Pomoc społeczna

rodzinie i dziecku

Administracyjny podział

obowiązków

• Gmina- organizowanie profilaktyki,

pomocy rodzinie w zaspakajaniu
podstawowych jej potrzeb i prawidłowym
wypełnianiu jej funkcji

• Powiat- organizowanie lokalnego systemu

opieki nad dzieckiem pozbawionemu
warunków do prawidłowego rozwoju i
wychowania w rodzinie a także pomoc
specjalistyczna (poradnictwo, terapia)

Administracyjny podział

obowiązków

• Województwo- sporządzanie

bilansu potrzeb i środków w
zakresie pomocy społecznej,
opracowywanie i wdrażanie
celowych programów,
inspirowanie i promowanie
nowych rozwiązań w sferze
polityki pro-rodzinnej.

Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej

• Świadczenia rodzinne:

– pomoc finansowa: zasiłki stałe i okresowe
– pomoc rzeczowa
– udzielenie schronienia, posiłku, ubrania
– opieka nad dzieckiem w gminnym ośrodku
– praca socjalna: pomoc w załatwianiu spraw

urzędowych, pisanie pism sądowych

Powiatowe Centrum Pomocy

Rodzinie

• udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach
• poradnictwo specjalistyczne oraz terapia

rodzinna

• prowadzenie interwencji kryzysowej
• zapewnienie opieki i wychowania dzieciom

częściowo lub całkowicie pozbawionych opieki
(rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo-
wychowawcze, ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,
ośrodek interwencji kryzysowej)

Rodzaje placówek

• Dziecko pozbawione częściowo lub

całkowicie

opieki

rodzicielskiej

może być umieszczane w placówce
opiekuńczo-wychowawczej
następującego typu:

• 1) interwencyjnego;
• 2) rodzinnego;
• 3) socjalizacyjnego.

Placówka interwencyjna

• Pogotowie opiekuńcze - zapewnia dziecku

doraźną całodobową opiekę, kształcenie
dostosowane, opiekę i wychowanie do
czasu powrotu do rodziny, rodziny
zastępczej, placówki opiekuńczo-wych.
lub resocjalizacyjnej

– przygotowuje diagnozę stanu

psychofizycznego i sytuacji życiowej dziecka
oraz ustala wskazania do dalszej pracy z
dzieckiem

Placówka rodzinna

• Rodzinny dom dziecka- zapewnia

opiekę i wychowanie w warunkach
zbliżonych do domu rodzinnego
oraz opiekę do czasu powrotu do
rodziny, umieszczenia w rodzinie
adopcyjnej lub usamodzienienia

Placówka socjalizacyjna

• Dom Dziecka- zapewnia

całodobową opiekę i wychowanie
dzieciom,którym nie znaleziono
rodzinnej opieki zastępczej

Charakter placówek

opiekuńczo-

wychowawczych

• Placówka opiekuńczo-wychowawcza może łączyć

działania interwencyjne, socjalizacyjne i inne
działania na rzecz pomocy dziecku i rodzinie,
przyjmując formę placówki wielofunkcyjnej.

• Placówka opiekuńczo-wychowawcza zapewnia

dziecku całodobową ciągłą lub okresową opiekę i
wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne
potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne,
społeczne, religijne, a także zapewnia korzystanie
z przysługujących na podstawie odrębnych
przepisów świadczeń zdrowotnych i kształcenia

Placówki kierują się w szczególności

• Dobrem dziecka
• poszanowaniem jego praw
• potrzebą wyrównywania deficytów rozwojowych
• kształcenie, rozwój zainteresowań, indywidualne

oddziaływania wychowawcze

• przygotowanie do usamodzielnienia
• poszanowaniem praw rodziców, kontaktu z dzieckiem
• potrzebą działań w celu utrzymania więzi dziecka z

rodziną i umożliwienia jego powrotu do rodziny

• (opracowywanie indywidualnej diagnozy+IPP)

Charakter placówek

opiekuńczo-

wychowawczych

• Całodobowy pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-

wychowawczej może być realizowany w grupach
usamodzielniających stanowiących formę organizacyjną
placówki przeznaczoną dla starszych dzieci.

