1.INTENSYFIKACJA PRODUKCJI ZWIERZĄT CECHUJE SIĘ: duże zagęszczenie zwierząt, intensyfikacja systemów bezściółkowych , obecność systemów bateryjnego utrzymania, minimalizację bądź zupełną eliminację pastwisk i wybiegów, stosowanie systemów uwiązowych, ograniczenie swobody i ruchu, częste przepędzanie zwierząt mięzy budynkami, wysoki stopień mechanizacji produkcji. 2.GŁÓWNE ZAŁOŻENIA DOBROSTANU RADY DOBROSTANU ZWIERZĄT ZAWARTE W TZW KODEKSIE DOBROSTANU ZWIERZĄT GOSPODARSKICH: wolne od głodu i pragnienia, wolne od dyskomfortu, wolne od bólu, urazów i chorób, wolne od stresu i strachu, 3.EUROPEJSKIE KONWENCJE: 10marzec 1976r o ochronie zwierząt dla celów hodowlanych; 13 listopad 1987 - o ochronie dla zwierząt domowych; 10 maj 1979r- o ochronie zwierząt rzeźnych; 13 grudnia 1986 - transport międzynarodowy zwierząt. 4.POSTANOWIENIA DYREKTYWY: zapewnienie zwierzętom dobrego samopoczucia, ochrona zwierząt przed zbędnym cierpieniem, bólem lub uszkodzeniem, uwzględnienie fizjologicznych i etiologicznych potrzeb zwierząt, uwzględnienie gatunku zwierzęcia, stopnia rozwoju i udomowienia, przeprowadzenie kontroli przez urzędy właściwe w państwach członkowskich w celu nadzorowania i przestrzegania przepisów dyrektywy, raportowanie do komisji, kontrola przeprowadzana przez biegłych weterynaryjnych komisji 5.CELE I ZAŁOŻENIA AKTÓW PRAWNYCH: poprawa warunków bytowania i hodowli zwierząt, ograniczenie zachorowalności i śmiertelności zwierząt, zapewnienie wszystkim gatunkom zwierząt określonych praw i warunków egzystencji. 6.ETAPY ZACHOWANIA INSTYNKTU: @przygotowawczy , często łańcuchowy, zwany fazą apetencyjną. Zachowania apetencyjne są mniej lub bardziej podatne na uczenie się, a zwłaszcza warunkowanie instrumentalne np.poszukiwanie łupu przez drapieżce może być modyfikowane dzięki myśleniu konkretnemu, a to przez powtarzające się sytuacje może prowadzic do uczenia się przez wgląd lub na drodze prób i blędów @etap działania spełniającego, zaspokajającego potrzebę 7.KRYTERIA INSTYNKTU: czy dane zachowanie jest poprzedzone przez inne o charakterze apetencyjnym , czy też samo w konsekwencji prowadzi do działania spełniającego ; czy zachowanie to pojawia się w „próżni” jako działanie upustowe; czy występuje ono jako działanie przerzutowe(działanie przerzutowe są to sztywne wzorce zachowania się z innego repertuaru zachowań instynktownych) - częsta pielęgnacja ciała 8.RODZAJE INSTYNKTÓW: pokarmowy, pobierania wody i elektrolitów ; oddychania, rozrodu wraz z wędrówkami terytorialnymi i budowaniem gniazd; instynkt opieki nad potomstwem; snu i pielęgnacji ciała 9.CELE MIGRACJI ZWIERZĄT: metody samoregulacji populacji; sposób na uniknięcie nadmiernej eksploatacji zasobów pokarmowych ; mechanizm służący maksymalizacji tempa wymiany genów populacji; utrzymanie stałego tempa pobierania pokarmu w ciągu roku; sposób na unikanie konkurencji międzygatunkowej; sposób maksymalizacji korzyści energetycznych ; reakcja na warunki fizyczne, nie mające bezpośredniego znaczenia biologicznego; mechanizm służący uniknięciu drapieżnika 10.CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA LOKOMOCJĘ BYDŁA: związane z pożywieniem(jakośc, ilość , skład, klimatyczne, środowiskowe(oświetlenie ,wentylacja, podłoże); struktura przestrzeni(rzeźba terenu); społeczne(liczba zwierząt, proporcja płci); indywidualne(genetyczne i