System

wersalski i jego

funkcjonowanie.

Zmiany na

mapie

politycznej

Europy.

System wersalski

Konferencja w Paryżu i traktat

wersalski stały się

determinantem nowej

sytuacji polityczno –

gospodarczej w Europie.

Przyszłość jednak pokazała,

że długotrwałe ustalenia

Wielkiej Czwórki, nigdy nie

zostały zrealizowane w

całości i, że już wkrótce

dojdzie do powszechnego

łamania zasad ustalonych w

Paryżu.

Francja a system wersalski

Podstawowym założeniem

systemu wersalskiego było

niedopuszczenie do odrodzenia

potęgi Niemiec. Zatem już w

1923 roku, Francja rozpoczęła

politykę „silnej ręki” wobec

Niemiec, które nie kwapiły się

do spłat odszkodowań

wojennych. W konsekwencji

Francuzi wkroczyli na

terytorium Niemiec, by w ten

sposób wpłynąć na wypełnianie

zobowiązań niemieckich.

Plan pomocy Niemcom

Niemcy zatwardziale odmawiali

realizacji postanowień wersalskich, a

stanowczy opór Niemców

doprowadził do złagodzenia polityki

Francji wobec Niemiec. Rządy obu

państw z ulgą przyjęły

plan Dawesa,

przyjęty w 1924 roku na konferencji

w Londynie. Zakładał on

zmniejszenie reparacji wojennych i

udzielenie Niemcom kredytów na

odbudowę gospodarki. Dalsze

obniżenie stawek odszkodowań

nastąpiło w 1929 r, po

zaakceptowaniu

planu Younga.

Ostatecznie w 1931 roku Niemcy

zaprzestały spłat.

Sytuacja Niemiec po I wojnie

światowej.

Ostatecznie Niemcy spłaciły jedynie

16 % całej sumy odszkodowań. W

1926 roku zostały przyjęte do Ligi

Narodów, a w 1930 roku wojska

okupacyjne opuściły Nadrenię.

Było to na 5 lat przed

planowanym odwrotem

okupantów. Anglia i Francja

straciły możliwość kontrolowania

Niemiec. W efekcie, już w

początkach lat 30. XX wieku,

Niemcy ponownie stały się

mocarstwem europejskim.

Oprócz dobrej sytuacji gospodarczej,

Niemcy posiadały tez znaczna siłę

militarną, ponieważ zręcznie omijały

postanowienia wersalskie.

Dodatkowo Francja i Anglia liczyły, że

polityką ustępstw wobec Niemiec

zdołają doprowadzić do odprężenia w

stosunkach z tym krajem.

Ostatecznie uznano to jako przejaw

ich słabości.

Zmiany na mapie politycznej

Europy.

Po I wojie światowej doszło do wielu zmian na mapie

Europy. Polska odzyskała niepodległość, swój kraj

odzyskali Finowie, Estończycy, Łotysze i Litwini.

Rozpadowi uległa Monarchia Habsburgów. Na jej

miejsce powstały Austria (z ziem etnicznie

niemieckich) i Węgry (z ludnością madziarską,

natomiast utraciły tereny niemadziarskie i etnicznie

mieszane).

Dalej, z ziem Habsburgów powstały:
• Czechosłowacja, obejmująca Czechy, Słowację i

część ziem ukraińskich (Ruś Zakarpacką);

• Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, tzw.

królestwo SHS, a od 1929 zwane Jugosławią;

Zmiany na mapie politycznej

Europy.

Część ziem Habsburgów znalazła się w

rękach Polski, Rumunii oraz Włoch,

które jednak oczekiwały większych

korzyści terytorialnych.

Powstanie nowych państw nie

rozwiązało jednak wszystkich

problemów narodowościowych Europy.

W dalszym ciągu swojego państwa nie

mieli Ukraińcy i Białorusini.