• Zaspokojenie potrzeb dziecka, o których mowa w ust. 3,

placówka opiekuńczo-wychowawcza realizuje co najmniej
na

poziomie

obowiązującego

standardu

opieki

i

wychowania.

• Skierowanie

dziecka

pozbawionego

częściowo

lub

całkowicie opieki rodzicielskiej do placówki opiekuńczo-
wychowawczej na pobyt całodobowy może nastąpić po
wyczerpaniu możliwości udzielenia pomocy w rodzinie
naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej

Charakter placówek

opiekuńczo-

wychowawczych

• Całodobowy pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-

wychowawczej

powinien

mieć

charakter

przejściowy - do czasu powrotu dziecka do rodziny
naturalnej lub umieszczenia w rodzinie zastępczej.

• Dziecko, o którym może przebywać w placówce

opiekuńczo-wychowawczej, zapewniającej
całodobową opiekę, do uzyskania pełnoletności, a
po uzyskaniu pełnoletności, na dotychczasowych
zasadach, do czasu ukończenia szkoły, w której
rozpoczęło naukę przed osiągnięciem pełnoletności

Nadzór

• Nadzór nad realizowaniem przez pracowników standardów pracy

opiekuńczo-wychowawczych (w zakresie realizacji potrzeb
bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych, kulturalno-rekreacyjnych
rozwojowych, emocjonalnych, społecznych, religijnych) sprawuje
dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej

• Dyrektora kontroluje wojewoda w zakresie:

– badania jakości działalności wychowawczej, opiekuńczej oraz

oceny efektywności

– pomocy i współpracy w podnoszeniu kwalifikacji i umiejętności

osób zatrudnionych w placówkach

– proponowaniu innowacyjnych rozwiązań pedagogicznych oraz

inspirowaniu do nich

Ośrodki adopcyjno-

opiekuńcze

• Działalność ośrodka adopcyjno-opiekuńczego opiera się

na zasadzie współpracy ze środowiskiem lokalnym, w
szczególności z jednostkami organizacyjnymi pomocy
społecznej i oświaty.

• Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzi poradnictwo dla

rodzin adopcyjnych, zastępczych, rodziców prowadzących
rodzinne

domy

dziecka,

dla

rodziców

dzieci

umieszczonych

w

placówkach

opiekuńczo-

wychowawczych

oraz

rodziców

stojących

przed

koniecznością oddania dziecka do adopcji

• Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy współpracuje z placówką

rodzinną w zakresie okresowej oceny sytuacji dzieci
przebywających w tej placówce.

Ośrodki adopcyjno-

opiekuńcze

• Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy prowadzi działalność

diagnostyczno-konsultacyjną, której celem jest
pozyskiwanie, szkolenie i kwalifikowanie osób zgłaszających
gotowość przysposobienia dziecka, pełnienia funkcji rodzin
zastępczych, adopcyjnych i prowadzenia placówek
rodzinnych, a także diagnozowanie i przygotowywanie dzieci
do przejścia do rodzinnej opieki zastępczej.

• Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy wspiera rodziny naturalne w

wypełnianiu ich funkcji opiekuńczo-wychowawczych poprzez
prowadzenie poradnictwa rodzinnego i terapii rodzinnej
(pomoc psychologiczna w kryzysach rodzinnych,
małżeńskich wynikających z bezdzietności, rozpad, rozwód)

Ośrodki adopcyjno-

opiekuńcze

• Pomoc prawna:

– działania na rzecz regulowania sytuacji rodzinno-

prawnej

– pomoc prawna w ustanowieniu rodziny adopcyjnej

lub zastępczej

– poradnictwo i działania prawne dla RA, RZ, rodzin

naturalnych wychowujących własne dzieci i rodzin
dzieci będących w opiece zastępczej

– wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych i opinii

osobom zgłaszających gotowość do prowadzenia
rodzicielstwa zastępczego

Nadzór nad ośrodkami adopcyjnymi

• Nadzór nad kształceniem w szkołach działających w

placówkach opiekuńczo-wychowawczych (pogotowie
opiekuńcze) sprawuje właściwy kurator oświaty na
zasadach określonych w przepisach o systemie oświaty.

