DOBROSTAN I OCHRONA

DOBROSTAN I OCHRONA

ZWIERZĄT

ZWIERZĄT

Anima

Anima

l

l

Welfare

Welfare

Adam Wojtaszek WIW

Olsztyn

DOBROSTAN - ZNACZENIE POLITYCZNE

 
Ochrona zwierząt w ostatnich latach stałą się

sprawą wagi politycznej na poziomie Unii.

 
Europejski Parlament wykazuje zadowolenie

z wyraźnej chęci (ochoty) z jaką Unia

zajmuje się w stopniu zadowalającym

(efektywnie) ochroną zwierząt.

 
Komisja Europejska uczyniła dobrostan

zwierząt priorytetem.

PROBLEMY

Napięcie pomiędzy ekonomią i

dobrostanem

Różne opinie na temat dobrostanu
Co jest do przyjęcia (akceptacji):

wybór polityczny

Polityka dobrostanu jest „polityką

kompromisu”

Dwa fundamentalne (podstawowe) powody

(przyczyny) ustawodawstwa nt.

dobrostanu:

fakt nierówności (różnic) w narodowych
ustawodawstwach na polu ochrony
zwierząt bezpośrednio wpływa na
wspólny rynek
·     generalnie unikanie wszelkich form
okrucieństwa wobec zwierząt w
krajach członkowskich Unii

CELE (KIERUNKI) UE

Zasady (reguły) dobrostanu zmierzają
do osiągnięcia jednolitego minimum
standardu dobrostanu w Unii
Europejskiej.
Osiągnięcie równego, jednolitego
określenia rywalizacji (konkurencji) –
przedmiot rozmów do osiągnięcia
praktycznych metod produkcji i
planowania dobrostanu.

5 Konwencji o ochronie zwierząt

 

Transport międzynarodowy
Utrzymanie zwierząt dla celów
hodowlanych
Zwierzęta rzeźne
Zwierzęta laboratoryjne
Zwierzęta domowe (PET’s Animals)

Procedura uchwalania Dyrektywy o dobrostanie

zwierząt

UE istotny jest proces decyzyjny obejmujący trzy etapy:

inicjatywę,

opinię i decyzję.

·      Komisja decyduje o przygotowaniu ustawy (

inicjatywa

)

·      Komisja przygotowuje pytania do SVC (Scientific Veterinary

Committee)

·      SVC ustala grupy robocze, które przygotują raport
·      SVC przygotowuje Komisji raport jako naukowa poradę (

opinia

)

·      Komisja przygotowuje Radzie szkic Dyrektywy, bazujący na

naukowym raporcie SVC

·      Konsultacje w Parlamencie Europejskim i Komitecie Stałych

Przedstawicieli

·      Rada decyduje / podejmuje ostateczną decyzję jako organ

prawodawczy / - element polityczny – (

decyzja

)

Wyróżnia się 4 główne procedury podejmowania decyzji;
konsultacja, zgoda, współpraca, współdecydowanie.
Rada Unii Europejskiej podejmuje ostateczną decyzję jako organ

prawodawczy.

Dyrektywy UE dotyczące ochrony

zwierząt

ZWIERZĘTA HODOWLANE
-       opieka nad zwierzętami
-       zwierzęta trzymane dla celów hodowlanych
-       kury nioski
-       cielęta na tucz
-       świnie na tucz
-       transport zwierząt
-       rzeźnie zwierząt
 
ZWIERZĘTA LABORATORYJNE
 -       utrzymanie i opieka nad zwierzętami

laboratoryjnymi

 
DZIKIE ZWIERZĘTA w ZOO
  - ochrona i zachowywanie dzikiej fauny

DOBROSTAN ZWIERZĄT W GOSPODARSTWACH

/ STANDARDY /

Warunki utrzymania: przestrzeń, indywidualnie

i/lub w grupach, podłogi (ruszty), uwiązy

Zarządzanie: opieka, klimat, światło, wiek

odsadzania

pasze, woda
Interwencje chirurgiczne
Uboje z konieczności
Metody hodowlane
Schematy zdrowia
Biotechnologia
Kontrola / badanie zwierząt
Wiedza / umiejętności hodowców

Definicje pojęcia „Dobrostan"

Animal Welfare (Dobrostan zwierząt):

- Stan zdrowia fizycznego i psychicznego,

osiągany w warunkach pełnej harmonii

ustroju w jego środowisku (HUGHES)

- Zespół warunków pokrywających potrzeby

biologiczne i behawioralne organizmu, co

umożliwia objawienie pełni jego możliwości

genetycznych (SAINSBURY)

- Taki stan ustroju, w którym zwierzę potrafi

„uporać się" /coping/ z okolicznościami

występującymi w otoczeniu (BROOM).

Wskaźniki niskiego poziomu
dobrostanu

Wskaźniki wysokiego poziomu
dobrostanu

Obniżony poziom zdolności

adaptacyjnych względem
sytuacji
stresowych

Brak zainteresowania

otoczeniem

Obniżona zdolność wzrostu i

rozrodu

Uszkodzenia ciała
Choroby
Immunosupresja
Patologie behawioralne
Autonarkotyzm
Ograniczenia w przejawianiu

naturalnych reakcji
behawioralnych

Przejawianie różnorodnych

form
normalnego zachowania się

Utrzymanie w normie

wskaźników fizjologicznych

Utrzymanie w normie

wskaźników behawioralnych

Fizjologiczne kryteria dobrostanu.

Fizjologiczne kryteria dobrostanu.

Dobrostan jest stanem przeciwstawnym stresowi.

Zwierzę jest w stanie stresu wtedy, gdy jego organizm musi
posłużyć się nienormalnymi lub ekstremalnymi możliwościami
dostosowań w reakcjach fizjologicznych lub behawioralnych
aby utrzymać się przy życiu wobec zmienionych na niekorzyść
dla siebie warunków środowiskowych (FRASER 1975).
Stres zaburza homeostazę organizmu, a tym samym wszystkie
funkcje somatyczne i psychiczne kontrolowane przez system
neuro-endokrynologiczny.
Wskaźniki fizjologiczne charakterystyczne dla stresu stosowane
w ocenie dobrostanu:
- Tętno
- Oddech
- Stężenie glukozy we krwi
- Stężenie mocznika
- Poziom katecholamin
- Poziom wolnych kortykosterydów
- Zmiana reaktywności wskaźników immunologicznych

Behawioralne kryteria oceny dobrostanu.

