Klinika Otolaryngologii i Onkologii

Laryngologicznej

Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii

Medycznej

Centralny Szpital Weteranów

Prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

Pierwsza pomoc i

postępowanie w nagłych

stanach zagrażających

zdrowiu i życiu

Oparzenia

Chemiczne

Termiczne

Oparzenie

Oparzenia są uszkodzeniami skóry i leżących pod nią tkanek, .Wywołuje w

organizmie skutki zarówno miejscowe jak i ogólne. Rozmiar uszkodzeń

zależy od temperatury działającego czynnika, jego rodzaju i czasu

działania. Ciężkość oparzenia i jego wpływ na cały organizm zależy od

stopnia i rozległości oparzenia.

Oparzenie zwłaszcza rozległe, zagraża życiu. Jest następstwem kontaktu

skóry z gorącymi przedmiotami, płynami lub powietrzem. Porażenie

prądem lub piorunem również może spowodować oparzenie. Oprócz

oparzenia zewnętrznego może dojść, w następstwie picia bardzo

gorących płynów lub szkodliwych substancji chemicznych, do oparzenia

jamy ustnej, przełyku i (lub) narządów wewnętrznych. Ocenie powinna

podlegać wielkość oparzonej powierzchni i głębokość oparzenia. Niekiedy

nawet niewielkie oparzenie niektórych części ciała, np. twarzy, dłoni,

narządów płciowych, może spowodować poważne następstwa.

Oparzenie cd.

OBJAWY



Zaczerwienienie skóry.



Ból, obrzęk, pęcherze.



Wstrząs.



Utrata przytomności

Rozpoznanie stopnia, ciężkości i

powierzchni oparzeń

Rozległość oparzeń termicznych

ocenia się według tzw. reguły

dziewiątek. Głowa odpowiada 9%

powierzchni ciała, kończyna górna

także 9%, kończyna dolna 18%,

tułów 36%, wewnętrzne

powierzchnie dłoni i narządy płciowe

po 1%. Podział ten dotyczy osób

dorosłych.

Rozpoznanie stopnia, ciężkości i

powierzchni oparzeń cd.

Rozróżniamy 3 stopnie oparzenia:

oparzenie pierwszego stopnia: uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna

wartswa skóry - występuje zaczerwienienie i ból,

oparzenie drugiego stopnia: nastepuje uszkodzenie głębszych warstw

tkanek, włosy i gruczoły łojowe zostają nienaruszone - występuje rumień skóry,

ból, obumarcie powierzchownej warstwy skóry, uszkodzenie ścianek naczyń

krwionośnych, wydzielający się płyn tkankowy tworzy pęcherze pod

naskórkiem,

oparzenie trzeciego stopnia: zniszczeniu ulegają głębokie tkanki skóry wraz

ze strukturami dodatkowymi, często uszkodzone są mięśnie znajdujące się pod

skórą, spalone - występują obumarłe tkanki, które są częściowo śnieżnobiałe,

bywają czasem też brunatnoczarne, brak jest często reakcji bólowej.

Oparzenia

Niebezpieczeństwa wynikające z oparzeń



duża utrata płynów mogąca doprowadzić do wstrząsu,



zakażenie poprzez rany oparzeniowe,



w wyniku zdenaturyzowaniu ciał białkowych powstają toksyny

oparzeniowe, które mogą po upływie kilku dni spowodować

ciężkie uszkodzenie nerek.

Oparzenia termiczne -postępowanie

POSTĘPOWANIE:



Ustal przyczynę oparzenia, jego rozległość, głębokość i rodzaj. Dowiedz

się, czy oparzeniu nie uległy drogi oddechowe.



Wezwij Pogotowie Ratunkowe (999) jeśli oparzenie jest rozległe.



Ochłodź oparzoną część ciała czystą wodą. Jeśli zanurzenie w wodzie przez

co najmniej 10 minut nie jest możliwe, polewaj wodą oparzoną

powierzchnię. Rób to delikatnie przez 10-20 minut. Jeśli oparzenie jest

rozległe, przechłodzenie ratowanego może wywołać wstrząs, nie należy w

tej sytuacji stosować ochłodzenia oparzonych powierzchni ciała.



