Henryk Januszek

Henryk Januszek

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Wykład IX

Wykład IX

ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO

ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO

PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA

PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA

POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ

POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ

Szczególnym przypadkiem grupy

Szczególnym przypadkiem grupy

społecznej jest załoga każdego zakładu

społecznej jest załoga każdego zakładu

pracy

pracy

Załoga jest swoistą pracowniczą grupą

Załoga jest swoistą pracowniczą grupą

społeczną ukształtowaną historycznie w

społeczną ukształtowaną historycznie w

zakładzie na tle warunków produkcyjno-

zakładzie na tle warunków produkcyjno-

technicznych, potrzeb społeczno-

technicznych, potrzeb społeczno-

ekonomicznych i jednostkowych zakładu.

ekonomicznych i jednostkowych zakładu.

POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ cd

POJĘCIE GRUPY PRACOWNICZEJ cd

Załoga to wyodrębniony z szerszych

Załoga to wyodrębniony z szerszych

zbiorowości zbiór ludzi realizujących

zbiorowości zbiór ludzi realizujących

wspólnie określone cele i zadania

wspólnie określone cele i zadania

zakładu pracy.

zakładu pracy.

ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO

ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO

PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA

PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA

zdeterminowana jest w swoim

zdeterminowana jest w swoim

istnieniu i zachowaniu celami i

istnieniu i zachowaniu celami i

interesami zakładu

interesami zakładu

powiązana jest szeregiem interakcji,

powiązana jest szeregiem interakcji,

norm i systemem kontroli społecznej

norm i systemem kontroli społecznej

ukształtowanych na platformie

ukształtowanych na platformie

wspólnej pracy oraz wspólnego losu

wspólnej pracy oraz wspólnego losu

zdeterminowanego przez szersze

zdeterminowanego przez szersze

zbiorowości

zbiorowości

ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO

ZAŁOGA ZAKŁADU PRACY JAKO

PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA

PRACOWNICZA GRUPA SPOŁECZNA

Składa się z wielu subgrup pracowniczych

Składa się z wielu subgrup pracowniczych

zróżnicowanych ze względu na miejsce,

zróżnicowanych ze względu na miejsce,

w zakładowym podziale pracy,

w zakładowym podziale pracy,

hierarchii władzy, aktywność zawodową

hierarchii władzy, aktywność zawodową

itd.

itd.

Załoga uwarunkowana jest takimi

Załoga uwarunkowana jest takimi

cechami obiektywnymi jej członków jak:

cechami obiektywnymi jej członków jak:

płeć, wiek, staż pracy, kwalifikacje, a

płeć, wiek, staż pracy, kwalifikacje, a

także takimi cechami subiektywnymi,

także takimi cechami subiektywnymi,

jak stosunek do pracy, zawodu, zakładu.

jak stosunek do pracy, zawodu, zakładu.

Rodzaje grup pracowniczych

Rodzaje grup pracowniczych

Ze względu na sposób powstania

Ze względu na sposób powstania

grupy

grupy

formalne - celowe

formalne - celowe

/sekcje, brygady,

/sekcje, brygady,

oddziały, wydziały/

oddziały, wydziały/

nieformalne – spontaniczne

nieformalne – spontaniczne

/kolektywy,

/kolektywy,

zespoły, kliki, gangi, bandy,

zespoły, kliki, gangi, bandy,

mafie/

mafie/

Cechy małych grup pracowniczych

Cechy małych grup pracowniczych

formalnych

formalnych

–

akceptacja celów

akceptacja celów

–

wzajemna kontrola

wzajemna kontrola

–

mobilizacja do realizacji zadań

mobilizacja do realizacji zadań

nieformalnych

nieformalnych

–

silna więź

silna więź

–

częste interakcje

częste interakcje

–

dbanie o interes grupy

dbanie o interes grupy

Rodzaje grup pracowniczych

Rodzaje grup pracowniczych

Ze względu na dostępność

Ze względu na dostępność

inkluzywne – dostępne dla nowych

inkluzywne – dostępne dla nowych

członków, jasne kryteria doboru nowych

członków, jasne kryteria doboru nowych

ekskluzywne – ograniczony dostęp dla

ekskluzywne – ograniczony dostęp dla

nowych

nowych

członków, nie jasne kryteria doboru

członków, nie jasne kryteria doboru

Rodzaje grup pracowniczych

Rodzaje grup pracowniczych

Ze względu na proces pracy

Ze względu na proces pracy

technologiczne – zachowania

technologiczne – zachowania

podporządko-

podporządko-

wane reżimowi technologicz.

wane reżimowi technologicz.

np. taśmie produkcyjnej.

np. taśmie produkcyjnej.

