Szczepienia
ochronne

Szczepienia ochronne (obowiązkowe),

jak i szczepienia zalecane
(nieobowiązkowe), oparte są na
poznanych mechanizmach
przeciwzakaźnej odporności organizmu
człowieka. Najnowsze badania
immunologiczne nie zmieniły zasad
stosowania szczepionek lub ściślej —
antygenów powodujących syntezę
swoistych przeciwciał i wzmacniających
odporność komórkową.

Szczepienie ochronne polega na

sztucznym wprowadzeniu określonych
antygenów w postaci szczepionki do
organizmu, w celu uodpornienia go na
naturalne zakażenie drobnoustrojem
chorobotwórczym lub niekiedy —
kilkoma drobnoustrojami.

Szczepionki wprowadzane są

najczęściej do organizmu drogą
pozajelitową (zastrzyk), rzadziej
podawane są doustnie, jak np.
przeciw poliomyelitis, jeszcze rzadziej
— metodą rozpylania donosowego

Zależnie od sposobu
przygotowania antygenu:



żywe (naturalne szczepy, rzadko
stosowane),



żywe — atenuowane, niepatogenne,
np. BCG, poliowirusy szczepionkowe,



zabite — pełnokomórkowe,
względnie zabite wiriony,

Zależnie od sposobu
przygotowania antygenu:



anatoksyny (otrzymywane z toksyn) —
błonicza i tężcowa,



frakcje antygenowe, izolowane z
komórek na drodze chemicznej,



otrzymywane na drodze inżynierii
genetycznej (czyste, swoiste białka lub
glikoproteidy), np. szczepionka
przeciwko wirusowemu zapaleniu
wątroby typ B.

Zależnie od pochodzenia
szczepu:



autoszczepionki,



heteroszczepionki

Zależnie od drobnoustroju:



bakteryjne,



wirusowe,



mieszane.

Zależnie od zakresu działania
uodparniającego:



swoiste (skierowane przeciw
określonemu zarazkowi, toksynie),



nieswoiste (skierowane przeciw
różnym drobnoustrojom).

Zależnie od stanu
fizykochemicznego:



płynne (zawiesina komórek,
wirionów, roztwór antygenu),



stałe (liofilizowane lub wysuszone).

Zależnie od zawartości:



monowalentne, zawierające jeden
antygen,



poliwalentne, zawierające kilka
antygenów,



kombinowane, zawierające
anatoksyny i zabite komórki, np.
DiTePer.

Podział szczepień
ochronnych



Szczepienia obowiązkowe( według
obowiązującego kalendarza
szczepień)



Szczepienia zalecane przez
Głównego Inspektora Sanitarnego,
np. dla wyjeżdżających za granicę.

Podział szczepień
ochronnych

Szczepienia nieobowiązkowe:



ze wskazań lekarskich, np. przeciw
wirusowi opryszczki,



na życzenie zainteresowanych, np.
przeciw grypie u personelu medyczni

Kalendarz szczepień



O rodzaju i zasięgu szczepień decydują

wyniki analizy sytuacji

epidemiologicznej w kraju,

spostrzegane sezonowe lub lokalne

zwyżki zapadalności, przewidywane

narażenie określonych grup osób na

zakażenie, a także realna możliwość

przywleczenia niektórych (wysoko

zakaźnych) chorób do kraju

Kalendarz szczepień



Po analizie wszystkich parametrów, Główny
Inspektor Sanitarny ustala (na każdy rok)
program szczepień, zwany v kalendarzem
szczepień obowiązkowych. Podana jest w
nim ilość, kolejność i jakość szczepień. Za
uchylanie się lub niepoddawanie przez
rodziców dzieci tym szczepieniom, mogą
oni ponieść kary administracyjne.

Kalendarz szczepień



Poza kalendarzem szczepień, o
wprowadzeniu niektórych szczepień
lokalnych, np przeciw durowi
brzusznemu, przeciw tężcowi,
przeciw hepadnawirusowi nr l, mogą
decydować wojewódzcy inspektorzy
sanitarni.