Zdejmij odzież, starając się nie urazić oparzonej części ciała. Ubranie

najlepiej rozciąć. Jeśli oparzona jest ręka, zdejmij biżuterię, zanim

narastający uniemożliwi to narastający obrzęk.



Po ochłodzeniu poczekaj, aż oparzona skóra wyschnie, następnie osłoń ją

opatrunkiem. Nie wolno stosować materiałów, które będą potem trudne do

usunięcia, np. waty, ligniny, chusteczek higienicznych. Najlepiej użyć

opatrunku oparzeniowego Opatrunek nie powinien być przyklejony do

skóry w pobliżu miejsca oparzenia.



Jeśli oparzone są palce rozdziel je opatrunkami.



Jeśli możesz unieruchomić oparzoną część ciała, zrób to. Ułóż ratowanego

tak, aby oparzona część ciała była uniesiona. Chroń ją przed urazami.



Staraj się zapobiec wstrząsowi.



Zawieź oparzonego do lekarza. Tylko najmniejsze oparzenia mogą być

leczone w warunkach domowych. Oparzenia twarzy, dłoni, narządów

płciowych muszą być ocenione przez lekarza.

Oparzenia cd.

Postępowanie cd.



w celu uzupełnienia dużej utraty płynu oparzony popija łykami lekko
słonną chłodną wodę ( łyżeczka soli na 1 litr wody)- rezygnujemy z niej w
razie zaburzenia świadomości, oparzeń twarzy, uszkodzeń przewodu
pokarmowego i mdłości,



co kilka minut sprawdzamy oddech tętno i stan świadomości
poszkodowanego



w przypadku oparzeń twarzy nie stosuje się suchych opatrunków.



zabronione jest stosowanie na rany oparzeniowe maści oparzenioiwych ,
mazideł , srodków dezynfekujących zawierających alkohol oraz
domowych srodków wrodzaju masła oleju czy mąki . Uniemożliwiają one
dopływ tlenu do uszkodzonych tkanek oraz służą za pożywkę dla bakterii.



nie wolno opróżniać pęcherzy oparzeniowych gdyż ich naskórek
aczkolwiek uszkodzonu stanowi barierę ochronę przed zakażeniem



nie należy odrywać przylegających do ciała części ubrania



w przypadku oparzeń twarzy nie stosuje się opatrunków ponieważ
materiały opatrunkowe przyklejają się do wilgotnej powierzchni ,przy
póżniejszym zdejmowaniu opatrunku odrywaja się strzępy skóry i tkanek
co utrudnia lub uniemożliwia późniejsze zaopatrzenie chirurgiczne z
korzystnymi wynikami kosmetycznymi



przy oparzeniach słonecznych polewanie wodą nie daje wymiernego
efekty - oparzony powinien zostać skierowany do lekarza.

Oparzenia -postępowanie

POSTĘPOWANIE:



Ustal przyczynę oparzenia, jego rozległość, głębokość i rodzaj. Sprawdz,

czy oparzeniu nie uległy drogi oddechowe.



Wezwij Pogotowie Ratunkowe (999) jeśli oparzenie jest rozległe.



Ochłódź oparzoną część ciała czystą wodą. Jeśli zanurzenie w wodzie przez

co najmniej 10 minut nie jest możliwe, polewaj wodą oparzoną

powierzchnię. Rób to delikatnie przez 10-20 minut. Jeśli oparzenie jest

rozległe, przechłodzenie ratowanego może wywołać wstrząs, nie należy w

tej sytuacji stosować ochłodzenia oparzonych powierzchni ciała.



Zdejmij odzież, starając się nie urazić oparzonej części ciała. Ubranie

najlepiej rozciąć. Jeśli oparzona jest ręka, zdejmij biżuterię, zanim

narastający obrzęk uniemożliwi to.



Po ochłodzeniu poczekaj, aż oparzona skóra wyschnie, następnie osłoń ją

opatrunkiem. Nie wolno stosować materiałów, które będą potem trudne do

usunięcia, np. waty, ligniny, chusteczek higienicznych. Opatrunek nie

powinien być przyklejony do skóry w pobliżu miejsca oparzenia.



