Ochrona środowiska

Ochrona środowiska

Techniki i technologie w

ochronie litosfery

Rekultywacja gleb – kierunki

rekultywacji

Rekultywacja gleb – kierunki

rekultywacji

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja gleb – podstawowe zabiegi

Zabiegi techniczne

Zabiegi techniczne

Kształtowanie terenu



zasypywanie wyrobisk,



wyrównanie hałd,



doprowadzenie do takiego stanu, w
którym ilość wody i powietrza w
glebie wystarczy, aby mogły rosnąć na
niej rośliny,



pokrycie gleby warstwą gleby żyznej o
grubości, zapewniającej rozwój na niej
jakiekolwiek rośliny.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja gleb – podstawowe zabiegi

Rekultywacja terenu po wyrobisku w

Kunowie

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja gleb – podstawowe zabiegi

Rekultywacja terenu po wyrobisku w
Kunowie

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja gleb – podstawowe zabiegi

Rekultywacja terenu po wyrobisku w

Kunowie

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja gleb – podstawowe zabiegi

Zabiegi techniczne

Zabiegi techniczne



Neutralizacja szkodliwych środków

- doprowadzanie do stanu, w którym

bardzo szkodliwe substancje nie są już

groźne dla życia roślin i organizmów

glebowych.



Dekoncentracja (rozrzedzenie)

-

polega to na wymieszaniu gleby

skażonej

przez

bardzo

trujące

substancje z glebą nieskażoną na dużej

powierzchni.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja gleb – podstawowe zabiegi

Zabiegi biologiczne



Nawożenie organiczne, mineralne,

nawozy zielone;



Zabiegi agrotechniczne;



Wprowadzenie

roślinności

pionierskiej, czyli takiej, która

może rosnąć w bardzo złych

warunkach

i

powoli

przygotowywać

odpowiednie

warunki

dla

roślin

bardziej

wymagających.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -
Rekultywacja gruntu

Rekultywacja gruntów obejmuje

:



zagospodarowywanie

terenów

poprzemysłowych

i 

zniszczonych

w wyniku eksploatacji górniczej



wykorzystywanie

zwałowisk

skał

płonnych i wyrobisk popiaskowych.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -
Rekultywacja gruntu

Kopalnia

węgla

brunatnego

w

Kopalnia

węgla

brunatnego

w

Bełchatowie

Bełchatowie

Techniki i technologie w ochronie litosfery

– hałd i składowisk odpadów – podstawowe

zabiegi

Hałda w

Rydułtowach

, drzewostan

powstał w wyniku samo-zalesienia

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja hałd i składowisk odpadów.

Rekultywacja hałd i składowisk

Rekultywacja hałd i składowisk

odpadów obejmuje:

odpadów obejmuje:



Przykrycie odpadów czaszą lub

Przykrycie odpadów czaszą lub

geomembraną i warstwą ziemi, na

geomembraną i warstwą ziemi, na

której jest nasadzana roślinność.

której jest nasadzana roślinność.



Odgazowywanie hałd i składowisk,

Odgazowywanie hałd i składowisk,

polega na wprowadzaniu instalacji

polega na wprowadzaniu instalacji

odgazowniczej, i wykorzystanie gazu

odgazowniczej, i wykorzystanie gazu

do wytwarzania energii cieplnej.

do wytwarzania energii cieplnej.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja hałd i składowisk odpadów.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -
Rekultywacja hałd i składowisk odpadów.



Stały

monitoring

nieczynnych

składowisk z zakazem jakiegokolwiek

wykorzystania tego terenu (żwirowiska,

piaskownie, glinianki itp.).



Technologia

cieczowo-gazowa

rekultywacji

hałd

odpadów

komunalnych stałych.

Pozwala na całkowitą likwidację

zagrożenia ekologicznego (np. zatrucia

wód

gruntowych),

umożliwia

wykorzystanie terenu pod inwestycje

lub

wręcz

uprawę

ziemi

gdyż

zasadowość (ph) zrekultywowanego

gruntu jest obojętne.

Techniki i technologie w ochronie litosfery
– kierunki rekultywacji i zagospodarowania
nieużytków

Infrastrukturalny

Rolniczy

Techniki i technologie w ochronie litosfery
– kierunki rekultywacji i zagospodarowania
nieużytków

Leśny

Rekreacyjny

Techniki i technologie w ochronie litosfery -
kierunki

rekultywacji

i

zagospodarowania

nieużytków

Kierunek rolny

o

Wprowadzanie rośliny wzbogacającej

glebę w azot i materię organiczną, przy
wysokich – o ile to możliwe – efektach
ekonomicznych (tj. dużej opłacalności
uprawy).

o

Przygotowana powierzchnia może być

Przygotowana powierzchnia może być

zagospodarowana jako trwałe pastwisko

zagospodarowana jako trwałe pastwisko

lub przeznaczona do uprawy rolnej

lub przeznaczona do uprawy rolnej

Techniki i technologie w ochronie
litosfery

-

kierunki

rekultywacji

i

zagospodarowania nieużytków

Kierunek leśny

o

Na etapie przedplonowym zakłada się

plantacje roślin drzewiastych.

o

W pierwszej kolejności wprowadza się

gatunki pionierskie, które charakteryzują

się małymi wymaganiami edaficznymi i

dużą

odpornością

na

skażenia

przemysłowe.

