Formułowanie celów

Formułowanie celów

kształcenia z

kształcenia z

uwzględnieniem

uwzględnieniem

operacjonalizacji i

operacjonalizacji i

taksonomii według dziedziny

taksonomii według dziedziny

i kategorii.

i kategorii.

Cele kształcenia

Cele kształcenia

Cele kształcenia odnoszą się do studentów

Cele kształcenia odnoszą się do studentów

i opisują zmianę, jaką chcemy w nich

i opisują zmianę, jaką chcemy w nich

uzyskać

uzyskać

.

.

Cele kształcenia określamy jako zamierzone

Cele kształcenia określamy jako zamierzone

właściwości studentów, wymieniając główne

właściwości studentów, wymieniając główne

rodzaje opanowanych wiadomości

rodzaje opanowanych wiadomości

i umiejętności, formowanych działań i postaw.

i umiejętności, formowanych działań i postaw.

Ze względu na sposób formułowania

Ze względu na sposób formułowania

wyróżniamy dwa rodzaje celów: ogólny

wyróżniamy dwa rodzaje celów: ogólny

i operacyjny.

i operacyjny.

Cele ogólne

Cele ogólne



Cele ogólne wskazują kierunki dążenia.

Cele ogólne wskazują kierunki dążenia.

Zalety celów ogólnych

Zalety celów ogólnych

- są bogate znaczeniowo

- są bogate znaczeniowo

- akcentują ważne wartości

- akcentują ważne wartości

społeczne

społeczne

- są perswazyjne

- są perswazyjne

- są zwięzłe

- są zwięzłe

Wady celów ogólnych:

Wady celów ogólnych:



wieloznaczność, nieokreśloność

wieloznaczność, nieokreśloność



założenia idealizujące

założenia idealizujące



deklaratywność

deklaratywność



niejasny adresat

niejasny adresat

Cele operacyjne

Cele operacyjne



Cele operacyjne stanowią opis wyników,

Cele operacyjne stanowią opis wyników,

które mają być uzyskane.

które mają być uzyskane.

Opis ten

Opis ten

powinien być na tyle dokładny, by

powinien być na tyle dokładny, by

umożliwić rozpoznanie, czy cel został

umożliwić rozpoznanie, czy cel został

osiągnięty, a przynajmniej określenie

osiągnięty, a przynajmniej określenie

sposobu dokonania operacji sprawdzenia

sposobu dokonania operacji sprawdzenia

wyniku. Cel operacyjny powinien być

wyniku. Cel operacyjny powinien być

odpowiedni, logiczny, jednoznaczny,

odpowiedni, logiczny, jednoznaczny,

wykonalny, obserwowalny i mierzalny

wykonalny, obserwowalny i mierzalny

Zalety celów

Zalety celów

operacyjnych:

operacyjnych:



jest jednoznaczny

jest jednoznaczny



wskazuje sposób

wskazuje sposób

zademonstrowania, iż cel

zademonstrowania, iż cel

został osiągnięty

został osiągnięty



odnosi się wprost do studenta

odnosi się wprost do studenta



mobilizuje ucznia i

mobilizuje ucznia i

nauczyciela

nauczyciela

Wady celów

Wady celów

operacyjnych:

operacyjnych:



względne ubóstwo

względne ubóstwo

znaczenia

znaczenia



rozłączenie poznania i

rozłączenie poznania i

motywacji

motywacji



poszatkowanie przedmiotu

poszatkowanie przedmiotu



pracochłonność

pracochłonność

Taksonomia celów

Taksonomia celów



Taksonomia celów- hierarchiczna

Taksonomia celów- hierarchiczna

klasyfikacja celów.

klasyfikacja celów.



Hierarchiczność taksonomii polega

Hierarchiczność taksonomii polega

na tym, że wyższe kategorie mieszczą

na tym, że wyższe kategorie mieszczą

w sobie kategorie niższe, a więc

w sobie kategorie niższe, a więc

osiągnięcie celu wyższego mówi nam,

osiągnięcie celu wyższego mówi nam,

że cel niższy został także osiągnięty

że cel niższy został także osiągnięty

Taksonomia celów dziedziny

Taksonomia celów dziedziny

poznawczej, inaczej: taksonomia celów

poznawczej, inaczej: taksonomia celów

nauczania.

nauczania.