Jeśli oparzone są palce rozdziel je opatrunkami.



Jeśli możesz unieruchomić oparzoną część ciała, zrób to. Ułóż ratowanego

tak, aby oparzona część ciała była uniesiona. Chroń ją przed urazami.



Staraj się zapobiec wstrząsowi.



Zawieź oparzonego do lekarza. Tylko najmniejsze oparzenia mogą być

leczone w warunkach domowych. Oparzenia twarzy, dłoni, narządów

płciowych muszą być ocenione przez lekarza.

Oparzenie -postępowanie cd.

NIE WOLNO



Podawać niczego doustnie przy oparzeniach wewnętrznych i

rozległych oparzeniach zewnętrznych



Smarować oparzonej skóry maściami, kremami lub tłuszczami

spożywczymi.



Przekłuwać pęcherzy.



Zostawiać ratowanego samego, jeśli oparzenie jest rozległe.

Oparzenia chemiczne

Przyczyną oparzeń mogą być kwasy i ługi. Środki parząco-żrące niszczą

skórę i błony śluzowe oraz leżące pod nimi głębsze tkanki. Przy zażyciu

doustnym może dołączyć się jeszcze zatrucie. Przy oparzeniach kwasami

tworzą się na skórze i szczególnie wyraźnie na błonach śluzowych mocno

przylegające strupy o charakterystycznej barwie (kwas solny - białe, kwas

azotowy - żółte, kwas siarkowy - czarne). Oparzenia ługami powodują

powstawanie szklistego obrzmienia. Wszystkie oparzenia chemiczne są

bardzo bolesne. Uszkodzenie skóry stanowi prócz tego zagrożenie

zakażenia rany.
Prostymi testami można bardzo szybko ustalić pH:
- test palec - język: dotknij palcem oparzoną powierzchnię i połóż palec

na koniuszku języka, jeśli będzie to kwas - odczujesz gorzki smak, jeśli

zasada - to nie odczujesz smaku, jedynie szczypanie i pieczenie języka;

test jest bezpieczny,
- test ślinowy: nanieś nieco śliny z palca na ranę oparzeniową, jesli

zetknie się z zasadą wytworzy się mydłowata emulsja. Kwas nie wyzwoli

żadnej reakcji.
Oparzenie przełyku i przewodu pokarmowego powoduje natychmiastowy

silny, palący ból w ustach, w gardle i w przełyku. Na wargach i błonach

śluzowych tworzą się strupy lub szklisto-maziste zmiany. Błony śluzowe są

często zaczerwienione, czasami krwawią. Często pojawiają się problemy w

przełykaniu i slinotok. Istnieje obawa przedziurawienia przełyku.

Oparzenia chemiczne

Czynności ratujące:



nie wolno prowokować wymiotów,



podawać czystą, niegazowaną wodę,



zabezpieczyć resztki trucizny.



Oparzenie oka powoduje jego zaczerwienienie, silny ból, chory
mocno zaciska oparzone oko. Rogówka bywa zmącona



natychmiastowe i dokładne usunięcie żrącego ciała poprzez
długotrwałe (20-30 minut) przepłukiwanie oka wodą - niezbyt
mocny strumień wody z wysokości 10 cm ku wewnętrznemu,
tzn. bliżej nosa, kątowi oka, tak aby płyn wylewał się przez
zewnętrzny kąt oka, w tym czasie chory porusza gałką oczną
we wszystkich kierunkach, a zdrowe oko ma szczelnie
zamknięte.

Porażenie prądem elektrycznym działanie

prądu elektrycznego na organizm

człowieka

Intensywność działania prądu elektrycznego zależy od jego natężenia (natężenie

zaś zależy od napięcia w obwodzie elektrycznym i oporu skóry) i częstotliwości

(prąd zmienny jest niebezpieczniejszy od prądu stałego).

Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka polega głównie na

pobudzeniu układu nerwowego i mięśni. Przez okres działania prądu mogą wystąpić

skurcze w: mięśniach szkieletowych i sercu, mięśniach ramienia i dłoni (tzw.