Problemy w Irlandii

• Po I wojnie świtowej również i Irlandczycy

próbowali uzyskać niepodległe państwo.
Prowadzone od 1916 roku walki ( m.in.
„powstanie wielkanocne” i zrywy
narodowe, doprowadziły w konsekwencji
do utworzenia z pd. części wyspy w 1921
roku Wolnego Państwa Irlandzkiego, a
dopiero 1937 Irlandia ogłosiła się
republiką i zerwała związki polityczne z
Anglią.

Powstanie ZSRR

Po zakończeniu I wojny światowej w Rosji

oraz wielu państwach europejskich

odżyły tendencje socjaldemokratyczne

ideowo zbliżone do bolszewików. Nie

wszędzie jednak ugrupowania te

zdołały przejąć władzę. Bolszewikom

udało się utrzymać władzę w Rosji,

którzy w 1922 roku powołali do

istnienia Związek Socjalistycznych

Republik Radzieckich (ZSRR).

Przywódcy bolszewików

ZSRR

Na czele państwa stał przywódca partii

bolszewickiej o władzy dyktatora. Jedyną

legalną partią była Wszechzwiązkowa

Komunistyczna Partia bolszewików

(WKPb).

Istnienie innych partii i jakiejkolwiek

opozycji było zakazane i surowo tępione.

Podstawą rządu bolszewików był

rozbudowany aparat przymusu, który

później zaowocował powstaniem Czeki –

Ogólnorosyjskiej Nadzwyczajnej Komisji

do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem,

na czele z Feliksem Dzierżyńskim.

• W 1922 organizacje tę przemianowano

na Zjednoczony Państwowy Zarząd

Polityczny (OGPU) a w 1934 na Ludowy

Komisariat Spraw Wewnętrznych

(NKWD). Był to organ policyjny o

nieograniczonych uprawnieniach, który

kontrolował życie wszystkich

obywateli.

• W dziedzinie ekonomii, państwo

zniszczone wojna musiało

zrezygnować z komunizmu i dlatego w

1921 roku ogłoszono Nową

Ekonomiczną Politykę (NEP).

Zezwolono wówczas na istnienie

drobnego handlu prywatnego,

rzemiosła i przemysłu oraz istanienie

wolnego rynku.

Stosunki ZSRR – Europa.

Bezpośrednio po zakończeniu wojny

Rosja była państwem izolowanym od

reszty Europy. Dopiero w 1922

przełamano izolację podpisując w

Rapallo układ o nawiązaniu stosunków

politycznych i gospodarczych pomiędzy

Niemcami a ZSRR. Stopniowo i inne

kraje zaczęły współpracować z Rosja

Radziecką, a w 1934 została ona

przyjęta do Ligi Narodów.

Locarno (1925)

W 1925 roku w Locarno odbyła się konferencja z

udziałem Anglii, Francji, Belgii, Włoch i Niemiec, a na

zakończenie obrad zaproszono również reprezentację

Polski i Czechosłowacji. W trakcie konferencji

podpisano wiele układów i umów międzynarodowych, z

którego najważniejszym był tzw. pakt reński, w którym

zagwarantowano nienaruszalność granic między

Niemcami a Francją i Belgią. Takimi gwarancjami nie

zostały objęte wschodnie granice z Polską i

Czechosłowacją. Zagwarantowano jednak iż wszelkie

spory o granice zostaną rozwiązane pokojowo.

Locarno jawi się w polskiej historii jako porażka polityki

Piłsudskiego, był to znak rozluźnienia polsko –

francuskiego i sygnał osłabienia Polski na arenie

międzynarodowej.

Kryzys imperiów

kolonialnych.

Po I wojnie światowej Wielka Brytania i Francja

zachowały swe imperia kolonialne a nawet

powiększyły je kosztem Niemiec i Turcji.

Jednak w wielu koloniach nasiliły się ruchy

narodowowyzwoleńcze. Skutkiem wielkiego

zainteresowania koloniami, Anglia i Francja

zaprzestały zważać na sprawy Europejskie.

Nie zauważyły, że „za miedzą” powstają dwa

groźne i współpracujące państwa totalitarne,

które w przyszłości staną się prowodyrami

następnego konfliktu światowego.