ENERGETYKA

WIATROWA A DOTACJE

Z UE

Anna Kadłubek

Ewa Ptak

Tomasz Rumin



Coraz większe zapotrzebowanie na energię jak również

chęć wyrównania dysproporcji pomiędzy krajami

najbogatszymi a najbiedniejszymi zmusi energetykę

światową do coraz to większej produkcji.



Konwencjonalny sposób wytwarzania energii (technologie

oparte na spalaniu paliw kopalnych) musi być zastąpiony na

rzecz technologii opartych na odnawialnych źródeł energii,

które to w znacznym stopniu ograniczą wytwarzanie

podstawowego produktu spalania, jakim jest dwutlenek

węgla.



Wiatr jest jednym z odnawialnych źródeł energii i posiada

szereg zalet. Do najważniejszych możemy zaliczyć:



Energetyka wiatrowa wykorzystuje darmową energię z

wiatru



Nie emituje zanieczyszczeń do środowiska



Pozwala na zagospodarowywanie nieużytków



Energetyka oparta na wietrze staje się coraz bardziej

popularna a przemysł elektrowni wiatrowych rozwija się

bardzo szybko, Szerokie zastosowanie elektrowni

wiatrowych może przyczynić się do ochrony środowiska, a

także surowców mineralnych, które nam jeszcze pozostały.



Odnawialne źródła energii



Odnawialne źródła energii stanowią istotną alternatywę dla

wykorzystania paliw kopalnych - ograniczając tym samym

emisję szkodliwych substancji do środowiska.

Coraz częściej okazuje się również, że istnieją praktyczne

metody, aby otrzymywać znaczne ilości energii poprzez

zagospodarowanie szeregu rodzajów odpadów, które

dotychczas stanowiły wyłącznie uciążliwy, często trudny do

rozwiązania problem.

Zmiany ustawy - Prawo energetyczne oraz innych

przepisów (w szczególności odnoszących się do środowiska

naturalnego), jakie miały miejsce w ostatnich latach,

stanowią pozytywny impuls dla rozwoju energetyki

odnawialnej.

Spośród wprowadzonych mechanizmów wsparcia OZE w

Polsce największe znaczenie ma tzw.: system zielonych

certyfikatów, czyli praw majątkowych wynikających z

certyfikatów pochodzenia energii elektrycznej. Istotnym,

choć mniej dostępnym elemntem promocji OZE są dotacje i

dopłaty do kretytów inwestycyjnych.



Aby wybudować elektrownie wiatrową najpierw

musimy ustanowić :



1) Wybór terenu pod przyszła inwestycję;



2) Pomiary i analizy prędkości i kierunku wiatru;



3) Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania

na środowisko planowanych przedsięwzięć;



4) Obsługa formalno-prawna całej inwestycji



5) Uzyskanie warunków przyłączenia do sieci

elektroenergetycznej;



6) Wykonanie wszystkich projektów technicznych;



7) Biznes Plan Inwestycji;



8) Projekt logistyczny i analiza dróg dojazdowych;



9) Dostawa urządzeń i montaż;



10) Kompleksowy monitoring pracy elektrowni

wiatrowej.



Badania Potencjału Energetycznego danej lokalizacji



Siłą napędową elektrowni jest wiatr. Od jego parametrów

zależy powodzenie całej inwestycji. Dlatego ważne jest

przeprowadzenie badań potencjału energetyczne na danym

terenie.



Centrum Doradztwa Gospodarczego wykonuje pomiary na

potrzeby energetyki wiatrowej.

Nasza oferta skierowana jest do osób i firm, które planują

inwestycje energetyce wiatrowej.

Nasze usługi obejmują między innymi:



Sporządzeniu dokumentacji w celu uzyskania pozwolenia i

uzyskanie pozwolenia na budowę dla masztu pomiarowego



Instalacja masztu służącego do pomiarów siły i prędkości

wiatru



Opracowanie i analiza danych pochodzących z pomiarów



Demontaż masztu



Maszty pomiarowe



Wykon

ywane

pomiary wiatru przy pomocy masztów o

wysokości 30 m i 40 m. Są to konstrukcje stalowo rurowe

wraz z odciągami.



Badania prędkości wiatru wykonuje się na wysokościach 20

m, 30 m i 40 m. Natomiast pomiar kierunku wiatru na

wysokości 30 m i 40 m.



Wszystkie montowane przez nas czujniki posiadają

odpowiednie certyfikaty.



Maszt zasilany jest z akumlatora żelowego ładowanego z

sieci bądz poprzez panel fotowoltaiczny.



akłady na wybudowanie elektrowni

wiatrowej są dość duże, późniejsza

ekspoatacja już nie. Koszty wytwarzania

prądu, to głównie koszty amortyzacji

inwestycji. Pod względem ekonomicznym

niezwykle ważne jest, aby elektrownia

generowała prąd z jak największą

sprawnością. Należy zachować więc

niezwykłą staranność nie tylko

przy dobieraniu miejsca posadowienia

wiatraków, ale i przy ich projektowaniu.

Trzeba przy tym zwracać uwagę na

rozwiązania techniczne stosowane przy ich

konstrukcji oraz dokładnie zapoznac się z

parametrami lokalnych warunków

atmosferycznych



Według danych Urzędu Regulacji Energetyki z końca marca

wynika, że w Polsce przyłączonych jest do sieci 253

elektrownie wiatrowe o łącznej mocy zainstalowanej 459

MW. Na tle wiodących krajów europejskich takich jak Dania

czy Niemcy może nie są to wartości robiące oszałamiające

wrażenie, niemniej jednak rynek polski staje się coraz

bardziej atrakcyjny nie tylko dla krajowych inwestorów ale

również dla inwestorów zagranicznych. Z tego też powodu

w najbliższych latach spodziewany jest znaczny przyrost

nowych inwestycji. Fakt ten zdaje potwierdzać ilość

udzielonych promes przez URE na kolejne koncesje dla

inwestycji na łączną moc 2 GW. Jest to miedzy innymi

efektem wsparcia projektów energetyki wiatrowej ze

środków Funduszu Spójności w ramach Osi Priorytetowej,

jak również zapowiedzianym zmianom w Prawie

Energetycznym, mającym ułatwić inwestorom dostęp do

sieci.



