• KRĘCZ SZYI - przyczyny powstawania

i postępowanie rehabilitacyjne

Kręcz szyi to przymusowe

ustawienie głowy w pochyleniu do

boku z jednoczesnym skręceniem

jej w stronę przeciwną pochyleniu.

To nieprawidłowe ustawienie

głowy i szyi spowodowane jest

najczęściej jednostronnym

skróceniem mięśnia mostkowo-

obojczykowo-sutkowego, który

przebiega po bocznej stronie szyi,

skośnie do tyłu i góry ku dołowi i

przodowi.

• Przyczyny tego zniekształcenia,

stwierdzonego często zaraz po
urodzeniu, nie są dokładnie znane.
Wywołać je może nieprawidłowe
ułożenie płodu w macicy, uraz porodowy
lub nieprawidłowości w samym mięśniu.

Istnieją również inne przyczyny w zależności od

których wyróżniamy:

· kręcz szyi wrodzony pochodzenia mięśniowego,

który spowodowany jest zmianami w mięśniu

mostkowo-obojczykowo-sutkowym

· kręcz szyi wrodzony pochodzenia kostnego,

którego przyczyną są strukturalne zmiany kostne

w kręgach szyjnych lub obręczy barkowej

· kręcz szyi nabyty, stwierdzany po przebytych

urazach, chorobach infekcyjnych, przy

współistnieniu wad wzroku czy słuchu

· kręcz szyi nawykowy, polegający na tendencyjnym

ustawianiu głowy w pochyleniu, mimo, że nie

stwierdza się zmian kostnych i mięśniowych

· ustawienie głowy jak w kręczu, w przypadkach

istniejących zaburzeń w ośrodkowym układzie

nerwowym u małych dzieci.

I tak: w przypadku lewostronnego kręczu

• szyja jest zgięta w lewo, a głowa skręcona w prawo.

• Lewy bark zostaje uniesiony, a cała głowa przesunięta w

kierunku strony zdrowej.

• W miarę rozwoju dziecka zniekształcenie pogłębia się. Twarz

po stronie przykurczonej staje się mniejsza, kąty oczu i uszu

obniżają się, a samo oko wydaje się mniejsze i innego

kształtu . Nos odchyla się w stronę chorą.

• Deformacji ulega również układ kostny – powstaje

odkształcenie czaszki i nieprawidłowy zgryz.

• W odcinku szyjnym kręgosłupa dochodzi do wytworzenia się

skoliozy łukiem skierowanej w stronę zdrową.

• W przypadkach zaniedbanych może ona doprowadzić do

wytworzenia się skrzywień kompensacyjnych w niższych

odcinkach kręgosłupa

• Omawiana wada nie wywołuje u dziecka dolegliwości

bólowych.

• Najczęściej spowodowane jest jednostronnym skróceniem

mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowatego (m-o-s) na

skutek jego częściowego zbliznowacenia i zwłóknienia.

• Leczenie polega na zapewnieniu

prawidłowego, symetrycznego ułożenia

głowy w stosunku do tułowia i barków,

wykonywania masażu, ruchów biernych i

czynnych oraz rozciąganiu przykurczonego

mięśnia. ciągu dnia. Rodzice muszą wiedzieć,

jak zapewnić odpowiednie ustawienie głowy,

znać technikę rozciągania mięśnia oraz

wyzwalania ruchów czynnych.

(Szczegółowego instruktażu powinien

udzielić lekarz.)

• Mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

(

łac.

musculus sternocleidomastoideus) -

jeden z powierzchownych mięśni szyi. Jest to

silny mięsień, dobrze widoczny u żywego

człowieka - zarysowuje się on bardzo

wyraźnie na szyi przy obrocie głowy w prawo

lub w lewo. W praktyce klinicznej często

określany skrótem MOS (akronim od

Mostkowo-Obojczykowo-Sutkowych).

• Jego nazwa wywodzi się od przyczepów -

początek mięśnia tworzą dwie głowy

przyczepiające się do mostka, obojczyka. Z

kolei koniec mięśnia leży na powierzchni

wyrostka sutkowatego kości skroniowej. Do

tyłu od mięśnia przebiega ścięgno pośrednie

mięśnia łopatkowo gnykowego.