Poziom

Poziom

Kategoria

Kategoria

I.

I.

Wiadom

Wiadom

ości

ości

A. Zapamiętanie wiadomości

A. Zapamiętanie wiadomości

B. Zrozumienie wiadomości

B. Zrozumienie wiadomości

II.

II.

Umiejętności.

Umiejętności.

C. Stosowanie wiadomości w

C. Stosowanie wiadomości w

sytuacjach typowych

sytuacjach typowych

D. Stosowanie wiadomości w

D. Stosowanie wiadomości w

sytuacjach problemowych.

sytuacjach problemowych.



A.

A.

Zapamiętanie wiadomości

Zapamiętanie wiadomości

oznacza gotowość ucznia do

oznacza gotowość ucznia do

przypomnienia sobie pewnych terminów, faktów, praw i

przypomnienia sobie pewnych terminów, faktów, praw i

teorii naukowych, zasad działania. Wiąże się to z

teorii naukowych, zasad działania. Wiąże się to z

elementarnym poziomem rozumienia tych wiadomości:

elementarnym poziomem rozumienia tych wiadomości:

uczeń nie powinien ich mylić ze sobą i zniekształcać.

uczeń nie powinien ich mylić ze sobą i zniekształcać.



B.

B.

Zrozumienie wiadomości

Zrozumienie wiadomości

oznacza ze uczeń potrafi je

oznacza ze uczeń potrafi je

przedstawić w innej formie, niż je zapamiętał,

przedstawić w innej formie, niż je zapamiętał,

uporządkować i streścić, uczynić podstawą prostego

uporządkować i streścić, uczynić podstawą prostego

wnioskowania.

wnioskowania.



C.

C.

Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności

oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności

praktycznego posługiwania się wiadomościami według

praktycznego posługiwania się wiadomościami według

podanych mu uprzednio podanych wzorów. Cel, do

podanych mu uprzednio podanych wzorów. Cel, do

którego wiadomości mają być stosowane, nie powinien

którego wiadomości mają być stosowane, nie powinien

być bardzo odległy od celów osiąganych w toku

być bardzo odległy od celów osiąganych w toku

kształcenia pielęgniarek.

kształcenia pielęgniarek.



D.

D.

Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych

oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności

oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności

formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy

formułowania problemów, dokonywania analizy i syntezy

nowych dla niego zjawisk, formułowania planu działania,

nowych dla niego zjawisk, formułowania planu działania,

tworzenia oryginalnych przedmiotów, wartościowania

tworzenia oryginalnych przedmiotów, wartościowania

przedmiotów według pewnych kryteriów.

przedmiotów według pewnych kryteriów.

Taksonomia celów dziedziny

Taksonomia celów dziedziny

motywacyjnej

motywacyjnej

Poziom

Poziom

Kategoria

Kategoria



Działania

Działania



Uczestnictwo w

Uczestnictwo w

działaniu

działaniu



Podejmowanie

Podejmowanie

działania

działania



Postawy

Postawy



Nastawienie na

Nastawienie na

działanie

działanie



System działań

System działań



A.

A.

Uczestnictwo w działaniu

Uczestnictwo w działaniu

polega na świadomym i uważnym

polega na świadomym i uważnym

odbieraniu określonego rodzaju bodźców oraz wykonywaniu

odbieraniu określonego rodzaju bodźców oraz wykonywaniu

czynności odpowiadających przyjętej roli, jednak bez wykonywania

czynności odpowiadających przyjętej roli, jednak bez wykonywania

inicjatywy. Student ani nie unika danego rodzaju działania, ani też

inicjatywy. Student ani nie unika danego rodzaju działania, ani też

go nie podejmuje z własnej woli, natomiast chętnie dostosowuje się

go nie podejmuje z własnej woli, natomiast chętnie dostosowuje się

do sytuacji.

do sytuacji.



B.

B.

