HENRYK JANUSZEK

HENRYK JANUSZEK

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Wkłady 2011

Wkłady 2011

Wykład VI

Wykład VI

RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA

RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA

RODZINA

RODZINA

W socjologii analizując rodzinę zwraca się uwagę, że

W socjologii analizując rodzinę zwraca się uwagę, że

jest to:

jest to:

1) zróżnicowana historycznie i kulturowo forma życia

1) zróżnicowana historycznie i kulturowo forma życia

zbiorowego występująca we wszystkich

zbiorowego występująca we wszystkich

społeczeństwach

społeczeństwach

2) rodzina to grupa społeczna pierwotna, tzn. zbiór

2) rodzina to grupa społeczna pierwotna, tzn. zbiór

ludzi obejmujący co najmniej 3 osoby, wykazujące w

ludzi obejmujący co najmniej 3 osoby, wykazujące w

swoim współżyciu organizację społeczną i

swoim współżyciu organizację społeczną i

dostarczający członków do innych grup.

dostarczający członków do innych grup.

3) małżeństwo bezdzietne jest rodziną niepełną

3) małżeństwo bezdzietne jest rodziną niepełną

PODSTAWWE NORMY REGULUJĄCE

PODSTAWWE NORMY REGULUJĄCE

FUNKCJONOWANIE RODZINY DOTYCZĄ:

FUNKCJONOWANIE RODZINY DOTYCZĄ:



MAŁŻEŃSTWA

MAŁŻEŃSTWA



POKREWNIEŃSTWA

POKREWNIEŃSTWA



DZIEDZICZENIA

DZIEDZICZENIA

NORMY OKREŚLAJĄCE MAŁŻEŃSTWO REGULUJĄ:

NORMY OKREŚLAJĄCE MAŁŻEŃSTWO REGULUJĄ:

* KTO Z KIM MOŻE ZAWRZEĆ ZWIĄZEK MAŁŻENSKI

* KTO Z KIM MOŻE ZAWRZEĆ ZWIĄZEK MAŁŻENSKI

/monogamia, poligamia, poliandraia, poligynia/

/monogamia, poligamia, poliandraia, poligynia/

* U KOGO I GDZIE MAŁŻONKOWIE MIESZKAJĄ

* U KOGO I GDZIE MAŁŻONKOWIE MIESZKAJĄ

/patrylokalne, matrylokalne, neolokalne, bilokalne/

/patrylokalne, matrylokalne, neolokalne, bilokalne/

•

KTÓRY Z MAŁŻONKÓW POSIADA PRESTIŻ I WŁADZĘ

KTÓRY Z MAŁŻONKÓW POSIADA PRESTIŻ I WŁADZĘ

/matriarchat, patriarchat, egalitaryzm/

/matriarchat, patriarchat, egalitaryzm/

TYPY MAŁŻEŃSTW

TYPY MAŁŻEŃSTW



POLIGAMICZNE – MONOGAMICZNE

POLIGAMICZNE – MONOGAMICZNE



ENDOGAMICZNE – EGZOGAMICZNE

ENDOGAMICZNE – EGZOGAMICZNE



PATRYLINEARNE - MATRYLINEARNE –

PATRYLINEARNE - MATRYLINEARNE –

BILATERALNE

BILATERALNE



PATRLOKALNE - MATRYLKOALNE -

PATRLOKALNE - MATRYLKOALNE -

AWULOKALNE – NEOLOKALNE

AWULOKALNE – NEOLOKALNE

NORMY REGULUJĄCE POKREWIEŃSTO W

NORMY REGULUJĄCE POKREWIEŃSTO W

RODZINIE

RODZINIE

:

:



JEŚLI NORMY TE OBEJMUJĄ TYLKO RELACJE

JEŚLI NORMY TE OBEJMUJĄ TYLKO RELACJE

MIĘDZY MAŁŻONKAMI I MIĘDZY

MIĘDZY MAŁŻONKAMI I MIĘDZY

RODZICAMI A DZIEĆMI TO TWORZĄ tzw.

RODZICAMI A DZIEĆMI TO TWORZĄ tzw.