Mięsień Mostkowo-

Obojczykowo Sutkowy

Ruchy bierne i rozciąganie

(redresja)

• Redresja przykurczonych mięśni (m-o-s i

czworobocznego) ma największe znaczenie
w programie leczenia zachowawczego.
/Wykonywać należy ją delikatnie, śledząc
reakcję dziecka i stopniowo zwiększać
zakres ruchów. Ważna jest dobra stabilizacja
barków, która gwarantuje bezpieczeństwo
zabiegu ze względu na możliwość
uszkodzenia splotu ramiennego bądź
złamanie obojczyka

Pierwsze wyciąganie wykonywać krótko.

Przy kolejnych wydłużać czas dochodząc
do max 5min. Starać się, aby dziecko nie
płakało (wzmożenie napięcia mięśni w
czasie wibracji głosu).

Redresja mięśnia czworobocznego

grzbietu.

W leżeniu dziecka na boku po stronie zdrowej i stabilizacji

jego barku po stronie przykurczy, druga ręka terapeuty
zgania bocznie kręgosłup dziecka w odcinku szyjnym.

Przytrzymać pozycję przez 10-15 sek., po czym ręką

stabilizującą bark, obniżyć go zwiększając tym samym
intensywność rozciągania mięśnia

Redresja mięśnia MOS

• wykonuje się w leżeniu na plecach na stole.

• Strona, po której znajduje się przykurczony mięsień,

jest dalej od brzegu stołu przy którym siedzi osoba

wykonująca ćwiczenia.

• Jedną ręką przełożoną nad dzieckiem utrzymuje ona

bark, drugą trzyma głowę dziecka ( nie uciskać ucha),

odciąga ją lekko od ustabilizowanego barku, następnie

powtarzając odciąganie głowy dodaje ruch skręcania

głowy (rotacji) w stronę przykurczonego mięśnia.

• Te dwa elementy ruchu, zginanie boczne i skręcanie,

mogą być wykonywane równocześnie lub oddzielnie.

• Oddzielne wykonywanie, najpierw ruchu zgięcia

bocznego, a następnie skrętu, jest łagodniejsze,

ponieważ daje dziecku dłuższe okresy odpoczynku.

•

U dzieci, które samodzielnie siedzą, ale nadal mają

tendencje do nieprawidłowego ustawienia głowy stosuje się

kołnierze ortopedyczne, ustalające głowę w prawidłowym

ułożeniu.

• Powinny one być zakładane na dzień i na noc, a

zdejmowane do ćwiczeń i mycia.

• O konieczności takiego zaopatrzenia decyduje lekarz.

• W przypadkach braku poprawy w leczeniu zachowawczym

wykonuje się zabieg operacyjny, który polega na

odpowiednim przecięciu włókien przykurczonego mięśnia w

celu jego wydłużenia.

• Stosuje się go najczęściej pod koniec pierwszego roku życia.

• Po wykonaniu zabiegu nadal potrzebne są ćwiczenia, które

mają na celu utrzymanie uzyskanej korekty ustawienia

głowy przez wzmacnianie mięśni strony przeciwnej do

operowanej, zwiększenie zakresu ruchów szyjnego odcinka,

zwłaszcza zginania bocznego i skrętu.

Między 4 i 9 miesiącem życia u dziecka, które pewnie utrzymuje

głowę w pozycji siedzącej, zasób ćwiczeń zwiększa się o

ćwiczenia w pozycji siedzącej:

• · pozycja wyjściowa – siad po turecku, osoba ćwicząca jedną

ręką utrzymuje barki dziecka po stronie przykurczonego

mięśnia, drugą zbliża zegarek lub inny przedmiot do ucha

dziecka po stronie przeciwnej i stopniowo oddala go.

