Wpływ warunków

wysokogórskich na układ

oddechowy

Marta Matysik

Weronika Pietrzak

Anna Rogowska

Klaudia Struzik

Anna Szady

Katarzyna Szafarska

• W miarę wspinaczki w wysokie partie gór

obniża się ciśnienie atmosferyczne i

proporcjonalnie do niego zmniejsza się ciśnienie

parcjalne tlenu w powietrzu atmosferycznym, w

powietrzu pęcherzykowym i we krwi.

• pO

2

w pęcherzykach płucnych jest zawsze

niższe niż w otaczającej atmosferze, gdyż tlen

jest tu wychwytywany przez przepływającą

przez kapilary krew a ponadto ulega

rozcieńczeniu przez parę wodną i CO

2

• Strefa neutralna dla organizmu do

2000m n.p.m.

• Strefa w zakresie 4000-7000m

n.p.m. obszar o niedostatecznej
kompensacji

• Strefa krytyczna powyżej 7000m

.n.p.m.

Ciśnienie atmosferyczne, a

ciśnienie parcjalne tlenu

Wraz ze wzrostem wysokości maleje ciśnienie

parcjalne tlenu w otaczającej atmosferze.

Nie jest to zależność typu liniowego.

Wysokość

[m.n.p.m.]

Ciśnienie

atmosferycz

ne

[mm Hg]

Ciśnienie

parcjalne

tlenu

[mm Hg]

0

760

160

2500

560

117

5500

380

80

10500

180

40

15000

90

20

Zmiany wysycenia hemoglobiny

tlenem

Wysokość

[m.n.p.m.]

Wysycenie

hemoglobiny tlenem

[%]

0

97 -94

1500

94

2000

93

3000

87

4000

83

6000

72

6500

70

• Kilkudniowe przebywanie w warunkach

hipoksji skutkuje zwiększeniem stężenia
fibrynogenu i osoczowych czynników
krzepnięcia (VI i VII) oraz czynnika płytkowego.

• Obserwuje się również wzrost stężenia

immunoglobulin IgA, IgG i IgM.

• IgM i IgG zwiększają agregację płytek, co przy

zwiększonej lepkości krwi prowadzi do
powstawania zakrzepów w płucach, śledzionie
i naczyniach żylnych.

Skutki chronicznej hipoksji

• zwiększenie liczby erytrocytów we krwi obwodowej

(nadkrwistość), ilości Hb, objętości krwi i hematokrytu

• zwiększenie przepływu krwi przez niektóre tkanki,

(szczególnie serce, mózg i mięśnie) oraz wzrost zawartości
mioglobiny w mięśniach

• zwiększenie liczby mitochondriów i ich wielkości połączone z

lepszym wykorzystaniem O

2

przez komórki, pomimo

niskiego pO

2

• wzrost wentylacji płuc i zwiększenie pojemności dyfuzyjnej

płuc

OD CZEGO ZALEŻY PRZYSTOSOWANIE

DO HIPOKSJI WYSOKOŚCIOWEJ?

Przystosowanie do hipoksji wysokościowej zależy od

takich czynników jak:

•

wiek

•

płeć

•

uwarunkowania genetyczne

•

stan wytrenowania.

•

Osoby starsze łatwiej aklimatyzują się na wyższych
wysokościach niż osoby młodsze.

•

Również łatwiej aklimatyzują się osoby, które kiedyś już
znalazły się na dużych wysokościach.

Zjawisko to związane jest z obniżeniem się

wrażliwości ich chemoreceptorów na
niedotlenienie.

Ludzie żyjący w Andach i

Himalajach

• Proces aklimatyzacji odbywa się u nich już w

chwili urodzenia i polega m.in. na silniejszym

rozwoju klatki piersiowej i zwiększeniu

pojemności płuc w stosunku do masy ciała.

• większy mięsień sercowy (zwłaszcza prawej

komory), zwiększa wyrzut prawo komorowy

• Ilość O

2

transportowanego z płuc do tkanek jest

wyraźnie większa, przy tym samym pO

2

we krwi

tętniczej.

• Mieszkańcy gór nie różnią się od mieszkańców

nizin pod względem ilości O

2

we krwi żylnej i

tętniczej.

• U osób żyjących na dużych wysokościach większa

jest liczba mitochondriów i aktywność enzymów

utleniających w komórkach

Ostra choroba

Ostra choroba

wysokogórska (AMS)

wysokogórska (AMS)

•

występuje u ludzi bez aklimatyzacji

występuje u ludzi bez aklimatyzacji

•

choroba dotyka ludzi na wysokości 2500 m

choroba dotyka ludzi na wysokości 2500 m

n.p.m, ale pojawia się nie wcześniej jak po 6h

n.p.m, ale pojawia się nie wcześniej jak po 6h

•

najsilniejsze objawy występują w 2-3 dniu

najsilniejsze objawy występują w 2-3 dniu

pobytu na wysokości i ustępują samoistnie 4-5

pobytu na wysokości i ustępują samoistnie 4-5

dnia

dnia

• Główna przyczyna: niedotlenienie mózgu pogłębione

hipokapnicznym zwężeniem naczyń w mózgu

• Objawy: duże zmęczenie, bezsenność, sen przerywany, z

okresami bezdechu śródsennego i uczuciem duszności.

