Prawo zdrowia

publicznego, medyczne,

wykonywanie zawodu

pielęgniarki

Dr G. Gaweł

Prawo zdrowia

publicznego

• Jest jedną z najmłodszych

szczegółowych dziedzin prawa

• Rozwój dynamiczny tego prawa

zaznaczył się dopiero w II połowie XX
wieku, zwłaszcza od 1970 i 1980

• Wśród znawców tej dziedziny prawa

toczy się dyskusja, czy prawo zdrowia
publicznego jest samodzielną i
autonomiczną dziedziną w systemie
obowiązującego prawa czy też nie

Unormowania prawne w Kodeksie

Hammurabiego z 1840r p.n.e

• Przepisy w zakresie szpitalnictwa
• Działania aptek
• Wykonywania zawodu lekarza
• Zwalczania chorób
Podobne przepisy obowiązywały w

Babilonii, antycznej Grecji i w Rzymie, w
Chinach, w Cesarstwie Bizantyjskim, w
Kalifatach Arabskich, w średniowiecznej
Europie, w okresie Renesansu, aż po
czas nowożytne

Normy chroniące zdrowie

jednostki i zbiorowości

• Znajdują się niemal we wszystkich gałęziach i

dziedzinach prawa

• Są chronione zarówno przepisami wielu

dziedzin prawa publicznego, a mianowicie
regulacjami w zakresie prawa karnego, prawa
wykroczeń, prawa administracyjnego, prawa
finansowego, jak i przepisami wielu dziedzin
prawa prywatnego, a w tym prawa cywilnego,
prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych
(w tym ubezpieczeń zdrowotnych

)

Ochronę zdrowia

jednostki i całej populacji

przede wszystkim

zabezpieczają i

gwarantują przepisy

prawa konstytucyjnego, a

zwłaszcza w

najważniejszej ustawie z

tego zakresu, jakim jest

konstytucja

Istota i zakres prawa zdrowia

publicznego wg. Moreau i

Truchet

Autorzy wyróżnili trzy grupy problemów i zespołów

regulacji prawnych:

a)

Administracja zdrowiem publicznym i instytucje
zdrowia publicznego

b)

System szpitalny i planowanie szpitalne ( status
prawny szpitala, tworzenie i przekształcanie,
likwidacja szpitala, finansowanie szpitala, personel
szpitala)

c)

Ochrona zdrowia publicznego ( walka z chorobami
zakaźnymi i prewencja chorób, prawa pacjenta,
regulacje prawne dotyczące leków i substancji
farmaceutycznych, nadzór farmaceutyczny, prawa i
obowiązki lekarzy i innego personelu medycznego,
wykonywanie zawodów medycznych

Prawo zdrowia

publicznego wg Bonnici

• To zespół przepisów ( reguł)

prawnych mających
zastosowanie w dziedzinie
ochrony zdrowia

Rola i funkcje prawa w

dziedzinie zdrowia

publicznego

• Zdrowie publiczne to zdrowie całej społeczności
• Organy i instytucje władzy publicznej

( rządowej i samorządowej), oraz organizacje i
instytucje pozarządowe podejmują rozmaite
działania w interesie zdrowia publicznego,
ukierunkowane na rozwiązywanie problemów
zdrowotnych społeczeństwa albo jego
określonych środowisk (grup i kategorii
społecznych).

• Tego typu działania , ich cel, zakres i

charakter, najczęściej wynikają z przyjętych i
obowiązujących przepisów prawnych

Funkcje prawa w

dziedzinie zdrowia

publicznego

• Pierwsza grupa
Przepisy prawne, zawarte w określonych

aktach normatywnych wydawanych przez

uprawnione organa władzy i administracji

państwowej, mogą zakazywać działań i

zachowań szkodliwych dla zdrowia , tak

dla jednostki jak i całej zbiorowości, albo

nakazywać podejmowanie określonych

czynności i działań, np.. Nakazy i zakazy

dotyczące produkowania i stosowania

substancji niebezpiecznych, środków

odurzających i psychotropowych itd

Druga grupa przepisów

• Które określają uprawnienia jednostek,

poszczególnych grup, a nawet całej populacji w
dziedzinie ochrony zdrowia i opieki zdrowotnej