 

Wśród cech niskiego poziomu dobrostanu na szczególną
uwagę zasługują:
- Autonarkotyzm
- Patologie behawioralne (stereotypie)
Autonarkotyzm jest uzależnieniem od uwalnianej
przez mózg beta-endorfiny.
Uzależnienie to rozwija się u zwierząt w warunkach:
- Nudy (brak stymulacji środowiskowej)
- Frustracji
- Ograniczenia wolności
- Nadreakcji w sytuacjach chronicznych lub powtarzających
się

napięć.
Stan ten uważany jest za mechanizm adaptacyjny,
obniżający stopień narażania systemów
fizjologicznych na uszkodzenia wynikające z
zaburzeń neuroendokrynologicznych.

Stereotypie

są to zachowania odbiegające

od normy, o nie wyjaśnionej do końca
etiologii, które powtarzają się bardzo
często i bez wyraźnego celu. Tłumaczone
są przez niektórych jako wyraz
niemożności adaptacji (coping), co
prowadzi do uszkodzenia systemów
fizjologicznych.
Występują one u zwierząt w różnym
nasileniu jako:
- stałe
- nawracające
- zachowania bezsensowne
- zachowania autodestrukcyjne.

Rozwój stereotypii na przykładzie świń.

- etap I, czas od momentu uwiązania lochy przez 45 - 60

minut:

zwierzę podejmuje gwałtowne próby uwolnienia się

(cofanie, szarpanie, wyrywanie się z uwięzi,

zachowania agresywne),

- etap II, trwający następnych kilka godzin:
zwierzę rezygnuje z walki o uwolnienie, staje się

nieaktywne (być może na skutek wyczerpania) i

smutne (anormalny brak aktywności i brak reakcji na

bodźce),

- etap III, trwający ok. dwóch tygodni:
zwierzę ponawia próby uwolnienia, a w przerwach

między tymi próbami przejawia rozwinięte już

stereotypie jak: gryzienie karmideł, pozorowanie żucia,

potrząsanie uwięzią,

- etap IV – reakcje anormalne stopniowo nasilają się

prowadząc do zaawansowanych patologii a nawet

samookaleczenia.

Konsekwencje stresu u zwierząt.

- Zaburzenia rozrodu u samic
- Hypo lub agalakcja (skąpa ilość mleka lub
całkowita bezmleczność)
- Obniżenie wartości immunologicznej siary
- Zaburzenia płodności u samców
- Obniżenie odporności
- Częste schorzenia warunkowo-zakaźne
- Owrzodzenia żołądka
- Zmniejszenie przyrostów masy ciała
- Gorsze wykorzystanie pasz
- Nagła śmierć sercowa

Przyczyny anomalii behawioralnych.

- Rusztowe podłogi
- Zagęszczenie (koncentracja) zwierząt
- Duża obsada kojca
- Intensywne oświetlenie
- Trudności w dostępie do paszy
- Niedostateczna wentylacja
- Unieruchomienie zwierząt
- Tłumienie instynktów
- Brak stymulacji środowiskowej (frustracje)

Zdrowotne kryteria oceny dobrostanu.

- Zdrowie – brak specyficznych reakcji

fizjologicznych (patofizjologicznych) na

obecność czynnika patogennego lub

innych czynników uszkadzających.

Niedostateczny dobrostan lub jego brak

Niedostateczny dobrostan lub jego brak

zawsze oznacza zły stan zdrowia.

zawsze oznacza zły stan zdrowia.

 - Technopatie /choroby cywilizacyjne

zwierząt/ - choroby niezakaźne, wywołane

bezpośrednio lub pośrednio przez niektóre

elementy technologii wprowadzane do

produkcji zwierzęcej.

Legislacja w zakresie dobrostanu zwierząt

1.

1.

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie

Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie

zwierząt, t.j. Dz. U. 03.106.1002 z późn. zm.

zwierząt, t.j. Dz. U. 03.106.1002 z późn. zm.

Reguluje zasady postępowania ze

Reguluje zasady postępowania ze

zwierzętami:

zwierzętami:

Domowymi

Domowymi

Gospodarskimi

Gospodarskimi

Wykorzystywanymi do celów rozrywkowych

Wykorzystywanymi do celów rozrywkowych

filmowych, widowiskowych, sportowych i

filmowych, widowiskowych, sportowych i

specjalnych

specjalnych

Utrzymywanymi w ogrodach zoologicznych

Utrzymywanymi w ogrodach zoologicznych

Obcymi faunie rodzimej

Obcymi faunie rodzimej

Rozdział 3

Rozdział 3

Zwierzęta gospodarskie

Zwierzęta gospodarskie

Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie

jest zobowiązany do zapewnienia im

opieki i właściwych warunków

bytowania.

Warunki chowu i hodowli zwierząt nie

mogą powodować urazów i uszkodzeń

ciała lub innych cierpień.

Obsada zwierząt ponad ustalone normy

powierzchni dla danego gatunku, wieku

i stanu fizjologicznego jest zabroniona.

Rozdział 3

Rozdział 3

zwierzęta gospodarskie

zwierzęta gospodarskie

Sposób i warunki używania zwierząt do

pracy nie mogą stwarzać

nieuzasadnionego zagrożenia dla ich

życia i zdrowia oraz zadawać im

cierpienia.

Osoba wykorzystująca zwierzęta do pracy

ma obowiązek zapewnić im w ciągu

każdej doby wypoczynek dla regeneracji

sił, właściwy dla danego gatunku.

Rozdział 3

Rozdział 3

zwierzęta gospodarskie

zwierzęta gospodarskie

Zabrania się:

1.

Przeciążania zwierząt

2.

Używania do pracy zwierząt chorych lub

niedożywionych

3.