"przyklejenie się do przewodu"), które ustępują dopiero po wyłączeniu prądu. Jego

działanie na serce może spowodować zaburzenie rytmu, a nawet zatrzymanie akcji

serca, zaś skurcze mięśni są przyczyną upadku i mechanicznych uszkodzeń ciała.

Efektem działania prądu na mózg, w pewnych okolicznościach, jest utrata

przytomności i bezdech. Czasami spotyka się też oparzenia skóry

Porażenie prądem- czynności ratujace cd.

W celu uwolnienia porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu

przekraczającym 1 kV należy:



wyłączyć napięcie właściwego obwodu elektrycznego



odciągnąć porażonego od urządzenia pod napięciem odpowiednimi narzędziami, przy

czym należy posługiwać się sprzętem ochronnym i nie dotykać bezpośrednio

porażonego



upewnić się, czy napięcie jest wyłączone, posługując się wskaźnikiem napięcia.

Oparzenia skóry prądem elektrycznym nie są najczęściej rozległe i ograniczają się do miejsc
kontaktu z prądem. Zaopatruje się je w sposób typowy dla oparzeń, natomiast rany innego
rodzaju – w sposób odpowiedni do ich charakteru. Jeśli dojdzie do omdlenia (utraty
przytomności), a oddychanie i tętno są zachowane, należy unieść na kilkanaście sekund
kończyny dolne i górne poszkodowanego, a w przypadku powikłań lub braku oddychania i tętna
– postępować w sposób omówiony na wykładzie o podstawowych sposobach podtrzymywania
czynności życiowych (PPŻ).

Porażenie prądem elektrycznym

działanie prądu elektrycznego na

organizm człowieka

Przy porażeniu prądem elektrycznym dochodzi często do skurczu tężcowego mięśni. W
wyniku skurczu mięśni międzyżebrowych, mimo odłączenia osoby poszkodowanej od
źródła rażenia, występuje tzw. efekt "kamiennej klatki". Odnotowuje się takie przypadki
średnio u 4 na 10 osób poszkodowanych przez prąd elektryczny. W takim przypadku
powinno się prowadzić tylko sztuczne oddychanie, co minutę kontrolując napięcie mięśni
międzyżebrowych do czasu ich ustąpienia, a następnie prowadzić pełną reanimację
krążeniowo-oddechową.

Porażenie prądem elektrycznym jest bardzo niebezpieczne. Kontakt ze źródłem prądu
elektrycznego może spowodować oparzenie skóry, utratę przytomności, zatrzymanie
pracy serca, a nawet śmierć. Zazwyczaj krótkotrwała ekspozycja na prąd elektryczny o
napięciu do 1 kV nie jest niebezpieczna dla życia; przedłużająca się ekspozycja może stać
się przyczyną zgonu. Bardzo istotne w przypadku porażenia prądem elektrycznym jest
natychmiastowe uwolnienie porażonego spod jego działania. Pamiętać przy tym należy,
że osoba porażona prądem jest dla ratownika równie niebezpieczna jak samo źródło
prądu.

Porażenie prądem- czynności ratujace

Czynności ratujące:



pierwszą czynnością jest przerwanie obwodu elektrycznego

poprzez wyłączenie prądu lub odizolowanie porażonego

(odsunięcie przewodów elektrycznych za pomocą przedmiotu

nie przewodzącego prądu elektrycznego) - należy to robić

zachowując daleko posuniętą ostrożność,



sprawdzamy tętno i oddech ( w razie braku przystępujemy do

czynności reanimacyjnych),



przy zachowaniu własnego oddechu stosujemy ułożenie boczne,



wstrząs i rany oparzeniowe traktujemy zgodnie z

obowiązujacymi zasadami

Porażenie prądem- czynności ratujace cd.

Szansa ratunku poszkodowanego szybko spada w miarę upływu czasu. W pierwszej
minucie

po porażeniu istnieje 98% szans uratowania życia, po 3 minutach –

40%, po 5 minutach –

25%, a po 8 minutach – już tylko 5%.

