Psychopatologia

ogólna

i podstawowe

pojęcia stosowane w

psychiatrii

Podstawowe pojęcia

psychiatryczne

gr.

„psyche” = dusza
„iatrein” = leczyć

Psychiatria

rozpoznawanie, badanie i

leczenie zaburzeń

psychicznych

główny przedmiot

zainteresowania

Psychopatologia = symptomatologia psychiatryczna

• określanie

• klasyfikowanie

• opisywanie

objawów i zespołów
psychopatologiczny

ch

opis objawów i
zespołów
psychopatologicznych

w poszczególnych
zaburzeniach
psychicznych

ogólna

szczegółowa

• Objaw psychiczny

• Objaw psychopatologiczny

• Objaw psychotyczny

•Objaw wytwórczy

(zawsze

psychotyczny)

Pojedynczy, samotny objaw nie może

być podstawą postawienia

rozpoznania

Zaburzenia psychiczne

z punktu widzenia psychopatologicznego

• Psychozy (choroby psychiczne)
• Nerwice (zaburzenia lękowe)
• Zaburzenia psychoorganiczne
• Zaburzenia osobowości
• Upośledzenia umysłowe
• Zaburzenia zachowania i kontroli popędowej
• Zaburzenia seksualne
• Inne

„Psychoza” (choroba psychiczna)

objawy

psychiczne

mają

tu

charakter

jakościowy
(nie

występują

w

prawidłowym

stanie

psychicznym)

„Nerwica”

objawy psychiczne mają tu charakter ilościowy
(mogą występować w prawidłowym stanie
psychicznym, różnią się natężeniem i czasem
utrzymywania się)

Tradycyjne rozróżnienie „nerwicy” i

„psychozy”

(obecnie nie stosowane w opisie naukowym)

• Psychozy endogenne

– schizofrenia
– parafrenia
– paranoja
– psychoza schizoafektywna
– choroba afektywna dwubiegunowa (maniakalno-

depresyjna)

– choroba afektywna jednobiegunowa (depresja

nawracająca)

• Psychozy egzogenne

• Psychozy psychogenne (reaktywne)

Tradycyjny podział psychoz ze względu na

etiologię

(nazewnictwo obecnie nie stosowane w opisie

naukowym)

Krytycyzm (wgląd)

Poczucie choroby

poczucie i zrozumienie nieprawidłowości doznawanych
objawów psychopatologicznych lub innych przejawów
zaburzenia psychicznego

poczucie i zrozumienie, że stan w jakim człowiek się
znajduje jest wynikiem choroby lub innego zaburzenia
psychicznego

•pełny
•częściowy

•rzeczywiste
•pozorne

Możliwe

sytuacje

Brak krytycyzmu i brak poczucia choroby

Brak krytycyzmu i obecność poczucia choroby

Obecność krytycyzmu i brak poczucia choroby

Obecność krytycyzmu i obecność poczucia choroby

Psychopatologia ogólna

• Zaburzenia procesów poznawczych

• Zaburzenia procesów

motywacyjnych

• Zaburzenia rytmów biologicznych

• Zespoły psychopatologiczne

Zaburzenia poznawcze

Procesy poznawcze

procesy zmierzające do poznania, wiedzy i

orientacji

• wrażenia i spostrzeżenia

• myślenie

• orientacja

• pamięć

• uwaga

Zaburzenia spostrzegania

Spostrzeżenie (perceptio):

Wrażenie (sensatio) - odbiór zmysłowy bodźca

• suma wrażeń
• określenie doznania
• umiejscowienie bodźca
• rozpoznanie bodźca
• kwalifikacja bodźca
• przygotowanie do odpowiedzi na bodziec

Zaburzenia spostrzegania

Złudzenia (Iluzje)

Omamy (halucynacje)

Pseudohalucynacje (omamy rzekome)

Halucynoidy

Złudy („omamy”) pamięciowe*

Złudzenia (iluzje) — Illusiones

• powstają pod wpływem bodźca

zewnętrznego jako zniekształcenie
spostrzeżenia realnie istniejącej rzeczy lub
zjawiska