Podejmowanie działania

Podejmowanie działania

polega na samorzutnym rozpoczynaniu

polega na samorzutnym rozpoczynaniu

danego rodzaju działania i wewnętrznym zaangażowaniu w

danego rodzaju działania i wewnętrznym zaangażowaniu w

wykonywanie danego rodzaju czynności. Student nie tylko

wykonywanie danego rodzaju czynności. Student nie tylko

dostosowuje się do sytuacji, w jakiej się znalazł, ale i organizuje ją w

dostosowuje się do sytuacji, w jakiej się znalazł, ale i organizuje ją w

pewien sposób. Jest to jednak postępowanie mało jeszcze utrwalone.

pewien sposób. Jest to jednak postępowanie mało jeszcze utrwalone.



C.

C.

Nastawienie na działanie

Nastawienie na działanie

polega na konsekwentnym

polega na konsekwentnym

wykonywaniu danego rodzaju działania na skutek trwałej potrzeby

wykonywaniu danego rodzaju działania na skutek trwałej potrzeby

wewnętrznej i dodatniego wartościowania jego wyników. Student

wewnętrznej i dodatniego wartościowania jego wyników. Student

jest zwolennikiem tego działania i zachęca do niego innych,

jest zwolennikiem tego działania i zachęca do niego innych,

poglądom jego brak jednak szerszego uogólnienia i pełnej spoistości.

poglądom jego brak jednak szerszego uogólnienia i pełnej spoistości.



D.

D.

System działań

System działań

polega na regulowaniu określonego typu

polega na regulowaniu określonego typu

działalności za pomocą harmonijnie uporządkowanego zbioru zasad

działalności za pomocą harmonijnie uporządkowanego zbioru zasad

postępowania, z którymi student identyfikuje się do tego stopnia, że

postępowania, z którymi student identyfikuje się do tego stopnia, że

może je uważać za cechy jego osobowości. Student nie zawodzi

może je uważać za cechy jego osobowości. Student nie zawodzi

nawet w bardzo trudnych sytuacjach, a jego działania odznaczają się

nawet w bardzo trudnych sytuacjach, a jego działania odznaczają się

skutecznością oraz swoistością stylu.

skutecznością oraz swoistością stylu.

Operacjonalizacja celów

Operacjonalizacja celów

Etapy

Etapy

Techniki pomocnicze

Techniki pomocnicze

1.Zapisanie celu w postaci

1.Zapisanie celu w postaci

ogólnej.

ogólnej.

2. Intuicyjny obraz ucznia

2. Intuicyjny obraz ucznia

osiągającego cel.

osiągającego cel.

3. Luźne zapisy celów

3. Luźne zapisy celów

operacyjnych.

operacyjnych.

4. Selekcja luźnych zapisów.

4. Selekcja luźnych zapisów.

5. Klasyfikacja luźnych zapisów.

5. Klasyfikacja luźnych zapisów.

6. Sformułowanie celów

6. Sformułowanie celów

operacyjnych.

operacyjnych.

7. Sprawdzenie celów

7. Sprawdzenie celów

operacyjnych.

operacyjnych.

8. Ewentualne powtórzenie

8. Ewentualne powtórzenie

etapów 2-7.

etapów 2-7.

--------

--------

A.Wyobrażenie populacji

A.Wyobrażenie populacji

wzorcowej.

wzorcowej.

B. Burza mózgów.

B. Burza mózgów.

C. Próba inscenizacji

C. Próba inscenizacji

D. Wykorzystanie taksonomii

D. Wykorzystanie taksonomii

celów kształcenia.

celów kształcenia.

E. Próba komunikacji

E. Próba komunikacji

F. Egzamin

F. Egzamin

pomyślany (techniki A-F)

pomyślany (techniki A-F)



A.

A.

Wyobrażenie populacji wzorcowej

Wyobrażenie populacji wzorcowej

jest myślowym odwołaniem się do

jest myślowym odwołaniem się do

własnych doświadczeń z ludźmi, którzy dany cel ogólny w pełni

własnych doświadczeń z ludźmi, którzy dany cel ogólny w pełni

osiągnęli. Zbieramy ich w wyobraźni w grupę społeczną. Co wspólnego

osiągnęli. Zbieramy ich w wyobraźni w grupę społeczną. Co wspólnego

mają członkowie tej grupy? Czym różnią się od pozostałych wykonawców

mają członkowie tej grupy? Czym różnią się od pozostałych wykonawców

podobnych działań?

podobnych działań?