Podstawową korzyścią z budowy

elektrowni wiatrowej jest oczywiście

zielona energia elektryczna, którą możemy

w ten sposób pozyskać. Energia czysta a

przede wszystkim niezbędna w obecnych

czasach. Jednak nie jest to wystarczający

powód dla inwestorów aby zachęcić ich do

ulokowania kapitału właśnie w tą

technologię. Zaletami siłowni wiatrowych

przemawiającymi do inwestorów jest

możliwość sprzedaży wyprodukowanej

energii na rynku, jak również uzyskanie

dodatkowych funduszy ze sprzedaży

świadectw pochodzenia.



Obecny okres programowania na lata 2007-2013

stwarza wiele możliwości finansowania projektów

energetycznych z zakresu energetyki wiatrowej. Z

doświadczeń Management & Consulting Group

wynika, że już wielu przedsiębiorców skorzystało z

dostępnej pomocy finansowej. Dla lepszego

zobrazowania sytuacji, w ramach tylko pierwszej

rundy naboru wniosków, w ramach działania 9.4

Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych PO

Infrastruktura i Środowisko do Instytucji

Wdrażającej wpłynęło 120 wniosków o

dofinansowanie. Konkurs zakończony został 14

kwietnia 2009 r., a ponad 70% wniosków

stanowiły projekty budowy farm wiatrowych.

Pomimo sporego zainteresowania inwestorów

programami pomocowymi nadal dostępna jest

znaczna pula środków dedykowanych na rozwój

OZE.



Możliwości programu krajowego

Unijna alokacja środków w programie przeznaczonych na

działania związane z energią odnawialną pozyskaną z

wiatru wynosi 181 511 977 euro, co stanowi w przybliżeniu

40% wszystkich środków przeznaczonych w działaniu 9.4 na

wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych.

W ramach Działania 9.4. Wytwarzanie energii ze źródeł

odnawialnych możliwe jest uzyskanie wsparcia dla

projektów dotyczących budowy lub zwiększenia mocy

jednostek wytwarzania energii elektrycznej

wykorzystujących energię wiatru. Warto nadmienić, że w

ramach realizowanych projektów wsparcie będzie

obejmować przyłącza jednostek wytwarzania energii

elektrycznej ze źródeł odnawialnych do najbliższej

istniejącej sieci. Beneficjentami składanych projektów mogą

być przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego

oraz ich grupy, podmioty świadczące usługi publiczne oraz

kościoły, kościelne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz

inne związki wyznaniowe. Najbliższy termin konkursu został

wyznaczony na IV kwartał 2009 roku.



W przypadku inwestycji w budowę lub

rozbudowę elektrowni wiatrowych,

minimalna wartość projektu wynosi 20 mln

zł, natomiast maksymalna kwota wsparcia

została wyznaczona na poziomie 40 mln zł.

Beneficjent projektu może otrzymać

płatność w formie dotacji rozwojowej jako

refundację poniesionych i

udokumentowanych wydatków

kwalifikowalnych lub jako zaliczkę na

poczet przyszłych wydatków

kwalifikowalnych. Forma płatności będzie

rozpatrywana indywidualnie przez

instytucję wdrażającą na etapie zawierania

umowy o dofinansowanie z beneficjentem.



Regionalne programy wsparcia

Potencjalny inwestor chcący zrealizować

inwestycję dotyczącą budowy lub zwiększania

mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej

z wykorzystaniem energii wiatrowej o wartości

projektu do 20 mln zł może ubiegać się o

dofinansowanie w ramach regionalnych

programów operacyjnych. Jednak nie każde

województwo, przewidziało wsparcie dla

energetyki wiatrowej - wśród nich są

województwa dolnośląskie, kujawsko-pomorskie,

śląskie oraz warmińsko-mazurskie. Natomiast,

najwięcej środków na ten cel przeznaczyły

województwa łódzkie, mazowieckie, lubuskie,

lubelskie i zachodniopomorskie. W tych

województwach kwota przeznaczona na dotacje

energetyki wiatrowej wyniosła co najmniej 4 mln

euro.



W przypadku inwestycji związanej z budową lub rozbudową

elektrowni wiatrowych minimalna wartość projektu wynosi 3

mln zł jeśli inwestycja planowana jest na obszarach

objętych Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Maksymalna kwota wsparcia została wyznaczona na

poziomie również 3 mln zł, w przypadku gdy gmina nie

może korzystać ze wsparcia PROW.

Beneficjentami w Regionalnych Programach Operacyjnych

w zakresie energetyki wiatrowej mogą być przede

wszystkim jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i

stowarzyszenia, ale również przedsiębiorcy i organizacje

pozarządowe. Nie w każdym jednak województwie

pieniądze na rozwój energetyki wiatrowej mogą

wykorzystać przedsiębiorcy. Takie możliwości zostały

stworzone w województwach lubuskim, łódzkim,

małopolskim, mazowieckim, podkarpackim, wielkopolskim i

zachodniopomorskim. W ostatnim przypadku

beneficjentami projektu mogą być tylko duzi przedsiębiorcy.



W RPO występuje konkursowy lub indywidualny tryb naboru

zgodny z regulaminem konkursu. Ostateczną decyzję w

sprawie dofinansowania projektu podejmuje zarząd

województwa będący Instytucją Zarządzającą. Maksymalny

udział dofinansowania w RPO wynosi 85% wydatków

kwalifikowanych lub zgodnie z dopuszczalnym pułapem

pomocy publicznej określonym w programie pomocowym.

W przypadku obliczania maksymalnej dopuszczalnej

wielkości pomocy w odniesieniu do wydatków

kwalifikowanych beneficjent pomocy powinien wnieść wkład

własny odpowiadający co najmniej 25% wydatków

kwalifikowanych. Wkład ten nie może pochodzić ze środków

publicznych.

Beneficjent będący MŚP może starać się o udzielenie

pomocy regionalnej tylko kiedy złożył wniosek o przyznanie

pomocy przed rozpoczęciem prac nad realizacją projektu.