• Z tej grupy przepisów wynikają uprawnienia

jakie przysługują dzieciom, kobietom ciężarnym,
osobom niepełnosprawnym, pracownikom i
wielu innym kategoriom osób

• Przepisy tej grupy mogą gwarantować

uprawnienia ludziom chorym na określone
schorzenia ( np.. Choroby psychiczne,
nowotwory, choroby zakaźne- np.. Korzystanie z
bezpłatnych lub zniżkowych leków

Trzecia grupa

• Odnosi się do wytwarzania zasobów

opieki zdrowotnej, rozumianych jako

finansowanie inwestycji w dziedzinie

ochrony zdrowia, zasady i formy

kształcenia personelu medycznego,

wykonywanie zawodów medycznych,

produkcja i obrót lekami, standardy

w zakresie wyposażenia w aparaturę

medyczną i sprzęt, finansowanie

badań naukowych w dziedzinie

medycyny itd

Czwarta grupa przepisów

prawnych

• Określa wymagania w zakresie

jakości opieki zdrowotnej-
standardy dotyczące zakładów
opieki zdrowotnej ( wymagania
co do pomieszczeń, wyposażenia
w urządzenia, normy
zatrudnienia, kwalifikacje
personelu)

Piąta grupa

• Dotyczy zasad finansowania i pokrywania

kosztów opieki zdrowotnej

• Reguluje ona wysokość nakładów i wydatków

na ochronę zdrowia w dochodzie narodowym
i w budżecie państwa

• Przepisy tej grupy mogą przewidywać

różnego rodzaju krajowe lub lokalne podatki
na zdrowie, wprowadzać ulgi podatkowe dla
zakładów opieki zdrowotnej, działających nie
dla osiągania zysku, albo ulgi podatkowe dla
osób fizycznych z tytułu wydatków na
ochronę zdrowia

Rola regulacji prawnych w

zdrowiu publicznym

• Prawo jest ważnym instrumentem

ukierunkowującym zmiany w kierunku
poprawy zdrowia publicznego i
organizacji opieki zdrowotnej

• Regulacje prawne są adekwatne do

osiągnięć nauki i techniki oraz
postępu społecznego( wprowadzenie
szczepień ochronnych, rozwój
transplantologii

Wymiary regulacji prawnych w

dziedzinie zdrowia publicznego-

kryterium zasięg obowiązywania

• Międzynarodowy
Zasięg:
a) Uniwersalny
b) Regionalny
c) Subregionalny
Regulacje prawne w dziedzinie

zdrowia publicznego wydawane
np.. przez ONZ, WHO, ILO, UNESCO,
FAO, IAEA

Zakres tematyczny prawa zdrowia

publicznego w świetle polskich

regulacji prawnych

• Prawo o zawodach medycznych: przepisy

prawne ustalające zasady wykonywania
poszczególnych zawodów medycznych
( lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty,
pielęgniarki, położnej, zawodu diagnostyka
laboratoryjnego, zawodów pomocniczych-
techników medycznych różnych specjalności,
np.. Technik dentystyczny, dietetyczka itd.),
regulacje prawne w zakresie kształcenia i
doskonalenia zawodowego, a także przepisy
dotyczące organizacji, kompetencji i
funkcjonowania samorządów tych zawodów

Prawo o zakładach opieki

zdrowotnej

• przepisy regulujące tworzenie,

organizację, przekształcanie,
likwidację zakładów opieki
zdrowotnej, ich status prawny,
zarządzanie nimi, wymagania wobec
zakładów i ich pracowników, nadzór i
kontrola nad zoz, zasady finansowania
ich działalności (inwestycji i bieżącej
działalności) i szereg dalszych kwestii
z tym związanych.

