skóry.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Węglowodory aromatyczne - do wód

Węglowodory aromatyczne - do wód

powierzchniowych dostają się ze

powierzchniowych dostają się ze

ściekami z koksowni, z gazami i

ściekami z koksowni, z gazami i

rozpuszczalnikami. Pochodzą głównie

rozpuszczalnikami. Pochodzą głównie

z przemysłu, motoryzacji i spalania

z przemysłu, motoryzacji i spalania

węgla. Są słabo rozpuszczalne w

węgla. Są słabo rozpuszczalne w

wodzie, kumulują się w osadach

wodzie, kumulują się w osadach

dennych oraz tkance tłuszczowej

dennych oraz tkance tłuszczowej

zwierząt wodnych. Są rakotwórcze.

zwierząt wodnych. Są rakotwórcze.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Metale ciężkie - dostają się do wód wraz

Metale ciężkie - dostają się do wód wraz

ze ściekami przemysłowymi, z odpadami,

ze ściekami przemysłowymi, z odpadami,

ze spływami z pól, z hałd hutniczych.

ze spływami z pól, z hałd hutniczych.

Mają zdolność kumulowania się w

Mają zdolność kumulowania się w

osadach dennych, są toksyczne dla

osadach dennych, są toksyczne dla

organizmów również dla człowieka,

organizmów również dla człowieka,

mogą powodować trwałe i nieodwracalne

mogą powodować trwałe i nieodwracalne

uszkodzenia różnych narządów, np.

uszkodzenia różnych narządów, np.

nerek, mózgu, rdzenia kręgowego.

nerek, mózgu, rdzenia kręgowego.

Zanieczyszczenia

Zanieczyszczenia

chemiczne

chemiczne



Radioizotopy - ich źródłem są:

Radioizotopy - ich źródłem są:

wybuchy bomb atomowych i

wybuchy bomb atomowych i

wodorowych, reaktory jądrowe,

wodorowych, reaktory jądrowe,

kopalnie oraz zakłady posługujące

kopalnie oraz zakłady posługujące

się substancjami

się substancjami

promieniotwórczymi.

promieniotwórczymi.

Skażenia biologiczne

Skażenia biologiczne

Skala problemu na

Skala problemu na

świecie

świecie



Zakażona, brudna woda zabija więcej

Zakażona, brudna woda zabija więcej

ludzi niż AIDS, nowotwory czy wojny

ludzi niż AIDS, nowotwory czy wojny



ok.

ok.

20.000

20.000

dzieci dziennie umiera z

dzieci dziennie umiera z

powodu biegunki

powodu biegunki



do roku 2020 umrze 135 mln ludzi z

do roku 2020 umrze 135 mln ludzi z

powodu chorób przenoszonych przez

powodu chorób przenoszonych przez

wodę

wodę



1/3 populacji w krajach rozwiniętych

1/3 populacji w krajach rozwiniętych

zainfekowana jest pasożytami jelitowymi

zainfekowana jest pasożytami jelitowymi

Choroby związane z wodą

Choroby związane z wodą

podzielić można na cztery

podzielić można na cztery

klasy:

klasy:



Choroby spowodowane

Choroby spowodowane

spożyciem wody skażonej

spożyciem wody skażonej

przez odchody ludzkie lub zwierzęce np. cholera, dur

przez odchody ludzkie lub zwierzęce np. cholera, dur

brzuszny, ameboza, inne choroby biegunkowe.

brzuszny, ameboza, inne choroby biegunkowe.



Choroby spowodowane

Choroby spowodowane

brakiem higieny

brakiem higieny

, oraz

, oraz

kontaktem skóry, śluzówek i oka z zakażoną wodą np.

kontaktem skóry, śluzówek i oka z zakażoną wodą np.

świerzb, jaglica

świerzb, jaglica



Choroby wywoływane przez

Choroby wywoływane przez

pasożyty

pasożyty

, dla których

, dla których

żywicielami pośrednimi są organizmy zamieszkujące

żywicielami pośrednimi są organizmy zamieszkujące

skażoną wodę np. drakunkuloza, onchocerkoza,

skażoną wodę np. drakunkuloza, onchocerkoza,

schistosomatoza i choroby spowodowane przez inne

schistosomatoza i choroby spowodowane przez inne

nicienie.

nicienie.