Kalendarz szczepień



W razie sytuacji nadzwyczajnych, jak
powódź, pojawienie się nowej
odmiany zarazka, obowiązek
poddania się szczepieniom może być
rozszerzony na całą lub określoną
część populacji, która znajduje się w
strefie zagrożenia epidemicznego.

Organizacja szczepień



Na terenie kraju obrotem szczepionek
zajmują się wojewódzkie stacje sanitarno-
epidemiologiczne (zamówienie, odbiór,
transport, przechowywanie i
rozprowadzanie). Ze stacji wojewódzkich
szczepionki są pobierane przez stacje
terenowe, k lorę rozprowadzają je do
punktów szczepień.



W Polsce szczepienia obowiązkowe są
bezpłatne.

Organizacja szczepień



Szczepienia realizowane są w zakładach
opieki zdrowotnej oraz zakładach
nauczania i wychowania. Wyznaczeni
pracownicy odpowiedzialni są za wezwanie
we właściwych terminach oraz szczepienie
odpowiednich osób (dzieci) i po uprzednim
wykluczeniu przeciwwskazań na podstawie
badania lekarskiego.

Organizacja szczepień



W placówkach tych powinno być osobne
pomieszczenie, zwane punktem szczepień,
gdzie zależnie od przewidywanej liczby
szczepionych pracuje jedna lub kilka
pielęgniarek przeszkolonych w zakresie
wszystkich rodzajów szczepień. Punkt jest
czynny tylko podczas pracy lekarza
(konieczne badanie lekarskie przed
szczepieniem).

Organizacja szczepień



Niektóre szczepienia wykonywane są poza
punktem szczepień, np. szczepi enia BCG
wykonywane są na oddziałach położniczo-
noworodkowych, szczepienia i
doszczepienia przeciwko tężcowi
wykonywane są w poradniach
chirurgicznych, chirurgicznych izbach
przyjęć, ambulatoriach chirurgicznych
pogotowia ratunkowego.

Organizacja szczepień



Przeciwko żółtej gorączce prowadzone
są szczepienia w wojewódzkich
stacjach sanitarno-epidemiologicznych
w Warszawie i Katowicach oraz w
stacji w Gdyni i w portowych stacjach
sanitarno-epidemiologicznych w
Gdańsku, Świnoujściu i Szczecinie.

Organizacja szczepień



W razie konieczności punkty
szczepień można organizować w
zakładach pracy, w szkołach, w
domach prywatnych oraz w
specjalnych samochodach, jako tzw.
ruchome punkty szczepień.

Program Szczepień Ochronnych
(PSO) składa się z następujących
części:



Kalendarz szczepień



Szczepienia dzieci i młodzieży według wieku



Szczepienia osób narażonych w sposób
szczególny na zakażenie



Szczepienia zalecane



Finansowane ze środków znajdujących się w
budżecie Ministra Zdrowia



Nie finansowane ze środków znajdujących
się w budżecie Ministra Zdrowia

I.

KALENDARZ
SZCZEPIEŃ
(część A i B)

I. A. SZCZEPIENIA DZIECI
I MŁODZIEŻY WEDŁUG
WIEKU

Wiek

Szczepienie przeciw

Uwagi

1 rok życia

w ciągu 24 godzin po
urodzeniu

WZW

typu

B

-

domięśniowo

Szczepienie

noworodków

przeciw gruźlicy powinno być
wykonane jednocześnie lub nie

później niż w 24 godz. od
szczenienia przeciw WZW typu

B.

GRUŹLICY

-

śródskórnie
szczepionką BCG

2 miesiąc życia (po 6
tygodniach

od

szczepienia

przeciw

gruźlicy i WZW typu
B)

WZW

typu

B

-

domięśniowo

Dwie kolejne dawki szczepienia
pierwotnego

przeciw

WZW

typu B podawane są w
odstępach

sześciotygodniowych, trzecia
dawka

uzupełniająca

szczepienie podstawowe po 6
miesiącach od pierwszej dawki

(cykl 0; 1; 6).

