Pomoc i wsparcie rodziny patologicznej

WYKŁAD 3

POMOC DZIECKU KRZYWDZONEMU

LEKTURY:

•

Kolankiewicz M. (2006)

Zapiski o Instytucjonalnej opiece nad dziećmi.
Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, nr 17.

•

Kodeks Karny z dnia 6 czerwca 1997 r.

Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

Art. 200. K.K.

Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15
lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej
lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom
albo do ich wykonania,
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. 

Art. 201. K.K.
Kto dopuszcza się obcowania płciowego
w stosunku do wstępnego, zstępnego,
przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece

Art. 207. K.K.
§ 2. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą
lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym
stosunku zależności od sprawcy
albo nad małoletnim lub osobą nieporadną
ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest
ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa,
sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Art. 208. K.K.
Kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju
alkoholowego, ułatwiając jego spożycie
lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do lat 2.

.

Art. 209. K.K.

Kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim (…)
obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby
najbliższej (…) i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia
podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

Art. 210. K.K.
Kto wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego
poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną
ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny osobę tę porzuca,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Art. 211. K.K.
Kto, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru,
uprowadza lub zatrzymuje małoletniego poniżej lat 15 albo
osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Kodeksu Postępowania Karnego

Art. 304 § 1
Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa
ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek
zawiadomić o tym prokuratora lub policję.

•

jeśli ktoś nie jest pewien,

czy niepokojąca sytuacja ma znamiona przestępstwa,

•

ale jednocześnie widzi, że dziecko jest krzywdzone,

•

możesz złożyć do sądu rodzinnego

wniosek o wgląd w sytuację rodzinną dziecka.

OCHRONA DZIECKA PRZED PRZEMOCĄ

2 ścieżki ochrony:

•

kiedy rodzina nie godzi się na współpracę,

- pomoc interwencyjna – umieszczenie dziecka poza rodziną
- ukaranie rodziców
(

upomnienia, grzywny, wpisy do akt, pozbawienie wolności

)

•

kiedy rodzina godzi się na współpracę (wsparcie, leczenie),

- pomoc diagnostyczna,
- pomoc terapeutyczna,
- pomoc interwencyjna

PRZYCZYNY UMIESZCZENIA DZIECKA
POZA RODZINĄ

•

porzucenie dziecka,

•

zagrożenie życia, zdrowia,

•

zagrożenie bezpieczeństwa

•

niekorzystne warunki opiekuńczo-wychowawcze:

- zaniedbywanie, krzywdzenie dziecka
- niezaradność życiowa rodziców
- ubóstwo,
- zła sytuacja mieszkaniowa
- choroby, niepełnosprawność rodziców,
- przemoc w rodzinie
- przestępczość
- uzależnienie: alkoholizm, narkomania

Sala obserwacyjna w Centrum Pomocy Dzieciom
„Mazowiecka” w Warszawie

MIEJSCE UMIESZCZENIA DZIECI
POZA RODZINĄ

•

rodzina zastępcza spokrewniona (babcia, ciocia, siostra)

•

rodzina zastępcza niespokrewniona,

•

pogotowie opiekuńcze

•

rodzinny dom dziecka,

•

dom dziecka,

SĄD RODZINNY

•

ocenia sytuację dziecka,

•

ogranicza lub pozbawia władzy rodzicielskiej

•

umieszcza dziecko w placówce opiekuńczej lub rodzinie

zastępczej

OŚRODEK DIAGNOSTYCZNO – KONSULTACYJNY

na potrzeby sądu:

•

diagnozuje dziecko

•

diagnozuje sytuację rodzinną

PRZESŁUCHANIE DZIECKA

•

przesłuchanie przez sędziego (nie prokuratora lub policjanta)

w obecności psychologa,

•

tylko raz,

•

rodzice mogą zwrócić się do sędziego, aby przesłuchanie

przeprowadzono poza siedzibą sądu lub prokuratury

w tzw. pokoju przesłuchań dzieci,

•

adresy pokojów w komisariacie policji

lub na stronie Fundacji „Dzieci Niczyje" (www.fdn.pl),

•

gdy w pobliżu miejsca zamieszkania dziecka

nie ma specjalnego pokoju przesłuchań, przesłuchania

można dokonać w poradni psychologiczno-pedagogicznej,

•

decyzję o miejscu przesłuchania podejmuje sędzia

i może postanowić, że spotkanie z dzieckiem odbędzie się

w sądzie,

WYPOSAŻENIE NIEBIESKIEGO POKOJU



stoliki i krzesła w dwóch rozmiarach,



kanapa lub fotel,



miękka wykładzina



kredki, papier, lalki, pacynki

(nie są bezpośrednio dostępne dla dziecka)