MAŁĄ /NUKLEARNĄ/ RODZINĘ

MAŁĄ /NUKLEARNĄ/ RODZINĘ



JEŚLI ZAŚ OBEJMUJĄ RELACJE ZE WZGLĘDU

JEŚLI ZAŚ OBEJMUJĄ RELACJE ZE WZGLĘDU

NA WIĘZY KRWI np. dzieci, rodzice,

NA WIĘZY KRWI np. dzieci, rodzice,

dziadkowie, kuzyni itd. TO TWORZĄ tzw.

dziadkowie, kuzyni itd. TO TWORZĄ tzw.

RODZINĘ DUŻĄ /POSZRZONĄ/

RODZINĘ DUŻĄ /POSZRZONĄ/

NORMY REGULUJĄCE

NORMY REGULUJĄCE

DZIEDZICZENIE W RODZINIE

DZIEDZICZENIE W RODZINIE

:

:

KTO PO KIM W RODZINE DZIEDZICZY

KTO PO KIM W RODZINE DZIEDZICZY

MAJĄTEK

MAJĄTEK

PRESTIŻ

PRESTIŻ

WŁADZĘ

WŁADZĘ

Definicja rodziny

Definicja rodziny



jednoznaczne zdefiniowanie rodziny

jednoznaczne zdefiniowanie rodziny

jest sprawą trudną i budzącą wiele

jest sprawą trudną i budzącą wiele

kontrowersji

kontrowersji



definicja r. uzależniona jest bowiem

definicja r. uzależniona jest bowiem

od:

od:

przyjętej teorii, np. strukturalnej,

przyjętej teorii, np. strukturalnej,

funkcjonalnej, itd.

funkcjonalnej, itd.

Definiując rodzinę należy mieć na

Definiując rodzinę należy mieć na

uwadze:

uwadze:

1

1

) kto wchodzi w skład rodziny,

) kto wchodzi w skład rodziny,

jaka jest struktura r.

jaka jest struktura r.

2) jakie rodzina pełni funkcje

2) jakie rodzina pełni funkcje

3) jak r. jest powiązana z innymi

3) jak r. jest powiązana z innymi

grupami

grupami

Ekskluzywne i inkluzywne

Ekskluzywne i inkluzywne

podejście do rodziny.

podejście do rodziny.



Zgodnie podejściem strukturalnym r. jest grupą społeczną

Zgodnie podejściem strukturalnym r. jest grupą społeczną

połączoną więzami małżeństwa i rodzicielstwa. Jest to

połączoną więzami małżeństwa i rodzicielstwa. Jest to

definicja wykluczająca (ekskluzywna). Zgodnie z tą definicją

definicja wykluczająca (ekskluzywna). Zgodnie z tą definicją

heteroseksualna para, nie będąca małżeństwem, ze

heteroseksualna para, nie będąca małżeństwem, ze

wspólnymi dziećmi nie stanowi - r. ale rodzic z dzieckiem

wspólnymi dziećmi nie stanowi - r. ale rodzic z dzieckiem

uznawany jest już za rodzinę.

uznawany jest już za rodzinę.



Funkcjonalne podejście traktuje r. jako instytucję społeczną

Funkcjonalne podejście traktuje r. jako instytucję społeczną

zaspokajającą potrzeby swoich członków, zgodnie z

zaspokajającą potrzeby swoich członków, zgodnie z

normatywnymi oczekiwaniami. Abstrahowanie od

normatywnymi oczekiwaniami. Abstrahowanie od

strukturalnej kompozycji grupy społecznej wypełniającej

strukturalnej kompozycji grupy społecznej wypełniającej

funkcje na rzecz swoich dorosłych członków i dzieci

funkcje na rzecz swoich dorosłych członków i dzieci

umożliwia sformułowanie inkluzywnej definicji r. zgodnie z

umożliwia sformułowanie inkluzywnej definicji r. zgodnie z

taką definicją rodzina to jakiekolwiek połączenie dwu lub

taką definicją rodzina to jakiekolwiek połączenie dwu lub

więcej osób, które są złączone więzami wynikającymi z

więcej osób, które są złączone więzami wynikającymi z

wzajemnej umowy lub z tytułu urodzenia lub adopcji.

wzajemnej umowy lub z tytułu urodzenia lub adopcji.