zadaniowe – zachowania podporządko-

zadaniowe – zachowania podporządko-

wane celom i zadaniom

wane celom i zadaniom

Rodzaje grup pracowniczych

Rodzaje grup pracowniczych

Ze względu na aktywność

Ze względu na aktywność

apatyczne

apatyczne

zmienne

zmienne

strategiczne

strategiczne

zachowawcze

zachowawcze

Zachowania ludzi w małych grupach

Zachowania ludzi w małych grupach

Członkowi grupy często bardziej zależy na zgodności

Członkowi grupy często bardziej zależy na zgodności

z opinią grupy niż z faktami

z opinią grupy niż z faktami

Im bardziej członkowi grupy zależy na przynależności

Im bardziej członkowi grupy zależy na przynależności

do niej tym bardziej jest konformistyczny wobec

do niej tym bardziej jest konformistyczny wobec

grupy /zgadza się z normami grupy/ i odwrotnie

grupy /zgadza się z normami grupy/ i odwrotnie

Członkowie grapy maję tendencje do zgadzania się z

Członkowie grapy maję tendencje do zgadzania się z

tymi, których lubią. Nadto sądzą, że ci których nie

tymi, których lubią. Nadto sądzą, że ci których nie

lubią nie zgadzają się z nimi

lubią nie zgadzają się z nimi

Im grupa mniej pewna swoich norm i wzorów tym

Im grupa mniej pewna swoich norm i wzorów tym

słabszą sprawuje kontrolę zachowań swoich

słabszą sprawuje kontrolę zachowań swoich

członków

członków

Im mniej zmian w grupie tym większa jest jej

Im mniej zmian w grupie tym większa jest jej

spoistość.

spoistość.

Przywódcy grupy jeśli mają do wyboru kierownictwo

Przywódcy grupy jeśli mają do wyboru kierownictwo

formalne i popularność to rezygnują z kierownictwa

formalne i popularność to rezygnują z kierownictwa

formalnego na rzecz popularności

formalnego na rzecz popularności

Przywódcy grupy, którzy kontrolują i egzekwuję zachowania

Przywódcy grupy, którzy kontrolują i egzekwuję zachowania

członków grupy według obowiązujących w niej norm w

członków grupy według obowiązujących w niej norm w

dłuższym okresie tracę popularność.

dłuższym okresie tracę popularność.

Informacje w grupie częściej przechodzą między członkami

Informacje w grupie częściej przechodzą między członkami

grupy o równym statusie niż między członkami o różnym

grupy o równym statusie niż między członkami o różnym

statusie społecznym

statusie społecznym

Informacje w grupie częściej płyną od członów zajmujących

Informacje w grupie częściej płyną od członów zajmujących

wyższe pozycje do członków zajmujących niższe pozycje niż

wyższe pozycje do członków zajmujących niższe pozycje niż

odwrotnie.

odwrotnie.