Choroby przenoszone przez organizmy żyjące nad wodą,

Choroby przenoszone przez organizmy żyjące nad wodą,

głównie komary, będące zakażonymi

głównie komary, będące zakażonymi

wektorami

wektorami

np.

np.

denga, filarioza, malaria, onchocerkoza, żółta febra i

denga, filarioza, malaria, onchocerkoza, żółta febra i

trypanosomoza.

trypanosomoza.

W naszych warunkach klimatycznych za

W naszych warunkach klimatycznych za

pośrednictwem wody mogą być przenoszone

pośrednictwem wody mogą być przenoszone

:

:

BAKTERIE

BAKTERIE



duru brzusznego (Salmonella typhi),

duru brzusznego (Salmonella typhi),



krętkowicy ( Leptospira),

krętkowicy ( Leptospira),



durów rzekomych ( Salmonellae)

durów rzekomych ( Salmonellae)



wywołujące czerwonkę bakteryjną ( dysenteria)

wywołujące czerwonkę bakteryjną ( dysenteria)

pałeczki Shigella.

pałeczki Shigella.

WIRUSY

WIRUSY



wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV) i E (HEV),

wirusowe zapalenie wątroby typu A (HAV) i E (HEV),



niektóre wirusowe zapalenia opon mózgowo-

niektóre wirusowe zapalenia opon mózgowo-

rdzeniowych i mózgu, zapalenie rogów przednich

rdzeniowych i mózgu, zapalenie rogów przednich

rdzenia kręgowego wywołane przez wirusa Polio

rdzenia kręgowego wywołane przez wirusa Polio

PASOŻYTY

PASOŻYTY



Za pośrednictwem wody mogą również być

Za pośrednictwem wody mogą również być

przenoszone jaja niektórych pasożytów wewnętrznych

przenoszone jaja niektórych pasożytów wewnętrznych

np. glisty ludzkiej ( Ascaris lubricoides) i włosogłówki

np. glisty ludzkiej ( Ascaris lubricoides) i włosogłówki

ludzkiej ( Trichurius trichiura) .

ludzkiej ( Trichurius trichiura) .

Choroby „egzotyczne”

Choroby „egzotyczne”



Jaglica

Jaglica



Dur brzuszny

Dur brzuszny



Cholera

Cholera



Denga

Denga



Drakunkuloza – inwazja nicienia

Drakunkuloza – inwazja nicienia

Dracunculus

Dracunculus



Onchocerkoza „ślepota rzeczna”

Onchocerkoza „ślepota rzeczna”

Oko zaatakowane

przez jaglicę

Następny slajd – rozmieszczenie jaglicy na świecie

Pęknięty pęcherz na
skórze, z którego
wystaje wydalający
larwy koniec ciała
samicy Dracunculusa.
Osiąga ona długość
do 100 cm.

Ślepota
spowodowana
onchocerkozą

Wskaźniki używane przy

Wskaźniki używane przy

określaniu jakości wód

określaniu jakości wód

Wskaźniki fizyczne

Wskaźniki fizyczne



temperatura

temperatura

zależy ona od pochodzenia wody; wody

zależy ona od pochodzenia wody; wody

podziemne wykazują większą jej stałość, wody

podziemne wykazują większą jej stałość, wody

powierzchniowe i zaskórne – duże wahania, zależnie od

powierzchniowe i zaskórne – duże wahania, zależnie od

pory roku; optymalna temperatura wody do picia wynosi

pory roku; optymalna temperatura wody do picia wynosi

7-12 C;

7-12 C;



barwa

barwa

wskazuje na rozpuszczone lub zawieszone

wskazuje na rozpuszczone lub zawieszone

w niej domieszki, jak związki żelaza, substancje

w niej domieszki, jak związki żelaza, substancje

humusowe czy organizmy wodne; barwę którą można

humusowe czy organizmy wodne; barwę którą można

usunąć przez przesączenie wody, określamy jako pozorną;

usunąć przez przesączenie wody, określamy jako pozorną;

intensywność barwy oznacza się kolorymetrycznie w skali

intensywność barwy oznacza się kolorymetrycznie w skali

wzorca platynowo – kobaltowego.

wzorca platynowo – kobaltowego.