Używania uprzęży, wędzideł, rzędów

wierzchowych, juków, podków, pojazdów lub

narzędzi mogących ze względu na zły stan

techniczny lub niewłaściwą konstrukcję

spowodować obrażenia ciała lub śmierć zwierzęcia

4.

Używania do przepędzania zwierząt przedmiotów

lub narzędzi, które mogą spowodować okaleczenie

zwierzęcia

5.

Zmuszania do wyczerpującego kłusu lub galopu

zwierząt ciągnących ładunek

6.

Używanie do zrywki drewna koni poniżej piątego

roku życia

Rozdział 3

Rozdział 3

zwierzęta gospodarskie

zwierzęta gospodarskie

Utrzymujący zwierzęta

gospodarskie przechowuje przez
okres 3 lat dokumentację
weterynaryjną dotyczącą
przebiegu leczenia,
przeprowadzonych zabiegów
weterynaryjnych oraz padłych
zwierząt

Rozporządzenie MRiRW z dnia

2 września 2003r. w sprawie

minimalnych warunków

utrzymywania poszczególnych

gatunków zwierząt

gospodarskich (Dz. U. 03. 167.

1629. z późn. zm.)

Zwierzętom gospodarskim,

z wyjątkiem koni oraz cieląt

i świń do ukończenia 2

tygodnia życia zapewnia się

stały dostęp do wody

Bydło

Wymiary stanowiska w systemie utrzymywania

bydła na uwięzi:



Krowy i jałówki pow. 7 miesiąca ciąży do 500 kg - 1,6
x 1,1m



Krowy i jałówki pow. 7 miesiąca ciąży pow. 500 kg
-1,65 x 1,15



Jałówki pow. 19 mieś. życia do 7 miesiąca ciąży -1,5 x
1m



Jałówki pow. 6 mieś. życia do 19 miesiąca życia-1,4 x
0,9m



Buhaje - 2,4 x 1,4m



Bydło opasowe do 300 kg - 1,3 x 08m



Bydło opasowe od 300 do 450 kg - 1,45 x 0,95m



Bydło opasowe pow. 450 kg - 1,5 x 1m

Bydło

Wymiary wydzielonego legowiska w

systemie utrzymywania bydła bez uwięzi

(nie dotyczy bydła opasowego i buhajów):



Krowy i jałówki pow. 7 miesiąca ciąży do 500

kg - 2,1 x 1,1m



Krowy i jałówki pow. 7 miesiąca ciąży pow.

500 kg - 2,2 x 1,15m



Jałówki pow. 19 mieś. życia do 7 miesiąca

ciąży – 2 x 1m



Jałówki pow. 6 mieś. życia do 19 miesiąca

życia - 1,9 x 0,85m

Bydło

Powierzchnia w systemie utrzymywania bydła bez

uwięzi na ściółce, bez wydzielonych legowisk:



Krowy i jałówki pow. 7 miesiąca ciąży do 500 kg

- 4,5 m

2



Krowy i jałówki pow. 7 miesiąca ciąży pow. 500 kg

- 5 m

2



Jałówki pow. 19 mieś. życia do 7 miesiąca ciąży

- 2,5 m

2



Jałówki pow. 6 mieś życia do 19 miesiąca życia - 2 m

2



Buhaje - 9 m

2



Bydło opasowe do 300 kg - 1,6 m

2



Bydło opasowe od 300 do 450 kg - 2 m

2



Bydło opasowe pow. 450 kg - 2,5 m

2

Bydło

Powierzchnia w systemie utrzymywania

bydła bez uwięzi, bez wydzielonych legowisk,
bez ściółki (nie dotyczy buhajów, krów i
jałówek cielnych powyżej 7 miesiąca życia):



Jałówki pow. 19 miesiąca życia do 7
miesiąca ciąży - 2m

2



Jałówki pow. 6 miesiąca życia do 19
miesiąca życia - 1,6 m

2



Bydło opasowe do 300 kg - 1,3 m2



Bydło opasowe od 300 do 450 kg - 1,6 m

2



Bydło opasowe pow. 450 kg - 2 m

2

Bydło

Powierzchnia w przeliczeniu na jedną sztukę

w systemie otwartym utrzymywania bydła:



Jałówki - 10 m

2



Krowy - 15m

2



Buhaje - 20 m

2

utrzymywanie cieląt grupowo, powierzchnia

kojca w przeliczeniu na jedną sztukę:



cielęta o masie ciała do 150 kg - 1,5 m

2



cielęta o masie ciała powyżej 150 kg do 220 kg -
1,7 m

2



cielęta o masie ciała powyżej 220 kg - 1,8 m

2

Cielęta

utrzymywanie cieląt pojedynczo w kojcu:



szerokość = wysokość cielęcia w kłębie,



długość = 1,1 długości ciała cielęcia mierzonej od
czubka nosa do ogonowej krawędzi guza
kulszowego.

Zakaz utrzymywania cieląt powyżej 8 tygodnia życia w

pojedynczych boksach oraz na uwięzi, z wyjątkiem
pory karmienia, a w czasie jej trwania nie dłużej niż
jedną godzinę (nie dotyczy gospodarstw rolnych
utrzymujących jednocześnie mniej niż 6 cieląt)

Ściany kojca wykonane w sposób umożliwiający

cielętom kontakt wzrokowy i fizyczny (nie dotyczy
cieląt chorych)

Cielęta

Powierzchnia w przeliczeniu na jedno cielę w systemie otwartym

ma wynosić co najmniej 5 m

2

.

