Konflikty w północnej

Konflikty w północnej

Afryce i saharyjskiej

Afryce i saharyjskiej

po 1990r.

po 1990r.

Autor: Mateusz Wójcik kl.4te2

Afryka Północna (1)

• Obszar:strefa śródziemnomorska

państw afrykańskich od Egiptu po
Maroko, dolina Nilu do Asuanu,
Cyrenajka i Trypolitania, góry
Atlas 

• Języki:

a) rodzina semito-chamicka

 

- gałąź semicka (arabski)
- gałąź berbero-libijska (m.in.
szauja, rifeni)
- gałąź egipska (koptyjski –

jęz. liturgiczny)

Afryka Północna (2)

 

Główne ludy:

• Arabowie – nazwa obejmująca

wszystkich potomków przybyszów z

Płw. Arabskiego oraz miejscową

ludność, która zarabizowała się już w

średniowieczu; ok. 120 mln;

Wyróżnia się 3 najważniejsze grupy

ludności arabskiej:
- mieszkańców miast, gł. kupców i

rzemieślników, luźne związki z

dawną org. plemienną;
- osiadłych rolników;
- koczowniczych pasterzy –

Beduinów, trad. struktura

plemienna
Arabowie są wyznawcami islamu

sunnickiego.

 

Afryka Północna (3)

• Berberzy - autochtoniczna,

biała

ludność

Afryki

Pn.,

obecnie

w

większości

zarabizowana. Do dziś swoją

odrębność zachowują m.in.

Kabylowie z pn. Algierii (2,5

mln). Budują oni char., niegdyś

obronne budowle na szczytach

wzgórz,

słyną

z

pięknej

ceramiki i biżuterii.
W Maroku najbardziej znanymi

Berberami są Szulukowie,

Rifeni i Silha, znani m.in. z

budowy obronnych wiosek -

ksary, oraz ufortyfikowanych

spichlerzy obronnych – agadir.
Zdecydowana większość

Berberów wyznaje islam

sunnicki.

 

Afryka Północna (4)

• Koptowie - potomkowie

dawnych Egipcjan, ok. 5 mln,
są chrześcijanami, mieszkają
gł. W miastach pn. Egiptu.
Język koptyjski, będący
kontynuatorem egipskiego,
był jęz. potocznym od ok. I w
p.n.e. do podboju arabskiego,
potem zakazany, wymarł w
XV-XVI w. Do dziś używany
jako język liturgiczny Kościoła
koptyjskiego, pismo
koptyjskie jest alfabetyczne i
wywodzi się z greckiego z
dodaniem 7 liter. 

Sahara (1)

• Obszar: Sahara – największy

obszar pustynny świata (7-9 mln

km

2

) obejmujący znaczna część

terytorium Egiptu, Sudanu, Libii,

Czadu, Nigru, Mali, Mauretanii,

Maroka, Algierii, Tunezji.

•  Języki:

a) rodzina semito-chamicka
 

- gałąź semicka (arabski)

- gałąź berbero-libijska

(m.in. tamaszek)
b) rodzina nilo-saharyjska

 

- języki saharyjskie
(m.in. kanuri, tebu)
- języki chari-nilowe

(m.in. nubijski)

Sahara (2)

Główne ludy:
• Arabowie – dzielą się, tak jak

w Afryce Pn., na ludność
osiadłą i koczowniczą.
Najbardziej znani są Maurowie,
czyli biali mieszkańcy
dzisiejszej Mauretanii (niegdyś
odrębni, społ. klasowe, dziś
silnie zarabizowani), oprócz
nich liczne plemiona
koczownicze (m.in.
Halalijczycy, Szaambowie,
Regibat) i półkoczownicze.

Sahara (3)

•  Berberowie – liczne grupy

zamieszkujące od Mauretanii
po Libię, m.in.:

• Mzabici – ok. 60 tys., bardzo

konserwatywna (religia i
obyczaje) grupa zamieszkująca
7 miast warownych w ouedzie
M’Zab. Sa to Ibadyci (odłam
muzułmańskiej sekty
charydżytów) – ednogamia,
kupcy, rzemiosło (tkactwo);

• Zenetowie – rolnicy z oaz

zachodniej Sahary, sprowadzili
tam palmę daktylową. 

Sahara (4)

• Tuaregowie – ok. 900 tys., jęz.

tamaszek (forma pisana –

tifinagh), niegdyś hodowla

wielbłądów, handel transsaharyjski

i rozboje, obecnie życie osiadłe lub

półosiadłe, choć nadal silne są

tradycje koczownicze. Większość

wyznaje islam, ale nadal trwałe są

liczne przedislamskie cechy kultu.,

np. matrylineaż. Hierarchiczna

struktura społeczna pokrywająca

się z wewnętrznym zróżnicowaniem

rasowym: 1) „biała arystokracja”

(imharen), 2) ich wasale – wolni

Tuaregowie (imraden), 3) wolni, lecz

pogardzania rzemieślnicy z silną

domieszką negroidalną (inaden),

dawni niewolnicy (iklanen) oraz

wyzwoleńcy (iderfanen).

Sahara (5)

• Haratyni- prawdopodobnie

pierwotni, czarni mieszkańcy

Sahary, oazy pd. Maroka i pd.

Sahary, rolnicy i kopacze studni;

• Teda (Tubu, Tibu) – śr. Sahara, pn.

Czad i Niger, ok.. 400 tys., gorliwi

muzułmanie, koczownicy i rolnicy,

uważają się za „białych”

•  Nubijczycy – wsch. Sahara, pogr.

Egiptu i Sudanu, ok. 1,2 mln,

rolnicy, niegdyś poddani egipscy, z

licznymi domieszkami negryckimi i

semickimi, dawniej chrześcijanie,

dziś wyłącznie muzułmanie

• ludy kordofańskie - trudne do

sklasyfikowania, wynik mieszania

się Nubijczyków z Arabami

Sahara (6)

• Charakterystyka regionu:

peryferia współczesnych państw

afrykańskich, liczne konflikty z

grupami etnicznymi mieszkającymi

na obrzeżu pustyni, konflikt o Saharę

Zachodnią (Regibat-Polisario),

Mauretania – Maurowie vs.

Wolofowie, rebelia tuareska, konflikty

w Czadzie i Sudanie (Darfur) – rząd

chartumski utożsamiany z

muzułmańskimi ludami pustyni

usiłuje narzucić dominację

mieszkańcom południa, w większości

animistom i chrześcijanom

• Postępujący stopień asymilacji

kultury arabskiej, język arabski

językiem państwowym, bezwzględna

dominacja islamu, konflikty arabsko-

berberyjskie.