Dużego przedsiębiorcę również obowiązuje zasada

uzyskania potwierdzenia o kwalifikacji przedłożonego

projektu do pomocy regionalnej.



Możliwości daje także Program Rozwoju

Obszarów Wiejskich

W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich

realizowane mogą być projekty dotyczące

wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł

odnawialnych. Zgodnie z założeniami programu

pomocą objęte są również elektrownie wiatrowe.

Podstawowym warunkiem udziału w programie

jest lokalizacja inwestycji. Warunkiem koniecznym

jest aby inwestycja zlokalizowana została w

miejscowościach należących do gminy wiejskiej,

albo w miejscowościach należących do gminy

miejsko – wiejskiej, z wyjątkiem miast liczących

powyżej 5 tys. mieszkańców, albo w

miejscowościach gminy miejskiej o liczbie

mieszkańców mniejszej niż 5 tys.



W ramach działania 321 „Podstawowe usługi dla gospodarki

i ludności wiejskiej” możliwa jest m.in. realizacja inwestycji

służących wytwarzaniu lub dystrybucji energii ze źródeł

odnawialnych, w tym energii z wiatru. Dostępna pomoc z

PROW może objąć koszty inwestycyjne, zakup niezbędnego

wyposażenia jak również koszty sporządzenia dokumentacji

technicznej. Beneficjentami Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich mogą być: gminy, jednoosobowe spółki gminy

oraz gminne zakłady budżetowe. Rolę Instytucji

Wdrażającej pełnią samorządy województw w tym

odpowiednie urzędy marszałkowskie. W przypadku PROW

występuje konkursowy tryb naboru i oceny wniosków

zgodnie z regulaminem konkursu. Wniosek o

dofinansowanie składa się do urzędu marszałkowskiego a

ostateczną decyzję o dofinansowaniu projektu podejmuje

zarząd województwa.



Maksymalny udział dofinansowania w

PROW wynosi 75% wydatków

kwalifikowanych, natomiast

maksymalna kwota wsparcia

projektów w zakresie energetyki

wiatrowej w jednej gminie nie może

przekroczyć 3 mln zł. Udzielona

pomoc obejmuje koszty

inwestycyjne, w szczególności: zakup

materiałów i wykonanie prac

budowlano-montażowych, jak

również zakup niezbędnego

wyposażenia.



Dofinansowanie nie tylko unijne

Przedsiębiorca pragnący zainwestować w energię

wiatrową może również liczyć na dodatkowe

formy wsparcia - Narodowy Fundusz Ochrony

Środowiska i Gospodarki Wodnej będący

Instytucją Wdrażającą PO IiŚ udziela również

wsparcia finansowego w ramach Programu

Priorytetowego dla przedsięwzięć w zakresie

odnawialnych źródeł energii i obiektów

wysokosprawnej kogeneracji. Dofinansowanie

udzielane jest w formie preferencyjnej pożyczki,

której maksymalna kwota nie może przekroczyć

50 mln zł. Przedsiębiorcy zdecydowani na tą

formę dofinansowania inwestycji mogą starać się

o umorzenie nawet do 50% zaciągniętej pożyczki

o stałym oprocentowaniu w skali roku.



Minimalny koszt przedsięwzięcia wynosi 10 mln

zł. Program jest realizowany od początku 2009 r. i

potrwa do końca 2012 r. Warto nadmienić, że

wnioskodawca, działając w imieniu własnym lub

za pośrednictwem spółek zależnych, w których

ma udziały przekraczające 50%, może złożyć do

danego konkursu tylko jeden wniosek o

dofinansowanie. Wśród przedsięwzięć

kwalifikujących się do otrzymania dofinansowania

zostały wyodrębnione elektrownie wiatrowe o

mocy poniżej 10 MWe. Drugi już nabór wniosków

w ramach Programu Priorytetowego planowany

jest na 01.12.2009 i potrwa do końca roku. Środki

przeznaczone na dofinansowanie przedsięwzięć

wynoszą 500 mln zł. Czy zatem mamy szanse na

tak dynamiczny rozwój sektora energetyki

wiatrowej jak nasi zachodni sąsiedzi?



W wielu przypadkach wnioski o przyłączenie

elektrowni wiatrowej są odrzucane ze względu na

stan lokalnej sieci energetycznej. Następstwem

tego jest wymuszanie na inwestorach podjęcia

koniecznych działań modernizacji infrastruktury

sieciowej na własny koszt, co nie jest zgodne z

ustawą Prawo Energetyczne według, którego

operatorzy sieci dystrybucyjnych są

odpowiedzialni za utrzymanie i modernizację sieci

przesyłowych jak również są zobligowanie do

wydania pozwolenia przyłączenia do sieci, w

szczególności jeśli chodzi o instalację OŹE.

Dodatkowo inwestor zobligowany jest bardzo

często do wykonania eksper¬tyzy wpływu

przyłączenia instalacji na krajowy system

elektroenergetyczny, nie rzadko przy

uwzględnieniu przyłączenia innych parków

wiatrowych.



Takie działania komplikują proces

inwestycyjny, niepotrzebnie go wydłużając

i generując dodatkowe koszty, na które

narażony jest inwestor. Niestety nie są to

jedyne koszty. Planowana inwestycja, w

tym wypadku również farma wiatrowa

wymaga już na wstępnym etapie realizacji

projektu sporządzenia stosowanych badań

w tym oceny oddziaływania planowanej

inwestycji na środowisko. Do tego

dochodzi kwestia uprzedniego

zapewnienia praw zarówno do

nieruchomości, na których posadowione

mają zostać same siłownie wiatrowe jak i

urządzenia oraz budynki związane z całą

infrastrukturą obiektu.



obrze przygotowany wniosek to

podstawa do uzyskania dofinansowania na

projekt. W przypadku projektów z zakresu

energetyki odnawialnej przed złożeniem

samego wniosku niezbędne jest

skompletowanie dokumentów

potwierdzających dostępność środków na

sfinansowanie przedsięwzięcia oraz

prawomocnego pozwolenia na budowę jak

i prawomocnej decyzji o uwarunkowaniach

środowiskowych oraz kompletnej

dokumentacji technicznej.



