Szkoła Główna Służby Pożarniczej

w Warszawie

Studia podyplomowe

w zakresie oficerskiego przeszkolenia

zawodowego

– turnus 1

CS PSP w Częstochowie

„BEZPIECZEŃSTWO RATOWNIKÓW

PODCZAS WYKORZYSTYWANIA UBRAŃ

ŻARO I OGNIOOCHRONNYCH”

sekc. mgr Krzysztof Pawelec

młodszy inspektor- wydział organizacyjno-
kadrowy

w KP PSP w Świdniku (tel. 081/*/ 751 30 81)

Świdnik, luty 2003 r.

WPŁYW WYSOKICH TEMPERATUR

NA ORGANIZM CZŁOWIEKA:

• Niebezpieczeństwo poparzenia zewnętrznych

powłok człowieka (skóry).

• Istnieje też niebezpieczeństwo oparzenia dróg

oddechowych w efekcie ich kontaktu z gorącymi
masami powietrza.

• Poważne zagrożenie stanowić mogą tzw. ognie

żgące, powstające w wyniku gwałtownego
zetknięcia się nagrzanych gazów, sadzy i pyłów
z tlenem zawartym w otoczeniu.

• W warunkach oddziaływania dużych ilości

ciepła dochodzi do zaburzeń równowagi cieplnej
w organizmie człowieka, wystąpić mogą
rozmaite stany chorobowe, nawet z
nieodwracalnymi zmianami patologicznymi.

Charakterystyka ogólna ubrań żaro

i ognioochronnych:
Ubiór niepalny i termoizolacyjny.
Osłania całą sylwetkę ciała.
Chroni przed intensywnym

promieniowaniem cieplnym.
Typ ciężki-stosowany w czasie akcji

ratowniczych w celu krótkotrwałego

wejścia w strefę ognia.
Czas przebywania w strefie ognia

jest uzależniony od stopnia

przyzwyczajenia i fizycznej

wytrzymałości strażaka.
Ubiór typu ciężkiego noszony jest

zawsze łącznie z maską i aparatem

ze sprężonym powietrzem.

Wszystkie ochrony chroniące przed
czynnikiem cieplnym są wykonane
z metalizowanej tkaniny
zabezpieczającej przed
promieniowaniem cieplnym, drobnymi
rozpryskami gorących przedmiotów
oraz przed kontaktem z
przedmiotami o
temperaturze do 500

o

C.

Tkanina jest całkowicie niepalna, odporna na

większość chemikali, ulega zwęgleniu w
temperaturze powyżej 500

o

C bez wydzielania

szkodliwych dla zdrowia związków chemicznych.
Posiada również podwyższoną odporność na
zniszczenie mechaniczne (rozdarcie, ścieranie).

PODZIAŁ UBRAŃ ŻARO I

OGNIOODPORNYCH:

Wyróżniamy kilka rodzajów odzieży

ochronnej. W zależności od

rodzaju akcji ma ona za zadanie chronić

przed:

•

promieniowaniem cieplnym – ubranie

typu lekkiego,

•

promieniowaniem cieplnym i

krótkotrwałym zetknięciem się z

płomieniem – ubranie typu średniego,

•

płomieniami w przypadku wejścia lub

przejścia przez strefę ognia – ubranie

typu ciężkiego.

1.

Ubranie lekkie – służy jako ochrona przed

promieniowaniem cieplnym. Do jego wykonania
mogą być używane różnorodne materiały, takie
jak np.: bawełna, tkanina szklana, tkanina
azbestowa. Tkaniny te mogą być metalizowane
(napylane

proszkiem

aluminiowym)

lub

powleczone folią aluminiową (przez naklejanie).
Ubranie lekkie składa się z dwóch warstw:
wewnętrznej – wykonanej z tkaniny bawełnianej
oraz zewnętrznej, wykonanej z tkaniny szklanej
lub azbestowej. Warstwa zewnętrzna jest
metalizowana. W zależności do potrzeb,
ubrania lekkie mogą być wykonane w różnym
asortymencie. Ubranie lekkie, wykonane z
tkaniny szklanej, odznaczają się wyższym
współczynnikiem refleksyjności od pozostałych
typów ubrań.

2. Ubranie średnie – chroni przed intensywnym

promieniowaniem cieplnym oraz pozwala na

krótkotrwałe zetknięcie się z płomieniem. Ubranie

to jest często nazywane ubraniem „zbliżeniowym”.

