›

część nieartykułowana :



tytuł



wstęp do aktu normatywnego (preambuła) :



preambuła występuje w konstytucji ,aktach o szczególnie
uroczystym charakterze ,aktach nowatoroskich lub gdy
ustawodawca chce wyraźnie określić cele regulacji
prawnej



określa cele regulacje ,wskazuje na jej założenia
,odwołuje się do określonej tradycji lub kontekstu
historycznego ,wskazuje na podstawy polityczne czy
ideologiczne danego aktu

W tytule ustawy w oddzielnych wierszach

zamieszcza się:

1) oznaczenie rodzaju aktu;
2) datę ustawy;
3) ogólne określenie przedmiotu ustawy.

Przedmiot ustawy określa się możliwie najzwięźlej,

jednakże w sposób adekwatnie informujący o jej

treści.
Określając przedmiot ustawy, nie przytacza się

tytułów innych ustaw, z wyjątkiem ustawy

zmieniającej i ustawy wprowadzającej inną ustawę,

w których podaje się odpowiednio tylko przedmiot

ustawy zmienianej albo ustawy wprowadzanej.

W tytule rozporządzenia w oddzielnych wierszach

zamieszcza się:

1) oznaczenie rodzaju aktu;
2) nazwę organu wydającego rozporządzenie;
3) datę rozporządzenia;
4) określenie przedmiotu rozporządzenia.

Nazwę organu wydającego rozporządzenie podaje się w

brzmieniu ustalonym w przepisach o utworzeniu tego

organu; w przypadku ministrów – wg działu którym

kierują (z wyjątkiem Ministra Sprawiedliwości i Ministra

Obrony Narodowej)

›

część artykułowana :



to ta część aktu prawnego ,która składa się z przepisów

prawnych



jednostki redakcyjne przepisów :



artykuły (podstawowa jednostka redakcyjna w aktach ustawowych)



ustępy



paragrafy (podstawowa jednostka redakcyjna w aktach

wykonawczych i innych aktach podustawowych)



litery



punkty



tiret



sposoby grupowania przepisów w jednostki systematyzacyjne

wyższego stopnia :



rozdział



dział



tytuł



księgi (w kodeksach i innych ustawach podstawowych)



części (w kodeksach i innych ustawach podstawowych)

›

przepisy przejściowe i dostosowujące :



przepisy przejściowe :



normują wpływ nowego prawa na stosunki powstałe pod działaniem

prawa dotychczasowego



sposób zakończenia postępowania w sprawach będących w toku



rozstrzyga ,czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień

i obowiazków powstałych pod działaniem dotychczasowego prawa



rozstrzyga ,czy i przez jaki czs utrzymuje się w mocy instytucje ,które

znosi prawo



rozstrzyga ,czy utrzymuje się w mocy dotychczasowe przepisy

wykonawcze



reguła - uchylenie ustawy albo uchylenie przepisu upoważniającego do

wydania aktu wykonawczego powoduje automatycznie utratę mocy

obowiązującej przez akt wykonawczy



przepisy dostosowujące :



normuje się sposób powołania po raz pierwszy organów w instytucjach

ukształtowanych nowym prawem oraz sposobu dostosowania się nowych

przepisów wyznaczając odpowiedni termin dostosowania się do nowych

przepisów lub powołania nowych organów



przepisy końcowe (kolejność) :



przepisy uchylające :



to przepisy derogacyjne



zasady techniki prawodawczej :



zakaz stosowania derogacji milczącej



nakazu stosowania derogacji wyraźnej



nie można uchylić przepisu lub przepisów przez
odmienne uregulowanie danej sprawy



należy wyczerpująco wymienić przepisy uchylane



przepisy o wejściu aktu normatywnego w

życie

›

każdy akt normatyny powinien określić termin

swego wejścia w życie (bo nie może wejść w życie

z dniem ogłoszenia)

›

vacatio legis - okres przeznaczony na zapoznanie

się z nowym aktem i poczynienie odpowiednich

przygotowań do jego stosowania (zazwyczaj 14

dni, ale może trwać nawet rok)

›

reguła - akt wykonawczy nie może wejść wcześniej

w życie wcześniej niż sama ustawa (nie dotyczy

przepisów dostosowujących)



przepisy o wygaśnięciu mocy aktu

normatywnego (w razie potrzeby) :