• · pozycja wyjściowa – siad na kolanach osoby ćwiczącej,

delikatne popychanie tułowia dziecka w stronę przykurczu

powoduje, że dziecko dla utrzymania równowagi czynnie

odchyla głowę w stronę przeciwną kierunkowi ruchu.

• · pozycja wyjściowa jak wyżej, osoba ćwicząca przykładając

rękę do potylicy dziecka usiłuje lekko zgiąć jego głowę,

dziecko przeciwstawiając się oporowi ręki prostuje kręgosłup

w odcinku szyjnym.

Zabiegi te bobrze jest wykonywać przed lustrem, aby móc

kontrolować ułożenie dziecka oraz jego reakcje.

• Bezpośrednio po operacji ćwiczenia należy

wykonywać w pozycji leżącej: skłony boczne i

ruchy skrętów w zakresie, jaki jest możliwy do

wykonania bez dolegliwości bólowych i

powtarza się je do czasu zdjęcia szwów. W

czwartym tygodniu po operacji można

rozpocząć ćwiczenia w pozycji siedzącej np. na

krześle ustawionym przed lustrem: dziecko

trzyma oburącz siedzisko (w celu stabilizacji) i

wykonuje ruchy zginania bocznego głowy w

stronę przeciwną do operowanej. Skręty i

skłony boczne głowy mogą być ćwiczone

również w pozycji stojącej.

Pozycje ułożeniowo –

zabawowe

• Łóżeczko dziecka należy ustawić tak, ażeby światło dzienne

i sztuczne oraz głosy i ruchy osób znajdujących się w pokoju

zachęcały dziecko do odwracania głowy w stronę

przykurczonego mięśnia m-o-s. Ta sama zasada obowiązuje

przy zawieszaniu zabawek i grzechotek nad łóżkiem bądź

wózkiem dziecka.

• W nocy układać dziecko na plecach z głową umieszczoną

między workami z piaskiem.

• Worki powinny stabilizować obojczyki i uniemożliwić

unoszenie barków

• Podczas karmienia butelkę z

jedzeniem podawać zawsze po
stronie przykurczu mięśnia m-o-s

• Wyzwalanie ruchów czynnych

wykorzystując ruchy tułowia przy
odpowiednim ustawieniu głowy
(twarz dziecka zwrócona w keirunku
przykurczonego mięśnia). Chwytem
oburącz za miednicę wykonać ruchy
obniżania miednicy.

•

Dzieciom nie wolno!!!

• Leżeć tyłem z poduszką pod głową

• Siedzieć przez podpieranie

poduszkami

• Leżeć na brzuchu z wałkiem pod klatką piersiową

i głową odchyloną do tyłu

• Matka nie powinna nosić dziecka z
główką ustawioną pionowo

• Masaż rozluźniający – jest nieodłącznym

codziennym atrybutem programu leczenia

zachowawczego. Polega ona na delikatnych,

lecz zdecydowanych ruchach głaskania i

nacierania tak przykurczonego mięśnia m-o-

s, jak i tegoż mięśnia po stronie zdrowej.

Przy swobodnym ułożeniu główki dziecka

wskazane jest łagodne rozcieranie i

ugniatanie mięśni czworobocznych.

Czynność ta wspomaga uzyskanie lepszego

efektu terapeutycznego w trakcie

wykonania ruchów redresyjnych /1/. W

ostatniej fazie masażu rozluźniającego

wykonujemy masaż punktowy po stronie

przykurczonej jak i zdrowej

– Ucisk na punkty:
– a. na kresie karkowej dolnej pomiędzy

przyczepami mięśni m-o-s i
czworobocznego

– b. ok. 2cm poniżej poprzedniego punktu
– c. pod wyrostkiem sutkowatym kości

skroniowej

• Każdy punkt należy uciskać minimum

15 sek. Po stronie przykurczonej
stosować uciski jednostajne, zaś po
stronie zdrowej uciski przerywane
(zwiększać ucisk na ok. 1 sek., zwolnić
ucisk na 1 sek., po czym ponownie
zwiększyć ucisk itd.). Najpierw należy
wykonać ucisk po stronie
przykurczonej, a potem zdrowej.