Wybrane zagadnienia

Wybrane zagadnienia

prawa

prawa

Warszawa, 3 listopada 2009 r.

Warszawa, 3 listopada 2009 r.

System sądownictwa w

System sądownictwa w

Polsce

Polsce

Konstytucyjne organy wymiaru sprawiedliwości:

Konstytucyjne organy wymiaru sprawiedliwości:



Sąd Najwyższy

Sąd Najwyższy

1.

1.

Sądy powszechne

Sądy powszechne

2.

2.

Sądy administracyjne

Sądy administracyjne

3.

3.

Sądy wojskowe

Sądy wojskowe



Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny



Trybunał Stanu

Trybunał Stanu



Trybunały międzynarodowe

Trybunały międzynarodowe

Pozakonstytucyjne organy ścigania:

Pozakonstytucyjne organy ścigania:

1.

1.

Prokuratura

Prokuratura

2.

2.

Policja

Policja

3.

3.

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro

Antykorupcyjne, Straż Graniczna, Straż Miejska, Straż

Antykorupcyjne, Straż Graniczna, Straż Miejska, Straż

Lasów Państwowych i in.

Lasów Państwowych i in.

4.

4.

Międzynarodowe organy ścigania: Interpol, Europol

Międzynarodowe organy ścigania: Interpol, Europol

Zasady wymiaru

Zasady wymiaru

sprawiedliwości

sprawiedliwości



Zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości – wyroki wydawać

Zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości – wyroki wydawać

mogą tylko sądy (wyjątek – mandat za wykroczenie), pozbawiać

mogą tylko sądy (wyjątek – mandat za wykroczenie), pozbawiać

wolności mogą tylko sądy

wolności mogą tylko sądy



Zasada niezależności sądownictwa – trzecia władza państwowa

Zasada niezależności sądownictwa – trzecia władza państwowa

(wyjątek – prawo łaski Prezydenta RP)

(wyjątek – prawo łaski Prezydenta RP)



Zasada niezawisłości sędziów – wobec stron i innych organów

Zasada niezawisłości sędziów – wobec stron i innych organów

władzy

władzy

:

:



Podległość tylko Konstytucji i ustawom/aktom międzynarodowym

Podległość tylko Konstytucji i ustawom/aktom międzynarodowym

wyższego lub równego rzędu – prawo skierowania do TK zapytania o

wyższego lub równego rzędu – prawo skierowania do TK zapytania o

zgodność ustawy z Konstytucją

zgodność ustawy z Konstytucją



Powołanie na czas nieoznaczony przez Prezydenta na wniosek

Powołanie na czas nieoznaczony przez Prezydenta na wniosek

Krajowej Rady Sądownictwa – nieusuwalność sędziów – tylko z

Krajowej Rady Sądownictwa – nieusuwalność sędziów – tylko z

ustawowo określonych wypadkach wyłącznie na mocy orzeczenia

ustawowo określonych wypadkach wyłącznie na mocy orzeczenia

sądu

sądu



Immunitet formalny – ściganie za przestępstwa tylko za zgodą sądu

Immunitet formalny – ściganie za przestępstwa tylko za zgodą sądu

dyscyplinarnego, ściganie za wykroczenia – tylko dyscyplinarne

dyscyplinarnego, ściganie za wykroczenia – tylko dyscyplinarne



Zakaz przynależności do partii politycznych, sprawowania mandatu

Zakaz przynależności do partii politycznych, sprawowania mandatu

parlamentarnego oraz powołania na stanowisko w administracji

parlamentarnego oraz powołania na stanowisko w administracji

państwowej

państwowej



Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru

Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru

sprawiedliwości

sprawiedliwości



Zasada wieloinstancyjności postępowania

Zasada wieloinstancyjności postępowania

Sąd Najwyższy

Sąd Najwyższy



Organizacja:

Organizacja:



Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego – powoływany przez

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego – powoływany przez

Prezydenta spośród kandydatów przedstawionych przez

Prezydenta spośród kandydatów przedstawionych przez

Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN na okres 6 lat

Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN na okres 6 lat



Prezesi Sądu Najwyższego – powoływani przez Prezydenta na

Prezesi Sądu Najwyższego – powoływani przez Prezydenta na

wniosek Pierwszego Prezesa SN spośród sędziów SN w stanie

wniosek Pierwszego Prezesa SN spośród sędziów SN w stanie

czynnym – zastępcy Pierwszego Prezesa kierujący izbą SN:

czynnym – zastępcy Pierwszego Prezesa kierujący izbą SN:

1.

1.

Cywilną

Cywilną

2.

2.

Karną

Karną

3.

3.

Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych

Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych

4.

4.

Wojskową

Wojskową



Funkcje:

Funkcje:



Rozpatrywanie kasacji od orzeczeń

Rozpatrywanie kasacji od orzeczeń



Podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne –

Podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne –

wykładania przepisów prawa – nie mają waloru powszechnego

wykładania przepisów prawa – nie mają waloru powszechnego

obowiązywania, wiążą tylko inne składy SN, jeśli uzyskały rangę

obowiązywania, wiążą tylko inne składy SN, jeśli uzyskały rangę

zasady prawnej

zasady prawnej



Stwierdzanie ważności wyborów do Sejmu, Senatu i na urząd

Stwierdzanie ważności wyborów do Sejmu, Senatu i na urząd

Prezydenta oraz ważności referendów krajowych

Prezydenta oraz ważności referendów krajowych



Podejmowanie rozstrzygnięć instancyjnych nad organami

Podejmowanie rozstrzygnięć instancyjnych nad organami

dyscyplinarnymi samorządów zawodowych – adwokatów, lekarzy

dyscyplinarnymi samorządów zawodowych – adwokatów, lekarzy

itp

itp

Sądy powszechne

Sądy powszechne

Sąd Najwyższy

(kasacyjny)

Sąd Apelacyjny

(odwoławczy

II instancja)

Sąd Okręgowy

(odwoławczy

II instancja)

Sąd Okręgowy

(I instancja)

Sąd Rejonowy

(I instancja)

Cywilny

Karny

Rodzinny, opiekuńczy

i nieletnich

Grodzki

Pracy

Gospodarczy

Ksiąg wieczystych

Rejestrowy (KRS)

Cywilny i rodzinny

Karny

Gospodarczy

Pracy i ubezpieczeń

społecznych

Sądownictwo administracyjne

Sądownictwo administracyjne

Naczelny

Sąd Administracyjny

Administracyjny

Sąd Wojewódzki

Izba Finansowa

Izba Gospodarcza

Izba

Ogólnoadministracyjna

Organ władzy państwowej

(odwoławczy – III instancja)

Samorządowe Kolegia

Odwoławcze

(II instancja)

Organ władzy państwowej

(odwoławczy II instancja)

Organ władzy

Samorządowej

(organ I instancji)

Organ władzy państwowej

lub samorządowej w ramach

zadań zleconych (organ I instancji)

Sądownictwo wojskowe

Sądownictwo wojskowe

Sąd Najwyższy

Izba Wojskowa

Wojskowe Sądy Okręgowe

Wojskowe Sądy Garnizonowe

Do zobaczenia za tydzień!

Do zobaczenia za tydzień!