Prawo farmaceutyczne

• Przepisy prawne regulujące

produkcję, obrót produktami
leczniczymi, ich reklama,
funkcjonowanie hurtowni
farmaceutycznych i aptek, inspekcję
farmaceutyczną, wytwarzanie i obrót
wyrobami medycznymi, rejestr
incydentów medycznych,
wytwarzanie, stosowanie i nadzór
nad produktami biobójczymi

Prawo o zdrowotności

publicznej

• Przepisy prawne regulujące postępowanie

i działania w zakresie zdrowia
publicznego (zwalczanie chorób
zakaźnych, ochrona zdrowia
psychicznego, walka z narkomania, z
alkoholizmem, z nikotynizmem, ochrona
warunków zdrowotnych i jakości żywienia
i żywienia, ochrona przed substancjami
niebezpiecznymi, kosmetyki, ochrona
zdrowia w miejscu pracy i inne)

Przykład przepisów

międzynarodowych o zasięgu

regionalnym

• W Europie
a) Regulacje w zakresie zdrowia

publicznego przyjęte przez Radę
Europy i Wspólnoty Europejskiej,
a w ostatnim dziesięcioleciu
przez Unię Europejską

Prawo zdrowia

publicznego a prawo

medyczne

• Prawo medyczne ma znacznie dłuższa tradycję

historyczna niż prawo zdrowia publicznego

• Każda z tych dwóch dziedzin i zakres ich tematyki

należy do innych gałęzi prawa

• Prawo zdrowia publicznego jest niewątpliwie częścią

prawa administracyjnego, a to zaś jest jedną z gałęzi

prawa publicznego

• Prawo medyczne posiada swój zakres tematyczny np..-

kwestie odpowiedzialności cywilnej lekarza, istota

zabiegu leczniczego, zgoda na leczenie czy

pielęgnowanie, problem tajemnicy lekarskiej,

eksperymenty medyczne, sztuczne zapładnianie,

eutanazja, inżynieria genetyczna ( zmiana płci)

• Niektóre kwestie z zakresu prawa medycznego

zazębiają się z prawem zdrowia publicznego, np.

odpowiedzialność cywilna zoz albo lekarza

Prawo medyczne

• Prawo medyczne - jest to zespół norm

prawnych regulujących

prawa pacjenta

i

obowiązki

lekarza

(w tym lekarza

dentysty),

zakładów opieki zdrowotnej

,

Narodowego Funduszu Zdrowia

, a także

innych podmiotów świadczących usługi
medyczne oraz związana z tym
odpowiedzialność cywilna, karna, jak i
ewentualnie zawodowa w razie
naruszenia tych praw.

Związek prawa do

ochrony zdrowia z

prawami socjalnymi

• Państwo jest zobowiązane do

działań zmierzających do
zagwarantowania podmiotowego
prawa obywatelskiego do
ochrony zdrowia z jednej strony,
oraz z drugiej strony do działań
ukierunkowanych na zdrowie
publiczne

Prawo o zawodach

medycznych:

a)przepisy prawne ustalające zasady

wykonywania poszczególnych zawodów

medycznych ( lekarza, lekarza dentysty,

farmaceuty, pielęgniarki, położnej, zawodu

diagnostyka laboratoryjnego, zawodów

pomocniczych- techników medycznych

różnych specjalności, np. technik

dentystyczny, dietetyczka itd.),

b)regulacje prawne w zakresie kształcenia i

doskonalenia zawodowego, a także

c)przepisy dotyczące organizacji, kompetencji

i funkcjonowania samorządów tych

zawodów

Akty prawne dotyczące wykonywania

zawodu pielęgniarki, położnej

• Ustawa z dnia 5 lipca 1996 roku o zawodach

pielęgniarki i położnej ( tekst jednolity

Dz.U.z 2001 r. nr 57, poz 602, z póź. Zm.)

• Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 roku o

samorządzie pielęgniarek i położnych

(Dz.U.nr 41, poz. 178, z póź.zm)

Pielęgniarka i położna jest zobowiązana

przestrzegać zasad wykonywania zawodu

wynikających z powyższych aktów prawnych

oraz zasad etyki zawodowej zawartych w

Kodeksie Etyki Zawodowej Pielęgniarki i

Położnej RP przyjętym na IV Krajowym

Zjeździe Pielęgniarek i Położnych

Dyrektyw Rady EWG-

pielęgniarki

• Dyrektywa rady z dnia 27 czerwca 1977 ( 77/452/EWG) dotycząca

wzajemnego uznawania dyplomów i innych dokumentów

potwierdzających posiadanie kwalifikacji pielęgniarek odpowiedzialnych

za opiekę ogólną, łącznie ze środkami mającymi na celu ustalenie

skutecznego wykonywania prawa przedsiębiorczości i swobody

świadczenia usług

• Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1977 ( 77/453/EWG)- dotycząca

koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych

w zakresie działalności pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną

• Dyrektywa Rady z dnia 10 października 1989 ( 89/595/EWG)-

zmieniająca obydwie powyższe dyrektywy 77/452/EWG i 77/453/EWG

• Dyrektywa Rady z dnia 30 października 1989 ( 89/594/EWG)

zmieniająca dyrektywy 75/362/EWG; 77/452/EWG; 78/1026/EWG;

80/154/EWG; odnoszące się do wzajemnego uznawania dyplomów,

świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie

kwalifikacji lekarzy, pielęgniarek odpowiedzialnych za opiekę ogólną,

lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii oraz położnych, jak również

dyrektywy 75/363/EWG; 78/1027/EWG; 80/155/EWF dotyczące

koordynacji przepisów wykonawczych, ustawowych i administracyjnych

odnoszących się do działalności lekarzy, lekarzy weterynarii i położnych

• Dyrektywa Rady z dnia 4 grudnia 1990r.

(90/658/EWG) zmieniająca , z uwagi na

zjednoczenie Niemiec niektóre dyrektywy

odnoszące się do wzajemnego uznawania

kwalifikacji

• Dyrektywa 2001/19/WE Parlamentu Europejskiego

i Rady z dnia 14 maja 2001 r. zmieniająca

dyrektywy Rady 89/48/EWG i 92/51/EWG w

sprawie ogólnego systemu uznawania kwalifikacji

zawodowych oraz dyrektyw Rady 77/452/EWG;

77/453/EWG; 78/686/EWG; 78/687/EWG;

78/1026/EWG; 78/1027/EWG; 80/154/EWG;

80/155/EWG; 85/384/EWG; 85/432/EWG;

85/433/EWG; i 92/16/EWG dotyczące zawodów

pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę ogólną,

lekarza dentysty, lekarza weterynarii, położnej,

architekta, farmaceuty, lekarza.

• Wyciąg z Traktatu Akcesyjnego podpisanego w dniu 16 kwietnia 2003 roku
Pielęgniarki
Artykuł 4b Dyrektywy Rady 77/452.EWG z dnia 27 czerwca 1997 roku dotyczącej

wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów

potwierdzających posiadanie kwalifikacji pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę

ogólną, łącznie ze środkami mającymi na celu ułatwienie skutecznego

wykonywania prawa przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług- dodany pkt.2

lit.b Traktatu Akcesyjnego

Artykuł 4b- w odniesieniu do polskich kwalifikacji pielęgniarek odpowiedzialnych za

opiekę ogólną, będą stosowane przepisy dotyczące praw nabytych.

W przypadku obywateli Państw Członkowskich, których dyplom, świadectwa i inne

dokumenty potwierdzające kwalifikacje pielęgniarki odpowiedzialnej za opiekę

ogólną zostały wydane lub których kształcenie zaczęło się w Polsce przed dniem

przystąpienia i które nie spełniają minimalnych wymogów szkolenia określonych w

artykule 1 Dyrektywy Rady 77/453/EWG, Państwa członkowskie uznają następujące

dyplomy, świadectwa i inne dokumenty potwierdzające kwalifikacje w zakresie

pielęgniarskiej opieki ogólnej jako wystarczające dowody, jeśli będzie do nich

załączone zaświadczenie stwierdzające, że ci obywatele Państw Członkowskich

rzeczywiście i zgodnie z prawem prowadzili działalność pielęgniarki

odpowiedzialnej za opiekę w Polsce w niżej wymienionych okresach:

-

Dyplom licencjata pielęgniarstwa- co najmniej trzy kolejne lata w ciągu 5 lat przed

dniem wydania zaświadczenia

-

Dyplom pielęgniarstwa ( dyplom pielęgniarki lub pielęgniarki dyplomowanej) z

wykształceniem pomaturalnym uzyskanym w zawodowej szkole medycznej- co

najmniej 5 kolejnych lat w ciągu 7 lat przed wydaniem zaświadczenia

Wymieniona działalność musiała obejmować pełną odpowiedzialność za planowanie,

organizację i opiekę pielęgniarską nad pacjentem

• Zgodnie z postanowieniem Traktatu Akcesyjnego

polskich pielęgniarek i położnych, które ukończyły

studia magisterskie UM w Łodzi oraz CM UJ w Krakowie

będą z dniem 1 maja 2004 roku uznawane

automatycznie w państwach członkowskich UE

• Polska w 2004 roku 5 lutego przekazała Komisji

Europejskiej podczas konsultacji technicznych pełną listę

instytucji, które są uprawnione w Polsce do wydawania

dyplomów ukończenia studiów wyższych na kierunku

pielęgniarstwo i położnictwo odpowiednio z tytułem :

magister pielęgniarstwa oraz magister położnictwa”

• Ze względu na różnice istniejące w nazewnictwie

polskich instytucji szkolnictwa wyższego prowadzących

kształcenie w zawodzie pielęgniarki i położnej strona

polska zaproponowała jedną nazwę dla wszystkich

wskazanych instytucji wyższych- „ higher educational

institution recognised by competent authority”

• Postanowienia te zostały notyfikowane wszystkim

państwom członkowskim UE a następnie transponowane

do odpowiednich dyrektyw.

System kształcenia

pielęgniarek i położnych w RP

• Pielęgniarka i położna uzyskuje kwalifikacje

zawodowe po ukończeniu odpowiednio szkoły

pielęgniarskiej, szkoły położnych

• W rozumieniu ustawy z dnia 5 lipca 1996 roku o

zawodach pielęgniarki i położnej, ( tekst

jednolity Dz.U.nr57,poz.602 z póź. zm),

prowadząc kształcenie w zawodzie pielęgniarki,

w zawodzie położnej są szkoły wyższe

kształcące w formie studiów magisterskich

jednolitych lub uzupełniających, których

absolwenci uzyskują tytuł zawodowy magistra

pielęgniarstwa, magistra położnictwa, lub w

formie studiów wyższych zawodowych, których

absolwenci uzyskał tytuł zawodowy licencjata

pielęgniarstwa, licencjata położnictwa

Prawo wykonywania zawodu

pielęgniarki, położnej

• Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej ,

podobnie jak w przypadku innych wolnych zawodów

stwierdza samorząd zawodowy pielęgniarek i

położnych, w granicach samodzielności przyznanej

mu przepisami prawa

• Do właściwości samorządu należy rozstrzyganie, czy

kandydat zmierzający wykonywać zawód pielęgniarki

i położnej, spełnia określone ustawą warunki

potrzebne do wykonywania tych zawodów

• Na tej podstawie właściwy organ samorządu, jakim

jest okręgowa rada pielęgniarek i położnych-

decyduje o przyznaniu lub też o odmowie

stwierdzenia prawa wykonywania zawodu

• Korporacja nie podejmuje tych czynności z urzędu

tylko na wniosek osoby zainteresowanej

• Osoba ubiegająca się o prawo wykonywania

zawodu powinna zgłosić się do okręgowej izby

pielęgniarek i położnych, na której terenie

zamierza wykonywać zawód

• Jeżeli zawód będzie wykonywany na terenie

dwu lub więcej izb, pielęgniarka lub położna

może wybrać okręgową izbę, do której chce

przynależeć- art. 7 ust.3 ustawy z dnia 19

kwietnia 1991 o samorządzie pielęgniarek i

położnych ( Dz.U.nr 41,poz.178 z póź.zm)