• rzutowane na płaszczyznę zewnętrzną

świadomości (tj. odbierane za pomocą
zmysłów)

• chory (lub zdrowy) wobec nich może być

krytyczny lub (w psychozach) - bezkrytyczny

Występowanie:

• psychozy - liczne rodzaje

• nerwice

• inne zaburzenia

• u ludzi zdrowych

Omamy (halucynacje) — Hallucinationes

• powstają bez udziału bodźca zewnętrznego

• rzutowane na płaszczyznę zewnętrzną

świadomości

tj. odczuwane jako „zmysłowe”

• chory wobec nich jest bezkrytyczny

Występowanie:

• psychozy - liczne rodzaje

• u ludzi zdrowych - rzadko i tylko przysennie

Pseudohalucynacje (omamy rzekome) — Pseudohallucinationes

• powstają bez udziału bodźca zewnętrznego

• rzutowane na płaszczyznę wewnętrzną

świadomości

tj. odczuwane jako myśli, wyobrażenia

• chory wobec nich jest bezkrytyczny

Występowanie:

• schizofrenia – często

• inne psychozy – rzadko, w nielicznych

• u ludzi zdrowych – nie występują

Halucynoidy — Hallucinoides

• powstają bez udziału bodźca zewnętrznego

• rzutowane na płaszczyznę zewnętrzną lub

wewnętrzną świadomości

• chory wobec nich jest krytyczny

Występowanie:

Różne zaburzenia o podłożu organicznym

• padaczka

• psychozy - na podłożu organicznym

• zespoły psychoorganiczne

• u ludzi zdrowych - nie występują

ze względu na rodzaj analizatora:

• wzrokowe
• słuchowe
• czuciowe
• węchowe
• smakowe

Złudzenia, omamy, pseudohalucynacje i halucynoidy

Omamy wzrokowe

- rzadkie

• przedmiotowe

• posturalne

• obrazowe

Występowanie:

•Ostre (rzadziej przewlekłe) psychozy egzogenne

•Padaczka

•Parafrenia

•Schizofrenia (dyskusyjne i wątpliwe) [pseudohalucynacje]

Omamy słuchowe

 najczęstsze

 Omamy słuchowe słowne:

 komentujące i informujące

 wyprzedzające

 przedrzeźniające (w tym tzw. echo)

 dialog omamowy

 imperatywne (nakazujące i zakazujące)

 ostrzegające

 grożące i oskarżające

 ubliżające, wyśmiewające

 inne

 Omamy słuchowe inne:

 muzyczne

 dźwięki tła: kroki, szelesty, szumy, stukania itp.

Występowanie słuchowych zaburzeń

spostrzegania:

• Schizofrenia

• Parafrenia i zbliżone zaburzenia omamowo-

urojeniowe

• Ostre i przewlekłe psychozy egzogenne:

zespoły zaburzeń świadomości
zespoły paranoidalne na podłożu organicznym
halucynozy
intoksykacje SPA
padaczka

• Psychozy reaktywne

Omamy czuciowe

• dotykowe

• bólowe

• czucia ustrojowego (cenestetyczne i kinestetyczne)

Występowanie:

•Ostre (rzadziej przewlekłe) psychozy egzogenne

•Padaczka

•Parafrenia

•Schizofrenia - niezbyt często

Omamy węchowe i smakowe

• zwykle towarzyszą innym objawom

psychotycznym

• częste są ich niezwykłe interpretacje

urojeniowe

Występowanie:

•Ostre i przewlekłe psychozy egzogenne:

zespoły zaburzeń świadomości
zespoły paranoidalne na podłożu organicznym
halucynozy
intoksykacje SPA
padaczka

•Parafrenia

•Schizofrenia - niezbyt częste

Iluzje
Pseudohalucynacje
Halucynoidy...