Samo przygotowanie stanu gotowości projektu do

realizacji, przez co rozumiane jest dostarczenie

dokumentów wskazujących źródło finansowania

przedsięwzięcia do momentu wypłaty dotacji, jak

również dostarczenie prawomocnego pozwolenia

na budowę i decyzji o uwarunkowaniach

środowiskowych oraz dokumentacji technicznej

pozwala uzyskać przewagę już podczas

pierwszego stopnia oceny merytorycznej

składanego projektu. W Programie Operacyjnym

Infrastruktura i Środowisko za samo zgłoszenie

udokumentowanego stanu gotowości projektu do

realizacji przysługuje możliwość uzyskania

dodatkowych 16 pkt podczas rundy aplikacyjnej.



Bariery ograniczające rozwój odnawialnych

źródeł energii, w tym przede wszystkim

farm wiatrowych szybko nie zostaną

przezwyciężone. Niemniej jednak

istniejące narzędzia wparcia finansowego

są na tyle rozwiniętym i zaawansowanym

mechanizmem, że mimo wszystko

naprawdę warto inwestować w energetykę

wiatrową. Warto podjąć dodatkowy wysiłek

bo nie trzeba wcale walczyć z wiatrakami.

Można je w racjonalny sposób

wykorzystywać z pożytkiem zarówno dla

środowiska jak i regionalnej

przedsiębiorczości.

Aby otrzymać dotację z UE

należy:

1.Biznes plan



Celem

biznes planu

jest ocena

opłacalności oraz ryzyka inwestycji.

Podstawowym zadaniem biznesplanu

jest ocena prawdopodobieństwa oraz

rozpoznanie występujących

problemów.

Analiza finansowa

jest

zasadniczym elementem każdego

biznes planu niezależnie, czy będzie

on podstawą ubiegania się o dotację

z Unii Europejskiej, czy też będzie

związany z wnioskiem kredytowym

do banku. Analiza finansowa to

również podstawa studiów

wykonalności inwestycji.

Opracowanie dokumentacji

aplikacyjnej jest jedynie etapem w

procesie pozyskania dotacji unijnej.

Równie ważne jest prowadzenie

projektu oraz jego końcowe

rozliczenie.

Studium Wykonalności

jest

obowiązkowym załącznikiem przy

ubieganiu się o dofinansowanie z Unii

Europejskiej, jak również przy staraniu się

o uzyskanie kredytu. Zawiera analizę

prawną, techniczną, instytucjonalną,

finansową i ekonomiczną w zakresie

celowości i wykonalności zaplanowanego

przedsięwzięcia. Określa zasadność

realizacji projektu, alternatywne sposoby

jego realizacji oraz dostarcza wszelkich

danych niezbędnych do podjęcia decyzji

inwestycyjnej.



Zadaniem Studium Wykonalności jest

m.in.:



przedstawienie harmonogramu rzeczowo-

finansowego projektu uwzględniającego

nakłady inwestycyjne wraz z terminem ich

realizacji;



określenie źródeł finansowania projektu;



identyfikacja problemów związanych z

realizacją i eksploatacją przedsięwzięcia;



określenie zasadności realizowanej

inwestycji z ekonomicznego i społecznego

punktu widzenia;



Niezmiernie trudno znaleźć projekty, które

całkowicie wpisują się w zatwierdzone programy

dotacyjne. Dlatego istotną kwestią jest aktywne

poszukiwanie i przewidywanie przyszłych

kierunków i możliwych programów – jest to

najlepsza droga do tworzenia projektów, które

spełnią kryteria nakładane przez programy

wsparcia.



Chociaż głównym powodem i zaletą pozyskiwania

dotacji jest wsparcie finansowe projektów, nie

można bagatelizować i pomijąć również wiele

innych mniej wymiernych korzyści, takich

jak budowanie pozytywnego wizerunku firmy czy

okazja do współpracy z czołowymi jednostkami

badawczymi oraz innowacyjnymi firmami.



Odnawialne źródła energii stanowią proekologiczny

charakter energii elektrycznej. Są one również bardzo

obiecującym źródłem dochodu dla inwestora. Coraz więcej i

głośniej mówi się o planowanych i realizowanych już

farmach wiatrowych. Powstają w wielu regionach naszego

kraju, w szybkim tempie stając się nieodzownym

elementem krajobrazu polskich pól. Zdaniem wielu

analityków elektrownie wiatrowe są najbardziej

konkurencyjną technologią w dziedzinie energii

odnawialnej, mają one najwyższy procent przyrostu

zainstalowanych mocy w Europie. Choć w Polsce dynamika

rozwoju rynku jest wysoka, to wciąż rozwija się zbyt wolno. I

daleko nam w tym temacie do innych krajów Wspólnoty

Europejskiej. Zainteresowanie inwestycjami w elektrownie

wiatrowe jest spore, według Polskiego Stowarzyszenia

Energetyki Wiatrowej w Szczecinie szacuje się, że obecnie

na polskim rynku jest około tysiąca podmiotów, które

przygotowują się do tego typu inwestycji. Budowa farmy

wiatrowej pozwala na produkcję "zielonej energii" bez emisji

zanieczyszczeń. Uważa się, że w porównaniu z energetyką

cieplną (węglową) i energetyką jądrową energetyka

wiatrowa charakteryzuje się szeregiem pozytywnych cech.