POJĘCIE RODZINY

POJĘCIE RODZINY



RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA PIERWOTNA, CZYLI TAKA

RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA PIERWOTNA, CZYLI TAKA

KTÓRA SAMA SIĘ REPRODUKUJE I DOSTARCZA CZŁONKÓW

KTÓRA SAMA SIĘ REPRODUKUJE I DOSTARCZA CZŁONKÓW

DO WSZYSTKICH INNYCH GRUP

DO WSZYSTKICH INNYCH GRUP



RODZINA TO ZBIOROWOŚĆ LUDZI POWIĄZANYCH ZE SOBĄ

RODZINA TO ZBIOROWOŚĆ LUDZI POWIĄZANYCH ZE SOBĄ

WIĘZIĄ MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA

WIĘZIĄ MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA



RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA, W KTÓREJ WYSTĘPUJĄ

RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA, W KTÓREJ WYSTĘPUJĄ

STOSUNKI MIĘDZY MAŁŻONKAMI I STOSUNKI MIĘDZY

STOSUNKI MIĘDZY MAŁŻONKAMI I STOSUNKI MIĘDZY

RODZICAMI A DZIEĆMI

RODZICAMI A DZIEĆMI



JEŚLI RODZINA NIE MA DZIECI TO JEST NIEPEŁNA

JEŚLI RODZINA NIE MA DZIECI TO JEST NIEPEŁNA



RODZINA TO GRUPA SPOŁECZNA POŁĄCZONA STOSUNKAMI

RODZINA TO GRUPA SPOŁECZNA POŁĄCZONA STOSUNKAMI

MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA ORAZ PEŁNIĄCA

MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA ORAZ PEŁNIĄCA

OKREŚLONE FUNKCJE.

OKREŚLONE FUNKCJE.

RODZINA ZAPEWNIA

RODZINA ZAPEWNIA

CZŁOWIEKOWI PRZETRWANIE BO

CZŁOWIEKOWI PRZETRWANIE BO

JEJ NORMY:

JEJ NORMY:



REGULUJĄ JEGO ZACHOWANIA W ZAKRESIE

REGULUJĄ JEGO ZACHOWANIA W ZAKRESIE

SEKSU I MAŁŻEŃSTWA

SEKSU I MAŁŻEŃSTWA



ZAPEWNIAJĄ BIOLOGICZNE PRZETRWANIE

ZAPEWNIAJĄ BIOLOGICZNE PRZETRWANIE



TWORZĄ STABILNY WZORZEC SOCJALIZACJI,

TWORZĄ STABILNY WZORZEC SOCJALIZACJI,

DZIĘKI KTÓREMU NABYWAMY UMIEJĘTNOŚCI

DZIĘKI KTÓREMU NABYWAMY UMIEJĘTNOŚCI

PEŁNIENIA RÓL W DOROSŁYM ŻYCIU

PEŁNIENIA RÓL W DOROSŁYM ŻYCIU



ZAPEWNIAJĄ ATMOSFERĘ SPOŁECZNEGO

ZAPEWNIAJĄ ATMOSFERĘ SPOŁECZNEGO

WSPARCIA DZIECI I DOROSŁYCH

WSPARCIA DZIECI I DOROSŁYCH



REGULUJĄ WPROWADZANIE MŁODZIEŻY NA

REGULUJĄ WPROWADZANIE MŁODZIEŻY NA

POZYCJE PRODUKCYJNE I REPRODUKCYJNE

POZYCJE PRODUKCYJNE I REPRODUKCYJNE

TYPY RODZIN

TYPY RODZIN



MAŁA (NUKLEARNA) – DUŻA

MAŁA (NUKLEARNA) – DUŻA



MIEJSKA – WIEJSKA

MIEJSKA – WIEJSKA



CHŁOPSKA – ROBOTNICZA –

CHŁOPSKA – ROBOTNICZA –

INTELIGENCKA- GÓRNICZA –

INTELIGENCKA- GÓRNICZA –

NAUCZYCIELSKA ITD.

NAUCZYCIELSKA ITD.