Analogiczne jak omamy

ze względu na rodzaj analizatora:

ze względu na stopień złożoności:

• elementarne - dotyczące samych wrażeń

• proste - dotyczące 1 analizatora

• złożone - dotyczące 2 lub więcej analizatorów

• wysoko złożone (sceniczne) - dotyczące

większości lub wszystkich analizatorów, w
postaci przeżywania nieistniejącej
rzeczywistości

Zaburzenia myślenia

treści

toku

specyficzne

Zaburzenia toku myślenia

Zaburzenia toku myślenia

Przyspieszenie t. m.

Spowolnienie t. m.

Zahamowanie t. m.

Zatamowanie (otamowanie) t. m.

Rozkojarzenie t. m.

Splątanie t. m.

Zab. tempa

Zab. struktury

Przyspieszenie toku myślenia

Często współistnieje z przyspieszeniem i
pobudzeniem ruchowym

Występowanie:

•zespoły maniakalne
•zespoły hipomaniakalne
•zespoły depresyjne atypowe (z pobudzeniem)
•zespoły zaburzeń świadomości (niektóre)
•zespoły intoksykacji SPA

Przyspieszenie tempa następowania
procesów myślowych przy zachowaniu jego
struktury i kierunku

Spowolnienie toku myślenia

Często współistnieje ze spowolnieniem
ruchowym

Występowanie:

•zespoły depresyjne (typowe)
•zespoły katatoniczne
•zespoły zaburzeń świadomości (niektóre)
•zespoły intoksykacji SPA

Spowolnienie tempa następowania procesów
myślowych przy zachowaniu jego struktury i
kierunku

Zahamowanie toku myślenia

Często współistnieje z zahamowaniem
ruchowym (osłupienie)

Występowanie:

•zespoły depresyjne
•zespoły katatoniczne
•zespoły zaburzeń świadomości (niektóre)

Zatrzymanie uprzednio spowolnionych
procesów myślowych

Zatamowanie (otamowanie) toku myślenia

Często występuje gromadnie, często
interpretowane urojeniowo

Występowanie:

•schizofrenia (prawie patognomoniczne)
•zespoły psychotyczne inne – rzadko
•zespoły katatoniczne
•zespoły zaburzeń świadomości (niektóre)
•zespoły intoksykacji SPA i inne psychozy egzogenne

Zatrzymanie nagłe procesów myślowych przy
uprzednio prawidłowym tempie myślenia

Rozkojarzenie (dysocjacja) toku myślenia

Występuje na poziomie związku zdań,
pojedynczych zdań lub pojedynczych słów
(schizofazja)

Występowanie:

•schizofrenia (wyłącznie) - objaw patognomoniczny

Porozrywanie wątków myślowych oparte na
przypadkowych,

paralogicznych

skojarzeniach przy jasnej świadomości i
prawidłowym tempie myślenia

Szczególne przejawy:

werbigeracje, perseweracje, iteracje,
kontaminacje, metonimie, neologizmy, ześlizgi
myślowe, odpowiedzi mimo, nadmierne
włączanie

Splątanie (inkoherencja) toku myślenia

Podobne do znacznego
rozkojarzenia t.m.

Występowanie:

•zespół splątaniowy (amentywny)
•niektóre inne ostre psychozy (dyskusyjne)

Porozrywanie

wątków

myślowych

występujące przy zaburzonej świadomości i
lekko przyspieszonym tempie myślenia

Zaburzenia treści myślenia

Zaburzenia treści myślenia

• Urojenia

• Idee nadwartościowe

• Natręctwa i fobie*

Urojenia

fałszywe sądy wypowiadane przez

chorego z głębokim przekonaniem o ich

prawdziwości, mimo istnienia

oczywistych dowodów błędności

Urojenia — Delusiones

Paranoiczne

Paranoidalne - najczęstsze

Inkoherentne (niespójne)

Podział urojeń ze względu na strukturę:

• Prawdopodobne

• Nieprawdopodobne (

dziwaczne, absurdalne,

paralogiczne

)

Podział urojeń ze względu na prawdopodobieństwo treści:

Podział urojeń ze względu na treść 1:

• ksobne (odnoszące)
• prześladowcze

• owładnięcia (np.: opętania, przymusu,

zaimplantowania)

• oddziaływania (w tym rozprzestrzeniania, nasyłania,

zabierania myśli, promieniowania, telepatii,
kierowania, sterowania itp.)