›

wprowadza się je w przypadku ustaw

czasowych tj. aktów normatywnych które

wprowadza się tylko na pewien okres czasu

,przykładowo ze względów porządkowych lub

po to ,by rozwiązać w określony sposób

określony problem

›

reguła - zakaz nadawania przepisom prawnym

mocy wstecznej tj. zakazu ich stosowania do

zdarzeń ,które miały miejsce przed wejściem w

życie danego aktu

›

jest to zmiana aktu normatywnego

›

2 formy nowelizacji :



odrębna ustawa nowelizacyjna



przepis nowelizujący w innej ustawie

›

zasady nowelizacji :



musi być wyraźna (niedopuszczalna jest nowelizacja

dorozumiana ,polegająca na tym ,że dawny przepis

zastępuje się nowym ,nie wskazując w nim

dokonywanyj zmiany)



nowelizacja polega na wprowadzeniu :



prepisów zmieniających



przepisów uchylających



przepisów uzupełniających nowelizowany akt

›

jeżeli liczba zmian w ustawie jest znaczna lub
gdy ustawa była już wielokrotnie
nowelizowana ,to można ogłosić tekst jednolity
tego aktu

›

jest to tekst ,który uwzględnia wszystkie
dokonane w nim zmiany

›

ogłoszenie następuje w drodze obwieszczenia
właściwego ministra albo premiera

›

tekst jednolity ogłasza się w Dzienniku Ustaw

›

sprostowanie błędów w tekście ustawy
następuje w drodze obwieszczenia premiera
,natomiast błędów w tekście lub przekładzie
umowy międzynarodowej - w drodze
obwieszczenia ministra spraw zagranicznych

›

obwieszczenia ogłasza się w Dzienniku Ustaw

›

stosuje się ,gdy istnieje rozbieżność między
tekstem ogłoszonym drukiem ,a tekstem
oryginalnym

o

zasady techniki prawodawczej to
dyrektywy wskazujące jak poprawnie
redagować akty normatywne



W Polsce są one regulowane
Rozporządzeniem Prezesa Rady
Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. ws.
„Zasad techniki prawodawczej”.

›

dyrektywy systematyki wewnętrznej aktu normatywnego - dotyczą

budowy tekstu prawnego

›

dyrektywy systematyki zewnętrznej aktu normatywnego -dotyczą

relacji aktu normatywnego i innych aktów normatywnych (na przykład

dyrektywy odnoszące się do przepisów odsyłających do innych aktów

normatywnych) :



dyrektywy systematyzacji poziomej - dotyczą kwestii ,jak kształtować zakres

podmiotowy i przedmiotowy aktu mając na uwadze jego stosunek do innych

tekstów prawnych



dyrektywy systematyzacji pionowej - zajmują się relacjami hierarchicznymi

między aktami normatywnymi różnego szczebla

›

dyrektywy adresata przepisu - zajmują się sposobami określenia

adresata przepisu

›

dyrektywy warunków zastosowania przepisu :



zajmują się sposobami określeniem okoliczności warunkujących

zastosowanie przepisu

›

dyrektywy języka aktu - dotyczą poprawnego formułowania przepisów,

wyboru języka aktu w zależności od celu stawianych sobie przez

prawodawcę , sposobu definiowania pojęć

reguły systematyzacji poziomej :



akt normatywny powinien wyczerpująco normować
daną dziedzinę prawa



w akcie normatywnym należy unikać wyjątków



akt normatywny powinien określać swój zakres
przedmiotowy i podmiotowy



akt normatywny nie powinien wykraczać poza swój
zakres przedmiotowy i podmiotowy



akt normatywny nie powinien zmienia lub uchylać
przepisów ,które nie należą do jego zakresu
przedmiotowego i podmiotowego



reguły systematyacji pionowej :



akt normatywny nie może być sprzeczny z aktami
normatywnymi wyższego rzędu



akt normatywny może regulować dane zagadnienia
w sposób odmienny od aktu wyższego rzędu tylko
na podstawie jego szczegółowego upoważnienia



ustawy i inne akty normatywne należy
opracowywać z uwzględnieniem wiążących norm
prawa międzynarodowego



w akcie wykonawczym zamieszcza się jedynie przepisy
regulujące sprawy przekazane upoważnieniu zawartym w
ustawie



w akcie wykonawczym nie można zamieszczać przepisów
niezgodnych z ustawą upoważniającą lub z innymi
ustawami , chyba że przepis upoważniający wyraźnie to
dopuszcza



akt wykonawczy nie może przekazywać zawartego w
ustawie upoważnienia do wydania aktu wykonawczego
innemu organowi ,chyba że ustawa na subdelegację
wyraźnie zezwala (bezwzględny zakaz subdelegacji w
przypadku rozporządzeń)