psychologiczne) 11.POZIOMY CZUJNOŚCI W CZASIE ODPOCZYNKU: pełna czujność - oczy otwarte w pełni; ospałość - górna powieka opadająca, obniżona czujność 31% na dobę; sen płytki 13%doby; sen paradoksalny od 3-7% na dobę. 12.RODZAJE ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH: zwierzęta typowo społeczne- stadne(krowy owce kozy); zwierzęta mało społeczne (niektóre wolnożyjące i drapieżniki); zwierzęta aspołeczne(koty domowe) 13.AGRESJA- niekontrolowana forma zachowania cechująca się zwiekszoną pobudliwością , brakiem samokontroli oraz nieprzyjaznym zachowaniem w stosunku do środowiska i osób w nim przebywających; większość zachowań agresywnych to próby nastraszenia, mające na celu odzyskanie stanu bezpieczeństwa a tylko nieliczne przechodzą w ostrzejsze formy. Osobniki zrównoważone i silne psychicznie wykazują niższy stopień agresji. RODZAJE AGRESJI: defensywna, dominacyjna, zaborcza, terytorialna, w obrębie płci, rodzicielska. AGRESJA KONKURENCYJNA inaczej zwana agresją z dominacji - dotyczy psów o wysokiej pozycji w hierarchii. Ma 3 sekwencje: ostrzeżenie( warczenie , zjeżenie sierści, podniesienie ogona i nastawienie uszu, wpatrywanie się w przeciwnika), atak(uszczypnięcie, przytrzymujący chwyt kontaktowy z szarpnięciem) , zakończenie konfliktu(lizanie okolic rąk, lekkie gryzienie ofiary, oddalenie i oparcie przednich kończyn na ofierze). AGRESJA ŁOWCZA: nie jest hamowana przez pojęcie postawy uległości lub młodzieńczy wiek ofiary. Dla tego typu agresji typowe jest polowanie. Agresja niemożliwa do wyleczenia a zapobieganie polega na socjalizacji z potencjalnymi ofiarami oraz na kontrolowaniu sytuacji potencjalnie niebezpiecznych. AGRESJA W SAMOOBRONIE: może być wywołana strachem w sytuacjach gdy nie ma wyjścia wszelkie inne zachowanie jest bezskuteczne. Towarzyszy temu dyszenie i rozszerzenie źrenic, wzrost tętna, pocenie się , oddawanie moczu i kału. Atak trudny do przewidzenia. Rozdrażnienie na skutek bólu, frustracji, braku tolerancji. AGRESJA TERYTORIALNA- w okresie dojrzewania płciowego stymulowana jest hormonalnie a następnie wyuczana. Polega na pojedynczych lub wielu ostrzeżeniach po których następuje atak i jeśli intruz się cofnie to ponownych ostrzeżeniach. Jeśli zbliży się w linii prostej to nastąpi atak bez ostrzeżenia. AGRESJA MATCZYNA- naturalne zachowanie i polega na obronie szczeniąt. Ostrzeżenie jest krótkie i na ogół w pozycji leżącej i nastepnie atak. Na zakończenie matka wraca do gniazda ze szczeniętami. Liże je i poprawia i macha ogonem. AGRESJA NIETYPOWA I PATOLOGICZNA- HYPERAGRESJA- zwierzę najpierw atakuje a potem grozi. Nie występuje hamowanie i odwrót. 14.ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWN I ADMINISTR Z 28 IV2003 W SPRAWIE WYKAZU RAS AGRESYWNYCH: amerykański pit bull terrier; pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin); buldog amerykański; dog argentyński; pies kanaryjski (Perro de Presa Canario); tosa inu; rottweiler; akbash dog; anatolian karabash; moskiewski stróżujący; owczarek kaukaski. 15.WRODZONE CECHY PSA MYŚLIWSKIEGO: czuły węch, pasja i wytrzymałość w poszukiwaniu zwierzyny, zdolność do trzymania tropu, sposób szukania zwierzyny, skłonność do oszczekiwania, ciętość wobec drapieżników, skłonność do pracy w różnych warunkach. 