• Nadzór nad działalnością ośrodków adopcyjno-

opiekuńczych ma na celu badanie i ocenę wykonania przez
te jednostki ich zadań.

• W zakresie nadzoru placówek op.-wych. i ośrodków

adopcyjnych podlega w szczególności:

• 1) przestrzeganie praw dziecka;
• 2) stopień zaspokojenia potrzeb dziecka;
• 3) przestrzeganie przepisów określających zasady działania

placówki.

Ośrodek Interwencji

Kryzysowej

•

usługi psychologiczne, prawne, hotelowe dla
ofiar przemocy lub znajdujących się w innej
sytuacji kryzysowej

•

celem jest rozwiązanie kryzysu, zapewnienie
bezpieczeństwa i uzyskanie równowagi

•

klienci to często osoby zdrowe psychicznie
będące ofiarami kryzysów rodzinnych, przemocy,
alkoholizmu

•

telefon zaufania, zespół interwencji kryzysowej,
hotelik

Standardy interwencji

kryzysowej

• Natychmiastowa pomoc
• szybka diagnoza
• ustalanie kontraktu z rodziną -

obowiązki, zadania i zasady
współpracy

• współpraca z innymi służbami

pomocowymi (policja, sąd, szkoła,
szpital, inne ośrodki)

Zakresy obowiązków

pracowników

• Poradnictwo psychologiczne
• terapia krótkoterminowa, indywidualna i

grupowa

• terapia rodzinna
• kontakt podtrzymujący
• interwencja w środowisku
• poradnictwo prawne
• kierowanie do specjalistycznych placówek
• zapewnienie czasowego pobytu w hostelu

Praca z ofiarą przemocy

• Interwencja kryzysowa - wsparcie i dewiktymizacja
• poziom informacyjny - diagnoza sytuacji, obszary

pomocy, informacja prawna, lokalowa, socjalna

• praca terapeutyczna- przełamywanie syndromu

wyuczonej bezradności

• pomoc psychologiczna dla członków rodzin, głównie

dzieci, różne formy terapii

• uczestnictwo z ofiarą, pomoc w kontaktach

zewnętrznych z instytucjami

• współpraca z innymi instytucjami- schronisko dla ofiar

przemocy, placówki lecznictwa odwykowego

Pomoc przy

usamodzielnianiu

• Osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej, oraz osoba

pełnoletnia opuszczająca placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu
rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej dla dzieci i
młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z
małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schronisko dla nieletnich,
zakład

poprawczy,

specjalny

ośrodek

szkolno-wychowawczy

i

młodzieżowy

ośrodek

wychowawczy,

zwana

dalej

"osobą

usamodzielnianą", zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe
usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a
także pomocą:

• 1) pieniężną na usamodzielnienie;
• 2) pieniężną na kontynuowanie nauki;
• 3) w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w

mieszkaniu chronionym;

• 4) w uzyskaniu zatrudnienia;
• 5) na zagospodarowanie - w formie rzeczowej

Procedura

usamodzielniania

• Pomoc pieniężna na usamodzielnienie

i pomoc pieniężna

na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która przebywała w
rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, domu
pomocy społecznej, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym,
specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym albo młodzieżowym
ośrodku wychowawczym co najmniej rok, na postawie orzeczenia
sądu

• Warunkiem uzyskania pomocy na usamodzielnienie, jest

zobowiązanie się osoby usamodzielnianej do realizacji
indywidualnego

programu

usamodzielnienia,

opracowanego

wspólnie

z

opiekunem

usamodzielnienia,pracownikiem

socjalnym,

zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum
pomocy rodzinie lub mops.