Tym bardziej należy wspierać rozwój tego sektora gdyż

zwiększenie udziału energii odnawialnej stanowi jeden z

priorytetów Dyrektyw Unii Europejskiej. Rada UE przyjęła w

marcu 2007r. Plan Działań integrujący politykę klimatyczną i

energetyczną Wspólnoty, która nakłada na państwa

członkowskie nowe zobowiązania. Wyznaczono cel dla Polski

na najbliższe lata - do roku 2010 udział energii elektrycznej

ze źródeł odnawialnych musi wzrosnąć do 7,5 % a do roku

2020 aż do 20% wykorzystywanej przez Polskę energii

elektrycznej. Polityka energetyczna Wspólnoty Europejskiej

zmierza do racjonalnego wykorzystanie energii ze źródeł

odnawialnych, co pozwoli na poprawę efektywności

wykorzystania i oszczędzania zasobów surowców

energetycznych, również wpłynie na poprawę stanu

środowiska chociażby poprzez redukcję zanieczyszczeń do

atmosfery, wód i redukcję wytwarzanych odpadów. W

związku z tym wspieranie rozwoju tego sektora staje się

coraz bardziej powszechne we wszystkich państwach

członkowskich. Ponieważ taka inwestycja wymaga dużych

nakładów finansowych, a wielu inwestorom towarzyszy

niedobór kapitału mogą oni liczyć na wsparcie Unii

Europejskiej poprzez dofinansowanie z funduszy unijnych



Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004r.

stworzyło dla naszego kraju wiele szans, jak i

ogromne wyzwania i zobowiązania. Kraje UE

charakteryzują się dużym zróżnicowaniem w

rozwoju gospodarczym. Unia europejska stawia na

trwały rozwój wszystkich państw członkowskich,

którego głównym celem jest zrównoważony

wzrost gospodarczy, stabilność cen, wysoka

konkurencyjność rynkowa, wysoki poziom ochrony

i poprawę jakości środowiska naturalnego, wspiera

spójność gospodarczą oraz społeczną i

terytorialną. Akcesja Polski do UE oznacza dla

naszego kraju szansę na zmiany w podejściu do

finansowania wielu przedsięwzięć. Fundusze

unijne oferują szereg możliwości finansowania

projektów inwestycyjnych. Celem strategicznym

wsparcia ze strony UE jest rozwijanie

konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i

przedsiębiorczości



W oparciu o wytyczne przygotowane przez Komisję

Europejską rozpoczęły się z początkiem 2004 dyskusje nad

reformą na kolejne lata, w wyniku czego doprowadziło to do

sporządzenia Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia

na 2007-2013. Obecnie dokument ten nosi nazwę

"Narodowa Strategia Spójności 2007-2013" zaakceptowany

przez Radę Ministrów w dniu 01.08.2006 r, określa działania

jakie Rząd Polski zamierza podjąć w latach 2007-2013

między innymi: w zakresie promowania wzrostu

gospodarczego, wzrostu konkurencyjności, wzrostu

zatrudnienia i pomocy regionom. NSS stanowi podstawę do

uzyskania środków unijnych dla naszego kraju w postaci

funduszy strukturalnych i funduszu spójności. Zasoby

finansowe UE służące do osiągnięcia założonych celów

pozyskuje się pod pojęciem funduszy strukturalnych, w

skład funduszy wchodzą:

�- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

�- Europejski Fundusz Społeczny (EFS)

�- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

(EFOiGR)

�- Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa (FIOR)

�- Fundusz Spójności (FS)



Funkcjonowanie funduszy włączone jest w cały system

przepisów i regulacji krajowych połączone i zgodne z

przepisami unijnymi. System wdrażania funduszy

strukturalnych został zdecentralizowany, by mógł

promować te projekty, które są najbliższe wspólnemu

interesowi i polityce. Wdrażanie NSS następować ma

poprzez programy wdrażające:

�- Regionalne programy Operacyjne

�- Programy Operacyjne Rozwoju Polski Wschodniej

�- Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej

�- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

�- Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

�- Program Operacyjny Kapitał Ludzki

�- Program Operacyjny Pomoc Techniczna.



Działalność funduszy przyjmuje formę programów

operacyjnych w ramach narodowych strategicznych ram

odniesienia. Każdy program obejmuje czasokres od

01.01.2007 a 31.12.2013 r. Fundusze strukturalne są

instrumentami regionalnymi. Środki unijne rozdzielane są

nie na państwo, a na jednostki terytorialne, które muszą

spełniać określone kryteria wskazane w przepisach UE.

Finansowanie tych programów uruchamiane jest na

podstawie określonych procedur konkursowych. Polska

otrzymała fundusze w łącznej kwocie, bez podziału na

poszczególne rodzaje funduszy. Podziału środków dokonuje

się w oparciu o programy operacyjne i przybierają one

formę pożyczek i bezzwrotnej pomocy finansowej,

stanowiących "zwrot" wcześniej poniesionych kosztów.

Podstawowym przepisem prawnym wykorzystania środków

unijnych jest rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia

21 czerwca 1999 ustanawiające przepisy ogólne w sprawie

funduszy strukturalnych.



W najbliższym czasie Polska ma być największym pod

względem kwot odbiorcą unijnych dotacji. Nasz kraj

otrzymuje z funduszy europejskich więcej pieniędzy, niż

sam wpłaca do kasy UE. Od 2007 roku Polska ma do

wykorzystania około 60 miliardów euro, czyli około 240

miliardów złoty. Oznacza to więc ogromną szansę dla wielu

inwestorów, to szansa na zmianę w podejściu do

finansowania wielu przedsięwzięć. Fundusze unijne na lata

2007-2013 oferują możliwość finansowania również i

projektów w zakresie energii odnawialnej. Wraz z wejściem

Polski do UE podjęto zobowiązania wynikające z Dyrektywy

2001-77-EC: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z

dnia 27 września 2001 w sprawie promowania energii

elektrycznej produkowanej z odnawialnych źródeł energii na

wewnętrznym rynku energetycznym, której celem jest

promowanie energii elektrycznej produkowanej z

odnawialnych źródeł na wewnętrznym rynku

energetycznym.



Kolejną formą wspierania tego biznesu jest pomoc

finansowa ze strony państwa ze środków unijnych. Znajdują

tu zastosowanie przepisy zawarte w DZ.U. nr 98, poz 996

Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2004r.

Pomoc publiczna może przybrać formę dotacji

preferencyjnej, pożyczki lub kredytu. Przy takim podejściu

do finansowania energetyki wiatrowej istnieje możliwość

budowy farm o znacznej mocy. Budowa farm wiatrowych

wiąże się z ogromnymi nakładami a w naszym kraju wciąż

brakuje kapitału na tego typu inwestycje. Akcesja Polski do

UE oznacza więc spore szanse na finansowanie takich

projektów. Przed akcesją inwestorzy korzystać mogli jedynie

ze wsparcia Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i

Wojewódzkich FOŚ oraz Eko Funduszy, jednak by pozyskać

środki z tych źródeł podmioty musiały posiadać bardzo

dobrą kondycję finansową, co powodowało, że z tych źródeł

mogło skorzystać bardzo niewielu inwestorów. W latach

2004-2006 można było na ten cel pozyskać środki z

NFOŚiGW, BOŚ,i Eko Funduszu w formie bezzwrotnych

dotacji jednak tylko na bardzo duże inwestycje, nie

mniejsze niż 10 mln euro.