• W przypadku zmiany miejsca wykonywania

zawodu na miejsce na terenie działania innej

okręgowej iżby pielęgniarka lub położna

obowiązana jest niezwłocznie wnioskować o

wykreślenie z rejestru, w którym figurowała, po

czym złożyć wniosek o wpis do rejestru na

obszarze izby, w której podjęła pracę

• Stwierdzenie prawa wykonywania zawodu

pielęgniarki i położnej łączy się z wpisem do

rejestru członków samorządu pielęgniarek i

położnych

• Jest to obowiązkowa przynależność do

samorządu

• Wymogiem dla wszystkich którzy ubiegają się o

prawo wykonywania zawodu, niezależnie od

posiadanego obywatelstwa jest warunek

posiadania pełnej zdolności do czynności

prawnych

• W świetle polskich przepisów pełną zdolność do

czynności prawnych posiada osoba która

ukończyła 18 rok życia ( art. 11 kodeksu

cywilnego) oraz, która nie jest całkowicie lub

częściowo ubezwłasnowolniona ( art. 12-13 k.c.)

Posiadanie pełni praw

publicznych oznacza

korzystanie

• Z czynnego i biernego prawa wyborczego

do organów władzy publicznej, organów

samorządu zawodowego lub gospodarczego

• Z prawa do udziału w sprawowaniu

wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia

funkcji w organach i instytucjach

państwowych oraz samorządu zawodowego

• Z prawa do posiadania stopnia wojskowego
• Z prawa do uzyskania orderów, odznaczeń i

tytułów honorowych

Wygaśnięcie prawa

wykonywania zawodu

• Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki

lub prawo wykonywania zawodu położnej
wygasa w razie utraty obywatelstwa
polskiego, utraty prawa stałego pobytu,
utraty pełnej zdolności do czynności
prawnych lub jeżeli upłynął termin na
jaki wydano prawo

• Wygaśniecie prawa wykonywania zawodu

skutkuje wykreśleniem z rejestru
pielęgniarek lub rejestru położnych

Zrzeczenie się prawa

wykonywania zawodu

• Pielęgniarka lub położna może

zrzec się prawa wykonywania
zawodu lub też zawiesić
wykonywanie zawodu na czas
określony

• O podjętym zamiarze powinna na

piśmie powiadomić okręgową
radę

Utrata zaświadczenia o prawie

wykonywania zawodu

• W przypadku utraty zaświadczenia o

prawie wykonywania zawodu,

pielęgniarka i położna powinna

niezwłocznie zawiadomić okręgową radę,

która wydała to zaświadczenie

• W związku z tym, że są to druki ścisłego

zarachowania, unieważnia się druk prawa

wykonywania zawodu podając jego numer

• O fakcie unieważnienia , jak i o wydaniu

duplikatu prawa wykonywania zawodu

zawiadamia się wszystkie oipip

Uzyskanie prawa wykonywania zawodu

pielęgniarki/ położnej przez obywateli

państw członkowskich UE

•

Zgodnie z art. 11a-11b ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej do warunków

tych należy:

a)

Posiadanie jednego z tytułów zawodowych ( wykaz tytułów zawodowych w

ustawie)

b)

Posiadanie dyplomu, świadectwa lub innego dokumentu stwierdzającego

posiadanie formalnych kwalifikacji do wykonywania zawodu pielęgniarki

odpowiedzialnej za opiekę ogólną lub czynności położnej, wydanego przez

odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego UE

c)

Posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

d)

Posiadanie stanu zdrowia pozwalającego na wykonywanie zawodu,

potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez odpowiednie władze lub

organizacje państwa członkowskiego UE

e)

Przedstawienie zaświadczenia wydanego przez odpowiednie władze lub

organizacje państwa członkowskiego UE, że pielęgniarka , położna nie została

pozbawiona prawa wykonywania zawodu lub prawo to nie zostało zawieszone i

nie toczy się przecie niej postępowanie w sprawie pozbawienia lub zawieszenia

prawa wykonywania zawodu

f)