BŁONICY,

TĘŻCOWI,

KRZTUŚCOWI

-

podskórnie
szczepionką DTP

Dawkę drugą szczepionki WZW
typu

B

należy

podać

jednocześnie z pierwszą dawką
szczepionki DTP, a dawkę

trzecią - jednocześnie z trzecią
dawką POLIO.

przełom

3

i

4

miesiąca życia (po 6
tygodniach

od

poprzedniego
szczepienia)

BŁONICY,

TĘŻCOWI,

KRZTUŚCOWI

-

podskórnie
szczepionką DTP

Jako

pierwszą

dawkę

szczepienia

przeciw

POLIOMYELITIS

stosuje

się

szczepionkę zabitą IPV. Podaje
się ją na przełomie 3 i 4

miesiąca życia jednocześnie z
drugą dawką szczepionki DTP.

Pozostałe dawki szczepienia
POLIO

prowadzi

się

szczepionką żywą.

przełom 3 i 4 miesiąca
życia (po 6 tygodniach
od

poprzedniego

szczepienia)

BŁONICY,

TĘŻCOWI,

KRZTUŚCOWI

-

podskórnie szczepionką
DTP

Jako pierwszą dawkę szczepienia przeciw

POLIOMYELITIS stosuje się szczepionkę zabitą
IPV. Podaje się ją na przełomie 3 i 4 miesiąca

życia jednocześnie z drugą dawką szczepionki
DTP. Pozostałe dawki szczepienia POLIO prowadzi

się szczepionką żywą.

POLIOMYELITIS

-

podskórnie

lub

domięśniowo
szczepionką zabitą - IPV
(1, 2 i 3 typ wirusa)
pierwsza dawka

Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia

żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV)
należy wykonać również pozostałe dawki

podskórnie szczepionką inaktywowaną (IPV) w
cyklu jak szczepionką żywą.

5 miesiąc życia (po 6
tygodniach

od

poprzedniego
szczepienia)

BŁONICY,

TĘŻCOWI,

KRZTUŚCOWI

-

podskórnie szczepionką
DTP

POLIOMYELITIS

-

doustnie

szczepionką

żywą poliwalentną OPV
(1, 2 i 3 typ wirusa)
druga dawka

Trzy kolejne dawki szczepienia podstawowego

DTP

podawane

są

w

odstępach

sześciotygodniowych.

przełom 6 i 7 miesiąca życia
(po

6

tygodniach

od

poprzedniego szczepienia)

WZW typu B - domięśniowo

U dzieci z przeciwwskazaniami do

szczepienia przeciw krztuścowi można:

POLIOMYELITIS - doustnie
szczepionką

żywą

poliwalentną OPV (1, 2 i 3
typ wirusa) trzecia dawka

a) zastosować szczepionkę DT - według
zaleceń producenta. Wówczas w 2

miesiącu

życia

trzeba

podać

domięśniowo szczepionkę przeciw WZW

typu B, a po 6 tygodniach jednocześnie
zaszczepić

pierwszą

dawką

DT

(podskórnie)

i

pierwszą

dawką

szczepionki POLIO (IPV - podskórnie). Po

następnych 6 tygodniach podać: drugą
dawkę szczepionki DT (podskórnie) i

jednocześnie - drugą dawkę szczepionki
POLIO (OPV - doustnie);

b) rozważyć zastosowanie szczepionki
DTaP (z bezkomórkową komponentną

krztuścową) w cyklu jak DTP.

Patrz

również

-

"Informacje

uzupełniające" - część III PSO

12 miesiąc życia

GRUŹLICY

-

śródskórnie

szczepionką BCG

Szczepienie tylko u dzieci, które w

wyniku pierwszego szczepienia BCG nie
mają blizny bądź mają bliznę o średnicy

mniejszej niż 3 mm.

U dzieci ze styczności z chorym na

gruźlicę

należy

wykonać

próbę

tuberkulinową; należy szczepić dzieci

tuberkulinoujemne w dniu odczytania
próby.

2 rok życia

13-14

miesiąc

życia

ODRZE

-

podskórnie
szczepionką żywą

Szczepienie podstawowe.

Podawane w wywiadzie
przebycie zachorowania na

odrę

nie

jest

przeciwwskazaniem

do

szczepienia;

szczepionkę

należy podać po upływie

dwóch

miesięcy

od

wyzdrowienia.