CECHY RODZINY W SPOŁECZEŃSTWACH PIERWOTNYCH

CECHY RODZINY W SPOŁECZEŃSTWACH PIERWOTNYCH

I NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH CYWILIZACYJNIE

I NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH CYWILIZACYJNIE



Dominuje rodzina nuklearna (ojciec, matka i

Dominuje rodzina nuklearna (ojciec, matka i

potomstwo)

potomstwo)



Dziedziczenie bilateralne, żaden krewny nie ma

Dziedziczenie bilateralne, żaden krewny nie ma

władzy nad małżonkami

władzy nad małżonkami



Zasada neolokalna dająca prawo wyboru miejsca

Zasada neolokalna dająca prawo wyboru miejsca

zamieszkania

zamieszkania



Zakaz kazirodztwa

Zakaz kazirodztwa



Czasami endogamia określająca gdzie szukać

Czasami endogamia określająca gdzie szukać

współmałżonka

współmałżonka



Jasno określony podział pracy i egalitarny podział

Jasno określony podział pracy i egalitarny podział

władzy

władzy



Łatwość rozwiązywania małżeństwa

Łatwość rozwiązywania małżeństwa

Zasadnicze funkcje rodziny:

Zasadnicze funkcje rodziny:



funkcja seksualno-prokreacyjna,

funkcja seksualno-prokreacyjna,



socjalizacyjno-wychowawcza zapewniająca

socjalizacyjno-wychowawcza zapewniająca

ciągłość kultury

ciągłość kultury



materialno-ekonomiczna

materialno-ekonomiczna



opiekuńczo-zabezpieczającą

opiekuńczo-zabezpieczającą



legitymizująco-kontrolną

legitymizująco-kontrolną



emocjonalno-ekspresyjna

emocjonalno-ekspresyjna



rekreacyjno-towarzyska

rekreacyjno-towarzyska



stratyfikacyjna

stratyfikacyjna

Brak realizacji tych funkcji prowadzi do

Brak realizacji tych funkcji prowadzi do

kryzysu r.!

kryzysu r.!

PRZYSZŁÓŚĆ RODZINY

PRZYSZŁÓŚĆ RODZINY

JEŚLI W/W POTRZEBY I FUNKCJE NIE

JEŚLI W/W POTRZEBY I FUNKCJE NIE

BĘDĄ REALIZOWANE TO NIE TYLKO

BĘDĄ REALIZOWANE TO NIE TYLKO

RODZINIE GROZI KRYZYS ALE POD

RODZINIE GROZI KRYZYS ALE POD

ZNAKIEM ZAPYTANIA JEST

ZNAKIEM ZAPYTANIA JEST

PRZETRWANIE GATUNKU LUDZKIEGO

PRZETRWANIE GATUNKU LUDZKIEGO

KRYZYS RODZINY

KRYZYS RODZINY



RODZINY NIEPEŁNE /19,4% ogółu rodzin/

RODZINY NIEPEŁNE /19,4% ogółu rodzin/



MAŁŻEŃSTWA BEZDZIETNE /co piąte/

MAŁŻEŃSTWA BEZDZIETNE /co piąte/



ROZWODY /26,8% nowo zawartych

ROZWODY /26,8% nowo zawartych

małżeństw w

małżeństw w

rok 2008/

rok 2008/



LICZBA OSÓB WYBIERAJĄCYCH MODEL ŻYCIA „NA SINGLA”

LICZBA OSÓB WYBIERAJĄCYCH MODEL ŻYCIA „NA SINGLA”

/25 proc. dorosłych Polaków to panny i kawalerowie /

/25 proc. dorosłych Polaków to panny i kawalerowie /



KONFLIKTY W RODZINIE, K. MAŁŻEŃSKIE

KONFLIKTY W RODZINIE, K. MAŁŻEŃSKIE



PRZEMOC W RODZINIE /

PRZEMOC W RODZINIE /jakiejkolwiek formy przemocy od członka rodziny

doświadczył więcej niż co trzeci Polak (36%).



PRZESTĘPSTWA NIEALIMENTOWANIA

PRZESTĘPSTWA NIEALIMENTOWANIA



KONKUBINAT /w konkubinacie żyje 200 tysięcy Polaków/

KONKUBINAT /w konkubinacie żyje 200 tysięcy Polaków/



ZWIĄZKI HOMOSEKSUALNE

ZWIĄZKI HOMOSEKSUALNE

RODZINA W POLSCE

RODZINA W POLSCE



W Polsce

W Polsce

istnieje 6,1 mln

istnieje 6,1 mln

rodzin

rodzin

, w których

, w których

wychowuje się 10,8 mln dzieci do lat 24

wychowuje się 10,8 mln dzieci do lat 24



W Polsce w 2009 roku zawarto 256 tys. małżeństw

W Polsce w 2009 roku zawarto 256 tys. małżeństw



Na początku lat 80. na każde 1000 ludności przypadało średnio

Na początku lat 80. na każde 1000 ludności przypadało średnio

9 nowych małżeństw w latach 90. byto ich już przeciętnie ok. 6.

