Integracja Polski z Unią

Europejską

Wykład

dr hab. Jarosław Gryz

Układ wystąpienia

• Geneza integracji

• Etapy integracji

– Instrumenty przedakcesyjne: PHARE,

SAPARD, ISPA

• Członkostwo

– Referendum

• Konkluzje

Geneza integracji

• Przemiany ustrojowe w Polsce

– 1988, nawiązanie stosunków Polska – EWG
– 1989, powstanie programu PHARE, umowy

handlowe

– 1990, powstanie ambasady RP przy EWG,

złożenie przez Polskę wniosku w/s rozpoczęcia
negocjacji umowy o stowarzyszeniu

– 1991, powołanie pełnomocnika rządu do spraw

integracji europejskiej oraz pomocy
zagranicznej, podpisanie Układu europejskiego
ustanawiającego stowarzyszenie Polski z EWG

– 1992, ratyfikowanie układu przez sygnatariuszy

Etapy integracji

Kryteria kopenhaskie (1993 r.):
• Kryteria polityczne:

– istnienie instytucji gwarantujących stabilną

demokrację;

– rządy prawa;
– poszanowanie praw człowieka;
– poszanowanie praw mniejszości.

• Kryteria ekonomiczne:

– istnienie gospodarki rynkowej gotowej sprostać

konkurencji i wolnemu rynkowi;

– zdolność do przyjęcia acquis communautaire;
– zdolność sprostania unii politycznej, gospodarczej i

walutowej.

Etapy integracji

Biała Księga Polska - UE (1995 r.), zawartość:

– stan przygotowań i dopasowania polskich aktów

prawnych do standardów Unii Europejskiej;

– dostosowanie do rynku wewnętrznego;
– roczne programy dostosowawcze przyjmowane przez rząd
– określała jednocześnie ramy oraz perspektywy

dwustronnych stosunków.

• Biała Księga obejmowała prawo, gospodarkę naukę

i technologię oraz liczyła w sumie ponad 70

tomów. Wszystkie obszary negocjacyjne zawarte w

niej zostały zamknięte 13 grudnia 2002 r. podczas

szczytu UE w Kopenhadze.

• Efektem podpisania przez polski rząd Białej Księgi

było przyjęcie w styczniu 1997 r. Narodowej

Strategii Integracji.

Etapy integracji

Narodowa Strategia Integracji (1997 r.),

założenia:

• Korzyści i koszty w procesie integracji
• Uwarunkowania członkostwa
• Główne obszary dostosowań gospodarczych
• Integracja z UE w obszarze wspólnej polityki

zagranicznej i bezpieczeństwa

• Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne
• Przygotowania kadrowe
• Polityka Informacyjna

– Od 1996 r. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej

ZADANIA

akapi

t w

NSI

instytucje

WIODĄCE

instytucje

Współpracujące

termin

realizacji

ZADANIA HORYZONTALNE

Oszacowanie korzyści i kosztów

uczestnictwa Polski w UE (unia
celna, jednolity rynek, EMU)
w przekroju sektorów gospodarki
i regionów, łącznie ze wskazaniem
kosztów i zagrożeń płynących
z zaniechania starań o członkostwo

Wprow

adzeni

e – 2

akapit,

1.7,
1.8,
8.2,
8.6,

8.24

Urząd Komitetu

Integracji

Europejskiej

(Departament

Ekonomiczny)

powołany w tym celu zespół
ekspertów: Ministerstwo Spraw
Zagranicznych, Ministerstwo
Finansów, Ministerstwo
Gospodarki, Rządowe Centrum
Studiów Strategicznych oraz
inne zainteresowane instytucje,
w przyszłości Polski Instytut
Europejski

do końca 1997

Dokonanie analizy

obowiązujących w Polsce rozwiązań
prawnych regulujących działanie
rynku oraz gotowości do wdrożenia
w krótkim czasie minimum
regulacji niezbędnych dla
włączenia kraju do jednolitego
rynku UE

2.20

Urząd Komitetu

Integracji

Europejskiej

(Departament

Ekonomiczny)

Ministerstwo Spraw
Zagranicznych, Ministerstwo
Finansów, Ministerstwo
Gospodarki, powołany w tym
celu zespół ekspertów w
przyszłości Polski Instytut
Europejski

do końca 1997

Opracowanie długookresowej

analizy zmian strukturalnych w
gospodarce polskiej oraz stopnia jej
przygotowania do przyjęcia całości
acquis communautaire (w
tym zasad unii gospodarczej
i walutowej)

2.20

Urząd Komitetu

Integracji

Europejskiej

(Departament

Ekonomiczny)

do końca 1997

Dokonanie oceny trendów

gospodarczych, a w szczególności
zdolności do zrównoważonego
wzrostu przy malejącym poziomie
inflacji i jednoczesnej liberalizacji
dostępu do polskiego rynku

2.20

Urząd Komitetu

Integracji

Europejskiej

(Departament

Ekonomiczny)

do końca 1997

Etapy integracji

• Obrady Konferencji Londyńskiej dla państw

kandydujących (1998 r.)