w akcie wykonawczym nie powinno się powtarzać
przepisów ustawy



są to przepisy upoważniające do tworzenia

aktów normatywnych



akt normatywny wydany na podstawie

przepisu upoważniającego to akt

wykonawczy (n.p. rozporządzenie)



typy rozporządzeń do wydania aktu

normatywnego :



upoważnienia obligatoryjne - "RM wyda w drodze

rozporządzenia"



upoważnienia fakultatywne - "RM może określić w

ddrodze rozporządzenia"



przepisy upoważniające do wydania aktu wykonawczego
muszą wskazać podmiot upoważniony oraz formę aktu
,do którego wydania upoważniają



przepisy upoważniające do wydania aktu wykonawczego
muszą wyraźnie określać sprawy przekazywane do
unormowania



nie można przekazywać do unormawania aktem
wykonawczym spraw nie wyjaśnionych lub nasuwających
trudności przy opracowywaniu ustawy



w przepisie upoważniającym nie powinno się zamieszczać
upoważnienia do wydawania aktów wykonawczych w
stosunku do kilku ustaw



przepis upoważniający może upoważniać kilka podmiotów
do wydania aktu normatywnego



wspólne wydanie aktu przez upoważnione podmioty



osiągnięcie porozumienia w sprawie treści aktu



wyrażenie zgody przez jeden z podmiotów na
wydanie aktu



zasięgnięcie opinii innego podmiotu w sprawie
wydania aktu



złożenie wniosku przez jeden z podmiotów o
wydanie aktu



jeżeli norma ma być adresowana do każdej osoby

fizycznej ,adresta tej normy należy wskazać słowem

"kto"



jeżeli norma ma być adresowana do podmiotów

innych niż osoba fizyczna albo jeżeli zakres adresatów

normy ma być węższy niż w regule podanej wyżej ,to

wyznacza się go wyłącznie przez użycie

odpowiedniego określenia rodzajowego



jeżeli norma ma znajdować zastosowanie we

wszystkich okolicznościach ,w przepisie nie określa

się okoliczności jej zastosowania



jeżeli norma ma znajdować zastosowanie jedynie w

określonych okolicznościach lub warunkach ,należy

wskazać je przez odpowiednie rodzajowe ich

określenie



akty normatywne należy redagować tak ,aby dokładnie i w

sposób zrozumiały dla adresata zawartych w niej norm

wyrażały intencję prawodawcy



akty normatywne należy redagować zwięźle i syntetycznie



w aktach normatywnych należy posługiwać się

określeniami, które zostały użyte w ustawach

podstawowych dla danej dziedziny spraw, szczególnie w

kodeksach



akt normatywny nie może powtarzać przepisów zawartych

w innych aktach normatywnych ani normować w przepisach

szczegółowych tych spraw ,które zostały unormowane w

innych przepisach tego aktu normatywnego



w aktach normatywnych nie należy zamieszczać

wypowiedzi ,które nie służą wyrażaniu norm prawnych ,a w

szczególności uzasadnień sformułowanych norm ,apeli

,postulatów lub upomnień



zdania należy budować zgodnie z powszechnie przyjętymi

regułami składni języka polskiego, unikając długich ,

wieloczłonowych zdań złożonych



w aktach normatywnych należy posługiwać się poprawnymi

wyrażeniami językowymi w ich podstawowym i powszechnie

przyjętym znaczeniu



w aktach normatywnych należy unikać posługiwania się

określeniami specjalistycznymi ,jeśli mają odpowiednik w języku

powszechnym



w aktach normatywnych należy unikać posługiwania się

określeniami lub zapożyczeniami obcojęzycznymi ,chyba że nie

mają dokładnego odpowiednika w języku polskim



w aktach normatywnych należy unikać posługiwania się nowo

tworzonymi pojęciami lub strukturami językowymi ,chyba że w

dotychczasowym słownictwie polskim brak odpowiedniego

określenia



do oznaczenia jednakowych pojęć należy używać jednakowych

określeń ,a różnych pojęć nie powinno oznaczać się tymi samymi

określeniami



pojęcia ostre i nieostre :



pojęcie ostre – to takie pojęcie ,które pozwala rozstrzygać o

każdym obiekcie ,czy podpada pod dane pojęcie czy też nie (na

przykład termin pełnoletni)



pojęcie nieostre – to takie pojęcie ,które nie pozwala rozstrzygać

o każdym obiekcie ,czy sytuacji ,czy podpada pod pojęcie ,czy

też nie (na przykład pojęcie młodzieniec)



