PRZEJAWY

PRZEJAWY

NIEDOSTOSOWA

NIEDOSTOSOWA

NIA

NIA

SPOŁECZNEGO

SPOŁECZNEGO

L. Pytka wymienia

L. Pytka wymienia

następujące przejawy

następujące przejawy

niedostosowania

niedostosowania

społecznego:

społecznego:



Nadużywanie alkoholu przez młodzież



Uzależnienie lekowe



Toksykomania



Samobójstwa



Zamachy samobójcze



Prostytucja



Promiskuityzm



Ucieczki z domu



Wagary



Pasożytnictwo społeczne



Uczestnictwo w gangach podkulturowych

Symptomy

Symptomy

nieprzystosowania jako

nieprzystosowania jako

cząstkowe wskazniki do

cząstkowe wskazniki do

SNS:

SNS:



notoryczne kłamstwa



wagary



alkoholizowanie się



ucieczki z domów



kradzieże



niekonwencjonalne zachowania
seksualne



rozmaite formy agresji antyspołecznej,
łącznie z autoagresją.

O. Lipkowski wymienia

O. Lipkowski wymienia

następujące przejawy

następujące przejawy

niedostosowania

niedostosowania

społecznego:

społecznego:



notoryczne kłamstwa



werbalna agresję (wulgarność)



lenistwo szkolne



lękliwość



nieprzestrzeganie wewnętrznych

zarządzeń i przepisów szkoły



zaburzenia koncentracji uwagi



konflikty z nauczycielami lub

wzmożone konflikty z rówieśnikami.

MEN wymienia następujące

MEN wymienia następujące

przejawy niedostosowania

przejawy niedostosowania

społecznego:

społecznego:



Nagminne wagary



Ucieczki z domu



Włóczęgostwo



Sporadyczne lub systematyczne picie alkoholu



Odurzanie się (jego próby i faktyczne odurzanie się)



Niszczenie mienia



Stosowanie przemocy



Bójki



Przywłaszczanie cudzego mienia



Kradzieże



Udziel w grupach negatywnych



Samobójstwa i usiłowanie samobójstwa

W tzw. ewidencyjnej karcie ucznia wskazuje się także na dodatkowe

objawy:



Demoralizację seksualna, tatuaże,włamania, rozboje,
wymuszane, chuigaństwo,gwalty

Maria Grzegorzewska tak
charakteryzuje jednostkę
społecznie niedostosowaną:



tendencje społecznie negatywne



odwrócenie zainteresowań dla tzw. złych czynów



cynizm i brawura w tym względzie



nieżyczliwy stosunek do człowieka



stałe konflikty z otoczeniem najczęściej na tle

stosunku do człowieka, cudzego mienia, regulaminów,

norm i zarządzeń, nieodpowiedniego stosunku do

własnych czynów, nieumiejętności zżycia się z grupą



wykłamywanie się, zrzucanie winy



niechęć do pracy i nauki



życie chwilą ,przygodą, awanturą



brak hamulców, krytycyzmu



sugestywność



nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji i brak wiary

w możliwość tego



zaburzenia wybitne w procesach emocjonalnych

D.H. Stott podaje cztery

D.H. Stott podaje cztery

rodzaje (typy)

rodzaje (typy)

niedostosowania:

niedostosowania:

1. Zachowanie wrogie wyrażające się w

zachowaniach przejawianych w środowisku

domowym, szkolnym i rówieśniczym.

2. Zahamowanie wyrażające się w przeżywaniu

depresji, bierności społecznej,

bojaźliwości przed nowymi sytuacjami.
3. Aspołeczność przejawiająca się dużym

okrucieństwem i brakiem przestrzegania

elementarnych norm.
4. Zachowania niekonsekwentne przejawiające

się w koncentracji uwagi, pobudliwości

i niekonsekwencji w działaniu.

J. Konopnicki wyróżnia on pięć

J. Konopnicki wyróżnia on pięć

rodzajów niedostosowania

rodzajów niedostosowania

społecznego, którym przypisał

społecznego, którym przypisał

określone przejawy:

określone przejawy:

1. Zachowanie demonstracyjno - wrogie:

- reakcje gwałtowne, nieadekwatne do bodźców,

- wagarowanie,
- szkodzenie innym ludziom,
- niewykonywanie poleceń nauczycieli,

- agresja werbalna i niewerbalna,

- bójki, awantury,

- bezczelność w zachowaniu.