• odsłonięcia i odczytywania
• fałszywej identyfikacji (w tym urojenia podstawienia,

objaw Capgrasa, i in.)

• utożsamiające

• derealizacja i depersonalizacja urojeniowa

Podział urojeń ze względu na treść 2:

bogactwa i zysku
ważności i władzy
inteligencji i zdrowia
miłości
posłannictwa i misji

wielkościowe

małej wartości

samoponiżenia i

samooskarżenia

grzeszności i winy

zubożenia i straty

hipochondryczne

nihilistyczne

katastroficzne

niewiary (zazdrości)

interpretacyjne

inne

depresyjne

Podział urojeń ze względu na treść 3:

Idee nadwartościowe

• którym człowiek podporządkowuje większą

część swojego funkcjonowania

• z którymi jest emocjonalnie silnie związany

• dla których zaniedbuje inne ważne sprawy

• które mogą być pozbawione sensu

• w stosunku do których jest formalnie

krytyczny

Przekonania o wielkiej wadze
różnych spraw (ważnych lub
błahych):

Natręctwa

Myśli i wyobrażenia natrętne (obsesje)

Czynności natrętne (kompulsje)

Uporczywie narzucające się lub wielokrotnie
wykonywane pomimo przekonania o ich
niedorzeczności

Mimo krytycyzmu, próba przerwania nie
powodzi się albo kończy się narastaniem
niepokoju

Fobie

• w określonych sytuacjach
• w przewidywaniu określonej sytuacji

cechuje je:

• występowanie lęku

• uporczywe dążenie do unikania określonych

sytuacji

• krytycyzm

Zaburzenie myślenia o typie natrętnych
wyobrażeń lękowych pojawiających się:

• myślenie paralogiczne*
• myślenie symboliczne
• myślenie magiczne
• autystyczne i dereistyczne
• lepkość (wiskotyczność) myślenia
• rozwlekłość myślenia
• dygresyjność myślenia
• inne specyficzne: depersonalizacja,

derealizacja, ambisentencja, katatymia i
inne

Specyficzne zaburzenia myślenia:

Zaburzenia orientacji

• zaburzenia orientacji autopsychicznej

• własna osoba

• zaburzenia orientacji allopsychicznej

• czas
• miejsce
• otoczenie

wynikają z:
• zaburzeń świadomości

• zaburzeń pamięci

• różnych

zaburzeń

psychotycznych

Zaburzenia pamięci

Nadczynność pamięci (hypermnesia)

Niedoczynność pamięci (hypomnesia)

jest traktowana jako objaw psychopatologiczny gdy
przeszkadza w funkcjonowaniu lub stanowi objaw
towarzyszący innym objawom

występuje w wielu zaburzeniach psychicznych jako objaw:

pierwotny - otępienie, zespół amnestyczny

(objaw stały i główny)

wtórny - depresja, schizofrenia, nerwice

(objaw pochodny)

występuje niekiedy w nielicznych zaburzeniach psychicznych np.:

manii i hipomanii
intoksykacjach (np. SPA)
upośledzeniach umysłowych i zespołach organicznych

• zaburzenia pamięci świeżej
• zaburzenia pamięci dawnej
• zaburzenia organizacji zasobów pamięciowych

• niepamięć wsteczna (amnesia retrograda)
• niepamięć śródczesna (amnesia congrada)
• niepamięć następcza (amnesia anterograda)

•pseudomnezje np. konfabulacje
•paramnezje np. utożsamiające: zjawiska
typu:

deja vú, jamais vú

itp.