W celu uwolnienia porażonego spod działania prądu elektrycznego o
napięciu do 1 kV

należy:



wyłączyć napięcie właściwego obwodu elektrycznego



otworzyć właściwe łączniki, lub:



wyjąć bezpieczniki z obwodu zasilania



przeciąć lub zerwać przewody od strony zasilania odpowiednimi narzędziami



zewrzeć przewody od strony zasilania



wyjmować bezpieczniki mocy uchwytami przeznaczonych do tego celu.

Gdy żadne z przedstawionych rozwiązań nie jest możliwe, należy:



odciągnąć porażonego od urządzenia pod napięciem odpowiednimi
narzędziami lub dostępnymi przedmiotami z suchego drewna albo z
tworzywa sztucznego.



zabezpieczyć porażonego przed upadkiem, gdy wyłączenie napięcia może
spowodować taki upadek.

Przechłodzenie i odmrożenie

Przechłodzenia i odmrożenia zdarzają się również w temperaturze powyżej 0

o

C

Przechłodzenie to wyziębienie całego ciała i może nastąpić zawsze, gdy zbyt lekko
ubrany człowiek przebywa przez dłuższy czas w niskiej temperaturze.
Przechłodzeniu sprzyja działanie wilgoci i wiatru oraz ogólne wyczerpanie, zły stan
ogólny lub schorzenia towarzyszące, np. wstrząs.
Rozróżnia się trzy stadia wychłodzenia:
1. okres obronny, gdy temperatura centrum ciała wynosi 36 - 34

o

C, pojawiają się silne

dreszcze, skóra jest blada i zimna, wystepuje "gęsia skórka", wargi są sine, tętno i
oddech przyśpieszone,
2. stadium wyczerpania, gdy temperatura centrum ciała wynosi 34 - 27

o

C, ustaje

drżenie z zimna, pojawia się kurczowe drętwienie mięśni oddech staje się wolniejszy i
bardziej powierzchowny, występują przerwy w oddychaniu, zwalnia się również tętno i
pojawiają się zaburzenia rytmu, zanika odczuwanie bólu, następuje apatia, wreszczcie
człowiek zapada w sen, poniżej temperatury 30

o

C następuje utrata przytomności i całe

ciało staje się zimne,
3. letarg - śmierć mózgowa, przy niższej temperaturze ciała ustają czynności życiowe,
kurczowe zdrętwienie mięśni ustępuje wiotkiemu porażeniu, brak przytomności, sztywne
źrenice, brak ruchów oddechowych, tętno niewyczuwalne, jeżeli najpóźniej w tym
okresie nie przystąpi się do reanimacji, następuje zgon.
Badanie tętna osoby będącej w hipotermii (znaczne oziębienie ciała) powinno trwać
przez 1 minutę. W przypadku stwierdzenia braku tętna powinno się przez pierwsze 3
minuty prowadzić tylko wentylację (w celu ogrzania ciała od wewnątrz), a następnie
powtórzyć badanie tętna, również przez 1 minutę. I w przypadku potwierdzenia braku
tętna rozpocząć reanimację.

Przechłodzenie i odmrożenie cd.

Czynności ratujące:



zabezpieczenie przed dalszym wyziębieniem - zmarzniętego
przenosimy do chłodnego pomieszczenia, zdejmujemy mokre
ubranie, zawijamy w suche koce,



gdy jest przytomny, podajemy dobrze osłodzone, gorące napoje,
nie wolno nagrzewać pacjenta z zewnątrz, gdyż nastąpi jego zgon



reanimację wykonuje się do czasu, póki temperatura ciała nie
osiągnie 32

o

C,



człowiek przechłodzony nie powinien się ruszać, nie należy również
wykonywać u niego ruchów biernych,



nie masujemy kończyn i nie podajemy alkoholu.



dalsze postępowanie polega na możliwie szybkie ogrzanie wnętrza
ciała poprzez okłady na tułów, a później całego ciała.

