OSPA OWIEC I KÓZ

Variola ovina

Sheep pox and goat pox

Ospa owiec i kóz jest to ostra, bardzo

zaraźliwa choroba wirusowa małych

przeżuwaczy, objawiająca się gorączką,

występowaniem charakterystycznych

wykwitów na skórze, głownie w okolicy

warg, oczu, na wymieniu, mosznie i

wewnętrznej stronie ud. Przy uogólnianiu

się choroby może wystąpić krwotoczne

zapalenie błony śluzowej dróg

oddechowych i przewodu pokarmowego

Występowanie

Choroba znana na wszystkich

kontynentach. W Polsce ostanie

przypadki stwierdzili w latach 1950-

1951. Najbardziej wrażliwe są owce

rasy merynos oraz młode osobniki.

Etiologia

Ospę zarówno u owiec jak i u kóz

wywołują wirusy z rodzaju

Capripoxvirus. Wśród wirusów

rozróżnia się szczepy, które

zjadliwość ogranicza się tylko do

owiec, jak też szczepy które są

chorobotwórcze dla owiec i kóz.

Wirus ospy jest średnio oporny na

czynniki środowiska

Źródła i drogi zakażenia

Źródłem zakażenie są chore zwierzęta i

zapowietrzone pomieszczenia, w których

wirus zachowuje zjadliwość do 6

miesięcy. Zakażenie następuje przez

kontakt z chorymi zwierzętami drogą

aerogenną, przez ślinę, wydzieliny z nosa

lub wyniku uszkodzonej skóry,

szczególnie podczas strzyży. Wirus

poprzez krew dostaje się do skóry oraz

narządów i w ten sposób dochodzi do

uogólnienia procesu.

Patogeneza

Obecność wirusa można stwierdzić w

chłonce, mleku i pęcherzykach

nabłonka. Do zakażenie może dojść

także przez zakażoną paszę lub

personel.

Objawy

• Okres inkubacji 2-14 dni najczęściej 6-8 dni

• Choroba zaczyna się ogólnymi objawami w postaci

osłabienia, utraty apetytu, podwyższeniu

temperatury do 40-41,5 C

• Wypływem z nosa i oczu początkowo surowiczym, a

później śluzowo-ropnym

• Kilka dni później pojawiają się charakterystyczne

zmiany skórne najpierw w miejscach nie pokrytych

wełną

• Są to czerwone plamy, a następnie guzki i trwa to

przez kilka dni

• Z grudek tworzą się pęcherzyki ze skąpą ilością

płynu, które pękają ujawniając białe nadżerki o

zaczerwienionych brzegach

• Następnie przysychają tworząc strupy które

samoistnie odpadają tworząc białe wklęsłe blizny

• W czasie wysypki pojawiają się wybroczyny w

skórze i pod błonami śluzowymi

• Występuje krwiomocz i krwawa biegunka mówi

się o tzw. czarnej ospie

• U ciężarnych samic wirus przechodzi przez

łożysko do płodu i może powodować poronienia

albo jagnięta rodzą się z objawami chorobowymi

• Przy łagodnej postaci może wystąpić tylko

zapalenie nieżytowe dróg oddechowych oraz

przewodu pokarmowego

Śmiertelność u owiec wynosi od 5 do

10 %, ale w przypadkach o przebiegu

ciężkich nawet do 80%

Zmiany

anatomopatologiczne

• Charakterystyczne zmiany na skórze

i błonach śluzowych jamy gębowej,
przełyku gardła i pochwy

• Widoczne guzki i owrzodzenia w

dalszych odcinkach układu
oddechowego i przewodu
pokarmowego

Rozpoznanie

•

Po zmianach klinicznych w postaci wysypki,

grudek, pęcherzyków i strupów

•

Zmiany w postaci grudek i wybroczyn

obserwować można błonie śluzowej jamy

gębowej, a podczas sekcji w gardle, krtani i

tchawicy

•

Badania laboratoryjne

•

Pobieramy krew, ściany i zawartość

pęcherzyków, wycinki łożyska, chorobo

zmienione wycinki płuc i inne narządy oraz

okoliczne węzły chłonne

Przeprowadzane badania to:
• odczyny immunofluorescencji i

immunodyfuzji

• Odczyn immunodyfuzji w żelu

agarowym

• Test ELISA

W diagnozie różnicowej należy

wykluczyć niesztowicę pomór małych

przeżuwaczy, egzemę i świerzb

Postępowanie

• Leczenie nie jest stosowane
• Choroba zwalczana z urzędu im

podlega obowiązkowi zgłaszania

• W przypadku pojawieniu się ogniska

choroby całe stado ubija się