– Przyjęcie przez UE pierwszej edycji dokumentów

Partnerstwo dla członkostwa (PHARE, SAPARD, ISPA)

– Ustanowienie pełnomocnika rządu ds negocjacji o

członkostwo w UE (J. Kułakowski), powołanie przez
rząd RP Polskiego Zespołu Negocjacyjnego

– Rozpoczęcie negocjacji członkowskich

• Przyjęcie przez rząd RP pierwszej edycji

Narodowego Programu Przygotowania do
Członkostwa w UE

Fundusze strukturalne:

PHARE

• Program Phare powstał w roku 1989 w celu

udzielania materialnej pomocy państwom

kandydującym do Wspólnot Europejskich

• Początkowo był on kierowany jedynie do Polski i

Węgier, skąd też wzięła się jego pierwotna nazwa:

Poland and Hungary: Assistance for Restructuring

their Economies (PHARE)

• od roku 1990 objął on także Bułgarię, Czechosłowację

a następnie Albanię, Rumunię, Litwę, Łotwę i Estonię.

W związku z rozszerzeniem listy państw-

beneficjentów zaprzestano rozwijania skrótu PHARE,

a oficjalna nazwa została zmieniona na „Phare”

• Do roku 2000 z Phare korzystało już 17 państw

europejskich.

• zaniechany w 2007 na rzecz nowego programu

Instrument for Pre-Accession Assistance.

Fundusze strukturalne:

SAPARD

SAPARD (Special Accession Programme for
Agriculture and Rural Development),

• Powstał w 1999 r., w celu udzielenia pomocy krajom

kandydującym w przygotowaniach do wzięcia udziału we
Wspólnej Polityce Rolnej, skierowany na drugi co do
wielkości obszar problemowy związany z integracją z UE –
rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich

– (działania skupione były na stymulowaniu rozwoju lokalnego na wsi

poprzez projekty związane z dywersyfikacją działalności
gospodarczej ludności wiejskiej, a także rozwojem infrastruktury
na obszarach wiejskich);

• został zakończony w 2006 roku. Łącznie zarejestrowano

27761 wniosków o pomoc finansową z Programu SAPARD,
z czego ARiMR podpisała 24431 umów na kwotę około
4779 mln złotych. Środki Unii pokrywały ok. 50% kosztów
przedsięwzięcia, reszte kosztów oraz podatek VAT
pokrywał beneficjent.

Fundusze strukturalne:

ISPA

• Instrument for Structural Policies for Pre-Accesion (ISPA)

- Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej

• ujednolicenie poziomu infrastruktury technicznej w

zakresie transportu i ochrony środowiska (działa

podobnie do unijnego Funduszu Spójności, pokrywa do

75% kosztów inwestycji). Cele:

• w zakresie ochrony środowiska:

– zwalczenie zanieczyszczenia wód i powietrza,
– pomoc w utylizacji odpadów,
– wsparcie we wprowadzaniu porządku prawnego

ochrony środowiska,

• w zakresie transportu:

– rozwój infrastruktury transportowej,
– połączenie systemów komunikacyjnych z

infrastrukturą krajów UE,

– budowa transeuropejskiej sieci transportowej.

Etapy integracji

Traktat Niceiski

(parafowanie 2000 r., przyjęcie 2001

r., wszedł w życie w 2003 r.)

• Traktat nicejski był pomyślany przede wszystkim jako

mający zreformować Unię Europejską, by mogła sprawnie
działać po przyjęciu 10 nowych krajów z Europy
Środkowej i Południowej.

• wpracach nad TN aktywnie uczestniczyły delegacje

rządowe krajów kandydackich, choć formalnie rzecz
biorąc traktat podpisało tylko 15 państw członkowskich.

• Wejście w życie Traktatu nicejskiego przez pewien czas

stało pod znakiem zapytania, ponieważ w referendum
przeprowadzonym w 2001 r. w Irlandii większość (54%)
głosujących opowiedziała się przeciwko ratyfikacji TN.
Referendum jednak zostało powtórzone w 2002 r. i tym
razem większość była za ratyfikacją.

Członkostwo

• 2003 r.:
• głosowanie Parlamentu Europejskiego ws raportu

Komisji dot. rozszerzenia UE w 2004 r.

• Parlament Europejski wyraża zgodę na przyjęcie

do UE 10 nowych członków, w tym Polski

• Rada Unii Europejskiej wyraża zgodę na przyjęcie

do UE 10 nowych członków, w tym Polski

• podpisanie 16.04. w Atenach Traktatu

akcesyjnego Polski i pozostałych 9 krajów

• Referendum akcesyjne w sprawie wstąpienia

Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu
ateńskiego

Referendum akcesyjne:

Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie

Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej?

Według oficjalnych wyników PKW do urn poszło 58,85%
uprawnionych do głosowania (tj. 17 586 215 osób) spośród 29
868 474 uprawnionych, 77,45% z nich (tj. 13 516 612)
odpowiedziało tak na postawione pytanie. 22,55% z nich (tj. 3
936 012) odpowiedziało nie. Oddano również 126 194 głosów
nieważnych.