Odmrożenia

Odmrożenia dzielimy na 4 stopnie:

1. skóra jest przejściowo zaczerwieniona i obrzęknięta, występuje silna

bolesność,

2. prócz znacznego obrzęku tworzą się pęcherze na sinoprzekrwionej

skórze, występuje silny ból,

3. skóra przyjmuje barwę niebieskoczarną, tkanki na różnej przestrzeni

ulegają obumarciu,

4. następuje całkowite zamarznięcie tkanek.

Odmrożona skóra stwarza zagrożenie zakażeniem

Odmrożenia

Czynności ratujące:



przy powierzchownych odmrożeniach rozlużniamy odzież i buty,

ogrzewamy ciepłem własnego ciała nie masując i nacierając,

podajemy gorące napoje, zakładamy jałowy opatrunek,



w przypadku głębokich odmrożeń nie zaleca się żadnych czynności

mających na celu ogrzewanie odmrożonych okolic, jeśli wytworzyły

się pęcherze nie otwiera się ich, a tylko przykrywa jałowym

opatrunkiem,



nie nacieramy odmrożonych kończyn śniegiem, nie podajemy

alkoholu

Utonięcie

Utonięcie następuje w wyniku uduszenia z powodu zalania dróg
oddechowych wodą. Przyczyną może być: nieumiejętność pływania,
skrajne wyczerpanie, nagłe omdlenie, atak serca, napad padaczkowy
czy nagłe zanurzenie się w zimnej wodzie.

Poszczególne fazy tonięcia:

- wstrzymanie oddechu - trwa tak długo, aż zgromadzony dwutlenek
węgla stanie sie przyczyną pobudzenia środka oddechowego i wznowi
oddychanie,
- wznowienie oddechu - broniąc się przed przedostaniem się wody do
płuc tonący zaczyna ją połykać,
- połykanie wody - trwa tak długo, aż żoładek wypełni się wodą i
dojdzie do wymiotów,
- przedostawanie się wody do płuc - niedotlenienie organizmu
powoduje utratę świadomości, zwiotczenie mięśni i w końcu zalewanie
wodą płuc.

Utonięcie

Tonięcie w wodzie słodkiej

ze wzgledu na hipoosmotyczność wody słodkiej (mniejsze stężenie jonów niż we

krwi) przenika ona do krwi w całości. Stąd brak jej w płucach tonącego w wodzie

słodkiej.

Tonięcie w wodzie słonej

woda słona jest hiperosmotyczna (większe stężenie jonów niż we krwi) i

powoduje napływ wody z krwi co jest przyczyną obrzęku płuc. W efekcie w

płucach znajduje się pienista ciecz, którą można usunąć tylko za pomocą ssaka

Zasady udzielania pierwszej pomocy

ofiarom utonięć

Czynności ratujące:



stabilizacja kręgosłupa, najlepiej odcinka szyjnego i piersiowego, gdyż

często zdarzają się wypadki w wyniku skoku do płytkiej wody,



sprawdzamy przytomność u tonącego,



sprawdzamy podstawowe czynności życiowe (reakcję, tętno, oddech),



w przypadku braku oddechu rozpoczynamy sztuczne oddychanie(nie

odginamy głowy do tyłu, tylko żuchwę), a przy braku tętna -masaż

serca (nie na miękkim podłożu).

W jamie ustnej moga znajdowac sie wymiociny, woda , zanieczywszczenia ,

które utrudniają udrożnienie dróg oddechowych
Podczas wykonywania wdechów kontrolnych, jak i przy sztucznego oddychania

powinno się stosować rękoczyn Sellicka . Podczas topienia się woda znajdująca

się w ustach (dostaje się podczas prób złapania oddechu) jest połykana i

magazynowana w żołądku, stąd u topielców zawsze występuje rozdęcie brzucha

(żołądka). W przypadku wykonania wentylacji bez zabezpieczenia wejścia do

żołądka (przełyku), poprzez rękoczyn Sellicka, dochodzi do wyrównania ciśnień i

wylania się wody wraz z zawartością żołądka na zewnątrz.

NIE WOLNO!!!



usuwać wody z płuc



ze względu na możliwość wystąpienia hipotermii (obniżenie

temperatury ciała), mimo wrażenia wystąpienia objawów śmierci, nie

odstępować od ratowania poszkodowanego,

Przy udrażnianiu dróg oddechowych lub próbach usuwania wody z płuc:



odginać głowę poszkodowanego na bok,



uciskać na żołądek, powodując przelanie się jego zawartości do płuc.