9 nowych małżeństw w latach 90. byto ich już przeciętnie ok. 6.

W 2000 roku - 5,5

W 2000 roku - 5,5



wśród nowo-zawartych związków ok. 85 proc. stanowią tzw.

wśród nowo-zawartych związków ok. 85 proc. stanowią tzw.

małżeństwa pierwsze, tj. panien z kawalerami.

małżeństwa pierwsze, tj. panien z kawalerami.



małżeństwa wyznaniowe, czyli związki zawarte w kościołach

małżeństwa wyznaniowe, czyli związki zawarte w kościołach

albo związkach wyznaniowych i jednocześnie zarejestrowane w

albo związkach wyznaniowych i jednocześnie zarejestrowane w

urzędach stanu cywilnego, stanowią około 70 proc.

urzędach stanu cywilnego, stanowią około 70 proc.

zawieranych małżeństw.

zawieranych małżeństw.

Rodzina w Polsce cd

Rodzina w Polsce cd



w okresie ostatnich kilkunastu lat zwiększył się wiek nowożeńców. na

w okresie ostatnich kilkunastu lat zwiększył się wiek nowożeńców. na

początku lat 90-tych ponad połowa mężczyzn zawierających małżeństwo nie

początku lat 90-tych ponad połowa mężczyzn zawierających małżeństwo nie

osiągała 25 lat, w 2008 r. – już tylko niespełna 25 proc. wśród kobiet udział

osiągała 25 lat, w 2008 r. – już tylko niespełna 25 proc. wśród kobiet udział

ten zmniejszył się z 73 proc. do 44 prc.

ten zmniejszył się z 73 proc. do 44 prc.



W latach 80. najczęściej w swoje pierwsze związki małżeńskie wstępowali

W latach 80. najczęściej w swoje pierwsze związki małżeńskie wstępowali

ludzie w wieku 20 - 24 lat. Od 1989 roku zawarcie małżeństwa odkładane jest

ludzie w wieku 20 - 24 lat. Od 1989 roku zawarcie małżeństwa odkładane jest

na lata późniejsze. Zawieramy nie tylko coraz mniej małżeństw ale i później.

na lata późniejsze. Zawieramy nie tylko coraz mniej małżeństw ale i później.

Polki wychodzą za mąż, gdy skończą 25 lat (średnia na świecie to 29 lat).

Polki wychodzą za mąż, gdy skończą 25 lat (średnia na świecie to 29 lat).



Obecnie wiek, w którym najczęściej zawiera się małżeństwa i tworzy nowe

Obecnie wiek, w którym najczęściej zawiera się małżeństwa i tworzy nowe

(gospodarstwa domowe oraz rodzi dzieci) to 25 – 29 lat,

(gospodarstwa domowe oraz rodzi dzieci) to 25 – 29 lat,



Około 45 proc. małżeństw zawieranych jest po poczęciu dziecka.

Około 45 proc. małżeństw zawieranych jest po poczęciu dziecka.



Coraz większa jest skłonności do pozostawania w stanie kawalerskim i

Coraz większa jest skłonności do pozostawania w stanie kawalerskim i

panieńskim. W 1989 roku wśród osób poniżej 50 lat mieliśmy 15 proc.

panieńskim. W 1989 roku wśród osób poniżej 50 lat mieliśmy 15 proc.

kawalerów 10 proc. panien.

kawalerów 10 proc. panien.



Niewykluczone, że jest to przejaw początku kryzysu instytucji małżeństwa.

Niewykluczone, że jest to przejaw początku kryzysu instytucji małżeństwa.