Gatunki

te

powinien

cechować również szybki wzrost.

o

Przygotowana powierzchnia może być

zagospodarowana jako trwałe pastwisko

lub przeznaczona do uprawy rolnej

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych

Ekologiczno-inżynierskie podejście,

mające na celu odnowę zdegradowanego

środowiska wodnego.

Powinna ona:



Posiadać charakter integralny, to znaczy

dany ciek czy zbiornik wodny wraz z

przynależnym

ekosystemem powinny

tworzyć jedną całość, odporną na

ewentualne

stresy,

wynikające

z

działającego nań środowiska (okresowe

wezbrania, obniżony poziom tlenu, itp.),

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych



Uwzględniać strukturę fizyczną danego

cieku, sprzyjającą rozwojowi pożądanej
flory i fauny. Zmiany morfologiczne,
prostowanie

koryt,

odcięcia

od

ekosystemów mogą sprzyjać degradacji,



Brać pod uwagę wpływ użytkowników

obszaru zlewni na dany obiekt wodny.
Dotyczy to oddziaływania przemysłu,
zabudowy

miejskiej,

ośrodków

handlowych,

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych



Odzwierciedlać możliwości zlewni w

aspekcie jej naturalnej samoodnowy,



Opierać się na ścisłych wytycznych,

metodologii ich wprowadzania oraz

prawidłowej

kontroli

działań

prowadzonych w celu poprawy sytuacji.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych



Uwzględniać wszystkie przyczyny

zaistniałej sytuacji, szczególnie te,

które

bezpośrednio

spowodowały

degradacje:



zrzuty toksycznych ścieków,



zmiany użytkowania terenów,



zwiększona

powierzchnia

nawierzchni trwałych w stosunku do

terenów zielonych,



likwidacja terenów podmokłych

itp.,

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja zbiorników wodnych

może opierać się na sprawdzonych

przykładach z innych rejonów kraju lub

z zagranicy.

Adaptowanie rozwiązań należy,

Adaptowanie rozwiązań należy,

zatem

prowadzić

z

zachowaniem

zatem

prowadzić

z

zachowaniem

ostrożności. W procesie odnowy, należy

ostrożności. W procesie odnowy, należy

uwzględniać

równie

ewentualne

uwzględniać

równie

ewentualne

aspekty

związane

z

planami

aspekty

związane

z

planami

przyszłościowymi dla danego terenu.

przyszłościowymi dla danego terenu.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych

Specjaliści uczestniczący w pracach

nad zdegradowanym środowiskiem:



Z dziedziny ekologii,



Z dziedziny biologii środowiska

wodnego,



Z dziedziny hydrologii, hydrauliki,



Z dziedziny geomorfologii,



Z dziedziny inżynierii budowlanej,



Z

dziedziny

planowania

przestrzennego, komunikacji oraz

socjologii.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Rekultywacja wód powierzchniowych

Rekultywacja wód powierzchniowych

W celu poprawy stanu jeziora

stosuje się techniki:

•

Przemywania,

•

Aeracji,

•

Wytrącania

nutrientów

i

ich

deaktwacji,

•

Usuwanie

osadów

dennych

-

bagrowanie,

•

Koszenie roślinności,

•

Odławianie ryb,

•

Usuwanie sestonu

.

.

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Przemywanie.

Przemywanie.

Polega na dostarczaniu doń czystej

Polega na dostarczaniu doń czystej

wody, ubogiej w substancje odżywcze.

wody, ubogiej w substancje odżywcze.

Wymaga to istnienia w pobliżu jeziora

Wymaga to istnienia w pobliżu jeziora

źródła takiej wody.

źródła takiej wody.

Przesył wody z większej odległości

Przesył wody z większej odległości

byłby bardzo kosztowny. Wymiana

byłby bardzo kosztowny. Wymiana

wody w jeziorze powinna dokonywać

wody w jeziorze powinna dokonywać

się kilka razy w roku.

się kilka razy w roku.

Odmianą

tradycyjnego

Odmianą

tradycyjnego

przemywania

jeziora

jest

przemywania

jeziora

jest

odprowadzenie silnie zeutryfizowanych

odprowadzenie silnie zeutryfizowanych

wód hypolimnionu i wprowadzenie na

wód hypolimnionu i wprowadzenie na

ich miejsce dobrze natlenionych wód

ich miejsce dobrze natlenionych wód

pochodzących spoza jeziora.

pochodzących spoza jeziora.

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Aeracja.

Sztuczna aeracja jeziora polega na

Sztuczna aeracja jeziora polega na

wprowadzeniu doń powietrza.

wprowadzeniu doń powietrza.