Ubranie średnie składa się trzech warstw. Warstwa

zewnętrzna wykonana jest z bardzo wytrzymałej

metalizowanej tkaniny szklanej. Ważną rolę

odgrywa tutaj druga warstwa, która izolując, nie

pozwala na to, aby rozgrzana podczas akcji

zewnętrzna warstwa dotykała ciała ludzkiego.

Wykonana

jest

z

wielowarstwowej

tkaniny

bawełnianej dodatkowo impregnowanej. Trzecią

warstwę stanowi tkanina wełniana. Ubranie

średnie posiada zawsze tak zwaną „kieszeń” na

izolujący aparat powietrzny, ponieważ w przypadku

korzystania z tego typu ubrania istnieje

możliwość, iż powietrze znajdujące się w obrębie

akcji gaśniczej lub ratowniczej nie będzie

nadawało się do oddychania przez strażaka.

3. Ubranie ciężkie – chroni skutecznie przed

intensywnym

promieniowaniem

cieplnym

w

wysokich temperaturach. Pozwala na krótkotrwałe

bezpośrednie zetknięcie się z płomieniem. W

przypadku, kiedy strażak otoczony jest płomieniem,

czas akcji w tej strefie nie może być dłuższy od 60

sekund. Jest ono szczególnie przydatne przy

zwalczaniu pożarów zbiorników z produktami

przeróbki ropy naftowej, pożarów samolotów itp.

Ubranie

to

jest

wykonane

z

materiału

wielowarstwowego. Zewnętrzna warstwa jest

wymienialna i wykonana z metalizowanej tkaniny

szklanej, charakteryzującej się szczególnie dużą

żaroodpornością i wytrzymałością mechaniczną.

Przystosowane jest ono do akcji zarówno z

izolującym aparatem oddechowym jak i bez niego.

Aparat oddechowy umieszcza się w kieszeni-

pokrowcu znajdującej się na plecach kombinezonu.

Zasady użytkowania ubrań ochrony

cieplnej (zakładanie ubrania typu

ciężkiego):

1. Wciągnąć spodnie;
2. Umieścić podtrzymywacze pod

butem, aby nogawki nie przesuwały
się do góry;

3. Założyć szelki na ramiona i

dopasować ich długość;

4. Nałożyć ochraniacze butów;
5. Zaciągnąć zamki błyskawiczne;
6. Zacisnąć guziki zatrzaskowe;
7. Założyć aparat powietrzny i maskę;
8. Założyć bluzę z osłoną głowy;
9. Zaciągnąć zamek błyskawiczny

bluzy;

10. Nałożyć rękawice.

Ubiór wymaga pomocy drugiej osoby przy zakładaniu
i zdejmowaniu

1. ubranie należy zakładać w strefie

bezpiecznej, przy pomocy osób
dodatkowo kontrolujących również
prawidłowość uszczelnienia ubrania;

2. przed wprowadzeniem ratownika do

akcji musi on potwierdzić swoją
gotowość do działań;

3. przed wejściem do strefy płomienia

ratownik musi potwierdzić sprawność
działania całego systemu izolującego;

ZASADY UŻYTKOWANIA UBRANIA

( tuż przed i w czasie akcji):

4. należy utrzymywać łączność z ratownikami

wprowadzonymi do strefy zagrożenia;

5. wprowadzając ratowników do strefy zagrożenia

należy kontrolować ich czas przebywania w tej
strefie;

6. bezpieczeństwo ratowników pracujących w

strefie powinni również zapewniać, gotowi do
wejścia w nią ratownicy rezerwowi;

7. w razie stwierdzenia zagrożenia wybuchem

należy wycofać ratowników;

8. wchodzących do strefy należy zabezpieczyć

linkami stalowymi, aby w razie konieczności
można było im niezwłocznie udzielić pomocy;

9. w strefie ratownicy powinni posuwać się

rzędem, dowódca powinien badać przed sobą
drogę, obecność przeszkód oraz sygnalizować
i ostrzegać o niebezpieczeństwach;

10. przestrzegać ściśle zasady nieprzekraczania

dopuszczalnego czasu pracy ustalonego dla danego
typu aparatu oddechowego oraz ubrania
specjalnego;

11. w przypadkach szczególnie trudnych warunków

pracy należy zmniejszyć w odpowiednim stopniu
dopuszczalny czas przebywania osób w obszarze
zagrożenia;

12. przerwanie pracy i wyjście roty ze strefy,

poza rozkazem właściwego dowódcy, może
nastąpić w razie:

•

wystąpienia złego samopoczucia u uczestników
akcji,

•

stwierdzenia uszkodzeń sprzętu ochrony dróg
oddechowych lub ubrania specjalnego,

•

stwierdzenia naruszenia rezerwy powietrza
niezbędnego na czas powrotu ze strefy,

•

zaistnienia niebezpieczeństwa zagrażającego
życiu lub zdrowiu ratowników.