mętność

mętność

często spowodowana jest przez

często spowodowana jest przez

nierozpuszczalne cząsteczki różnych substancji

nierozpuszczalne cząsteczki różnych substancji

nieorganicznych, jak: iły, węglany, związki magnezu i żywe

nieorganicznych, jak: iły, węglany, związki magnezu i żywe

organizmy ( plankton ); mętność oznacza się przez

organizmy ( plankton ); mętność oznacza się przez

porównanie badanej próbki ze skalą wzorców;

porównanie badanej próbki ze skalą wzorców;



zapach i smak

zapach i smak

Wskaźniki chemiczne

Wskaźniki chemiczne



Odczyn

Odczyn

waha od 6,8 do 7,3 pH;

waha od 6,8 do 7,3 pH;



Twardość

Twardość

określa się zawartością rozpuszczonych

określa się zawartością rozpuszczonych

w niej soli magnezu i wapnia.

w niej soli magnezu i wapnia.



Zasadowość

Zasadowość

zależy od obecnych w wodzie

zależy od obecnych w wodzie

wodorotlenków, wodorowęglanów i węglanów wapnia,

wodorotlenków, wodorowęglanów i węglanów wapnia,

magnezu, potasu, sodu; zasadowość podobnie jak

magnezu, potasu, sodu; zasadowość podobnie jak

twardość wyraża się w mval/dm.

twardość wyraża się w mval/dm.



Utlenialność

Utlenialność

jest to umowny wskaźnik określający

jest to umowny wskaźnik określający

zużycie nadmanganianu potasu przez zawarte w

zużycie nadmanganianu potasu przez zawarte w

wodzie łatwo utleniające się substancje organiczne i

wodzie łatwo utleniające się substancje organiczne i

nieorganiczne. Obecność w środowisku wodnym

nieorganiczne. Obecność w środowisku wodnym

substancji łatwo utleniających się może spowodować

substancji łatwo utleniających się może spowodować

duże zużycie tlenu i w efekcie jego brak dla

duże zużycie tlenu i w efekcie jego brak dla

organizmów żywych.

organizmów żywych.

Wskaźniki chemiczne

Wskaźniki chemiczne

c.d.

c.d.



zawartość związków azotu, chlorków,

zawartość związków azotu, chlorków,

fluoru, siarczanów,żelaza i magnezu

fluoru, siarczanów,żelaza i magnezu



zawartość gazów rozpuszczalnych w

zawartość gazów rozpuszczalnych w

wodzie ( dwutlenek węgla, tlen,

wodzie ( dwutlenek węgla, tlen,

siarkowodór)

siarkowodór)



zawartość pierwiastków śladowych

zawartość pierwiastków śladowych



zawartość substancji trujących

zawartość substancji trujących

(cyjanki, związki ołowiu, rtęci, kadmu

(cyjanki, związki ołowiu, rtęci, kadmu

itd.)

itd.)

Wskaźniki

Wskaźniki

biologiczne

biologiczne



Badania flory i fauny zbiornika

Badania flory i fauny zbiornika

wodnego często stanowią uzupełnienie

wodnego często stanowią uzupełnienie

fizykochemicznej i bakteriologicznej

fizykochemicznej i bakteriologicznej

oceny wody. W zależności od stopnia

oceny wody. W zależności od stopnia

zanieczyszczenia występują odmienne

zanieczyszczenia występują odmienne

zespoły organizmów wodnych; można

zespoły organizmów wodnych; można

więc je przyjąć za wskaźniki czystości

więc je przyjąć za wskaźniki czystości

wody lub jej zanieczyszczenia

wody lub jej zanieczyszczenia

Wskaźniki

Wskaźniki

bakteriologiczne.

bakteriologiczne.



W wodach naturalnych prawie zawsze

W wodach naturalnych prawie zawsze

występują różne mikroorganizmy.

występują różne mikroorganizmy.

Szczególnie są nimi zanieczyszczone

Szczególnie są nimi zanieczyszczone

otwarte zbiorniki wodne, do których

otwarte zbiorniki wodne, do których

spływają deszcze i ścieki

spływają deszcze i ścieki



Oznaczenie bakterii w wodzie jest trudne,

Oznaczenie bakterii w wodzie jest trudne,

wybrano więc jako organizm wskaźnikowy

wybrano więc jako organizm wskaźnikowy

obecność

obecność

E.coli

E.coli

. Jej obecność w wodzie

. Jej obecność w wodzie

świadczy o zanieczyszczeniu wody

świadczy o zanieczyszczeniu wody

ściekami.