Zamiast

szczepionki

pojedynczej przeciw odrze
można podać w 13-15

miesiącu życia szczepionkę
potrójną przeciw odrze,
śwince i różyczce zalecaną

w części IIB PSO.

16-18

miesiąc

życia

BŁONICY,
TĘŻCOWI,
KRZTUŚCOWI

-

podskórnie
szczepionką DTP

Czwarta

dawka,

uzupełniająca szczepienie
podstawowe DTP i POLIO.

Dzieci, które w pierwszym

roku życia otrzymały dwie
dawki

DT,

należy

zaszczepić

podskórnie

trzecią dawką DT.

POLIOMYELITIS

-

doustnie
szczepionką żywą
poliwalentną OPV
(1, 2 i 3 typ wirusa)
czwarta dawka

Dzieciom

z

przeciwwskazaniami

do

szczepienia

żywą

szczepionką

przeciw

poliomyelitis (OPV) należy

podać

podskórnie

szczepionkę inaktywowaną

(IPV).

okres przedszkolny

6 rok życia

BŁONICY, TĘŻCOWI
-

podskórnie

szczepionką DT

Pierwsza

dawka

przypominająca

POLIOMYELITIS

-

doustnie
szczepionką żywą
poliwalentną OPV
(1, 2 i 3 typ wirusa)

7 rok życia

ODRZE

-

podskórnie
szczepionką żywą

Dawka

przypominająca.

Podawane w wywiadzie

przebycie zachorowania na
odrę

nie

jest

przeciwwskazaniem

do

szczepienia;

szczepionkę

należy podać po upływie
dwóch

miesięcy

od

wyzdrowienia.

Zamiast

szczepionki

pojedynczej

przeciw

odrze

można

podać

szczepionkę

potrójną przeciw odrze,
śwince i różyczce zalecaną

w części IIB PSO.

po 6 tygodniach od
szczepienia
przeciw ODRZE

GRUŹLICY

-

śródskórnie
szczepionką BCG

Szczepienie

bez

próby

tuberkulinowej. U dzieci ze
styczności z chorym na

gruźlicę należy wykonać
próbę

tuberkulinową;

należy

szczepić

dzieci

tuberkulinoujemne w dniu

odczytania próby.

szkoła podstawowa
i gimnazjum

11 rok życia

POLIOMYELITIS

-

doustnie
szczepionką żywą
poliwalentną OPV
(1, 2 i 3 typ wirusa)

Druga

dawka

przypominająca

12 rok życia

GRUŹLICY

-

śródskórnie
szczepionką BCG

Tylko dzieci z ujemnym

wynikiem

próby

tuberkulinowej Mantoux.

Szczepienie

należy

wykonać w dniu odczytania

próby.

13 rok życia

RÓŻYCZCE

-

podskórnie

Tylko dziewczęta

14 rok życia

WZW typu B -
domięśniowo

3-

krotnie w cyklu 0;
1; 6 miesięcy

Szczepienie należy podać
młodzieży rozpoczynającej

naukę w gimnazjum (I lub
II

klasa).

Nie

należy

szczepić

osób

szczepionych podstawowo

w

ramach

szczepień

zalecanych.

BŁONICY, TĘŻCOWI
-

podskórnie

szczepionką Td

Druga

dawka

przypominająca.
Szczepienie można podać

jednocześnie (tzn. w tym
samym

dniu)

ze

szczepieniem

przeciwko

WZW typu B.

szkoła
ponadpodstawo
wa

18 rok życia

GRUŹLICY

-

śródskórnie
szczepionką
BCG

Tylko osoby z ujemnym

wynikiem

próby

tuberkulinowej

Mantoux.

Szczepienie

należy

wykonać

w

dniu

odczytania próby.

19 rok życia lub
ostatni rok nauki
w szkole

BŁONICY,
TĘŻCOWI

-

podskórnie
szczepionką Td

Trzecia

dawka

przypominająca;

nie

powinna być podana

wcześniej

niż

po

upływie

3

lat

od

ostatniej

dawki

szczepionki DT lub Td.