Cielęta, z wyjątkiem cieląt utrzymywanych w systemie

otwartym, dogląda się co najmniej dwa razy dziennie
Cielętom powyżej 2 tygodnia życia zapewnia się dostęp do

wystarczającej ilości wody lub innych płynów
Cielętom, o których mowa powyżej, w okresie upałów lub w

przypadku choroby zapewnia sie stały dostęp do wody
W przypadku utrzymywania cieląt w pomieszczeniu

inwentarskim cielęta do ukończenia 2 tygodnia życia

utrzymywane są na ściółce.
Powierzchnia legowiska jest wygodna, czysta i odwodniona
Każde cielę powinno otrzymać pokarm matki niezwłocznie po

urodzeniu, nie później jednak niż przed upływem 6 godzin od

urodzenia.
W przypadku utrzymywania cieląt grupowo, gdy nie są one

żywione do woli lub z elektronicznych stacji odpasowych, każde

cielę musi mieć zapewniony dostęp do paszy w tym samym

czasie
Cielętom nie zakłada się kagańców

Świnie

Świnie nie są utrzymywane na uwięzi.
Utrzymywane w grupach zwierzęta są w zbliżonym wieku.
Działania minimalizujące agresję i zapobiegające walkom

zwierząt.
Chore, zranione, wykazujące cechy agresywne lub

atakowane przez inne zwierzęta, czasowo utrzymywane

są pojedynczo
W gospodarstwie utrzymującym powyżej 10 sztuk loch

lub loszek, lochy i loszki od 4 tygodnia po pokryciu do

tygodnia przed przewidywanym terminem proszenia

utrzymywane są grupowo.
Kojce, w których utrzymywane są lochy i loszki w

tygodniu poprzedzającym przewidywany termin proszenia

zaopatrzono w materiał umożliwiający budowę gniazda.
Prośne lochy i loszki umieszczone w kojcach do proszenia,

czyści się dokładnie i jeśli to konieczne - leczy przeciwko

pasożytom zewnętrznym i wewnętrznym.

Świnie

Powierzchnia kojca do proszenia umożliwia proszenie naturalne

lub zapewnia osobie obsługującej dostęp do zwierzęcia
Konstrukcja kojca zapewnia prosiętom swobodny dostęp do

karmiącej lochy.
W przypadku utrzymywania loch z prosiętami, kojec

wyposażony został w przegrodę zapobiegającą przygnieceniu

prosiąt przez lochę.
W przypadku utrzymywania loch z prosiętami, w kojcu

wydzielona została część ze ściółką o powierzchni pozwalającej

na jednoczesny odpoczynek prosiąt
Świniom zapewniono stały dostęp do materiałów i przedmiotów

absorbujących ich uwagę, w szczególności słomy, siana,

drewna i trocin o jakości nie wywierającej szkodliwego wpływu

na zdrowie zwierząt.
Prosięta odsądzane są nie wcześniej niż w 28 dniu od urodzenia

(jedynie w przypadku zagrożenia zdrowia lochy lub prosięcia –

od 21 dnia życia prosięcia)
Prosięta po odsadzeniu umieszczane są w uprzednio

oczyszczonym i zdezynfekowanym osobnym pomieszczeniu

inwentarskim.

Świnie

poddaje się zabiegom:



diagnostycznym, terapeutycznym oraz związanym z

identyfikacją świń



związanym z

redukcją kłów u prosiąt i knurów
obcinaniem części ogona - po ukończeniu 7 dnia życia, wyłącznie

po zastosowaniu długotrwałego znieczulenia oraz jedynie ze

względów bezpieczeństwa i/lub w celu przeciwdziałania

okaleczaniu innych świń,
kastracją samców świń - po ukończeniu 7 dnia życia, wyłącznie po

zastosowaniu długotrwałego znieczulenia;

Wykonanie zabiegów po podjęciu środków zapobiegających

okaleczaniu, w szczególności poprzez zmianę warunków

utrzymania.

Redukcja kłów u prosiąt i knurów wykonywana jest poprzez ich ścieranie

lub obcinanie, z pozostawieniem nienaruszonej, gładkiej powierzchni

oraz nie później niż w 7 dniu życia prosięcia - u prosiąt.

Kastracja samców świń - przy zastosowaniu technik nie powodujących

rozrywania tkanek.

Powierzchnia kojca dla knura pojedynczo - 6 m

2

,

w przypadku krycia – 10 m

2

Świnie

Powierzchnia kojca dla lochy w okresie porodu i odchowu prosiąt

ssących wynosi co najmniej 3,5 m

2

.

Powierzchnia kojca dla knurów i loszek hodowlanych o masie 30 do

110 kg, utrzymywanych pojedynczo wynosi co najmniej 2,7 m

2

.

W systemie utrzymywania świń pojedynczo wymiary kojca

wynoszą: długość - co najmniej długość zwierzęcia + 0,3m,

niemniej jednak niż 2m; szerokość - co najmniej 0,6m.
W systemie utrzymywania świń grupowo powierzchnia kojca

wynosi:



knury - co najmniej - 6m

2

.



warchlaki i tuczniki do 10 kg masy data - 0,15 m

2

.



warchlaki i tuczniki powyżej 10 do 20 kg masy ciała - 0,2 m

2

.



warchlaki i tuczniki powyżej 20 do 30 kg masy ciała - 0,3 m

2

.



warchlaki i tuczniki powyżej 30 do 50 kg masy ciała - 0,4 m

2



warchlaki i tuczniki powyżej 50 do 85 kg masy ciała - 0,55 m



warchlaki i tuczniki powyżej 85 do 110 kg masy ciała - 0,65 m

2



warchlaki i tuczniki powyżej 110 kg masy ciała - co najmniej

1m

2



knury i loszki hodowlane powyżej 30 do 110 kg masy ciała – co

najmniej 1,4 m

2

.

Świnie

Lochy w grupie do 5 sztuk - co najmniej 2,25 m

2

+10%

Lochy w grupie od 6 do 39 sztuk - co najmniej 2,25 m

2

.