Złożenie oświadczenia o władaniu językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie

koniecznym do wykonywania zawodu pielęgniarki, zawodu położnej

Wniosek o przyznanie prawa wykonywania zawodu oraz wpis do rejestru należy złożyć

do oipip, na obszarze której zainteresowana osoba zamierza wykonywać zawód

Procedura prowadzenia przez oipip dotycząca stwierdzania prawa wykonywania w

odniesieniu do pielęgniarek i położnych będących obywatelami państw

członkowskich UE powinna być dokonana w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia

wniosku przez pielęgniarkę, położną wraz z pełną dokumentacją ( art. 12 ust.2a

ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej

• W przypadku niezdolności pielęgniarki/ położnej

do wykonywania zawodu spowodowanego stanem

zdrowia (np. zaburzenia psychiczne, narkomania,

alkoholizm) oipip wszczyna postępowanie

przewidziane w ustawie o zawodach pielęgniarki i

położnej oraz rozporządzeniu w sprawie

szczegółowych zasad i trybu orzekania o

niezdolności wykonywania zawodu lub

zawieszania prawa wykonywania zawodu

• Pielęgniarka, położna, która nie wykonywała

zawodu po upływie pięciu lat od ukończenia

szkoły lub nie wykonywała zawodu dłużej niż pięć

lat musi przejść przeszkolenie, którego program i

sposób przeszkolenia określa oipip. Przepisy

prawne nie regulują kwestii, przez jaki okres

czasu należy wykonywać zawód, aby nie

wystąpiła przerwa powodująca konieczność

przeszkolenia, np.. W sytuacji kiedy dana osoba

nie wykonuje zawodu od trzech lat

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA, SŁUŻBOWA, CYWILNA,

KARNA PIELĘGNIARKI:

• Pielęgniarki ponoszą odpowiedzialność za cały zakres

działalności zawodowej, w tym także za sferę relacji

pielęgniarka – pacjent – członkowie zespołu

terapeutycznego.

• Pielęgniarki podlegają regułom prawnym i moralnym

funkcjonującym w społeczeństwie na zasadzie

powszechności, a za swoją działalność ponoszą

odpowiedzialność:

- prawną

- karną

- cywilną

- materialną

- służbową

- zawodową

- etyczną/moralną

• Odpowiedzialność pielęgniarki i położnej

określają:

- przepisy regulujące wykonywanie

zawodu pielęgniarki i zawodu położnej

- Kodeks Pracy

- Kodeks Karny

- Kodeks Cywilny

- Regulaminy zakładowe

- Zakresy obowiązków, uprawnień,

odpowiedzialności na stanowisku pracy

- Kodeks Etyki Zawodowej Polskiej

Pielęgniarki i Położnej.

Ponoszenie odpowiedzialności

zawodowej

• Odpowiedzialność zawodową ponoszą

pielęgniarki i położne przed organami

samorządu pielęgniarek i położnych

(rzecznikiem odpowiedzialności

zawodowej i sądem pielęgniarek i

położnych) za:

a)

Zawinione naruszenie zasad

wykonywania zawodu

b)

Naruszenie przepisów regulujących

wykonywanie zawodu pielęgniarki i

położnej

c)

Postępowanie sprzeczne z zasadami

etyki zawodowej

Odpowiedzialność

kontraktowa

• W odniesieniu do pielęgniarek lub położnych

z odpowiedzialnością kontraktową możemy

mieć do czynienia w sytuacji, gdy podmiot

prowadzący indywidualną praktykę lub

grupową praktykę w zakresie świadczeń

pielęgniarskich, zawrze z pacjentem umowę

o świadczenie usług przewidzianych ustawą

• Zakres odpowiedzialności kontraktowej jest

uregulowany w art. 472 k.c. z którego to

przepisu wynika, że dłużnik odpowiedzialny

jest za niezachowanie należytej staranności

• Pielęgniarka lub położna która wykonuje

indywidualną praktykę, zawiera umowę
z pacjentem i za wyrządzone mu szkody
ponosi odpowiedzialność kontraktową
(art. 471 k.c.) chyba, że dokonuje tych
świadczeń na podstawie umowy z NFZ
lub innym podmiotem ( np. zakładem
pracy nie będącym zoz). Wówczas
pacjenci mają uprawnienia do świadczeń
z innych tytułów, a odpowiedzialność
pielęgniarki jest wtedy delikatowa ( art.
415 k.c.)