• Luki pamięciowe

• Wyspy pamięciowe

• Zafałszowania pamięci

złudy pamięciowe - omamy i złudzenia (p. wcześniej)

Złudy pamięciowe

Fałszywe wspomnienia (niekiedy zaliczane do

urojeń)

dotyczą:

• pojedynczych cech rzeczy lub okoliczności

zdarzeń rzeczywistych („złudzenia
pamięciowe”, zjawiska typu „deja vu”)

• całych rzeczy lub zdarzeń nie istniejących

(„omamy” pamięciowe)

Niekiedy - negowanie rzeczy lub zjawisk realnych

ZABURZENIA UWAGI

zaburzenia koncentracji uwagi

• niedostateczne skupienie
• nadmierne skupienie

zaburzenia przerzutności uwagi

• niedostateczna przerzutność
• nadmierna przerzutność

zawężenie zakresu uwagi

Zaburzenia procesów motywacyjnych

Zaburzenia:

•emocji

•napędu i woli

•popędów

Zaburzenia emocji

Emocje

Uczucia niższe (protopatyczne)

krótkotrwałe, związane z bezpośrednią interakcją z
otoczeniem, wpływające na bezpośrednie działanie
człowieka w danej sytuacji, zmieniające się zależnie
od sytuacji.

np. gniew, irytacja, radość, strach, smutek, rozpacz,
zachwyt, odraza itp.

Uczucia wyższe (intelektualizowane)

długotrwałe, związane z poglądami i
funkcjonowaniem społecznym, wpływające na
długofalowe planowanie, działania i dążenia, mało
podatne na zmieniającą się sytuację.

np. miłość, przyjaźń, nienawiść, lojalność,
współczucie, litość, patriotyzm, nacjonalizm,
poczucie obowiązku, sprawiedliwości itp.

Wzruszenia

krótkotrwałe, powstają nagle i w określonych
sytuacjach, mają duże natężenie, niekiedy
nieznacznie zmniejszają zdolność logicznego
myślenia, towarzyszy im lekka reakcja wegetatywna.

Nastroje

długotrwałe, powstające w długim okresie, często
bez wyraźnej przyczyny, mają małe natężenie,
zazwyczaj nie wpływają na zdolność do logicznego
myślenia, nie towarzyszy im reakcja wegetatywna.

Afekty

silne wzruszenia, z silną reakcją wegetatywną,
znacznie zmniejszające zdolność logicznego myślenia,
po ustąpieniu występuje silne uczucie znużenia.

Emocje steniczne — zwiększające gotowość do działania

Emocje asteniczne — zmniejszające gotowość do działania

gniew, pożądanie, niewielki strach, itp.

rozpacz, przygnębienie, silny strach, itp.

zależność osobnicza i okolicznościowa

Lęk — (anxietas, pavor, timor,
phobia)

Z reguły długotrwały, o powolnym początku,
bezprzedmiotowy albo związany z oczekiwaniem na
sytuację trudną o nieznacznym lub nieznanym stopniu
odległego zagrożenia.

Strach — (phobos)

Z reguły krótkotrwały, o nagłym początku, zawsze
przedmiotowy pojawiający się w sytuacji
bezpośredniego zagrożenia.

Lęk — niektóre pojęcia i odmiany

Lęk: wolnopłynący; napadowy; uogólniony; fobia

Obniżenie nastroju — Hypothymia

różnicowanie: smutek, przygnębienie (Tristitia)

Podwyższenie nastroju — Hyperthymia

•euforyczne (euphoria)
•moriatyczne (moria)
•dysforyczne (dysphoria)

występowanie: zespoły depresyjne w różnych chorobach

występowanie: zespoły maniakalne w różnych
chorobach

organiczne uszkodzenie mózgu, zatrucie SPA

Apatia (apathia)

obniżenie aktywności i zainteresowań
związane z przygnębieniem i zniechęceniem

Otępienie uczuciowe (dementia affectiva)

zobojętnienie emocjonalne w przebiegu
organicznych zmian w mózgu

występowanie: depresja, nerwice, zab. adaptacyjne, i in.

występowanie: zespoły psychoorganiczne, w tym otępienia, i in.