nieliczne zabawki dostępne dziecku



W poczekalni: zabawki, kredki, papier, czasem zwierzęta

(żółw, rybki, papuga), brak materiałów edukacyjnych



kamera i sprzęt rejestrujący przesłuchanie

(cały pokój + zachowania i reakcje dziecka),



mikrofon rejestrujący dźwięk,



mikrofon i w pokoju sąsiadującym z pokojem,

gdzie przesłuchiwane jest dziecko



słuchawki dla sędziego i psychologa

Centrum Pomocy Dzieciom „Mazowiecka” w Warszawie

.

.

.

Lalki anatomiczne

Niebieski pokój w Komenda miejska Policji w Suwałkach

Niebieski pokój w Pile w budynku Komendy Powiatowej Policji
Zabawki do pokoju przyniosły dzieci z przedszkola

Niebieski pokój w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w

Inowrocławiu

Niebieski pokój

w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrzeszowie

Niebieski pokój w Ośrodku Interwencji Kryzysowej

w Krotoszynie

Niebieski pokój w sądzie w Poznaniu

Pokój w którym sędzia bawi się z dziećmi

430471

430479

430478

Niebieski pokój w Sądzie Rejonowym w Sejnach

Liczba niebieskich pokoi



300 pokoi łącznie w różnych instytucjach



200 w budynkach Policji



50 pokoi otrzymało certyfikat

Certyfikat – przyznaje

Ministerstwo Sprawiedliwości

wspólnie z Fundacją Dzieci Niczyje

POGOTOWIE OPIEKUŃCZE

•

dla dzieci w wieku od 3 do 18 r. ż.

•

wymagających zapewnienia im całkowitej opieki np.

- opuszczonych,
- osieroconych,
- wymagających odizolowania od dotychczasowego
środowiska, np.:
- zagrożenie bezpieczeństwa,
- odmowa powrotu do domu z obawy przed opiekunami,

•

ma prawo zatrzymać dziecko bez zgody rodziców

i bez postanowienia sądu,

•

czas pobytu – nie dłużej niż 3 miesiące

•

placówka o charakterze diagnostyczno- kwalifikacyjno

rozdzielczym,

RODZINNE POGOTOWIE OPIEKUŃCZE

DOM DZIECKA

•

bez zgody sądu

dyrektor bierze na siebie obowiązek doprowadzenia
do regulacji sytuacji prawnej dziecka (ale robi to niechętnie)

•

na podstawie tzw. postanowienia natychmiastowego

- udać się do sędziego dyżurnego,
- przedstawić mu sytuację
- sędzia sądu rodzinnego wydaje postanowienie
na tzw. posiedzeniu niejawnym.
„od ręki" przekazuje decyzję o umieszczeniu dziecka
w placówce.
- poprosić sędziego aby wskazał konkretną placówkę,

decyzja tymczasowa
nie oznacza ograniczenia władzy rodzicielskiej

IZOLACJA DZIECKA OD SPRAWCY

•

Zatrzymanie sprawcy

- przypuszczenie, że popełnił przestępstwo
- zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby
- albo obawa zatarcia śladów przestępstwa.

•

Zatrzymanie najwyżej na 48 godzin,

jeśli w tym czasie prokurator nie wyda wniosku
o zastosowanie tymczasowego aresztowania,

KIEDY RODZINA GODZI SIĘ NA WSPÓŁPRACĘ

•

pedagog, psycholog szkolny

•

centrum pomocy rodzinie

•

ośrodek pomocy społecznej

•

ośrodek interwencjo kryzysowej

•

poradnia leczenia uzależnień

•

organizacje pozarządowe zajmujące się pomocą

dziecku krzywdzonemu np.:
- Fundacja Dzieci Niczyje
- Pogotowie Niebieska Linia

PROCEDURA POSTĘPOWANIA PEDAGOGA
SZKOLNEGO W SYTUACJI KRZYWDZENIA DZIECI

•

Rozpoznanie objawów krzywdzenia dzieci.

•

Weryfikacja danych:

- nieformalna rozmowa z dzieckiem,
- wywiad terapeutyczny,
- badanie psychologiczne,
- rozmowa z opiekunami prawnymi,
- wywiad w rodzinie,
- analiza wytworów dziecka,
- badanie medyczne – (lekarz, pielęgniarka szkolna)

•

Wypełnienie Niebieskiej Karty a tym samym

uruchomienie procedury planowania pomocy dla rodziny.