Lochy w grupie powyżej 39 sztuk - co najmniej 2,25 m

2

-10%
Lochy prośne w grupie do 5 sztuk - co najmniej 2,25 m

2

+

10%, przy czym co najmniej 1,3 m

2

powierzchni

kojca stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego

podłoża - otwory odpływowe

Lochy prośne w grupie od 6 do 39 sztuk - co najmniej

2,25 m

2

, przy czym co najmniej 1,3 m

2

powierzchni

kojca stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego

podłoża - otwory odpływowe

Świnie

Lochy prośne w grupie powyżej 39 sztuk - co

najmniej 2,25 m

2

+ 10%, przy czym co najmniej

1,3 m

2

powierzchni kojca stanowi stałe podłoże i

nie więcej niż 15% tego podłoża - otwory

odpływowe

Loszki po pokryciu w grupie do 5 sztuk - co

najmniej 1,64

m

2

+ 10%, przy czym co najmniej

0,95 m

2

powierzchni kojca stanowi stałe podłoże

i nie więcej niż 15% tego podłoża - otwory

odpływowe

Loszki po pokryciu w grupie od 6 do 39 sztuk - co

najmniej 1,64 m

2

+ 10%, przy czym co najmniej

0,95 m

2

powierzchni kojca stanowi stałe podłoże

i nie więcej niż 15% tego podłoża - otwory

odpływowe

Świnie

Loszki po pokryciu w grupie powyżej 39 sztuk - co

najmniej 1,64 m

2

-10%, przy czym co najmniej

0,95 m

2

powierzchni kojca stanowi stałe

podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża -

otwory odpływowe.

W gospodarstwach utrzymujących co najmniej 10

loch lub loszek, lochy i loszki od 4 tygodnia po

pokryciu do tygodnia przed przewidywanym

terminem proszenia, utrzymywane są grupowo

w kojcach w których długość każdego z boków

wynosi w przypadku grup:

1.

do 5 sztuk - co najmniej 2,41 m;

2.

powyżej 5 sztuk - co najmniej 2,81 m

PRZEPISY OBOWIĄZUJĄ:

PRZEPISY OBOWIĄZUJĄ:
1)  dla obiektów, które są budowane,

modernizowane lub nie zostały oddane
do użytku przed dniem wejścia w życie
rozporządzenia - z dniem uzyskania
przez Rzeczpospolitą Polską
członkostwa w Unii Europejskiej;

2)  dla pozostałych obiektów - z dniem 1

stycznia 2013 r.

Owce

powierzchnia pomieszczenia inwentarskiego dla owiec

utrzymywanych pojedynczo:



Tryki - 3 m

2



Matka z jagnięciem - 2,5 m2 + 0,7 m

2

dla każdego

nast. jagnięcia



Jarki - 2 m

2



Tryczki - 2 m

2



Skopki - 0,8 m

2

powierzchnia pomieszczenia inwentarskiego dla owiec

utrzymywanych grupowo (na 1 szt.):



Tryki - 2 m

2



Matka z jagnięciem -1,5 m

2

+ 0,5 m

2

dla każdego

nast. jagnięcia



Jarki - 0,8 m

2

,



Tryczki - 1,5 m

2



Skopki - 0,6 m

2

Kozy

- Na uwięzi utrzymywane są wyłącznie dorosłe samice,

z wyjątkiem samic w okresie porodu i odchowu
koźląt.

- Kozom zapewnia się możliwość korzystania z

wybiegów.

- Wymiary stanowisk w przypadku utrzymywania
kóz w systemie na stanowisku, na uwięzi - 0,75x1,35

m:

- Powierzchnia kojca w przypadku utrzymywania kóz w

kojcu bez uwięzi, pojedynczo:



Dorosła -1,5 m

2

+ 0,3 m

2

na koźlę:



Kozioł - 1,5m

2



Kozioł reproduktor - 3 m

2

Kozy

Powierzchnia kojca w przypadku

utrzymywania kóz w kojcu bez uwięzi,
grupowo:



Dorosła - 1,3 m 2 + 0,3 m

2

na koźlę



Kozioł - 1,5 m

2



Kozioł reproduktor - 3 m

2

a Koźlę - 1 m

2

Powierzchnia wybiegu, w przeliczeniu

na jedną kozę, wynosi co najmniej 4 m

2

,

a w przypadku kozłów - co najmniej 6

m

2

.

Konie

Konie pojone są co najmniej trzy razy dziennie.
Ogiery i klacze powyżej roku życia utrzymywane są

oddzielnie.
Właściwa powierzchnia boksu w systemie utrzymania koni

w boksie.
Właściwe wymiary stanowiska w systemie utrzymania koni

na stanowisku, na uwięzi.
Właściwa powierzchnia stanowiska w systemie utrzymania

wolno stanowiskowym, bez uwięzi.
Właściwe: obieg powietrza, stopień zapylenia,

temperatura, wilgotność względna powietrza i stężenie

gazów CO

2

, H

2

S, NH

3

.

Właściwa powierzchnia utrzymywania koni w systemie

otwartym która wynosi co najmniej 0,1 ha w przeliczeniu

na jednego dorosłego konia.
Powierzchnia utrzymywania koni w systemie otwartym

została zabezpieczona trwałym ogrodzeniem.

Kury (z wyjątkiem kur nieśnych)

Pomieszczenie inwentarskie bez ściółki w

klatkach jednopoziomowych lub
wielopoziomowych.

Klatki skonstruowane w sposób zapobiegający

powstawaniu urazów u ptaków oraz
umożliwiający osobie obsługującej
swobodne wyjmowanie i wkładanie kur.

Podłoga klatki wykonana z materiału

zapewniającego podtrzymywanie wszystkich
zwróconych ku przodowi pazurów nogi
ptaka; jej nachylenie nie powinno być
większe niż 8° lub 14%.

Kury (z wyjątkiem kur nieśnych)

Klatki wyposażone w pojemniki na paszę o min.

długości = liczbie ptaków w klatce x 0,1 m.
Klatki wyposażone w pojemnik na wodę o min.

długości = liczbie ptaków w klatce x 0,1m.
Klatki wyposażone w co najmniej 2 poidła

kropelkowe lub kubeczkowe, dostępne dla

każdej z kur znajdujących się w klatce.
Powierzchnia klatki przypadająca na jednego

ptaka:



Do 6 tygodnia życia - 0,02m x 0,35m



Od 6 do 16 tyg. życia - 0,035m x 0,35m



pow. 16 tyg. życia - 0,045m x 0,45m , samce -

0,7m

2

Kury (z wyjątkiem kur nieśnych)

Pomieszczenie inwentarskie bez klatek.