• W celu udzielania świadczeń zdrowotnych

pielęgniarki i położne mogą prowadzić

grupową praktykę w formie spółki

cywilnej lub partnerskiej

• Jeżeli pielęgniarka lub położne wykonują

swój zawód w spółce cywilnej, to za

wyrządzone pacjentom szkody

odpowiadają solidarnie wszyscy wspólnicy

spółki cywilnej ( art. 864 k.c.)

• Pielęgniarka lub położna która działa jako

partner w spółce partnerskiej, nie ponosi

odpowiedzialności za zobowiązania spółki,

powstałe w związku z wykonywaniem

przez pozostałych partnerów wolnego

zawodu w spółce. Odpowiada jedynie za

własne zobowiązania

Błędy pielęgniarki, położnej,

które skutkują jako

przestępstwo

• Umyślne spowodowanie śmierci

• Czyny polegające na spowodowaniu ciężkiego uszczerbku na

zdrowiu w postaci pozbawienia człowieka słuchu, wzroku,

zdolności płodzenia, ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby

nieuleczalnej lub długotrwałej, która realnie zagraża życiu,

znacznej lub całkowitej niezdolności do pracy w zawodzie, lub

trwałego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała (art. 165 k.k.)

• Narażenie człowieka na niebezpieczeństwo utraty życia lub

ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, uregulowane w art. 160 k.k.

( kara grzywny lub pozbawienia wolności do roku)

• Nie udzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w

sytuacji utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w

sytuacji gdy tej pomocy można udzielić bez narażenia siebie

lub innej osoby ( kara pozbawienia wolności do 3 lat art. 162

k.k.

• Czyn , który polega na wykonaniu zabiegu leczniczego bez

zgody pacjenta, któremu grozi bezpośrednie

niebezpieczeństwo ( kara pozbawienia wolności do 2 lat art.

192k.k

Obowiązkowe i dobrowolne

ubezpieczenie OC

Zakres usług obowiązkowego i dobrowolnego

ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pielęgniarek

i położnych

• Zawód pielęgniarki i położnej to duża odpowiedzialność za

zdrowie i życie pacjentów oraz wpisane w nią ryzyko

popełnienia błędu. Drobne niedopatrzenie może skutkować

koniecznością wypłaty olbrzymiego odszkodowania.

• W chwili obecnej funkcjonują trzy rodzaje ubezpieczeń dla

pielęgniarek i położnych, które są zawierane w zależności

od podmiotu zlecającego wykonanie świadczenia:

a) Obowiązkowe ubezpieczenie OC podmiotu

przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne.

b) Obowiązkowe ubezpieczenie OC świadczeniodawcy

udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej.

c) Ubezpieczenie dobrowolne OC z tytułu zawodowego

udzielania świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarki i

położne.

Ubezpieczenie obowiązkowe

• Umowę obowiązkowego ubezpieczenia

odpowiedzialności cywilnej powinny zawrzeć

pielęgniarki i położne, które przyjmują zamówienia

na świadczenia w ramach kontraktów z Narodowym

Funduszem Zdrowia oraz Samodzielnymi

Publicznymi Zakładami Opieki Zdrowotnej. Polisa

obowiązkowego OC chroni wyłącznie świadczenia w

ramach tych kontraktów. Cała pozostała działalność

jest chroniona polisą dobrowolną.

Ubezpieczenie dobrowolne

• Zdarza się często, że pielęgniarki i położne, które

podpisały umowy kontraktowe z publicznymi

szpitalami, pracują dodatkowo w innych

placówkach lub prowadzą własną praktykę

pielęgniarską. Wówczas, żeby zapewnić sobie pełną

ochronę ubezpieczeniową, powinny posiadać

zarówno ubezpieczenie dobrowolne, jak i

obowiązkowe

• Pieczę nad należytym

wykonywaniem zawodu sprawuje
samorząd zawodowy pielęgniarek i
położnych, którego zadania,
organizację określa ustawa o
samorządzie zawodowym
pielęgniarek i położnych z 1991
roku z póź. zm.

Dziękuję za uwagę