I. B. SZCZEPIENIA OSÓB
NARAŻONYCH W SPOSÓB
SZCZEGÓLNY NA
ZAKAŻENIE

Szczepieni
e przeciw

Osoby podlegające szczepieniu

Uwagi

GRUŹLICY -
śródskórnie
szczepionk
ą BCG

- tuberkulinoujemni studenci akademii medycznych i
uczniowie

policealnych

szkół

medycznych

(w

pierwszym miesiącu nauki) nie zbadani próbami
tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy

Szczepienie

należy

wykonać

w

dniu

odczytania

próby

tuberkulinowej
Mantoux

WZW typu
B

-

domięśnio
wo

- pracownicy wykonujący zawody medyczne o
wysokim ryzyku zakażenia

Szczepienia
podstawowe

wg

schematu:

0; 1; 6 miesięcy

- osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B
i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające
w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i
zakładach zamkniętych);

- uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych
oraz studenci akademii medycznych w ciągu
pierwszego roku szkolnego lub akademickiego

Pojedyncze

dawki

przypominające:

BŁONICY - podskórnie
szczepionką
monowalentną (d, D)
lub

skojarzoną

ze

szczepionką przeciw
TĘŻCOWI (Td, DT)

- osoby ze styczności z chorymi na
błonicę,

W szczepieniach
przypominającyc
h należy podać:

- pracownicy służby zdrowia, personel
zatrudniony

w

ośrodkach

dla

uchodźców,

wytypowani

funkcjonariusze

policji,

osoby

zatrudnione

na

przejściach

granicznych

oraz

przy

obsłudze

pasażerów w komunikacji lotniczej,
kolejowej i autobusowej na trasach
międzynarodowych

w

kierunku

wschodnim,

-

osobom

w

wieku do 30 lat -
jedną dawkę d
(Td),

- osoby wyjeżdżające do państw, w
których występują zachorowania na
błonicę,

-

osobom

w

wieku 30 lat i
starszym - jedną
dawkę d (Td), a
po

miesiącu

drugą dawkę d
(Td),

- osoby w wieku 20-29 lat ze
wschodnich

województw

przygranicznych.

-

dzieciom

-

jedną dawkę DT
lub D, zależnie
od wskazań.

TĘŻCOWI

-

podskórnie
szczepionką
zabitą

ze wskazań indywidualnych osoby,
które uległy zranieniu.

Liczba dawek zależna od daty i cyklu
poprzedniego szczepienia;

w

uodpornieniu

czynno-biernym

podaje

się

także

antytoksynę

tężcową.

WŚCIEKLIŹNI
E

-

domięśniowo
szczepionką
zabitą

ze wskazań indywidualnych osoby
podejrzane o zakażenie wirusem
wścieklizny

(pokąsane

przez

zwierzęta

podejrzane

o

wściekliznę, dzikie lub nieznane).

Cykl

szczepień

według

zaleceń

producenta. W przypadku ciężkich
pokąsań należy zastosować swoistą
immunoglobulinę

jednocześnie

z

pierwszą dawką szczepionki.

Szczepienie

w

wytypowanych

punktach szczepień przy szpitalach
zakaźnych

lub

wojewódzkich

stacjach

sanitarno-

epidemiologicznych.

DUROWI
BRZUSZNEM
U

-

podskórnie
szczepionką
Ty lub TyTe

decyzję podejmuje wojewódzki
inspektor sanitarny zależnie od
lokalnej

sytuacji

epidemiologicznej.

Szczepienie

podstawowe

według

schematu

0;

1;

12

miesięcy.

Pojedyncze dawki przypominające: w
odstępach co 3-5 lat.

Organizacja szczepień



Przeprowadzanie szczepień dzieci w

wieku szkolnym na jesieni, tj. u

rozpoczynających naukę jest

uzasadnione względami merytorycznymi:



wyprzedza sezonową zwyżkę

zachorowań (styczeń - maj następnego

roku kalendarzowego),



chroni dzieci w nowym środowisku

przed zakażeniami kontaktowymi,



dopiero na jesieni większość dzieci

urodzonych w tym samym roku osiąga

wiek wskazany w programie szczepień

ochronnych.