Zatrucia

Za truciznę uważa się każdą substancję szkodliwoą dla organizmu

ludzkiego . Stosując tę definicję trucizna można nazwac każda substancję

,która zostanie wprowadzona do organizmu ludzkiego w dostatecznie

dużej dawce

Drogi wnikanie trucizn do organizmu
Przewód pokarmowy ( leki substancje używane w gospodarstwie domowym I

przemyśle, rośliny trujące , jagody i grzyby , zepsute artykuły spożywcze)
Drogi oddechowe( tlenek węgla , gazy drażniące , inne)
Skóra ( ukąszenia użądlenia, niektóre związki chemiczne)
Bezpośrednio do krwioobiegu ( środki odurzające , narkotyki i inne)
Wieloma drogami :przewód pokarmowy , drogi oddechowe i skórę (środki

ochrony roślin preparaty do walki ze szkodnikami, cyjanowodór ,

rozpuszczalniki organiczne)
Substancje trujące mają rózene miejsca działania w organiżmie .Najbardziej

szkodliwe są są substancję działające bezpośrednio na mózg , ukł.przewodzący

serca , mięśnie i układ krwionośny. Trucizna swoje działanie rozwija dopiero

wtedy gdy osiągnie właściwe miejsce. Im dłużej substancja trująca

przebywa w organiżmie tym więcej wcłania sięjej do organizmu- wzrasta jej

stężenie.

Zatrucia

Przyczyny

Pomyłki( niewłaściwe oznakowanie i przechowywyanie substancji

trujących

Nieswiadomość

Lekkomyślność

Nadużycia

Zamach samobójczy

Zatrucia

Rozpoznawanie zatruć

Dokładna analiza okoliczności zachorowania miejsca w którym osoba została

znaleziona oraz pozostawione opakowania (po lekach środkach chemicznych )

ułatwiają ustalenie rozpoznania. Większośc trucizn wywołuje objawy

niespecyficzne (mogące występować w różnych zatruciach oraz w wyniku

innych schorzeń) takie jak:

mdłości ,wymioty biegunka , bóle brzucha

bóle głowy zaburzenia świadomości

zaburzenia oddechu ,objawy wstrząsu , zmiany częstotliwości tętna

zaurzenia psychiczne

Pamiętać należy że właściwa i precyzyjna diagnostyka zatruć opiera się na

badaniach laboratoryjnych , głownie na oznaczaniu substancji toksycznych w

płynach ustrojowych I wydalinach

Zatrucia cd.

Ogólne postępowanie w zatruciach

Zadbać o własne bezpieczeństwo
Zapobieganie dalszemu działaniu trucizny ( wyniesienie chorego z
zatrutego otoczenia , zakręcić źródło gazu , wyłączyć pracujacy silnik)
Pomoc podstawowa ( ocenienć natychmiwst podstawowe czynności
życiowe .Osoby nieprzytomne z zachowanym oddechem ułożyć w pozycji
bezpiecznej.Powoadomić jak najszybciej pogotowie ratunkowe zaznaczając
że sprawa dotyczy zatrucia.W konkretnym przypadku zatrucia skontaktować
się z ośrodkiem leczenia zatruc i dowiedzieć się jakie należy wdrożyć
postępowanie)
Zabezpieczyć opakowanie po lekach, naczyniach , resztki jedzenia ,
wymiociny aby przekazać je służbą ratunkowym Jets to często jedyna
możliwośc ustalenia rodzaju i ilości pobranych substnacji trujących
Nie podawać choremu do picia mleka i żadnych podobnych napojów gdyż
może to przyśpieszyć wchłańianie do organizmu substancji szkodliwych.

Zatrucia cd.

Zatrucia drogą pokarmową - niektóre substancje trujące są

wchłanianie do organizmu juz przez błonę śluzową jamy ustnej .