Natomiast w programie Narodowa

Strategia Spójności 2007-2013 zwiększyły

się szanse na pozyskanie środków

finansowych na budowę farm wiatrowych.

Środki unijne na ten cel dostępne są w

ramach Programu Operacyjnego

"Infrastruktura i Środowisko", który

otrzymał 71,8% całości środków na

osiągnięcie celów Strategii Lizbońskiej

czyli podniesienie atrakcyjności

inwestycyjnej Polski, jej regionów poprzez

ciągły rozwój infrastruktury technicznej;

ochronę środowiska i poprawienie jego

stanu, poprawę zdrowia. W ramach wyżej

wymienionego programu przyjęto

piętnaście priorytetów działania.



W priorytecie X "Infrastruktura energetyczna przyjazna

środowisku" przyjęto za główny cel poprawę

bezpieczeństwa energetycznego państwa, zwiększenie

stopnia wykorzystania energii pierwotnej oraz zwiększenie

wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Środki

zarezerwowano zatem między innymi dla inwestycji

umożliwiających produkcję energii ze źródeł odnawialnych.

Beneficjentami mogą być przedsiębiorstwa energetyczne

(wytwarzające, przesyłające, dystrybuujące, zajmujące się

obrotem energią elektryczną), producenci biodiesla, małe i

średnie przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją maszyn i

urządzeń na potrzeby OŹE. Przewidziano tu kwotę 475,27

mln euro, co stanowi około 20% całej kwoty przyznanej nam

przez UE. Oznacza to spore szanse na dofinansowanie wielu

dużych projektowanych inwestycji w postaci farm

wiatrowych. By móc ubiegać się o środki np. na budowę lub

zwiększenie mocy jednostek wytwarzania energii

elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru należy założyć

koszt projektu powyżej 20 mln zł. ponieważ jest to

minimalna wartość projektu.



Kolejnym programem na finansowanie farm wiatrowych są

programy regionalne (Regionalne Programy Operacyjne), gdzie

można finansować projekty o niższej wartości. I tak w

województwie wielkopolskim przyjęto Priorytet III - "Środowisko

przyrodnicze". Celem tego projektu jest poprawa stanu środowiska

i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi regionu.

Wsparcie udzielone zostanie między innymi w przypadku działania

na rzecz wzrostu udziału energii odnawialnej. Realizowane poprzez

projekty na rzecz odnawialnych źródeł energii, takich jak energia

wiatrowa. W ramach RPO dla woj. wielkopolskiego na lata 2007-

2013 zostanie zaangażowane 1.945,316 mln euro, z czego krajowy

wkład publiczny wyniesie 382,361 mln euro. Priorytet III

Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego

"Środowisko przyrodnicze" otrzymał środki w wysokości 173,821

mln euro, co stanowi 13,66% środków Europejskiego Funduszu

Rozwoju Regionalnego, z czego na energię odnawialną : wiatrową

przeznaczono około 2,5 mln euro. W województwie

zachodniopomorskim przyjęto Priorytet IV - "Infrastruktura ochrony

środowiska", gdzie wsparcie otrzymają przedsięwzięcia

dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska

w zakresie: inwestycji pro środowiskowych i ekoinnowacyjnych

przedsiębiorstw, gdzie przeznaczono na ten cel 61,28 mln euro co

stanowi 7,34 % planu finansowego RPO dla tego województwa.



Można również skorzystać ze Środków krajowych - środki

publiczne np. pożyczka z NFOŚiGW. Chcąc skorzystać z

funduszy UE należy czekać z rozpoczęciem inwestycji do

momentu złożenia wniosku o dofinansowanie. Nie należy

zawierać żadnych umów dotyczących prac przy inwestycji,

czy podejmować jakichkolwiek działań przed złożeniem

wniosku o dofinansowanie. Można jedynie przygotować

inwestycję od strony formalno-prawnej. Dalej przygotować

wniosek: starannie go wypełnić, dołączyć niezbędne

załączniki. Doświadczenia z poprzednich lat pokazują, że

odpowiednio przygotowany wniosek to "klucz do sukcesu".

Można nawiązać współpracę z podmiotami, które będą

pośredniczyły w ubieganiu się o środki unijne. Podmioty te

są różne w zależności od programów. To wydzielone komórki

w ministerstwach, urzędach marszałkowskich, agencjach

rządowych. (np. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorstw i

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Miejsce

złożenia wnioski jest określone w zaproszeniu do składania

wniosków.



Program Operacyjny



Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013



projekt, wersja 5 z dnia 21 czerwca 2006



INFORMACJE OGóLNE



Głównym celem Programu jest podniesienie atrakcyjności

inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury

technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu

środowiska, zdrowia społeczeństwa, zachowaniu tożsamości

kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.



Na realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

na lata 2007-2013 zostanie przeznaczonych 26 054,7 mln euro. Ze

środków Unii Europejskiej będzie pochodziło 21 275,2 mln euro (w

tym ze środków Funduszu Spójności – 18 927,6 mln euro oraz

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – 2 347,6 mln

euro), a z publicznych środków krajowych – 3 754,5 mln euro.



W projekcie przyjęto, że poziom współfinansowania ze środków

wspólnotowych wynosi 85% wszystkich środków publicznych. Obok

środków publicznych w realizacji POIiŚ będą zaangażowane także

środki prywatne – pomoc kierowana do przedsiębiorstw będzie

podlegała zasadom konkurencji. Łączna wartość środków

prywatnych przyjęto w wysokości 1 025 mln euro.



CEL PROGRAMU

Program zakłada realizację pięciu celów szczegółowych:



Budowę infrastruktury zapewniającej, że rozwój

gospodarczy Polski będzie dokonywał się przy

równoczesnym zachowaniu i poprawie stanu środowiska

naturalnego.