16.CECHY OFIARY PASYWNEJ: wrażliwa, nieśmiala, ostrożna w kontaktach, ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej , niepewna, lękliwa, nie potrafi się bronić i atakować, czuje się mało wartościowa, nie potrafi właściwie ocenić swojej sytuacji, ma poczucie osamotnienia i opuszczenia, może być słabsza fizycznie. 17.CECHY OFIARY PROWOKUJĄCEJ: ma problemy z koncentracją, wyróżnia się nadaktywnością, wprowadza zamieszanie i niepokój, wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia, jej zmienne humory są przyczyną częstych konfliktów, 18.CECHY DOMINANTA: odporność, inteligencja, stabilnośc układu nerwowego, siła fizyczna 19.RODZAJE DYSTANSU: DYSTANS OSOBNICZY- najmniejsza odległość utrzymywana przez osobniki tego samego gatunku DYSTANS UCIECZKI- minimalna odległość na którą może zbliżyć się drapieżnik DYSTANS KRYTYCZNY- minimalna odległość po przekroczeniu której następuje atak(gdy nie można już uciec). 20.PODZIAŁ PSÓW W ZALEŻNOŚCI OD ZAKRESU PRACY: płochowe(cocker spaniel, Springer spaniel) , dzikacze(jamnik, teriery myśliwskie , psy gończe, łajki), tropowce, gończe(ogar polski i gończy polski) 21.RODZAJE PSÓW: @psy pasterskie- pilnowanie i obrona stada oraz wyszukiwanie zagubionych zwierząt- szkocki collie, owczarek niemiecki, podhalański, polski nizinny. @Psy pociągowe- husky, Alaskan , pies eskimoski. @psy pokojowe- niewielkie , do towarzystwa: York, Chihuahua, mops, maltańczyk @psy pracujące: owczarek niemiecki, airedale terier 22.RODZAJE EKSPERYMENTÓW: vivisekcja, badanie naukowe stosowane w medycynie, testy na tolerancję kosmetyków i środków piorących, testy na tolerancję na błonę śluzową i skórę 23.SPOSOBY OGRANICZEENIA WYKORZYSTANIA ZWEIRZĄT W EKSPERYMENTACH: spadek ogólnej liczby zwierząt używanej w eksperymentach, zastąpienie zwierząt fantomami, wykorzystanie hodowli tkankowych. 24.ZASADA 3R:zastąpienie zwierząt (replacement), redukcja(reduction), aby mniej cierpiało(refinament) 25.EUTANAZJA: tzw dobra śmierć. To taka która następuje z min bólem strachem i stresem. Eutanazja jest aktem humanitarnej śmierci. FIZYCZNE METODY EUTANAZJI: zastrzyk z pistoletu z bolcem penetrującym , przez uderzenie w głowę, zastrzelenie z broni palnej, dyslokacja kręgów szyjnych, dekapitacja, porażenie prądem elektrycznym, napromieniowanie mikrofalami, ucisk na klatkę piersiową, użycie pułapek zabijających. METODY POMOCNICZE: skrwawienie i ogłuszenie ŚRODKI CHEMICZNE DO EUTANAZJI: @inhalacyjne(eter, halo tan, metoksyfluran, izofluran) @nieinhalacyjne: pentobarbital sodu, T61, podchloryn kwasu barbituranowego, wodzian chloralu, trio koniny) NIEDOPUSZCZALNE PREPARATY DO INIEKCJI PRZY EUTANAZJI: strychnina, nikotyna, kokaina, siarczan magnezu, chlorek potasu, środki czyszczące, rozpuszczalniki, środki blokujące przewodnictwo nerwowo mięśniowe, preparaty dezynfekcyjne
26.USTAWA O DOŚWIADCZENIACH NA ZWIERZĘTACH: doświadczenia na zwierzętach są dopuszczalne tylko wtedy gdy są konieczne do : opracowania i wytworzenia kontroli jakości i testowania produktów leczniczych i środków spożywczych oraz do ochrony zdrowia człowieka ZABRANIA SIĘ: pozbawienia zwierząt doświadczalnych zdolności wydawania głosu, przeprowadzania doświadczenia do celów dydaktycznych powodujących cierpienie zwierząt jeżeli cel ten można osiągnąć w inny sposób, przeprowadzanie doświadczenia w celu testowania kosmetyków i środków higieny. 