Pokwitanie

Pokwitanie - Definicja

Okres gwałtownych zmian w psychice,
zachowaniu i seksualności występujący
pomiędzy dzieciństwem a pełną
dojrzałością psychiczną i płciową.

Stadia dojrzewania wg.

Finkelsteina i Tannera



1.Późny okres przedpokwitaniowy;

7-8 rok

życia

*T-I



2. Bardzo wczesny okres pokwitania;

8-9

T-II



3. Wczesny okres pokwitania;10-11

T-III



4. Środkowy okres pokwitania;

12-13

T-IV



5. Późny okres pokwitania;

13-18

T IV

-T V



6. Okres pełnej dojrzałości płciowej;

18 i

więcej

Stadia dojrzewania



Stadia dojrzewania: adrenarche

Późny okres przedpokwitaniowy; 7-8 rok życia

T-I

–

wzrost wydzielania androgenów nadnerczowych



Stadia dojrzewania: Thelarche

Wczesny okres pokwitania; 10-11 rok życia T-III

–

rozwój pęcherzyków jajnikowych

–

rozwój owłosienia łonowego



Stadia dojrzewania: menarche

Środkowy okres pokwitania;12-13 rok życia

T-IV

Późny okres pokwitania;13-18 rok życia

T IV -T V

–

pierwsza miesiączka

–

miesiączkowanie w pierwszych latach od menarche

Pokwitanie – fizjologia.



Prawidłowe działanie osi:

podwzgórze - przysadka - jajnik

•

Oś funkcjonuje już od okresu płodowego

•

Cykliczne wytwarzanie GnRH przez podwzgórze,
wzrastająca amplituda pulsów.

•

Wzrost stężenia PRL (do poziomu jak u dorosłych)

•

Wzrost stężenia hormonu wzrostu

•

Wzrost st. androgenów między 7-8 r.ż.

Pokwitanie – fizjologia.



Początek pokwitania – średnio ok. 11 r.ż



Pokwitanie przedwczesne <7,5 r.ż.



Pokwitanie opóźnione >14 r.ż.

Pokwitanie – fizjologia.

Rozwój gruczołu piersiowego – thelarche



Piersi zaczynają się powiększać i być
zauważalne.



Wzrost kanalików wyprowadzających pokarm
wewnątrz sutka - pod wpływem estrogenów



Progesteron – rozwój płacików gruczołowych
wewnątrz sutka.



Prolaktyna – laktacja.

Pokwitanie – fizjologia.

Wzrost gruczołu piersiowego wg. Tannera

1.

Okresi przed pokwitaniem

2.

Pączkowanie

3.

Dalszy rozwój gruczołu piersiowego i otoczki

brodawki sutkowej

4.

Brodawka i otoczka tworzą razem wiekszą

częśc piersi.

5.

Dojrzałość. Widoczna brodawka, otoczka

zmniejsza rozmiary.

Pokwitanie – fizjologia.

Rozwój owłosienia pachowego i łonowego

(adrenarche)



Pod wpływem androgenów.



Stadia rozwoju wdg. Tannera

1.

Okres przed pokwitaniem / brak owłosienia

2.

Rzadkie owłosienie na wargach sromowych

większych

3.

Owłosienie sięga do wzgórka łonowego

4.

Owłosienie dorosłego, nie sięgające

przyśrodkowej części ud.

5.

Owłosienie dorosłego, sięgające przyśrodkowej

części ud.

Pokwitanie – fizjologia.

Rozwój narządów płciowych.



Pogrubienie nabłonka narządów płciowych



Zmiana zabarwienia śluzówki sromu z
jasno-czerwonego na różowy.



Wydzielanie śluzu przez nabłonek pochwy



Pogrubienie fałdów warg sromowych
wiekszych.

Pokwitanie – fizjologia.

Przyspieszenie wzrostu całego ciała.



Poprzedza pierwszą miesiaczkę.



Wywołany GH i hormonami płciowymi.



Dziewczynki - 9cm/rok.



Chłopcy – 10 cm/rok.



Tkanka tłuszczowa stanowi 25-27%

masy całego ciała.

Pokwitanie – fizjologia.

Menarche – pierwsza miesiączka



Średni wiek to 12,5 r.ż



Zwykle pierwsza miesiączka występuje
około 2-3 lat po telearche.

Pokwitanie – patologia

Przedwczesna feminizacja – przedwczesne pokwitanie.

I.

Przedwczesna feminizacja niecałkowita.

•

Przedwczesne telearche: Rozwój piersi , 8r.ż

•

Przebieg łagodny – nie wymaga leczenia

•

Bad. laboratoryjne:

•

↓ Estradiol (,20pg/mL), niskie LH, wzrost FSH

•

Przedwczesne adrenarche:

•

Owłosienie pachowe , 8 r.ż

•

Łagodny przebieg nie wymaga leczenia

•

Przedwczesne pubarche

•

Owłosienie łonowe , 8 r.ż

•

Etiologia- funkcjonalny wzrost androgenów nadnerczowych

•

W połowie przypadków może łączyć się z zaburzeniami

organicznymi mózgu.

Pokwitanie – patologia

Przedwczesna feminizacja – przedwczesne pokwitanie.

II.

Całkowita przedwczesna feminizacja.



Pochodzenia ośrodkowego



Cykliczne uwalnianie gonadotropin



Idiopatyczna 70%



Organiczne schorzenia mózgu ok. 30%



Pochodzenia obwodowego



Jajnikowego – najczęściej, zwykle guzy z kom
ziarnistych/tekalnych



Nadnerczowego – rzadka, guz musi wydzielać estrogeny



Jatrogenna



Hypotyreoza – ujemne sprzężenie zwrotne daje wzrost GnRH



McCune Albright

Pokwitanie – patologia

III.

Przedwczesne pokwitanie z syndromami
wirylizacji.

Diagnostyka zaburzeń przedwczesnych

pokwitania:



Ocena skalą Tannera



Pomiar wzrostu.



Bad lab – estradiol, PRL, LH, GnRH test
stymulacyjny



Jeżeli przedwczesne pubarche – CT głowy, 17-HOP



Badanie ginekologiczne, USG – podejrzenie zmiany
w jajniku.

Pokwitanie – patologia

Leczenie zaburzeń pokwitania
przedwczesnego.



Agonisći GNRH

Pokwitanie – patologia

Opóźnione pokwitanie.



Brak drugo-rzędowych cech dojrzewania w
13 r.ż



Brak krwawień miesięcznych do 16 r.ż



Piersi w stadium pączkowania ponad 5 lat

Pokwitanie – patologia

Opóźnione pokwitanie – przyczyny:



Dysgenezja przewodów Mullera



Prawidłowy rozwój płciowych cech 2-rzędowych



Brak miesiączki



Hypoplazja/uszkodzenie połączenia przewodów Mullera



Brak częsciowy / całkowity: jajowodów, macicy, szyjki m.,

pochwy(2/3).



Dystalne zaburzenia narzadów płciowych:



Brak perforacji błony dziewiczej



przegroda poprzeczna w jamie macicy.



Hipergonadotropowe (FSH>30mIU/mL) –dysgenesia gonad,

ZespółTurnera –mozaika.



Hipogonadotropowe(LH i FSH<10mIL/mL).



Zesp. Kallmanna – izolowane.



Nowotwory – czaszkogarlak, guzy przysadki



Anorexia



Brak wrażliwosci na androgeny.

Pokwitanie – patologia