Odpowiednia obsada ptaków na m

2

powierzchni pomieszczenia inwentarskiego
wyposażone w pojemniki na paszę o min.
długości = liczbie ptaków x 0,1m.
wyposażone w pojemnik na wodę o min.
długości = liczbie ptaków x 0,1m.
wyposażone w poidła kropelkowe - co najmniej
jedno na 4 kury
wyposażone w gniazda i wyposażone w grzędy
wyposażone w ściółkę.

Kury (z wyjątkiem kur nieśnych)

Pomieszczenie inwentarskie bez klatek.
obsada ptaków na 1 m

2

;

Do 8 tyg. życia - 8 sztuk
8 - 20 tyg. życia - 7 sztuk
Pow. 20 tyg. życia - 5 sztuk
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w

pojemniki
na paszę o min. długości = liczbie ptaków x 0,1m.
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w pojemnik

na wodę o min. długości = liczbie ptaków x 0,1m.
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w poidła

kropelkowe, co najmniej jedno na 4 kury.
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w gniazda.
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w grzędy.
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w ściółkę

KURY NIEŚNE

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

powyżej 350 ptaków

Obsada kur nieśnych wynosi 9 ptaków / m2 powierzchni

użytkowej podłogi.
Maksymalna obsada ptaków w pomieszczeniu inwentarskim,

w przypadku gdy zapewniono dostęp do otwartych wybiegów

- 12 ptaków / m

2

- do 31 grudnia 2011 roku

Ściółka zajmuje co najmniej 1/3 powierzchni podłogi (co

najmniej 0,025m

2

powierzchni ściółki/ptaka).

Podłoga i wyposażenie w pomieszczeniu zapewnia

podtrzymywanie wszystkich zwróconych ku przodowi

pazurów nogi ptaka.
Liniowe pojemniki na paszę o min długości = liczbie ptaków

w pomieszczeniu x 0,1m
Kołowe pojemniki na paszę o min. długości = liczbie ptaków

w pomieszczeniu x 0,04m.
Liniowe pojemniki na wodę o min. długości = liczbie ptaków

w pomieszczeniu x 0,025m

KURY NIEŚNE

KURY NIEŚNE

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

powyżej 350 ptaków

powyżej 350 ptaków

Kołowe pojemniki na wodę o min. długości =

Kołowe pojemniki na wodę o min. długości =

liczbie ptaków w pomieszczeniu x 0,01 m.

liczbie ptaków w pomieszczeniu x 0,01 m.

Poidła kropelkowe lub kubeczkowe, co najmniej

Poidła kropelkowe lub kubeczkowe, co najmniej

jedno poidło na 10 ptaków.

jedno poidło na 10 ptaków.

Co najmniej 2 poidła kropelkowe lub kubeczkowe

Co najmniej 2 poidła kropelkowe lub kubeczkowe

podłączone do sieci wodociągowej, dostępne dla

podłączone do sieci wodociągowej, dostępne dla

każdej z kur.

każdej z kur.

Pojedyncze gniazda, co najmniej 1 na 7 ptaków.

Pojedyncze gniazda, co najmniej 1 na 7 ptaków.

Gniazda grupowe z odpowiednią obsadą ptaków

Gniazda grupowe z odpowiednią obsadą ptaków

na m

na m

2

2

(do 120 ptaków/m2).

(do 120 ptaków/m2).

Właściwe grzędy bez ostrych krawędzi,

Właściwe grzędy bez ostrych krawędzi,

umieszczone nad powierzchnią niepokrytą ściółką

umieszczone nad powierzchnią niepokrytą ściółką

KURY NIEŚNE

KURY NIEŚNE

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

powyżej 350 ptaków

powyżej 350 ptaków

Kurom zapewniono możliwość swobodnego

poruszania się pomiędzy poziomami.
Liczba poziomów nie przekracza 4.
Wysokość między poziomami co najmniej 0,45m.
Poziomy ustawiono w sposób zapobiegający

spadaniu nieczystości na niższy poziom.
Urządzenia do karmienia i pojenia umieszczono w

sposób umożliwiający każdej z kur jednakowy

dostęp do tych urządzeń.
Pomieszczenie inwentarskie wyposażone w kilka

otworów wyjściowych, jeśli kury posiadają dostęp

do otwartych wybiegów.

Otwory wyjściowe rozmieszczone równomiernie na

całej długości pomieszczenia inwentarskiego

KURY NIEŚNE

KURY NIEŚNE

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

powyżej 350 ptaków

powyżej 350 ptaków

Wysokość otworów wyjściowych co najmniej
0,35m.
Szerokość otworów wyjściowych co najmniej 0,4m
Całkowita szerokość otworów wyjściowych w
przeliczeniu na 1000 ptaków co najmniej 2m.
Powierzchnia otwartego wybiegu dostosowana do
liczby kur i rodzaju gruntu.
Na wybiegu otwartym zapewniono ptakom
ochronę przed niekorzystnymi warunkami
atmosferycznymi i zwierzętami drapieżnymi, a w
razie potrzeby dostęp do urządzeń do pojenia

KURY NIEŚNE

KURY NIEŚNE

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

utrzymywane jedno lub wielopoziomowo bez klatek (system

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

alternatywny utrzymywania kur nieśnych) przy obsadzie

powyżej 350 ptaków

powyżej 350 ptaków

W pomieszczeniach inwentarskich dla kur

nieśnych zminimalizowano poziom hałasu.

Wyposażenie oraz sprzęt w pomieszczeniach

inwentarskich dla kur nieśnych czyszczony i

dezynfekowany każdorazowo przed wstawieniem

nowej partii ptaków.
Wyposażenie oraz sprzęt w pomieszczeniach

inwentarskich dla kur nieśnych utrzymany w

czystości; odchody usuwane regularnie a padłe

ptaki - co najmniej raz na dobę.
Kurczętom w celu przeciwdziałania wydziobywaniu

piór i kanibalizmowi przycięto dzioby nie później

jednak niż do ukończenia 9 dnia życia

System klatek nie wzbogaconych jedno lub wielopoziomowych

System klatek nie wzbogaconych jedno lub wielopoziomowych

obsada powyżej 350 kur nieśnych [do dna 31 grudnia 2011]

obsada powyżej 350 kur nieśnych [do dna 31 grudnia 2011]

Klatki wyposażone w pojemniki na paszę o min. długości =

Klatki wyposażone w pojemniki na paszę o min. długości =

liczbie ptaków w klatce x 0,1m

liczbie ptaków w klatce x 0,1m

Klatki wyposażone w pojemnik na wodę o min. długości =

Klatki wyposażone w pojemnik na wodę o min. długości =

liczbie ptaków w klatce x 0,1m

liczbie ptaków w klatce x 0,1m

Klatki wyposażone w co najmniej 2 poidła kropelkowe lub

Klatki wyposażone w co najmniej 2 poidła kropelkowe lub

kubeczkowe, dostępne dla każdej z kur znajdujących się w

kubeczkowe, dostępne dla każdej z kur znajdujących się w

klatce

klatce

Klatki wyposażone w urządzenie do skracania pazurów.