ODSTĘPY MIĘDZY
SZCZEPIENIAMI

po podaniu

szczepion

ki

można podać

żywą

zabitą

żywej

6 tyg.

4 tyg.

Szczepionki

żywe:

- wirusowe: OPV, przeciw odrze,

śwince,

różyczce,

żółtej

gorączce;

- bakteryjne: BCG

zabitej

4 tyg.

4 tyg.

Szczepionki

nieżywe:

(zabite

anatoksyny

i inne)

- wirusowe: IPV, przeciw wzw B i

A, wściekliźnie, grypie, k.z.m.

- bakteryjne: DTP, DT, Td, D, Te,

TyTe, Ty, Hib i przeciw

cholerze.

Zasady przechowywania
szczepionek



Wszystkie szczepionki powinny być

przechowywane w lodówce w temp. 4-

10°C. Wyższa temperatura niekorzystnie

wpływa na aktywność niektórych

szczepionek zabitych i anatoksycznych.



Zamrożenie tych szczepionek powoduje

pozbawienie ich mocy antygenowej i

powoduje jej skłaczenie.



Każda szczepionka ma określony termin

ważności, który powinnien być ściśle

kontrolowany

Sprzęt i zestawy szczepień



W punkcie szczepień powinny być
oddzielne zestawy do każdego
rodzaju wykonywanych szczepień:
np. zestaw do szczepienia Di-Te-Per,
itd. Podczas szczepienia dzieci
powinien być zawsze przygotowany
zestaw przeciwwstrząsowy.

Zadania personelu punktu
szczepień



Lekarz,

któremu podlega punkt

szczepień, odpowiedzialny jest za
przeprowadzenie szczepień. Do jego
zadań należy: badanie osób przed
szczepieniem, ocena odczynów i
powikłań poszczepiennych, ogólna
ocena pracy punktu szczepień.

Zadania personelu punktu
szczepień



Pielęgniarka

pracująca w punkcie

szczepień odpowiedzialna jest za:
terminowe wzywanie dzieci do punktu
szczepień, wykonanie zabiegów,
prowadzenie dokumentacji,
zaopatrzenie punktu w sprzęt i
szczepionki, dbałość o prawidłowe
przechowywanie szczepionek oraz
sprzętu jednorazowego użytku do
wykonywania szczepień.

Dokumentacja szczepień



Każda placówka prowadząca szczepienia powinna

posiadać materiały na temat szczepień, jak:

aktualny kalendarz szczepień ochronnych,

instrukcje i bieżące zalecenia dotyczące

szczepień.



Każdy wykonywany zabieg odnotowuje się w dwu

dokumentach: indywidualnym szczepionego

dziecka i własnej dokumentacji placówki

szczepiącej.



Jedynym obowiązującym dokumentem

indywidualnym jest Książeczka Zdrowia Dziecka,

przeznaczona dla wszystkich dzieci od urodzenia

do ukończenia 18 roku życia

Najczęstsze powikłania
szczepień

W organizacji szczepień:



nieodpowiednie planowanie szczepień i brak
współpracy pomiędzy jednostkami służby
zdrowia odpowiedzialnymi za ich realizację,



brak zrozumienia celowości szczepień u osób
szczepionych,



nieprzestrzeganie kalendarza szczepień przez
pracowników służby zdrów i, i



nieprawidłowy układ kartotek i nieczytelne
wpisy w kartach szczepień o wykonaniu
szczepień:

Najczęstsze powikłania
szczepień



nieprawidłowe przechowywanie
szczepionki i nieprzestrzeganie terminów
ważności,



niewłaściwe dawkowanie szczepionki,



nieużywanie sprzętu jednorazowego
użytku,



brak badań lekarskich przed szczepieniem,



nieprzestrzeganie przeciwwskazań do
szczepień,



nieprawidłowa droga podania szczepionki.

Odczyny poszczepienne

Odczyny miejscowe:

zaczerwienienie, obrzęk, naciek,
bolesność w miejscu wstrzyknięcia,
powiększenie okolicznych węzłów
chłonnych, mogą wystąpić jaku
reakcje typu wczesnego, od 2 do 8
godzin po szczepieniu

Odczyny poszczepienne



Największe odczyny występują po
szczepieniach zawierających żywe
drobnoustroje, najmniejsze po
anatoksynach. Przyczyną pojawienia
się odczynu może być namnażanie się
drobnoustrojów w miejscu podania lub
uczulenie na białko i składniki
szczepionki.