B.

B.

Burza mózgów

Burza mózgów

polega na rozwiązywaniu problemu przez

polega na rozwiązywaniu problemu przez

nieskrępowaną dyskusję w grupach liczących od kilku do kilkunastu osób.

nieskrępowaną dyskusję w grupach liczących od kilku do kilkunastu osób.

Uczestnicy konferencji "głośno myślą" o zagadnieniu, starając się

Uczestnicy konferencji "głośno myślą" o zagadnieniu, starając się

wytworzyć jak najwięcej pomysłów, a wartościowanie tych pomysłów jest

wytworzyć jak najwięcej pomysłów, a wartościowanie tych pomysłów jest

odroczone.

odroczone.



C.

C.

Próba inscenizacji

Próba inscenizacji

jest wykonaniem czynności stanowiącej osiągnięcie

jest wykonaniem czynności stanowiącej osiągnięcie

celu operacyjnego. Często wystarcza czynność uproszczona, a nawet

celu operacyjnego. Często wystarcza czynność uproszczona, a nawet

objaśnienie, jak byłaby ona wykonana. Jeżeli inscenizacja jest niemożliwa,

objaśnienie, jak byłaby ona wykonana. Jeżeli inscenizacja jest niemożliwa,

kontrowersyjna lub wyraźnie nietrafna, to zapis celu powinien być

kontrowersyjna lub wyraźnie nietrafna, to zapis celu powinien być

zmieniony.

zmieniony.



D.

D.

Wykorzystanie taksonomii celów kształcenia

Wykorzystanie taksonomii celów kształcenia

jest klasyfikowaniem

jest klasyfikowaniem

różnych zapisów operacyjnych wg dziedziny i kategorii. Kilka lub

różnych zapisów operacyjnych wg dziedziny i kategorii. Kilka lub

kilkanaście osób dokonuje klasyfikacji niezależnie, a dyskusja rozbieżności

kilkanaście osób dokonuje klasyfikacji niezależnie, a dyskusja rozbieżności

zmierza do dokładniejszego określenia natury każdego celu.

zmierza do dokładniejszego określenia natury każdego celu.



E.

E.

Próba komunikacji

Próba komunikacji

polega na ułożeniu luźnych zapisów celów

polega na ułożeniu luźnych zapisów celów

operacyjnych

operacyjnych

w logiczne ciągi i odczytaniu ich, najlepiej dwukrotnie,

w logiczne ciągi i odczytaniu ich, najlepiej dwukrotnie,

komuś z zewnątrz. Czy mamy poczucie jasnego opisu odpowiednich

komuś z zewnątrz. Czy mamy poczucie jasnego opisu odpowiednich

osiągnięć? Czy nasz słuchacz zrozumiał ten opis?

osiągnięć? Czy nasz słuchacz zrozumiał ten opis?



F.

F.

Egzamin pomyślany

Egzamin pomyślany

jest wyobrażeniem grup uczniów, których

jest wyobrażeniem grup uczniów, których

dzielimy w myśli na osiągających dany cel ogólny i nie osiągających tego

dzielimy w myśli na osiągających dany cel ogólny i nie osiągających tego

celu. Czy na podstawie sformułowanych celów operacyjnych potrafimy ich

celu. Czy na podstawie sformułowanych celów operacyjnych potrafimy ich

tak podzielić? Czy mogą się zdarzyć niesprawiedliwe decyzje?

tak podzielić? Czy mogą się zdarzyć niesprawiedliwe decyzje?

Bibliografia:

Bibliografia:



Kruszewski K.

Kruszewski K.

Sztuka nauczania.

Sztuka nauczania.

Czynności nauczyciela.

Czynności nauczyciela.

Warszawa

Warszawa

1995. Wydawnictwo PWN, s. 9-21

1995. Wydawnictwo PWN, s. 9-21

Dziękuję

Dziękuję