Procedura

usamodzielniania

•

W realizacji indywidualnego programu
usamodzielnienia osobę usamodzielnianą wspiera
opiekun usamodzielnienia, którym może być, po
wyrażeniu zgody, jedno z rodziców zastępczych,
dyrektor placówki rodzinnej, pracownik socjalny
powiatowego centrum pomocy rodzinie, wychowawca,
psycholog lub pracownik socjalny placówki
opiekuńczo-wychowawczej, domu pomocy społecznej,
schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego,
specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego,
młodzieżowego ośrodka wychowawczego albo inna
osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą

Kwoty pomocy na usamodzielnienie

• Wysokość pomocy pieniężnej na

kontynuowanie nauki i

pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz wartość
pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej ustala się
od kwoty podstawy

• Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki w wysokości 30 %

podstawy miesięcznie przysługuje osobie usamodzielnianej
kontynuującej

naukę

w

gimnazjum,

szkole

ponadpodstawowej, szkole ponadgimnazjalnej lub w szkole
wyższej.

• Pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki , przyznaje się na

czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do
ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat.

• Pomoc pieniżna na kontynuowanie

nauki, przysługuje również osobie
pełnoletniej nieopuszczającej placówki
opiekuńczo-wychowawczej,
przebywającej w tej placówce na
zasadach określonych przez starostę,
kontynuującej naukę po ukończeniu
szkoły, w której rozpoczęła naukę
przed osiągnięciem pełnoletności

Kwoty pomocy na usamodzielnienie

• Pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc

pieniężna

na

kontynuowanie

nauki

przysługuje osobie usamodzielnianej:

• 1) samotnie gospodarującej, której dochód nie

przekracza

200

%

kwoty

kryterium

dochodowego

na

osobę

samotnie

gospodarującą;

• 2) w rodzinie, w której dochód na osobę nie

przekracza

200

%

kwoty

kryterium

dochodowego na osobę w rodzinie.

Warunki przyznawania pieniędzy

• W przypadku gdy osoba usamodzielniana kontynuuje naukę, pomoc

pieniężną na usamodzielnienie wypłaca się po ukończeniu nauki.

• Przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej

na kontynuowanie nauki można odmówić w przypadku, gdy:

• 1) istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc pieniężna zostanie

wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki została przyznana;

• 2) osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła

samowolnie rodzinę zastępczą, placówkę opiekuńczo-wychowawczą
typu rodzinnego i socjalizacyjnego, dom pomocy społecznej dla dzieci i
młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z
małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży lub schronisko dla nieletnich,
zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy lub
młodzieżowy ośrodek wychowawczy;

Warunki przyznawania pieniędzy

• 3) osoba usamodzielniana porzuci naukę umożliwiającą jej

przygotowanie zawodowe i nie podejmie zatrudnienia;

• 4) osoba usamodzielniana porzuci pracę i uchyla się od podjęcia

proponowanego jej zatrudnienia;

• 5) osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym

wyrokiem za popełnienie przestępstwa z winy umyślnej.

• Pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki zaprzestaje się

udzielać w przypadku, gdy osoba usamodzielniana:

• 1) kontynuuje naukę w szkole ponadgimnazjalnej, szkole

ponadpodstawowej lub szkole wyższej, która zapewnia
nieodpłatne pełne utrzymanie (utrzymanie w internacie)lub

• 2) bez uzasadnionych powodów zmieniła trzykrotnie na tym

samym poziomie kształcenia szkołę lub szkołę wyższą, o których
mowa w pkt 1.

Warunki przyznawania pieniędzy

• Pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną

na kontynuowanie nauki można zawiesić w przypadku,
gdy:

• 1) wystąpiły szczególne okoliczności związane z tokiem

nauki, stanem zdrowia lub zdarzeniem losowym
dotyczącym osoby usamodzielnianej;

• 2) nastąpiła przerwa w kontynuowaniu nauki przez osobę

usamodzielnianą w okresie między ukończeniem przez nią
szkoły niższego stopnia a rozpoczęciem nauki w szkole
wyższego stopnia;

• 3) stwierdzi się marnotrawienie przyznanej pomocy;
• 4) osoba usamodzielniana nie realizuje programu

usamodzielnienia