Stępienie uczuciowe (obtusio affectiva)

zobojętnienie emocjonalne w przebiegu
schizofrenii

występowanie: tylko schizofrenia

Chwiejność emocjonalna (labilitas affectiva)

patologiczna skłonność do nagłych i szybkich
zmian nastroju pod wpływem zmieniających
się bodźców

występowanie: zespoły psychoorganiczne

Lepkość emocjonalna (viscositas affectiva)

nadmiernie długie trwanie raz wzbudzonych
emocji lub wzruszenia (zaleganie afektu)

występowanie: zespoły psychoorganiczne

Nietrzymanie afektu (incontinentia affectiva)

niezdolność do sprawowania kontroli nad
reakcjami emocjonalnymi

występowanie: zespoły psychoorganiczne

Anhedonia (anhedonia)

niemożność osiągnięcia przyjemności lub
szczęścia

występowanie: schizofrenia, używanie SPA

Zaburzenia

napędu i

aktywności

złożonej

Spowolnienie ruchowe

występowanie: depresja, katatonia hipokinetyczna,

niektóre zaburzenia na tle
organicznym, zaburzenia związane z
użyciem SPA i in.

Zahamowanie ruchowe

występowanie: osłupienie na różnym tle

• Osłupienie receptoryczne (wiotkie, oneiroidalne)

• Osłupienie efektoryczne (sztywne)

gibkość woskowata
gibkość rzekomowoskowa
zryw ruchowy

Obniżenie napędu

spowolnienie psychoruchowe + obniżenie siły,
energii i chęci do działania + obniżenie
aktywności

Obniżenie aktywności złożonej = zmniejszenie
częstości i intensywności działań
zmierzających do wykonywania czynności
złożonych

•z reguły związane z obniżeniem napędu

•niekiedy związane ze znacznym podwyższeniem napędu

Obniżenie lub zanik aktywności ogólnej (hypobulia et abulia)

występowanie: depresja, nerwice, zespoły

psychoorganiczne, schizofrenia*

Przyspieszenie ruchowe

występowanie: mania, hipomania, katatonia

hiperkinetyczna, zaburzenia związane
z użyciem SPA i in.

1) Pobudzenie ruchowe

2) Podniecenie ruchowe

3) Podniecenie ruchowe skrajne (szał)

zryw ruchowy (raptus)

nagłe przejście ze stanu spowolnienia lub
zahamowania do stanu podniecenia ruchowego

Podwyższenie aktywności ogólnej (hyperbulia)

występowanie: gł. hipomania,

mania*

w pełnej manii:

napęd — zwiększony

aktywność ogólna — zwiększona  bezładna

aktywność złożona — zmniejszona

Specyficzne zaburzenia ruchowe, napędu i

woli

• natręctwa ruchowe (kompulsje) - p. zab. myślenia

• stereotypie ruchowe

• echolalia, echomimia, echopraksja

• palilalia, palipraksja

• zmanierowanie ruchowe

• negatywizm (czynny i bierny)

• mutyzm

• ambitendencja

Zaburzenia popędowe

wzmożenie łaknienia (hyperorexia)

gł. zesp. psychoorganiczne, bulimia, nerwice

obniżenie łaknienia (hyporexia)

gł. depresja, anoreksja, nerwice, zesp.
psychoorganiczne

zaburzenia łaknienia

Zaburzenia popędu samozachowawczego

myśli i tendencje samobójcze

myśli i tendencje do samookaleczeń

Zaburzenia popędu płciowego

Ilościowe:

• obniżenie (hypolibidaemia)

• podwyższenie (hyperlibidaemia)

Jakościowe:

• zaburzenia ukierunkowania

• zaburzenia realizacji

Specyficzne zaburzenia popędowe

w zakresie różnych myśli i działań, np.:

• pyromania

• fugi

poriomania

dromomania

• kleptomania

Zaburzenia rytmów biologicznych

Zaburzenia snu

Bezsenność (insomnia, hyposomnia)

• zaburzenia zasypiania
• skrócony sen nocny
• częste wybudzanie
• wczesne wybudzanie
• brak poczucia snu
• niewyspanie

Nadmierna senność (hypersomnia)

Dobowe wahania:

• nastroju
• aktywności
• objawów psychopatologicznych
• objawów somatycznych

ZESPOŁY PSYCHOPATOLOGICZNE

SYNDROMOLOGIA

zespół paranoidalny

• urojenia różnych treści o niskim lub średnim stopniu

systematyzacji

• zaburzenia spostrzegania (omamy,

pseudohalucynacje, iluzje)

szczególne postacie:

zespół schizofrenoidalny

• urojenia „schneiderowskie”, „magiczne”, dziwaczne

• zaburzenia spostrzegania (omamy,

pseudohalucynacje, iluzje)

zespół Kandynskiego-Clerambault

• urojenia owładnięcia lub/i oddziaływania

• pseudohalucynacje słuchowe słowne

• mantyzm (natłok obcych myśli)

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół paranoidalny - występowanie

Niektóre zespoły psychotyczne

• schizofrenia
• psychoza schizoafektywna
• psychozy indukowane
• uporczywe zaburzenia urojeniowe o obrazie paranoidalnym
• organiczne zaburzenia urojeniowe
• zaburzenia urojeniowe związane z używaniem SPA
• reakcje adaptacyjne psychotyczne (psychozy reaktywne)

zespół paranoiczny

•urojenia różnych treści o wysokim stopniu

systematyzacji

•brak omamów (niekiedy dopuszczalne złudzenia)

występowanie:

•paranoja

uporczywe zaburzenia urojeniowe o obrazie paranoicznym

•psychozy indukowane
•organiczne zaburzenia urojeniowe
•zaburzenia urojeniowe związane z używaniem SPA
•reakcje adaptacyjne psychotyczne
•schizofrenia -

bardzo rzadko

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół parafreniczny

•urojenia różnych treści o wysokim stopniu

systematyzacji

•omamy (rzadziej inne z.s.), gł. słuchowe

występowanie:

•parafrenia

uporczywe zaburzenia urojeniowe o obrazie parafrenicznym

•organiczne zaburzenia urojeniowe
•zaburzenia urojeniowe związane z używaniem SPA
•schizofrenia -

rzadko

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół katatoniczny (kataleptyczny*)

•spowolnienie lub zahamowanie i inne objawy

ruchowe

•negatywizm

•mutyzm

•objawy wytwórcze*

występowanie:

•schizofrenia (katatonia)
•organiczne zaburzenia katatoniczne
•inne - bardzo rzadko

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół depresyjny typowy

(tzw. depresja z

zahamowaniem)

•obniżenie nastroju i napędu

•spowolnienie toku myślenia i ruchowe

•zaburzenia snu i łaknienia

•dobowe wahania nastroju i napędu

zespół depresyjny atypowy

(tzw. depresja z

pobudzeniem)

•obniżenie nastroju i obniżenie napędu

•przyspieszenie toku myślenia i ruchowe

•zaburzenia snu i łaknienia

•dobowe wahania nastroju i napędu

zespół depresyjny zamaskowany

(tzw. depresja

bez depresji)

•brak obniżenia nastroju i napędu

•brak zab. toku myślenia i zab. ruchowych

•zaburzenia snu i łaknienia

•często objawy somatyczne (np. świąd, bóle głowy, itp. -

nierzadko wykazujące dobowe wahania!)