26.PRZY OKREŚLANIU STOPNIA INWAZYJNOŚCI DOŚWIADCZENIA NALEŻY UWZGLĘDNIĆ: @gatunek zwierzęcia które będzie poddane doświadczeniu, gdyż ta sama procedura może być trudniej bądź łatwiej tolerowana przez różne gatunki @zastosowania humanitarnego zakończenia doświadczeń prowadzących do śmierci( co jest warunkiem dopuszczalności wielu takich doświadczeń) @możliwość kompensacji cierpień w przypadku inwazyjnych doświadczeń, po których zwierzeta mogą pozostać przy życiu. 27.SKALA KATEGORII INWAZYJNOŚCI OPRACOWANA PRZEZ HWC: STOPIEŃ 1: procedury nieinwazyjne, w których żadne ze zwierząt uczestniczących w doświadczeniu nie jest narażone na cierpienie lub jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu(np. behawioralne obserwacje małych zwierząt w zamknięciu), stosowanie behawioralnych testów na zwierzętach nie poddanych żadnym zabiegom. STOPIEŃ 2: procedury powodujące lekki chwilowy ból, stres lub długotrwały lekki dyskomfort, są chwilowe, do kilku minut. Unieruchomienie w celu dokończenia obserwacji lub prostego zabiegu, np. pobranie krwi albo zastrzyk, uśmiercenie standardowymi metodami które powodują natychmiastową śmierć , terminalne doświadczenia w głębokiej narkozie. STOPIEŃ 3: Procedury powodujące umiarkowany ból, stres. Wprowadzenie drenu lub kateteru z lokalnym znieczuleniem , drobne zabiegi chirurgiczne w znieczuleniu, wstrzyknięcie dosercowe do klatki piersiowej, unieruchomienie na 15-60minut bez podania srodków uspokajających , stresujące bodźce ale z możliwością ucieczki STOPIEŃ 4: procedury powodujące silny ból i zwykle nieodwracalne uszkodzenie ciała i funkcji psychicznych w szczególności: przywracanie do świadomości i utrzymywanie przy życiu zwierząt okaleczonych po poważnych zabiegach chirurgicznych, testy toksykologiczne, i wywołanie śmiertelnych chorób z humanitarnym zakończeniem, stosowanie pewnego adiuwantu Freunda, wywołanie zaburzeń organizacji czuciowo ruchowej STOPIEŃ 10: niedopuszczalne procedury powodujące skrajne cierpienie, używanie kurary i pokrewnych substancji do unieruchomienia zwierząt bez znieczulenia, zadawanie ran i oparzeń bez znieczulenia, doprowadzenie do śmierci przez zatrucie, odwodnienie lub głodzenie przez działanie temperatury i ciśnienia, wywoływanie ostrych psychoz i zachowań prowadzących do okalecznia i śmierci. 28.ROZPOZNAWANIE BÓLU U PSÓW I KOTÓW: wydawanie dźwięków: oglądanie, lizanie, gryzienie miejsc bolących , nieprawidłowa postawa lub chód, nienormalne ruchy ciała. 29.KONTROLA TRANSPORTU: warunki niezbędne do transportu zwierząt zawarte w przepisach prawnych: transport wyłącznie zwierząt zdrowych; zakaz transportu zwierząt w okresie okołoporodowym; zakaz transportu młodych oddzielnie od matki i niezdolnych do przyjmowania stałych pokarmów, zapewnienie warunków mikroklimatu odpowiednich dla określonego gatunku zwierząt ; transport nie dłuższy niż 8 godzin z uwzględnieniem postojów do w24 godzin; zapewnienie nieograniczonego dostępu do wody; ochrona zwierząt przed bezpośrednim działaniem środowiska zewnętrznego; dostosowanie zagęszczenia zwierząt do środka transportu oraz gatunku zwierząt ; opieka nad zwierzętami podczas przewożenia; zapewnienie ruchu i świeżej ściółki; kontrola wet przewożonych zwierząt; zapewnienie przegród konstrukcyjnych w pojazdach; minimalizacja czynników urazogennych w środkach transportu; umożliwienie przyjęcia przez zwierzę postawy fizjologicznej; humanitarne postępowanie.