RODZINA W POLSCE cd

RODZINA W POLSCE cd



Równocześnie w Polsce dominują małżeństwa zawierane przez rówieśników o

Równocześnie w Polsce dominują małżeństwa zawierane przez rówieśników o

zbliżonym wykształceniu i pochodzeniu społecznym. W 1989 roku związki rówieśnicze

zbliżonym wykształceniu i pochodzeniu społecznym. W 1989 roku związki rówieśnicze

stanowiły 45,6 proc. ogółu, w 2000 roku już 49,1. Jeszcze bardziej przy zawieraniu

stanowiły 45,6 proc. ogółu, w 2000 roku już 49,1. Jeszcze bardziej przy zawieraniu

małżeństw zwracamy uwagę na wykształcenie. W 1989 roku małżonkowie o tym

małżeństw zwracamy uwagę na wykształcenie. W 1989 roku małżonkowie o tym

samym poziomie wykształcenia stanowili 53,4 proc ogółu, w 2000 już 7l proc.

samym poziomie wykształcenia stanowili 53,4 proc ogółu, w 2000 już 7l proc.



Badanie postaw dziewczyn dowodzi, że chociaż stawiają ciągle małżeństwo wśród

Badanie postaw dziewczyn dowodzi, że chociaż stawiają ciągle małżeństwo wśród

celów życiowych na pierwszym miejscu, to jednak coraz częściej akceptują życie na

celów życiowych na pierwszym miejscu, to jednak coraz częściej akceptują życie na

kocią łapę. Młodzi mężczyźni za najważniejsze w życiu uznają wykształcenie, zawód i

kocią łapę. Młodzi mężczyźni za najważniejsze w życiu uznają wykształcenie, zawód i

karierę, dopiero potem małżeństwo. Dlatego też częściej akceptują luźne związki.

karierę, dopiero potem małżeństwo. Dlatego też częściej akceptują luźne związki.



Co piąte dziecko w mieście i co dziesiąte na wsi radzi się poza małżeństwem, bo

Co piąte dziecko w mieście i co dziesiąte na wsi radzi się poza małżeństwem, bo

Polacy coraz częściej, wolą żyć w wolnych związkach, nieformalne pary stanowią

Polacy coraz częściej, wolą żyć w wolnych związkach, nieformalne pary stanowią

niemal 20 proc.

niemal 20 proc.



Na pierwsze dziecko m. decydują się rok po ślubie. Kobiety rodzą coraz mniej dzieci.

Na pierwsze dziecko m. decydują się rok po ślubie. Kobiety rodzą coraz mniej dzieci.

15 lat temu statystyczna matka miała ich, dwoje (2,1,), teraz ma jedno (1,2).

15 lat temu statystyczna matka miała ich, dwoje (2,1,), teraz ma jedno (1,2).

Oznacza to, że społeczeństwo starzeje się a więcej ludzi umiera niż się rodzi. Za

Oznacza to, że społeczeństwo starzeje się a więcej ludzi umiera niż się rodzi. Za

wskaźnik zapewniający zastępowalność pokoleń uznaje się 2,1 - 2,15 dziecka na

wskaźnik zapewniający zastępowalność pokoleń uznaje się 2,1 - 2,15 dziecka na

jedną kobietę.

jedną kobietę.



A zatem czy sytuacja jest krytyczna – wszystko jest w waszych rękach.

A zatem czy sytuacja jest krytyczna – wszystko jest w waszych rękach.

RODZINA W POLSCE cd.

RODZINA W POLSCE cd.

W 2009 roku zanotowano w Polsce 72

W 2009 roku zanotowano w Polsce 72

tysiące rozwodów

tysiące rozwodów



Polacy najczęściej rozwodzą się po 5 —9 latach małżeństwa.

Polacy najczęściej rozwodzą się po 5 —9 latach małżeństwa.

Kolejną grupę stanowią małżonkowie ze stażem 10 - 14 lat.

Kolejną grupę stanowią małżonkowie ze stażem 10 - 14 lat.

Ale systematycznie wzrasta liczba osób które rozchodzą się

Ale systematycznie wzrasta liczba osób które rozchodzą się

po ponad dwudziestu latach pożycia.

po ponad dwudziestu latach pożycia.



Wśród przyczyn rozwiązania małżeństwa nadal dominują:

Wśród przyczyn rozwiązania małżeństwa nadal dominują:

zdrada, niezgodność charakterów, alkoholizm. Ostatnio

zdrada, niezgodność charakterów, alkoholizm. Ostatnio

doszły powody ekonomiczne: wzrost wymagań na rynku

doszły powody ekonomiczne: wzrost wymagań na rynku

pracy i rosnąca konkurencyjność tej sfery działalności

pracy i rosnąca konkurencyjność tej sfery działalności

wobec aktywności na polu rodzinnym powodują stres, który

wobec aktywności na polu rodzinnym powodują stres, który

także rzutuje na trwałość związków.

także rzutuje na trwałość związków.