Jednym ze skutków jest poprawa

Jednym ze skutków jest poprawa

warunków tlenowych w hypolimnionie,

warunków tlenowych w hypolimnionie,

a innym – wymuszenie cyrkulacji wody

a innym – wymuszenie cyrkulacji wody

w

jeziorze

w

celu

uzyskania

w

jeziorze

w

celu

uzyskania

określonych efektów biologicznych.

określonych efektów biologicznych.

W technice aeracji stosuje się

W technice aeracji stosuje się

aeratory np. aeratory pulweryzacyjne

aeratory np. aeratory pulweryzacyjne

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Aeracji wody jeziornej dokonuje

się

bez

naruszenia

naturalnej

stratyfikacji

jeziora,

bądź

z

jej

naruszeniem.

Natlenienie wód hypolimnionu

uzyskuje

się

w

praktyce

przez

wprowadzenie do wody przewodu, za

pośrednictwem, którego tłoczone jest

powietrze. Przypomina to natlenianie

wody w akwarium z rybami.

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Schemat działania aeratora – w

Schemat działania aeratora – w

jeziorze głębokim (pow. 10 m).

jeziorze głębokim (pow. 10 m).

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Aerator pulweryzacyjny pracujący na
jeziorze Trzesiecko w Szczecinku

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Usuwanie osadów dennych.

Usunięcie osadów dennych jest

zabiegiem bardzo kosztownym.

Bagrowanie dna powoduje ponadto

niebezpieczeństwo takiego wzruszenia

osadów, że znaczne ładunki fosforu

przejdą do wody.

Usunięcie osadów przy spuszczonej

wodzie jest znacznie łatwiejsze, sprzyja

też oksydacji.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Bagrowanie

Bagrowanie

Techniki i technologie w ochronie litosfery
-

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Bagrowanie

Bagrowanie

Techniki i technologie w ochronie litosfery
-

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Bagrowanie

Bagrowanie

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Koszenie roślinności litoralnej i

Koszenie roślinności litoralnej i

odłów ryb.

odłów ryb.

J

Jest atrakcyjną metodą usuwania

fosforu.

Jednym ze sposobów usuwania

roślinności jest metoda polegająca na

sztucznym obniżaniu poziomu wody w

jeziorze. Zimą następuje zlodzenie

jeziora i wmarznięcie łodyg roślinnych w

lód.

Podwyższenie stanu wody powoduje

wyrwanie roślin z korzeniami. Po

stopnieniu pokrywy lodowej pływające

szczątki

roślinne

są

zbierane

i

odprowadzane poza jezioro.

Techniki i technologie w ochronie litosfery -

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Techniki stosowane w rekultywacji jeziora

Odławianie sestonu.

Odławianie sestonu.

W praktyce odławianie sestonu

może polegać na dopompowywaniu go w

specjalnych urządzeniach.

Technika ta wymaga jednak wielkiej

pracy i często zaangażowania, zwłaszcza

w przypadku dużych jezior, pokaźnych

środków finansowych.

W

jeziorach

zaporowych

odprowadzenie zooplanktonu można

uzyskać

przez

wpuszczanie

wody

dolnymi przepustami wtedy, gdy jego

zagęszczenie jest największe przy dnie.

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Biomanipulacja.

Biomanipulacja.

Biomanipulacja

polega

na

ingerencji

w

łańcuchy

troficzne

organizmów

w

celu

ograniczenia

populacji lub też całkowitej eliminacji

poszczególnych grup organizmów.

W

systemach

jezior

zeutrofizowanych dąży się najczęściej

do

ograniczenia

występowania

nadmiernie rozmnożonych organizmów

fitoplanktonowych

i

niektórych

makrofitów.

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Biomanipulacja.

Biomanipulacja.

Wprowadzenie do jeziora tołpygi

białej – typowej przedstawicielki ryb

fitoplanktonożernych,

sprzyja

ograniczeniu rozwoju fitoplanktonu.

Podobnie wprowadzenie amura

może okazać się skuteczne w likwidacji

nadmiernie rozrośniętej roślinności

makrofizycznej.

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Metody chemiczne rekultywacji

Metody chemiczne rekultywacji

jezior –precypitacja,

jezior –precypitacja,

Strącanie związków fosforu, a tym

samym

usuwanie

części

tego

biogennego

pierwiastka

z obiegu

i ograniczenie przyrostu masy glonów,

oraz stosowanie algicydów – czyli

środków

chemicznych

z grupy

herbicydów stosowanych do zwalczania

glonów

Techniki i technologie w ochronie

litosfery -

Techniki stosowane w

Techniki stosowane w

rekultywacji jeziora

rekultywacji jeziora

Rekultywacja rzek

Dokonuje

się

przez

Dokonuje

się

przez

zintensyfikowanie

ich

naturalnej

zintensyfikowanie

ich

naturalnej

zdolności do oczyszczania — budowę

zdolności do oczyszczania — budowę

progów

i kaskad

zwiększających

progów

i kaskad

zwiększających

aerację, regulacje biegu rzek oraz

aerację, regulacje biegu rzek oraz

eliminowanie zastoisk, gdzie łatwo może

eliminowanie zastoisk, gdzie łatwo może

dojść do wyczerpania się tlenu.

dojść do wyczerpania się tlenu.