Zwiększenie dostępności głównych ośrodków

gospodarczych w Polsce poprzez powiązanie ich siecią

autostrad i dróg ekspresowych oraz alternatywnych wobec

transportu drogowego środków transportu.



Zapewnienie długookresowego bezpieczeństwa

energetycznego Polski poprzez dywersyfikację dostaw,

zmniejszenie energochłonności gospodarki i rozwój

odnawialnych źródeł energii.



Wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa narodowego

o znaczeniu światowym i europejskim dla zwiększenia

atrakcyjności Polski.



Wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia siły

roboczej.



PRIORYTETY

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

realizowanych będzie 14 priorytetów:



Priorytet 1. Gospodarka wodno-ściekowa.

Priorytet 2. Gospodarka odpadami i ochrona ziemi.

Priorytet 3. Bezpieczeństwo ekologiczne.

Priorytet 4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów

ochrony środowiska.

Priorytet 5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych.

Priorytet 6. Transeuropejskie sieci transportowe TEN-T.

Priorytet 7. Transport przyjazny środowisku.

Priorytet 8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe.

Priorytet 9. Infrastruktura drogowa w Polsce wschodniej.

Priorytet 10. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku.

Priorytet 11. Bezpieczeństwo energetyczne.

Priorytet 12. Kultura i dziedzictwo narodowe.

Priorytet 13. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu

ochrony zdrowia.

Priorytet 14. Pomoc techniczna.



Obecny zakres priorytetów i działań stanowi wstępny projekt dokumentu.

Ostateczny zakres uzależniony będzie od przebiegu konsultacji społecznych

oraz negocjacji z Komisją Europejską.



Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny

Działanie 3.7. Zwiększenie wykorzystania

odnawialnych zasobów energii (OZE)



Celem działania jest zwiększenie udziału energii

odnawialnej w bilansie energetycznym kraju.

Działanie realizowane będzie poprzez wykorzystanie

naturalnych źródeł energii pochodzących z siły wiatru,

wody, słońca czy źródeł geotermalnych. Ponadto zakłada

wykorzystanie energii pochodzącej z biopaliw,biogazu oraz

biomasy, do produkcji energii elektrycznej lub ciepła.

Projekty powinny być ukierunkowane na budowę

infrastruktury służącej produkcji energii odnawialnej oraz jej

dystrybucjioraz projekty stosujące odnawialne źródła

energii jako uzupełnienie rozwiązań konwencjonalnych,np.

w elektroenergetyce (kogeneracja).



Rodzaje projektów

Budowa i rozbudowa:

1. elektrowni wiatrowej z instalacją do przesyłu

energii,

2. kolektorów słonecznych i ogniw

fotowoltaicznych z instalacją do przesyłu energii,

3. urządzeń grzewczych opalanych biomasą z

instalacją do przesyłu energii,

4. elektrowni wodnych o mocy do 10 MW z

instalacją do przesyłu energii,

5. urządzeń grzewczych zasilanych energią

geotermiczną z instalacją do przesyłu energii,

6. urządzeń do produkcji energii i instalacji do

przesyłu energii w oparciu o inne typy

odnawialnych źródeł energii,

7. urządzeń i instalacji w ramach kogeneracji

energii.



Minimalna/maksymalna wartość

projektu

20 mln PLN

kosztów kwalifikowanych z

wyjątkiem:

a) elektrowni wodnych z instalacją do

przesyłuenergii,

b) urządzeń grzewczych opalanych

biomasą lub biogazem z instalacją do

przesyłu energii ,

c) urządzeń i instalacji w ramach

kogeneracji energii do 10 mln PLN kosztów

kwalifikowanych



Typ beneficjentów

1. jst i ich związki,

2. jednostki organizacyjne utworzone przez jst posiadające

osobowość prawną, administracja rządowa,

3. nie wymienione jednostki sektora finansów publicznych,

4. podmioty działające w oparciu o umowę o partnerstwie

publiczno-prywatnym,

5. PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne,

6. przedsiębiorcy,

7. jednostki naukowe,

8. szkoły wyższe,

9. spółki wodne (dotyczy podmiotów posiadających

osobowość prawną),

10. podmioty prawne związków wyznaniowych.

Poziom dotacji

- Projekty nie objęte pomocą publiczną – maks. 85%

kosztów kwalifikowanych;

- Projekty objęte pomocą publiczną – zgodnie z mapą

pomocy regionalne (np. przedsiębiorcy do 70%)



Beneficjenci:



- przedsiębiorcy



- jednostki samorządu terytorialnego



- kościoły, osoby prawne kościelne,

ich stowarzyszenia oraz inne związki



- podmioty świadczące usługi

publiczne w ramach realizacji

obowiązków własnych samorządu

terytorialnego



Rodzaj projektów



Realizacja projektów i inwestycji, których

celem jest zwiększenie mocy lub budowa

jednostek wytwarzania energii przy

wykorzystaniu:



Energii wiatru



Energii wody do 10 Mwe



Biogazu



Biomasy



Geotermii



Kolektorów słonecznych



Projekty spełniające wymogi

konkursu mogą dostać

dofinansowanie od 30% do nawt 70%

nie więcej niż 40 mln złotych. Montaż

wyłacznie nowych urządzeń.



Minimalna wartość wydatków

kwalifikowanych to 20 mln złotych, z

wyjątkiem projektów dotyczących

biomasy, biogazu i elektrowni

wodnych- gdzie minimum to 10 mln

złotych.



Czynniki zwiększające powodzenie

aplikacji:



Pozwolenia na budowę



Udokumentowanie źródeł finansowania

projektu



Posiadanie decyzji środowiskowej



Projekt techniczny



Deklaracja gotowości do realizacji projektu

w okresie nie później niż 12 miesięcy od

zakończenia naboru wniosków w ramach

danej rundy alikacyjnej



Budżet konkursu ok. 98 mln euro



ferta jest skierowana m.in. do:



prywatnych inwestorów,



lokalnych ciepłowni i

elektrociepłowni,



zakładów przetwórstwa spożywczego,



oczyszczalni ścieków.