Niewielka częśc trucizny może zostać wchłonieta w żołaku natomiast

zasadniczy proces wchłaniania do krwioobbiegu odbywa sie w

dwunastnicy i jelicie cienkim.Okres wchłaniania trucizny z przewodu

pokarmowego wynosi ok 10 -30 min.
Zatrucia lekami -njaczęsciej spotykane są zatrucia lekami nasennymi i

uspokajającymi. O ciężkości zatrucia decyduje liczba spożytych tabletek

( dawka leku) , siła działania leku , oraz czas jki upłynął od chwili jego

spożycia .Środki nasenne zażyte w dużej ilości powoduja działanie

narkotyczne wywołując głównie zaburzenia świadomości ( odurzenie ,

nieprzytomność).Działają także depresyjnie na ukł. krążenia i depresję

ośrodka oddechowego) Trucizne usuwa się prowokując wymioty chorego

należy otoczyć troskliwa opieką ze szczególnym zwróceniem uwagi na

stan świadomości , oddychanie , i krązenie.
Zatrucia środkami do prania zmywania i czyszczenia -enajczęściej

występują u dzieci .To związki o słabym działani trującym .Groźniejsza dla

życia jest tendencja tych środków do pienienia się. W trakcie wymiotów

piana może dostać się do dróg oddechowych i spowodować śmierć

.Dlatego w tych przypadkach nie wolno prowokowac wymiotów.

Zatrucia cd.

Zatrucia przez drogi oddechowe - zatrucie telenkiem węgla Dzialanie trujące

ppolega na laczeniu sie z hemoglobina w miejscu tlenu (powinowactwo

hemoglobiny do Co jest 200-300 razy większe niż względem tlenu w związku z

tym wystarczy niewielka zawartośc CO w powoetrzu aby zablokować prawie

wszytskie cząsteczki hemoglobiny, W wyniku upośledzonego transportu

dochodzi do,, głodu tlenowego”.Zatrucie rozpoczyna sie bólem I zwrotami

głowy , szumem wuszach , zaburzeniami wzroku zaurzeniami psychicznymi I

odczuciem odurzenia .przy przedłużającym się okresie zatrucia następuje utrata

przytomności , kurcze mięsniowe I zatrymanie akcji oddechowej .Skóra zatrutego

przybiera barwę wiśniowo różową

Postępowanie-Chorego jak najszybciej ewakuować z zagrożonej okolicy

Zatrucia cd.

Zatrucia przez przewód pokarmowy drogi oddechowe i skórę

Środki ochrony rośłin i preparaty do zwalczania szkodników ( fosfaty alkilowe ,estry

kwasu fosforowego)
do zatrucia może dojści w wniku pomyłki( trucizna przechowywana w
niedostatecznie oznakowanym opakowaniu , wcelu samobójczym lub przez
nieuwagę ( ztarucie fosfatami powoduje wystąpienie chatakterystycznych objawów
niezwykle zwężone żrenice , “zlewne poty” wzmożony ślinotoki łzawienie oczu
wymioty skurcze mięśni , wrescie porażenie oddechu Przy zatruciu przez skóre
akcję ratunkowa rozpoczyna sie od jak najszybszego usuwania trucizny.Skórę
obmywa się wodą z mydłem I obficie spłukuę . Wtrakcie wykonywani aczynnosci
ratowniczych ratujący musi uważać aby jego nieochroniona skóra nie zetknęła sie z
trucizną w przeciwnym wypadku może ulec zatruciu.
Węglowodory ,rozpuszczalniki organiczne ( benzyna ,olej opałowy, benzol ,toluen,
chloroform, czterochlorek węgla , trójchloroetylen)Do zazatrucia tymi substancjami
dochodzi głównie drogą doustną lub przez wdychanie trujących oparów .Pojawiaja
się bóle I zawrotygłowy ,odurzenie , mdłości oraz utrata świadomości .Mogą
wystąpić póżne zminy chorobowe w wątrobie nerkach i płucach .Ofiarę
należy natychmiast ewakuować z zagrożonej okolicy Nie należy również
prowokować wymiotów gdyż istnieje niebezpieczeństwo zaaspirowania substancji
trującej do do dróg oddechowych.

Dziękuję za uwagę !