Na zachowania członka grupy bardziej skuteczne jest

Na zachowania członka grupy bardziej skuteczne jest

wpływanie poprzez grupę niż w sposób zindywidualizowany

wpływanie poprzez grupę niż w sposób zindywidualizowany

SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA

SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA

spadek intelektualnej efektywności, a

spadek intelektualnej efektywności, a

także realistycznej i moralnej oceny,

także realistycznej i moralnej oceny,

spowodowany działaniem procesów

spowodowany działaniem procesów

dynamiki grupowej, a w

dynamiki grupowej, a w

s2ćźegótności naciskami wewnątrz

s2ćźegótności naciskami wewnątrz

grupowymi

grupowymi

OBJAWY, ZALETY I WADY

OBJAWY, ZALETY I WADY

1. Zgrany zespół

1. Zgrany zespół

- poczucie wzrastającej spójności grupy ale też odizolowanie się od ekspertów i

- poczucie wzrastającej spójności grupy ale też odizolowanie się od ekspertów i

współpracowników spoza grupy

współpracowników spoza grupy

2. Najlepsi z najlepszych

2. Najlepsi z najlepszych

–

–

osiągniecie poczucia własnej mocy rozłożenie ciężaru odpowiedzialności na

osiągniecie poczucia własnej mocy rozłożenie ciężaru odpowiedzialności na

wszystkich członków grupy ale też zbyt optymistyczne podejście do powierzonego

wszystkich członków grupy ale też zbyt optymistyczne podejście do powierzonego

zadania, lekceważenie sygnałów ostrzegawczych. podważających wiarę w sukces

zadania, lekceważenie sygnałów ostrzegawczych. podważających wiarę w sukces

3. W jedności siła

3. W jedności siła

powstanie nieformalnej zasady unikania konfliktów w grupie ale też odrzucenie

powstanie nieformalnej zasady unikania konfliktów w grupie ale też odrzucenie

dewiantów mających niepopularne pomysły, stosowanie autocenzury, odrzucenie

dewiantów mających niepopularne pomysły, stosowanie autocenzury, odrzucenie

pomysłów i koncepcji twórczych, burzących dotychczasowe ustalenia

pomysłów i koncepcji twórczych, burzących dotychczasowe ustalenia

4. Stróż porządku

4. Stróż porządku

zaakceptowanie przez grupę przywódcy ceniącego własne zdanie, wyłonienie osoby

zaakceptowanie przez grupę przywódcy ceniącego własne zdanie, wyłonienie osoby

stojącej na straży porządku obrad ale też blokowanie nowatorskich pomysłów,

stojącej na straży porządku obrad ale też blokowanie nowatorskich pomysłów,

twórczego swobodnego myślenia jednomyślność grupy staje się po prostu przyjęciem

twórczego swobodnego myślenia jednomyślność grupy staje się po prostu przyjęciem

propozycji lidera

propozycji lidera

PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA

PRZYCZYNY NIEPOWODZENIA

KIEROWNIKA ZESPOŁU ZADANIOWEGO

KIEROWNIKA ZESPOŁU ZADANIOWEGO

1. Nieumiejętność współżycia z

1. Nieumiejętność współżycia z

ludźmi

ludźmi

2. Niemożność przystosowania się

2. Niemożność przystosowania się

3. Syndrom myślenia „tylko ja”

3. Syndrom myślenia „tylko ja”

4. Strach przed działaniem

4. Strach przed działaniem

5. Nieumiejętność podniesienia się z

5. Nieumiejętność podniesienia się z

upadku

upadku

JASNOŚĆ CELÓW A FUNKCJONOWANIE

JASNOŚĆ CELÓW A FUNKCJONOWANIE

GRUP ZADANJOWYCH

GRUP ZADANJOWYCH

1.

1.

Im jaśniej określony cel grupowy i sposób jego

Im jaśniej określony cel grupowy i sposób jego

realizacji - tym chętniej jednostka pracująca w

realizacji - tym chętniej jednostka pracująca w

danej grupie wykonuje przydzielone zadania

danej grupie wykonuje przydzielone zadania

2.

2.

Im większa jest jasność celu - tym mniej

Im większa jest jasność celu - tym mniej

napięć przeżywa jednostka w związku z

napięć przeżywa jednostka w związku z

wykonaniem zadania

wykonaniem zadania

3.

3.

Im jaśniejszy jest cel i drogi prowadzące do

Im jaśniejszy jest cel i drogi prowadzące do

jego osiągnięcia - tym mniej uczuć wrogich

jego osiągnięcia - tym mniej uczuć wrogich

przeżywa jednostka w sytuacji pracy grupowej

przeżywa jednostka w sytuacji pracy grupowej

4.

4.

Im jaśniejszy jest cel I sposób jego realizacji -

Im jaśniejszy jest cel I sposób jego realizacji -

tym bardziej jednostka czuje się związana z

tym bardziej jednostka czuje się związana z

grupą zadaniową

grupą zadaniową

ZALETY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA

ZALETY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA

DECYZJI

DECYZJI

Większa wiedza

Większa wiedza

Różnorodność sposobów podejścia

Różnorodność sposobów podejścia

Akceptacja rozwiązania przez grupą

Akceptacja rozwiązania przez grupą

Większe zrozumienie rozwiązani

Większe zrozumienie rozwiązani

WADY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA

WADY GRUPOWEGO PODEJMOWANIA

DECYZJI

DECYZJI

1. Duża presja społeczna

1. Duża presja społeczna

2. Koncentracja na pierwszym

2. Koncentracja na pierwszym

zadowalającym rozwiązaniu

zadowalającym rozwiązaniu

3. Dominacji jednostki

3. Dominacji jednostki

4. „Wygrywanie” własnych interesów

4. „Wygrywanie” własnych interesów

5. Są drogie

5. Są drogie

CZYNNIKI, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZALETAMI

CZYNNIKI, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZALETAMI

LUB WADAMI

LUB WADAMI

1. Dyskusja prowadząca do różnicy

1. Dyskusja prowadząca do różnicy

zdań

zdań

2. Nieporozumienia

2. Nieporozumienia

3. Długie, czasochłonne dochodzenie

3. Długie, czasochłonne dochodzenie

do rozwiązania

do rozwiązania

4. Dobry klimat

4. Dobry klimat

5. Konieczność uniżmy zdania przez

5. Konieczność uniżmy zdania przez

niektórych uczestników

niektórych uczestników