Działanie 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych



Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na

poziomie projektu (%):

–

Zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej

określonym w programie pomocowym.



Program pomocy publicznej -

rozporządzenie

Ministra

Gospodarki

w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie

budowy lub rozbudowy jednostek wytwarzających energię

elektryczną lub ciepło z odnawialnych źródeł energii opracowany

na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 uznającego

niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem (…)

w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie

w sprawie wyłączeń blokowych).



Maksymalna kwota wsparcia: Maksymalna kwota wsparcia wynosi

40 mln PLN.



Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN, z zastrzeżeniem

następujących wyjątków:

–

dla inwestycji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy

lub biogazu - 10 mln PLN,

–

dla inwestycji w zakresie budowy lub rozbudowy małych elektrowni

wodnych - 10 mln PLN.



Działanie 9.6 Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł

odnawialnych



Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na

poziomie projektu (%): 85% wydatków kwalifikowalnych (luki

finansowej)



Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN



Działanie 10.3 Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł

energii.



Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na

poziomie projektu:

–

Zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej

określonym w programie pomocowym.



Projekt! Program pomocy publicznej -

rozporządzenie

Ministra

Gospodarki

w sprawie udzielania pomocy publicznej na nowe

inwestycje w zakresie rozwoju przemysłu dla odnawialnych źródeł

energii w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura

i Środowisko. Opracowany na podstawie Wytycznych w sprawie

krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013 (2006/C/54/08).



Maksymalna kwota wsparcia: Maksymalna kwota wsparcia wynosi

30 mln PLN.



Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN,



Innowacyjna gospodarka



Zintegrowany program operacyjny rozwoju regionalnego



Działanie 1.2. Infrastruktura ochrony środowiska2004-11-09



Działanie ma na celu ograniczenie ilości zanieczyszczeń

przedostających się do powietrza, wód i gleb, poprawę stanu

bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, zwiększenie wykorzystania

energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, a także poprawę

zarządzania środowiskiem. W wyniku realizacji powyższych celów

nastąpi poprawa stanu środowiska naturalnego, poprawią się

także warunki życia mieszkańców oraz stworzone zostaną

korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorstw działających

zgodnie z zasadami poszanowania środowiska. Realizacja

projektów powinna przyczynić się do osiągnięcia standardów w

zakresie ochrony środowiska zawartych w Dyrektywach

przeniesionych na grunt polskiego prawa.

W ramach Działania przewidziane do realizacji są projekty, które

mają pozytywny wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej

i inwestycyjnej oraz są zgodne ze standardami w zakresie ochrony

środowiska wymaganymi w Dyrektywach.



W ramach Działania realizowane będą projekty infrastrukturalne o wartości

całkowitej od 1 mln euro do 10 mln euro (projekty o wartości całkowitej

przekraczającej kwotę 10 mln euro dofinansowywane będą z Funduszu

Spójności, infrastrukturalne projekty środowiskowe o wartości całkowitej

poniżej 1 mln euro realizowane będą w ramach Priorytetu 3 ZPORR „Rozwój

lokalny”). Do realizacji w ramach Działania przewidziane są także projekty

z zakresu zarządzania ochroną środowiska o minimalnej wartości całkowitej

500 tys. euro.

Rodzaje projektów możliwych do realizacji w ramach Działania 1.2

obejmują następujące obszary:



Zaopatrzenie w wodę, pobór wody i oczyszczanie ścieków;



Gospodarkę odpadami;



Poprawę jakości powietrza;



Zapobieganie powodziom;



Wsparcie zarządzania ochroną środowiska;



Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.



Komplementarność z innymi działaniami i programami:

Działanie 1.2 „Infrastruktura ochrony środowiska” jest komplementarne do

Działań realizowanych w ramach 3 Priorytetu ZPORR „Rozwój lokalny”: 3.1

„Obszary wiejskie” oraz Działanie 3.2. „Obszary podlegające

restrukturyzacji”. W ramach Działań 3.1 oraz 3.2. realizowane będą małe

inwestycje w zakresie ochrony środowiska, o oddziaływaniu lokalnym. W

ramach Działania 1.2 „Infrastruktura ochrony środowiska” realizowana

będzie natomiast przede wszystkim infrastruktura o znaczeniu

regionalnym, służąca wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Niewielkie

inwestycje związane z ochroną środowiska na terenach wiejskich

realizowane przez osoby prywatne przewidziane będą również w

Sektorowym Programie Operacyjnym (SPO) „Restrukturyzacja i

modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” w

ramach Działania „Rozwój i ulepszanie infrastruktury związanej z

rolnictwem”. W ramach wyżej wymienionego SPO realizowane będzie

również Działanie „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”.

Inwestycje realizowane w ramach Działania 1.2 będą również

komplementarne z inwestycjami w zakresie infrastruktury ochrony

środowiska realizowanymi w ramach Funduszu Spójności oraz SPO „Wzrost

Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006”. W ramach SPO „Wzrost

Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006” wsparcie uzyskają

inwestycje w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony

środowiska

DZIĘKUJEMY ZA UWAGE!



Prezentacje wykonali:



ANNA KADŁUBEK



EWA PTAK



TOMASZ RUMIN

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Dortmund Plany Energetyki Wiatrowej
Dowiedz się jak samodzielnie złożyć wniosek o dotacje z UE
Za i przeciw energetyce wiatrowej, ELEKTROWNIE WIATROWE
09 Energetyka Wiatrowa
2 Knap Wizja rozwoju energetyki wiatrowej
Pytania na egzamin - zaoczne 2011, materiały studia, energetyka wiatrowa
Rynek energetyki wiatrowej w Polsce, Studia, ekologia
Ekonomiczne aspekty rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce, Studia, ekologia
Prawda i fałsz o dotacjach z UE(1)
ENERGETYKA WIATROWA prezentacja
Prawda i fałsz o dotacjach z UE, Ekonomia
Energetyka wiatrowa na świecie ściąga, Szkoła, Alternatywne i odnawialne źródła energii
Administracyjne aspekty rozwoju energetyki wiatrowej

więcej podobnych podstron