Klatki wyposażone w urządzenie do skracania pazurów.

Powierzchnia klatki w przeliczeniu na kurę nieśną co najmniej

Powierzchnia klatki w przeliczeniu na kurę nieśną co najmniej

0,055

0,055 m

2

.

.

Wysokość klatki na 65% jej powierzchni co najmniej 0,4m, nie

Wysokość klatki na 65% jej powierzchni co najmniej 0,4m, nie

mniej jednak niż 0,35m w dowolnym jej punkcie - przyznane

mniej jednak niż 0,35m w dowolnym jej punkcie - przyznane

okresy przejściowe do

okresy przejściowe do

31.12 2009r.

31.12 2009r.

Podłoga klatki wykonana w sposób zapewniający

Podłoga klatki wykonana w sposób zapewniający

podtrzymywanie wszystkich zwróconych ku przodowi pazurów

podtrzymywanie wszystkich zwróconych ku przodowi pazurów

nogi ptaka o nachyleniu nie większym niż 8

nogi ptaka o nachyleniu nie większym niż 8

0

lub 14% przyznane

lub 14% przyznane

okresy przejściowe do

okresy przejściowe do

31.12.2009r.

31.12.2009r.

System klatek niewzbogaconych jedno lub wielopoziomowych

System klatek niewzbogaconych jedno lub wielopoziomowych

- obsada powyżej 350 kur nieśnych

- obsada powyżej 350 kur nieśnych

[do dnia 31 grudnia 2011 r.]

[do dnia 31 grudnia 2011 r.]

Właściwa konstrukcja klatki, uniemożliwiająca ucieczkę ptaków
Klatka skonstruowana w sposób zapewniający osobie

obsługującej swobodne wyjmowanie i wkładanie ptaków do

klatki.
W przypadku gdy w pomieszczeniu inwentarskim są

zainstalowane co najmniej 2 poziomy klatek, pomieszczenie to

wyposaża się w urządzenia i sprzęt umożliwiające sprawdzanie

wszystkich klatek oraz ułatwiające usuwanie z nich ptaków.
W pomieszczeniach inwentarskich dla kur nieśnych

zminimalizowano poziom hałasu
Wyposażenie oraz sprzęt w pomieszczeniach inwentarskich

dla kur nieśnych czyszczony i dezynfekowany każdorazowo

przed wstawieniem nowej partii ptaków.
Wyposażenie oraz sprzęt w pomieszczeniach inwentarskich

dla kur nieśnych utrzymany w czystości; odchody usuwane

regularnie, a padłe ptaki - co najmniej raz na dobę.

System klatek nie wzbogaconych jedno lub wielopoziomowych

System klatek nie wzbogaconych jedno lub wielopoziomowych

- obsada powyżej 350 kur nieśnych.

- obsada powyżej 350 kur nieśnych.

Klatki wyposażone w pojemniki na paszę o min. długości

= liczbie ptaków w klatce x 0,12m.
Klatki wyposażone w pojemnik na wodę d min. długości

= liczbie ptaków w klatce x 0,12m.
Klatki wyposażone w co najmniej 2 poidła kropelkowe

lub kubeczkowe, dostępne dla każdej z kur znajdujących

się w klatce. Klatki wyposażone w gniazdo.
Klatki wyposażone w grzędy o min. długości = liczbie

ptaków w klatce x 0,15m
Klatki wyposażone w ściółkę w ilości umożliwiającej

kurom dziobanie i grzebanie.
Klatki wyposażone w urządzenie do skracania pazurów
Całkowita powierzchnia klatki co najmniej 0,2 m

2

.

Wysokość klatki, z wyjątkiem powierzchni użytkowej, co

najmniej 0,2m.

System klatek zmodyfikowanych jedno lub wielopoziomowych

-obsada powyżej 350 kur nieśnych

.

.

Powierzchnia klatki - 0,075m / kurę nieśną, przy czym

powierzchnia użytkowa klatki bez gniazda - 0,06m

2

.

Powierzchnia użytkowa klatki bez gniazda o szerokości -

0,3m.
Powierzchnia użytkowa klatki bez gniazda o wysokości -

0,45m.
Nachylenie podłogi klatki nie więcej niż 8

0

lub 14%

Odległość pomiędzy rzędami klatek co najmniej 0,9m.
Odległość pomiędzy podłogą budynku a pierwszym

poziomem klatek - 0,35m.
Właściwa konstrukcja klatki, uniemożliwiająca ucieczkę

ptaków.
Podłoga klatki wykonana w sposób zapewniający

podtrzymywanie wszystkich zwróconych ku przodowi

pazurów nogi ptaka
Klatka skonstruowana w sposób zapewniający osobie

obsługującej swobodne wyjmowanie i wkładanie ptaków do

klatki

System klatek zmodyfikowanych jedno lub wielopoziomowych

System klatek zmodyfikowanych jedno lub wielopoziomowych

- obsada powyżej 350 kur nieśnych

- obsada powyżej 350 kur nieśnych

W przypadku gdy w pomieszczeniu

inwentarskim są zainstalowane co najmniej 2

poziomy klatek, pomieszczenie to wyposaża

się w urządzenia i sprzęt umożliwiające

sprawdzanie wszystkich klatek oraz

ułatwiające usuwanie z nich ptaków,
Minimalny poziom hałasu.
Wyposażenie oraz sprzęt czyszczony i

dezynfekowany każdorazowo przed

wstawieniem nowej partii ptaków.
Wyposażenie oraz sprzęt utrzymany w

czystości; odchody usuwane regularnie, a

padłe ptaki - co najmniej raz na dobę.