2. Zachowanie zahamowane:

- stany depresyjne,

- zamknięcie w sobie,

- lęk przed sytuacjami wymagającymi ryzyka,
- brak pomysłowości, inicjatywy,
- zrażanie się porażkami,
- bierność w pracy szkolnej,

- brak kontaktu z otoczeniem.

3. Zachowanie niekonsekwentne:

- działanie pod wpływem najsilniejszego bodźca,

- reakcja spontaniczna, natychmiastowa, bez

przemyślenia,

- kłopoty w nauce,

- brak koncentracji uwagi,

- nadmierna pobudliwość oraz stany

niezrównoważenia emocjonalnego.

4. Zachowanie aspołeczne:
- silne dążenie do szkodzenia innym ludziom,

- egoizm,

- impulsywność,

- agresywność,

- brak poczucia obowiązku moralnego i prawnego,

- dezorganizacja zajęć lekcyjnych,

- stosowanie przemocy w stosunkach

interpersonalnych,

- tendencje sadystyczne.

5. Wrogość z tendencją do aspołeczności — jest

syndromem mieszanym, powstałym przez

skrzyżowanie niektórych symptomów wrogości z

symptomami aspołeczności.

Przejawy niedostosowania

Przejawy niedostosowania

można podzielić na cztery

można podzielić na cztery

grupy:

grupy:

1. Względem własnej osoby:
- autoagresja (samookaleczenie, samobójcze próby).
2. W rodzinie:
- kłamstwo (jednostki niedostosowane kłamią

nieświadomie, z przyzwyczajenia),

- kradzieże (zaczynają się od zabierania),
- niechęć do nauki i pracy,
- agresywność młodocianych,
- wagary,
- ucieczki: zaplanowane i niezaplanowane

( indywidualne i zbiorowe),

· z obawy przed karą i poniżeniem (przed nudą i

monotonią życia, szukanie przygód, przed złą sytuacją

w rodzinie),· z zakładu wychowawczego (z tęsknoty,

na wolność z zakładu zamkniętego, przed ludźmi z

zakładu, przed sytuacją nie zaakceptowaną),·

patologiczne (bezplanowe i bezcelowe).

3.

W szkole i w placówkach

opiekuńczo-wychowawczych.

4.

W szerszym środowisku

społecznym (w nieformalnych
grupach negatywnych):

- klika (manifestuje swoją działalność

w określonym środowisku),

- gang (grupa otwarta, brutalność,

agresja, działa w ukryciu),

- szajka (nieliczna grupa, skupia

członków o zbliżonych
zainteresowaniach patologicznych).

Wśród patogennych sytuacji

Wśród patogennych sytuacji

zaobserwowanych w szkołach

zaobserwowanych w szkołach

można wymienić:

można wymienić:



dewastacje mienia szkolnego,



straszenie i wyłudzanie pieniędzy,



agresja słowna,



demonstrowanie władzy,



kradzieże,



używanie środków odurzających,



straszenie i szantażowanie nauczycieli



stosowanie przemocy,



przesadna dyscyplina

Zjawisko agresji, przemocy w szkole istniało zawsze.

Brutalność i agresja wiąże się z niechęcią wobec szkoły, a

w skrajnych przypadkach nawet jej negacją.

Okrucieństwo wzrasta czasem z nienawiści za poniżanie,

z poczucia krzywdy, niesprawiedliwości. Czasem

powoduje jej zazdrość. Wewnętrzne kumulowane napięcie

oraz powtarzająca się frustracja mogą doprowadzić do

okrucieństwa i agresji.

Najczęściej spotykanymi

Najczęściej spotykanymi

przejawami zachowań

przejawami zachowań

agresywnych w szkole są:

agresywnych w szkole są:



agresja werbalna - w postaci nieuzasadnionych

oskarżeń, przekleństw, obelg, oszczerstw.



agresja werbalna ukryta - puszczanie w obieg

nieprawdziwych wiadomości, plotek,



agresja ekspresywna - w formie gestów o funkcji

przestraszenia,



agresja unikowa - polega na izolowaniu ucznia w

grupie,



agresja fizyczna - przejawiająca się w popychaniu,

uderzaniu, zmuszaniu do wykonywania pracy

niepotrzebnej, poniżającej godność, biciem,

niszczeniem mienia,



autoagresja - w wyniku której człowiek kaleczy swoje

ciało lub ponosi śmierć.

Nieprzystosowanie społeczne, agresja,

demoralizacja są faktem, zjawiskiem codziennym w

placówkach oświatowych. Uczniowie przychodzą

do szkoły z nabytymi wcześniej różnymi

umiejętnościami zachowań agresywnych. W szkole

poznają ich nowe formy.