ściekami.



  

  

    

    

 

 

 

 

Miano coli

Miano coli

– najmniejsza objętość

– najmniejsza objętość

wody badanej, z której da się wyhodować

wody badanej, z której da się wyhodować

kolonie bakterii

kolonie bakterii



         

         

Wskaźnik coli

Wskaźnik coli

- to liczba kolonii

- to liczba kolonii

tych bakterii wyhodowanych z danej

tych bakterii wyhodowanych z danej

objętości wody

objętości wody



           

           

NPL

NPL

(najbardziej prawdopodobna

(najbardziej prawdopodobna

liczba) coli Jest to liczba kolonii tych

liczba) coli Jest to liczba kolonii tych

bakterii wyhodowana ze 100 cm

bakterii wyhodowana ze 100 cm

3

3

wody

wody

badanej.

badanej.

Klasy czystości wód

Klasy czystości wód

SKLA 3-STOPNIOWA:

SKLA 3-STOPNIOWA:



Klasa I

Klasa I

-wody nadające się do:

-wody nadające się do:

–

–

Zaopatrzenia ludności w wodę do picia,

Zaopatrzenia ludności w wodę do picia,

–

–

Zaopatrzenia zakładów wymagających wody

Zaopatrzenia zakładów wymagających wody

o jakości wody do picia,

o jakości wody do picia,

–

–

Hodowli ryb łososiowatych.

Hodowli ryb łososiowatych.



Klasa II

Klasa II

- wody nadające się do:

- wody nadające się do:

–

–

Hodowli innych ryb niż łososiowate,

Hodowli innych ryb niż łososiowate,

–

–

Chowu i hodowli zwierząt gospodarskich,

Chowu i hodowli zwierząt gospodarskich,

–

–

Celów rekreacyjnych, uprawiania sportów

Celów rekreacyjnych, uprawiania sportów

wodnych oraz do urządzania

wodnych oraz do urządzania

zorganizowanych kąpielisk.

zorganizowanych kąpielisk.

SKLA 3-STOPNIOWA:

SKLA 3-STOPNIOWA:



Klasa III

Klasa III

- wody nadające się do:

- wody nadające się do:

–

–

Zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady

Zaopatrzenia zakładów innych niż zakłady

wymagające wody o jakości wody do picia,

wymagające wody o jakości wody do picia,

–

–

Nawadnianie terenów rolniczych,

Nawadnianie terenów rolniczych,

wykorzystywanych do upraw ogrodniczych oraz

wykorzystywanych do upraw ogrodniczych oraz

upraw pod szkłem i pod osłonami z innych

upraw pod szkłem i pod osłonami z innych

materiałów.

materiałów.



Wody silnie zanieczyszczone, w których

Wody silnie zanieczyszczone, w których

stężenia zanieczyszczeń przekraczają wartości

stężenia zanieczyszczeń przekraczają wartości

dopuszczalne dla wyżej wymienionych klas

dopuszczalne dla wyżej wymienionych klas

czystości, określane są jako

czystości, określane są jako

wody

wody

pozaklasowe

pozaklasowe

i oznaczane jako "non”.

i oznaczane jako "non”.

Możesz chronić wodę !

Możesz chronić wodę !



zmniejszając ilość

zmniejszając ilość

zużywanej wody;

zużywanej wody;



zakładając katalizatory

zakładając katalizatory

w samochodach;

w samochodach;



używając nawozów

używając nawozów

naturalnych, zamiast

naturalnych, zamiast

sztucznych;

sztucznych;



używając detergentów

używając detergentów

łatwo podlegających

łatwo podlegających

biodegradacji;

biodegradacji;



nie wyrzucając odpadów

nie wyrzucając odpadów

do zbiorników wodnych;

do zbiorników wodnych;



ograniczając ilość

ograniczając ilość

używanych środków

używanych środków

chemicznych;

chemicznych;



nie myjąc samochodów

nie myjąc samochodów

nad zbiornikami wodnymi;

nad zbiornikami wodnymi;



nie budując szamb koło

nie budując szamb koło

wód;

wód;



nie wylewając mydlin do

nie wylewając mydlin do

wód;

wód;



nie używając środków

nie używając środków

silnie żrących;

silnie żrących;



nie wylewając ścieków do

nie wylewając ścieków do

wód.

wód.

KONIEC

KONIEC