Niektóre zespoły psychotyczne

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół depresyjny - występowanie

• choroba afektywna jednobiegunowa (depresja nawracająca)
• choroba afektywna dwubiegunowa (maniakalno-depresyjna)
• psychoza schizoafektywna
• schizofrenia
• organiczne zaburzenia nastroju
• zaburzenia nastroju związane z używaniem SPA
• reakcje adaptacyjne psychotyczne

zespół maniakalny

•znaczne podwyższenie nastroju i napędu

•znaczne przyspieszenie toku myślenia i ruchowe

•silne zaburzenie aktywności złożonej

zespół hipomaniakalny

•podwyższenie nastroju i napędu

•nieznaczne przyspieszenie toku myślenia i ruchowe

•nieznaczne (lub brak) zaburzenia aktywności złożonej

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół maniakalny - występowanie

• choroba afektywna dwubiegunowa (psychoza maniakalno-

depresyjna)

• psychoza schizoafektywna
• organiczne zaburzenia nastroju
• zaburzenia nastroju związane z używaniem SPA
• reakcje adaptacyjne psychotyczne

Niektóre zespoły psychotyczne

zespół natręctw (

syn.: obsesyjno-kompulsyjny,

anankastyczny

)

zespół lękowy

•uogólniony

•napadowy

zespół neurasteniczny

•hiposteniczny

•hipersteniczny

zespół rzekomonerwicowy

•jako „nerwicowa” maska psychoz

•jako „nerwicowa” maska chorób

somatycznych

Niektóre zespoły „nerwicowe”

• zespół depresyjno-paranoidalny

• zespół paranoidalno-depresyjny

• zespół paranoidalno-maniakalny

• zespół katatoniczno-

paranoidalny

• zespół anankastyczno-

paranoidalny

• zespół depresyjno-

anankastyczny

• inne

Niektóre zespoły mieszane

Zaburzenia świadomości ilościowe

czyli

Zaburzenia przytomności

• Zawężenie pola świadomości

-

wybiórcza rejestracja bodźców i wybiórcza reakcja na nie

• Senność patologiczna (Somnolentia)

-

skłonność do zasypiania niezależnie od pory

• Półśpiączka czyli sen patologiczny (Sopor)

-

nieprzytomność z zachowanymi reakcjami obronnymi na silne bodźce i

odruchami

• Śpiączka (Coma)

-

nieprzytomność ze zniesionymi reakcja mi na bodźce i arefleksją

Zaburzenia świadomości jakościowe

czyli

Egzogenne ostre reakcje psychotyczne

• Przymglenie proste
• Zespół majaczeniowy (

Delirium

)

• Zespół pomroczny (

Obnubilatio

)

• Zespół pomroczny jasny (

Obnubilatio lucida

)

• Zespół majaczeniowo-pomroczny (

Obnubilatio

delirica

)

• Zespół oneiroidalny (

Syndroma oneiroidale

)

• Zespół splątaniowy (

Amentia

)

Zespół amnestyczny

upośledzenie pamięci świeżej i trwałej związane z nagłym

uszkodzeniem organicznym mózgu (uraz, choroby,

zatrucia)

Objawy (zmienne ilościowo i jakościowo):

• zaburzenia poczucia czasu
• zaburzenia kolejności zdarzeń
• zaburzenie zdolności przyswajania nowego materiału
• zaburzenia przypominania
• konfabulacje

może przechodzić w zespół otępienny

Zespół otępienny (Dementia)

trwałe upośledzenie pamięci i sprawności

intelektualnej

Objawy (zależnie od głębokości otępienia):

• zaburzenia pamięci świeżej
• zaburzenia orientacji allopsychicznej
• zaburzenia zdolności przyswajania nowego materiału
• zaburzenia pojmowania, liczenia, myślenia logicznego
• zaburzenia motywacyjne

Zespół charakteropatyczny

(Characteropathia)

Organiczne zaburzenia osobowości

Cechy (zmienne, zależne od lokalizacji zmian) w

tym np.:

• labilność emocjonalna
• zaleganie afektu
• nietrzymanie afektu
• sztywność myślenia i hierarchiczność
• rozwlekłość, dygresyjność lub lepkość

myślenia

• zaburzenia uczuciowości wyższej

(odhamowanie)

Psychopatologia ogólna

koniec