Nieposłuszeństwo

Postawa dziecka

wyrażająca się w
niespełnieniu poleceń osób
dorosłych i przeciwstawianiu
się im. Przeciwstawienie się
wychowawcy nacechowane
jest zdecydowanym
negatywizmem, utrwaloną
trudnością w
podporządkowaniu się,
złośliwą przekorą (postawą
"Bo nie").

Konflikty w kontaktach

Konflikty w kontaktach

społecznych

społecznych

Konflikty ujawniają się najczęściej w

okresie dojrzewania (zjawisko
psychosomatyczne), gdy błędy rodziców i
szkoły łatwiej stają się przyczyną
utrudnionych kontaktów między uczniem a
nauczycielem, dzieckiem a rodzicami. Ze
względu na zmiany kulturowe ostatnich lat
ujawnienie konfliktów (postaw
konfliktowych) może nastąpić również pod
wpływem środowiska, w częściowym
oderwaniu od przyczyn
psychosomatycznych.

Lenistwo

Jest to stronienie od wykonywania

obowiązków.

Wraz z lenistwem występują na ogół inne
negatywne cechy takie jak:



brak staranności o własny wygląd,



ogólna opieszałość w działaniu,



niechęć do nauki i pracy,



chęć zdobywania zachcianek w sposób

uznany za niepożądany społecznie i w
związku z tym skłonność np. do
kradzieży,



pesymistyczne nastawienie do

rzeczywistości,



złośliwość i agresywność wobec innych.

Kłamstwo

Kłamstwo

Charakterystyczne znamiona kłamstwa u

młodzieży zdemoralizowanej i wykolejonej:

kłamstwo nie podlega w opinii kłamiącego

ocenie z punktu widzenia etyki (nie jest

uważane za coś nagannego, złego). Kłamstwo

jest uznawane za jedno z narzędzi dla

osiągnięcia zamierzonego celu - zarówno

wtedy, gdy stanowi broń "przeciwko"

nauczycielowi, jak i wtedy, gdy stanowi jeden

ze środków używanych do osiągnięcia

zamierzonego celu (np. nakłonienie innych

uczniów do określonego zachowania).

Zauważalne jest, iż niedostosowani społeczne

kłamią także bez celu, często bez świadomego,

ważnego powodu, niejako "z nawyku",

odruchowo.

Agresja

Cecha charakterystyczną jednostek

impulsywnych, nieopanowanych,

bezczelnych. Napady zdarzają się też u

jednostek spokojnych, lękliwych,

zamkniętych w sobie, w sytuacjach nawet

najbardziej nieoczekiwanych, po wystąpieniu

swoistego dla każdej jednostki impulsu.

Przedmiotem agresji są partnerzy w sytuacji

konfliktowej, co nie wyklucza również osób

nie powiązanych pozornie ze sprawcami i

sytuacją agresora.

Jednym z przejawów postawy agresywnej jest

także autoagresja, jako ukierunkowanie

aktywności w stosunku do własnej osoby

(samookaleczenia). Trudności w ocenie

sprawiać może fakt, że w niektórych

przypadkach zewnętrzny przejaw autoagresji

w istocie stanowi jedynie próbę zwrócenia

uwagi na własną osobę, w innych sytuacjach

niezauważaną, nie w pełni akceptowaną w

środowisku

Wagary i ucieczki

Należy wyróżnić dwa zespoły motywów

wagarowania:

1. niechęć do szkoły na skutek przykrych w niej

doznań i przeżyć (wymagania, zdarzenia zaszłe w

środowisku szkolnym - zarówno uczniowskim jak i

w kontaktach z nauczycielami),
2.wpływ środowiska, które zachęca do

opuszczenia nauki i zajęć szkolnych;

W obydwu zespołach istotny wpływa na zajście

zdarzeń (wagarów i ucieczek) ma brak

dostatecznej troski i pomocy ze strony szkoły i

domu.

Wagary spowodowane przez bodźce spoza szkoły

(rodzinę i środowisko) przynoszą mniej szkody,

nie powodują tak dotkliwych luk w wiedzy. Uczeń

uznaje, iż szkoła sama w sobie nie stanowi

przyczyny, dla której wagaruje (brak negatywnych

odniesień).

Tanoreksja

Uzależnienie od solarium,

niepohamowana chęć bycia
opalonym, która niesie ze sobą
tragiczne następstwa, gdyż
szkodliwe promieniowanie
słoneczne, może
doprowadzić do zapaleń skóry,
utraty wzroku, depresji,
poparzenia, a nierzadko
nowotworu skóry.