pojęcia otwarte i zamknięte :



termin zamknięty – termin jest terminem zamkniętym gdy tekst

prawny wyznacza wszystkie kryteria stosowalności dla danego

terminu tak ,że organ stosujący prawo nie może go zastosować w

żadnych innych ,nie podanych przez normodawcę

okolicznościach



termin otwarty – termin jest terminem otwartym gdy tekst

prawny wymienia tylko niektóre kryteria stosowalności dla

danego terminu ,tak że można go zastępować również w innych

niż wymienione w tekście prawnym sytuacjach



definicje równościowe – podają wszystkie kryteria stosowalności

dla danego terminu



definicje cząstkowe – podają tylko niektóre kryteria stosowalności

dla danego terminu



definicje zakresowe – wyliczają elementy składowe zakresu

danego pojęcia



dyrektywy dotyczące stosowania definicji :



definicje zakresowe powinny być sformułowane w jednym

przepisie i obejmować cały zakres definiowanego pojęcia



jeżeli wyliczenie wszystkich elementów zakresu definiowanego

pojęcia w jednym przepisie nie jest możliwe ,definicja powinna

wyraźnie zaznaczać ,że tekst aktu noratywnego nadto zawiera

elementy uzupełniające tę definicję ,w szczególności przez

użycie takich zwrotów jak „... i inne wskazane w przepisach ...”



jeżeli nie jest możliwe sformułowanie definicji obejmującej cały

zakres definiowanego pojęcia ,można objaśnić znaczenie

danego określenia przez przykładowe wyliczenie jego zakresu ,

wyraźnie wskazując przykładowy charakter wyliczenia przez

posłużenie się takimi zwrotami ,jak „w szczególności” ,”a

zwłaszcza”



pojęcie klasyfikacyjne - jest tak skonstruowane w
taki sposób pojęcie ,że każdy obiekt, który posiada
określoną cechę podpada pod dane pojęcie ,a
każdy, który jej nie posiada nie podpada pod
pojęcie (na przykład termin pełnoletni)



pojęcie typologiczne - konstruujemy w taki
sposób ,że wyróżniamy pewien zespół cech i
przyjmujemy ,że każdy obiekt czy stan rzeczy ,który
jest w dostatecznym stopniu podobny do tak
wyróżnionego typu podpada pod to pojęcie



w akcie normatywnym należy sformułować definicję
danego określenia ,jeżeli :



dane określenie jest wieloznaczne



dane określenie jest nieostre ,a pożadane jest
ograniczenie jego nieostrości



znaczenie danego określenia nie jest powszechnie
zrozumiałe



teksty prawne nie zawsze bezpośrednio definiują
terminy prawne :



definicje kontekstowe - charakteryzacja terminów
prawnych przez umieszczenie ich w kontekstach
przepisów prawnych (przeciwieństwo definicji
wyraźnych)



jeżeli w akcie normatywnym ustalono znaczenie pewnego

określenia w drodze definicji ,to w obrębie tego aktu nie

wolno posługiwać się tym określeniem w innym znaczeniu



jeżeli zachodzi konieczność odstąpienia od podanej wyżęj

zasady ,to należy wyraźnie podać inne znaczenie danego

określenia i określić zakres jego odniesienia



jeżeli w akcie normatynym zachodzi wyjątkowo potrzeba

odstąpienia od kodeksowego znaczenia danego

określenia lub znaczenia przyjętego w innej ustawie

podstawowej dla danej dziedziny spraw ,należy wyraźnie

podać inne znaczenie tego określenia i zakres jego

odniesienia



akty podustawowe ,bez upoważnienia ustawowego ,nie

mogą definiować określeń ustawowych; w szczególności

nie mogą one definiować określeń ustawy upoważniającej



jeżeli dane określenie ma być używane w jednym

znaczeniu w całym akcie normatywnym lub całej

jednostce systematyzacyjnej danego aktu ,to jego

definicję należy zamieścić w przepisach ogólnych tego

aktu lub w postanowieniach ogólnych tej jednostki

systematyzacyjnej



jeżeli dane określenie ma być używane w pewnym

znaczeniu tylko w obrębie zespołu przepisów ,to jego

definicję należy zamieścić w bezpośrednim sąsiedztwie

tych przepisów



jeśli akt normatywny zawiera wiele wielokrotnie

powtarzających się określeń wymagających zdefiniowania

,ich definicje można zamieścić w wydzielonym

fragmencie przepisów ogólnych aktu normatywnego

,oznaczając ten fragment odpowiednią nazwą