Podstawowe zasady

zachowania się strażaków w

strefie oddziaływania

cieplnego:

1.

wykorzystać należy wszelkie możliwe zasłony

jakie znajdziemy na drodze;

2.

poruszamy się możliwie najbliżej podłoża, gdzie

temperatura jest najniższa i ułatwione jest

oddychanie a także często lepsza jest widoczność;

3.

w strefie zagrożonej powinny znajdować się co

najmniej dwie osoby odpowiednio zabezpieczone,

a praca odbywać się pod nadzorem

dowódcy;

4.

umiejętnie wykorzystywać należy prądy gaśnicze,

które stwarzają możliwości zmniejszenia

promieniowania cieplnego;

5.

gdy intensywne, wysokie płomienie
uniemożliwiają podejście do strefy spalania,
wskazanym jest podanie zwartych strumieni
wody o dużej wydajności;

6.

przy pożarach wewnętrznych należy przewietrzyć
pomieszczenia poprzez otwarcie okien, sztuczną
wentylację, wykonanie dodatkowych otworów,
zabieg ten nie tylko poprawia widoczność, ale też
obniża temperaturę w pobliżu strefy spalania;

7.

jeżeli praca w niekorzystnych warunkach
termicznych trwa dłużej należy stosować częstą
wymianę ludzi i wycofywać z akcji strażaków u
których stwierdza się objawy przemęczenia lub
przegrzania umożliwiając im odpoczynek.

Postępowanie z ubraniem (po akcji):

 Po każdej akcji należy sprawdzić,

czy w ubraniu nie nastąpiły
uszkodzenia mechaniczne (rozdarcia)
oraz oczyścić je.

 Czyszczenie metalizowanej powierzchni

dokonuje się za pomocą miękkiej
szmatki lub szczotki.

 Jeżeli podczas akcji odzież stykała się

z proszkiem gaśniczym należy go
usunąć używając czystej wody i
spłukując obficie.

 Szkła żaroochronne, które są w kapturach

ubrań, posiadają warstwę metaliczną czułą
na uszkodzenia mechaniczne (ścieranie) –
dlatego należy je czyścić za pomocą dużej
ilości wody oraz bardzo miękkiej gąbki.

POSTĘPOWANIE Z UBRANIEM PO AKCJI C.D:

 Usunąć z powierzchni ubrania za pomocą miękkiej

tkaniny flanelowej przyczepione zanieczyszczenia.

 Zakopconą i zmatowiałą powierzchnię lekko

przetrzeć szmatką zwilżoną w roztworze środków
obojętnych.

 Rozwiesić w stanie swobodnym i suszyć aż do

całkowitego wysuszenia.

 Wszelkie oderwane lub uszkodzone elementy

należy naprawić i przyszyć.

 Ubranie po wysuszeniu i ewentualnym

naprawieniu należy przechowywać zgodnie ze
wskazaniami producenta ( zapakowane
w torbie lub w stanie rozwieszonym).

LITERATURA

1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych

i Administracji z dnia 17 listopada

1997 r. w sprawie szczegółowych warunków

bezpieczeństwa i higieny służby strażaków oraz

zakresu ich obowiązywania w stosunku

do innych osób biorących udział w akcjach

ratowniczych, ćwiczeniach lub szkoleniu (Dz. U.

Nr 145, poz. 979).

2. Piotr Bielicki. Podstawy gaszenia pożarów.

Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej

w Krakowie, Kraków 1996.

3. Ubranie strażackie - kompleksowa ochrona –

konspekt. Biblioteka JRG w Świdniku.

4. Publikacje reklamowe firmy „TERMOIZOL”

Zakład

Produkcji

Odzieży

Ochronnej

Żaroodpornej. Jeżów Sudecki.

ZDJĘCIA:

1. Publikacje reklamowe firmy „TERMOIZOL”

Zakład Produkcji Odzieży Ochronnej
Żaroodpornej. Jeżów Sudecki.

2. http://www.cspsp.pl
3. http://www.katowice.kwpsp.gov.pl