Rodzina w ujęciu ekonomicznym to

Rodzina w ujęciu ekonomicznym to

gospodarstwo domowe

gospodarstwo domowe



G.d. to zespół osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących

G.d. to zespół osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących

się,

się,

w większości są to osoby połączone więzami biologicznymi i

w większości są to osoby połączone więzami biologicznymi i

stanowiące rodzinę, choć do g.d. zalicza się również osoby

stanowiące rodzinę, choć do g.d. zalicza się również osoby

niespokrewnione, ale wspólnie zamieszkujące i utrzymujące się;

niespokrewnione, ale wspólnie zamieszkujące i utrzymujące się;



W Polsce jest 13,337 mln g.d., w których 9,8 mln to gospodarstwa

W Polsce jest 13,337 mln g.d., w których 9,8 mln to gospodarstwa

rodzinne; przeciętna liczba osób w g. d. wynosi 2,8

rodzinne; przeciętna liczba osób w g. d. wynosi 2,8



osoby samotne (3,537 mln) ale samodzielnie utrzymujące się tworzą

osoby samotne (3,537 mln) ale samodzielnie utrzymujące się tworzą

g.d. jednoosobowe.

g.d. jednoosobowe.



W ramach g.d. realizowane są ekonomiczne funkcje rodziny:

W ramach g.d. realizowane są ekonomiczne funkcje rodziny:

produkcyjna (wytwarzanie dóbr usług), aktywizacji zawodowej członków

produkcyjna (wytwarzanie dóbr usług), aktywizacji zawodowej członków

(np. w rodzinnym warsztacie pracy) oraz konsumpcyjna (wydatkowanie

(np. w rodzinnym warsztacie pracy) oraz konsumpcyjna (wydatkowanie

dochodów oraz spożycie dóbr i usług, zaspokajających potrzeby

dochodów oraz spożycie dóbr i usług, zaspokajających potrzeby

członków g.d)

członków g.d)

Badania gospodarstw domowych

Badania gospodarstw domowych



Badania g.d. polegają na ustalaniu ich składu i struktury oraz

Badania g.d. polegają na ustalaniu ich składu i struktury oraz

stosunku poszczególnych członków do głowy g.d.

stosunku poszczególnych członków do głowy g.d.



Głowa g.d. to osoba dostarczająca jego członkom (wszystkich lub

Głowa g.d. to osoba dostarczająca jego członkom (wszystkich lub

większej części) środków utrzymania i rozporządzająca tymi

większej części) środków utrzymania i rozporządzająca tymi

środkami. W badaniach określa się stosunek do głowy g.d. osób

środkami. W badaniach określa się stosunek do głowy g.d. osób

wchodzących w jego skład (np. żona, syn, wychowanek)

wchodzących w jego skład (np. żona, syn, wychowanek)



Badanie budżetów g.d. jest podstawowym źródłem informacji o

Badanie budżetów g.d. jest podstawowym źródłem informacji o

warunkach bytu ludności, tj. poziomie i strukturze dochodu, którym

warunkach bytu ludności, tj. poziomie i strukturze dochodu, którym

rozporządza, wydatków, spożycia oraz wyposażenia g.d. w

rozporządza, wydatków, spożycia oraz wyposażenia g.d. w

przedmioty trwałego użytkowania.

przedmioty trwałego użytkowania.



Badanie przeprowadza się w wylosowanych g.d. reprezentujących 6

Badanie przeprowadza się w wylosowanych g.d. reprezentujących 6

grup społeczno-ekonomicznych ludności: pracowników, pracowników

grup społeczno-ekonomicznych ludności: pracowników, pracowników

użytkujących gospodarstwo rolne, rolników, pracujących na własny

użytkujących gospodarstwo rolne, rolników, pracujących na własny

rachunek emerytów i rencistów, utrzymujących się z niezarobkowych

rachunek emerytów i rencistów, utrzymujących się z niezarobkowych

źródeł utrzymania, innych niż renta czy emerytura.

źródeł utrzymania, innych niż renta czy emerytura.