• Objawami choroby wysokogórskiej są także zaburzenia

psychiki, takie jak osłabienie siły woli, zdolności do

krytycyzmu i szybkiego racjonalnego reagowania na

bodźce sytuacyjne.

• Do zgonu dochodzi niekiedy we śnie, kiedy ustaje

czynność oddechowa z powodu hipokapni i braku napędu

oddechowego oraz bezpośredniego hamującego

działania hipoksji na neurony oddechowe.

Podczas górskiej wspinaczki w niewytrenowanym

organizmie obserwujemy szereg zmian (zależne od
wieku, płci , stopnia wytrenowania, ogólnego stanu
zdrowia).

W warunkach hipoksji ze strony układu

oddechowego zachodzą następujące reakcje:

• wzrost wentylacji minutowej płuc
• wzrost pracy mięśni oddechowych
• wzrost gradientu pęcherzykowego
• wzrost wydalania CO2
• wzrost zużycia O2 w miarę wzrostu pracy

mięśniowej

Poprzez receptory beta-adrenergiczne hormony te
wpływają na rozkurcz mięśniówki gładkiej drzewa
oskrzelowego a przez to:

• Rozszerzają naczynia krwionośne

• przyspieszają akcję serca i częstość skurczów

• powodują wzrost pojemności minutowej serca

• wzmagają ruchy oddechowe -> hiperwentylacja

• wzrost współczynnika oddechowego

Zmiany te powodowane są wzrostem produkcji
adrenaliny i noradrenaliny przez rdzeń
nadnerczy.

U osób szczególnie wrażliwych mogą

U osób szczególnie wrażliwych mogą

wystąpić ciężkie,zagrażające życiu objawy

wystąpić ciężkie,zagrażające życiu objawy

OchW takie jak:

OchW takie jak:



obrzęk płuc (schorzenie to rozwija się dosyć szybko, często

obrzęk płuc (schorzenie to rozwija się dosyć szybko, często

już przy pierwszym narażeniu na niskie ciśnienie O2 w

już przy pierwszym narażeniu na niskie ciśnienie O2 w

powietrzu i zaznacza się najczęściej u ludzi

powietrzu i zaznacza się najczęściej u ludzi

nieprzygotowanych do intensywnego wysiłku fizycznego, jest

nieprzygotowanych do intensywnego wysiłku fizycznego, jest

spowodowana wzrostem przepuszczalności ścian naczyń

spowodowana wzrostem przepuszczalności ścian naczyń

włosowatych w płucach i przesiąkaniem osocza krwi do

włosowatych w płucach i przesiąkaniem osocza krwi do

światła pęcherzyków płucnych)

światła pęcherzyków płucnych)



obrzęk mózgu( spowodowany wzrostem ciśnienia

obrzęk mózgu( spowodowany wzrostem ciśnienia

środczaszkowego, a zwiastuny to światłowstręt, niezborność,

środczaszkowego, a zwiastuny to światłowstręt, niezborność,

halucynacje i ograniczenie świadomości prowadzące do

halucynacje i ograniczenie świadomości prowadzące do

śpiączki

śpiączki

Objawom OchW można zapobiec lub je

Objawom OchW można zapobiec lub je

złagodzić poprzez:

złagodzić poprzez:

•

aklimatyzację

aklimatyzację

•

przyjmowanie diuramidu lub profilaktycznie acetazolamidu

przyjmowanie diuramidu lub profilaktycznie acetazolamidu

•

przetransportowanie pacjenta na niższe wysokości

przetransportowanie pacjenta na niższe wysokości

•

worek hiperwentylacyjny(1-2 h co 5-10 h,ciśnienie we

worek hiperwentylacyjny(1-2 h co 5-10 h,ciśnienie we

worku musi być wyższe o 220 mmHg od otaczającego)

worku musi być wyższe o 220 mmHg od otaczającego)

•

zaprzestanie wchodzenia i leczenie objawowe( ból głowy-

zaprzestanie wchodzenia i leczenie objawowe( ból głowy-

paracetamol wymioty- prochlorperazyna)

paracetamol wymioty- prochlorperazyna)

•

podanie tlenu i zejście o 500-1000 m

podanie tlenu i zejście o 500-1000 m