INDYKI

INDYKI

Pomieszczenie inwentarskie bez ściółki w klatkach

jednopoziomowych

lub wielopoziomowych.



Pow. klatki /ptaka:



Do 6 tyg. - 0,03m x 0,35m



5-15 tyg. - 0,165m x 0,56m



Pow. 15 tyg.- 0,225m x 0,085m

Pomieszczenie inwentarskie bez klatek:



Do 8 tyg. – 7 sztuk / m

2



8-14 tyg. - 4 sztuki / m

2



14-29 tyg. - 3 sztuki / m

2



Pow. 29 tyg. - 2 sztuki / m

2

Rzeźne



Do 3 tyg. – 32 sztuki / m

2



3-6 tyg. - 12 sztuk / m

2



6-16 tyg. - 4 sztuki / m

2



Pow. 16 tyg. - 3 sztuki / m

2

INDYKI

INDYKI

Klatki skonstruowana w sposób zapobiegający

powstawaniu urazów u ptaków oraz umożliwiający

osobie obsługującej swobodne wyjmowanie i

wkładanie indyków
Podłoga klatki wykonana z materiału zapewniającego

podtrzymywanie wszystkich zwróconych ku przodowi

pazurów nogi ptaka; jej nachylenie nie powinno być

większe niż 8° lub 14%.
Klatki wyposażone w pojemniki na paszę o min.

długości = liczbie ptaków w klatce x 0,1m.
Klatki wyposażone w pojemnik na wodę o min.

długości = liczbie ptaków w klatce x 0,1m.
Klatki wyposażone w co najmniej 2 poidła kropelkowe

lub kubeczkowe, dostępne dla każdej z kur

znajdujących się w klatce.

GĘSI

GĘSI

Obsada ptaków na m

2

powierzchni w pomieszczeniu

inwentarskim :
Do 3 tyg. - 5szt.
3-6 tyg. - 3 szt.
6-28 tyg. - 2 szt.
Pow. 28 tyg. - 1 sz.

W systemie otwartym:

powierzchnia utrzymywania zabezpieczona trwałym

ogrodzeniem
ptaki w wieku powyżej 6 tygodnia życia.
ptakom zapewniono możliwość ochrony przed

niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
maksymalnie 1 gęś na m

2

powierzchni

zakaz tuczu gęsi na stłuszczane wątroby.

KACZKI

KACZKI

obsada ptaków na m

2

powierzchni w pomieszczeniu

inwentarskim :
Do 4 tyg. - 10 szt.
4-8 tyg. - 7 szt.
Pow. 8 tyg. - 5 szt.

W systemie otwartym

powierzchnia utrzymywania zabezpieczona trwałym

ogrodzeniem.
ptaki w wieku powyżej 3 tygodnia życia.
ptakom zapewniono możliwość ochrony przed

niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
maksymalnie 3 kaczki na m

2

powierzchni zakaz tuczu

kaczek na stłuszczone wątroby

STRUSIE

STRUSIE

Chów na ściółce i bez
Przy utrzymywaniu ptaków które nie ukończyły 6

miesiąca życia pomieszczenie inwentarskie

ogrzewa się.
Pomieszczenie inwentarskie podzielone na sektory,

w których utrzymuje się ptaki w różnym wieku.
Z każdego sektora pomieszczenia inwentarskiego

zapewnia się wyjście na wybieg.
Obsada strusi w sektorach:



Do 3 mies. - 0,3 m

2

/ptaka, wys. 2,2m



3-6 m-cy - 2 m

2

/ptaka, wys. 2,2 m



6-14 m-cy - 3,5 m

2

/ptaka, wys. 3m



Pow. 14 m-cy - 5 m

2

/ptaka, wys. 3m

STRUSIE

STRUSIE

Wybiegi dla strusi:

przylegają bezpośrednio po pomieszczenia
inwentarskiego.
posiadają wydzielone miejsce wysypane
piaskiem.
są zabezpieczone trwałym ogrodzeniem.
ptakom na wybiegu zapewniono możliwość
ochrony przed niekorzystnymi warunkami
atmosferycznymi i zwierzętami drapieżnymi.
powierzchnia wybiegu w przeliczeniu na
ptaka.

PRZEPIÓRKI

PRZEPIÓRKI

Pomieszczenie inwentarskie z klatkami.

wymiary klatek w przypadku utrzymywania przepiórek

pojedynczo: 0,21 x 0,1 x 0,2m
powierzchnia podłogi w klatkach w przypadku

utrzymywania przepiórek grupowo:



Nieśne - 0,025m x 0,2m



Mięsne - 0,006m -x 0,2m

System otwarty.

Powierzchnia na 1 ptaka - 0,04m

2

.

Przepiórki są w wieku powyżej 20 dnia życia.
Powierzchnia, na której utrzymuje się przepiórki, została

trwale zabezpieczona ogrodzeniem o wysokości co

najmniej 2m i przykryta siatką
Ptakom zapewniono możliwość ochrony przed

niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

PERLICE

PERLICE

Pomieszczenia inwentarskie z wybiegami.

grzędy noclegowe.
Pomieszczenia inwentarskie wyposażono w gniazda
Na jedną perlicę - 0,15 m grzędy noclegowej.
Gniazda na bocznej ścianie pomieszczenia inwentarskiego
wymiary gniazda: 0,4m x 0,4m
Max. obsada - 6 ptaków na m

2

Powierzchnia wybiegu na 1 ptaka - 20m

2

System otwarty.

ochrona przed niekorzystnymi warunkami

atmosferycznymi
miejsce wyposażone w grzędy noclegowe
miejsce wyposażone w gniazda
Na jedną perlicę - 0,15m grzędy noclegowej,
wymiary gniazda: 0,4m x 0,4m
Max. obsada - 15 ptaków na m

2

powierzchni