Fonoholizm

Fonoholizm

Uzależnienie od telefonu cierpią na nie

głównie młodzi ludzie,którzy nie rozstaja

sie z telefonami komórkowymi już od

przedszkola. Im dłuższe odstawienie tym

silniejszy dyskomfort, zły nastrój lub jego

zmienność, napady paniki, wymyślanie

niestworzonych historii i dopisywanie

ideologii do zdarzeń, czarnowidztwo,

uzależnienie nastroju od ilości

otrzymanych smsów, niepohamowana

potrzeba kontaktów i użycia telefonu.

Uzależnienie od korzystania z telefonu

komórkowego jest stosunkowo nowym

uzależnieniem, jako, że pojawił on sie na

rynku zaledwie 15 lat temu.

Netoholizm

Uzależnienie od Internetu , to

objaw choroby XXI wieku,

objawiającym się ciągle i niczym

nie uzasadnionym pociągiem do

korzystania z zasobów Internetu .

Siecioholizm, netoholizm,

cyberholizm, te wszystkie terminy

oznaczają uzależnienie, które

zaburza normalne

funkcjonowanie.

Promiskuityzm

Promiskuityzm

Pozbawione więzi uczuciowych

kontakty seksualne z
przypadkowymi, często
zmienianymi partnerami.
Promiskuityzm ma charakter
patologiczny.

Zakupoholizm

Zakupoholizm

W przypadku uzależnienia od

zakupów problem polega na
przymusie nabywania
(nieodpartym, bezsensownym) aż
do utraty kontroli (kupowanie
ponad potrzeby i możliwości
finansowe, przez czas dłuższy niż
zaplanowany) i pomimo
negatywnych konsekwencji na
poziomie finansowym, rodzinnym
i społecznym (relacje z innymi).

Ortoreksja

Ortoreksja

Obsesyjna troska o zdrowe

odżywianie.

Rodzaj spożywanych produktów

zależy od poglądów ortorektyka, bo

każdy z nich przykłada obsesyjną

wręcz uwagę do tego, aby jadać

wyłączenie pokarm, który uznaje za

zdrowy. Coraz więcej czasu

pochłania myślenie o jedzeniu i

planowanie swoich posiłków. W

przeciwieństwie do anorektyków -

ortorektycy stawiają na jakość, a

nie na ilość spożywanych

produktów spożywczych.

Bigoreksja

Bigoreksja

Uzależnienie zwiazane z patologiczną

dbałością o swój wygląd. Dotyczy ona

głównie młodych mężczyzn, którzy obsesyjnie

dbają o swoje mięśnie, są stałymi bywalcami

siłowni, gdzie uprawiają ćwiczenia

kulturystyczne. Ich rozkład dnia

podporządkowany jest godzinom ćwiczeń i

godzinom posiłków. Stale oglądają własne

ciało w lustrze, ważą się, mierzą bicepsy,

klatkę piersiową oraz inne mięśnie i są

wiecznie niezadowoleni ze swojego wyglądu.

Nie przyjmują do wiadomości, że budowa

ciała jest w znacznym stopniu

zdeterminowana genetycznie i modelowanie

sylwetki poprzez ćwiczenia ma swoje granice.

Toksykomania

Słowem „toksykomania” określa

się nadmierne używanie jak i

nałogowe nadużywanie, środków

leczniczych, lecz nie w celu

leczniczym bądź innych środkach

naturalnych lub syntetycznych

odurzających i nieodurzających.

Mogą one działać pobudzająco

bądź relaksująco, zawsze jednak

szkodliwie dla zdrowia i organizmu

ludzi.

Prostytucja

Prostytucja

Świadczenie usług

seksualnych (polegających
zwykle na odbywaniu
stosunków płciowych) za
pieniądze lub inne korzyści
przez kobiety jaki i
mężczyzn.

Bulimia

Bulimia

Schorzenie, zwane także

„wilczym głodem”, polega na

okresowych napadach żarłoczności

i braku kontroli nad ilością

spożywanego pokarmu. Osoby

dotknięte tym schorzeniem nie

mogą zapanować nad uczuciem

głodu, które może się pojawić

nawet chwilę po zjedzeniu posiłku.

Anoreksja

Anoreksja

Anoreksja to jedna z najlepiej

zbadanych i pisanych schorzeń
związanych z zaburzeniami
odżywiania. Jest zaburzeniem
psychicznym, który polega na
celowym głodzeniu się oraz
utracie masy ciała do wartości
śmiertelnych, wyniszczających
ludzki organizm.