Odczyny poszczepienne



Odczyny ogólne występują rzadziej niż
miejscowe, polegają na niewielkim
wzroście temperatury lub wysokiej
gorączce, złym samopoczuciu, bólach
głowy i mięśni; może objawiać się
świąd, obrzęk powiek, wysypki
uczuleniowe, poroń i objawy
chorobowe. .

Powikłania poszczepienne

spowodowane niewłaściwym

szczepieniem:



reakcje alergiczne, do wstrząsu
anafilaktycznego włącznie, oraz nasilone
odczyny miejscowe i ogólne,



zakażenia bakteryjne w miejscu
szczepienia albo przeniesienie wirusa
zapalenia wątroby typu B lub C.

Powikłania poszczepienne

Powikłania spowodowane patologiczną

reakcją ustroju na szczepie nią
prowadzone prawidłowo:



pokrzywka atopowa,



astma atopowa,



wstrząs anafilaktyczny,



poszczepienne zapalenie mózgu lub
rdzenia .

Powikłania poszczepienne



drgawki lub encefalopatia,



zapalenie mięśnia serca,



zapalenie stawów i kości,



zapalenie rogówki i siatkówki,



skaza krwotoczna,



nefropatie poszczepienne.



Należy zaznaczyć, że wyżej
wymienione powikłania należą do
zjawisk niezwykle rzadkich. Jednak ze
względu na zmienność osobniczą
pacjentów, lekarz powinien być
świadomy możliwości ich wystąpienia
w przypadkach indywidualnych

Ze wszystkich czynności

profilaktycznych najlepiej zdały
egzamin szczepienia ochronne. Są one
najpewniejszym, najtańszym, i
najłatwiejszym sposobem ochrony
populacji ludzkiej przed
niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi.
Dobrym przykładem jest wykorzenienie
ospy prawdziwej i znaczne zmniejszenie
zagrożenia innymi chorobami

Szczepienia jako narzędzie
eradykacji lub eliminacji chorób



Termin „eliminacja choroby" odnosi się
do sytuacji, kiedy notuje się wyłącznie
pojedyncze, sporadyczne
zachorowania lub zakażenia
bezobjawowe, między którymi nie
można prześledzić łańcucha zakażeń:
choroba nie występuje w postaci
epidemii, a nawet endemii.

Szczepienia jako narzędzie
eradykacji lub eliminacji chorób



Termin „eradykacja choroby", czyli
„wykorzenienie", odnosi się do
sytuacji, kiedy nastąpiła całkowita
likwidacja zachorowań i nie stwierdza
się zarazka w materiale od ludzi i w
środowisku.

Dlaczego szczepienia?



W 1784 roku Edward Jenner wprowadził

szczepionkę skutecznie chroniącą przed

ospą prawdziwą. Była to pierwsza na świecie

szczepionka, która z pewnymi

modyfikacjami stosowana była aż do 1980

roku, a jej wysoka skuteczność,

doprowadziła do pełnej likwidacji ospy

prawdziwej na całym świecie w roku 1980.

Eradykacja- czy na pewno?



Było to pierwsze w historii świata całkowite
zlikwidowanie - wykorzenienie (ang.
eradication) choroby zakaźnej człowieka.
Wirus pozostał jedynie w kilku
laboratoriach badawczych.



W ostatnich latach pojawiła się groźba że
został użyty do produkcji broni biologicznej
i w związku z tym ponownie pojawiła się
groźba nieistniejącej od 23 lat choroby.

Plany na przyszłość…



wykorzenienie zachorowań
spowodowanych dzikim wirusem
poliomyelitis



eliminacja zachorowań na wirusowe
zapalenie wątroby typu B do 2000
roku, a ich eradykacja do 2010 r.,

Plany na przyszłość…



eliminacja zachorowań na odrę



eliminacja wrodzonej różyczki



eliminacja tężca noworodków