ZASADY

POSTĘPOWANIA

PIELĘGNIARSKIEGO

W DUSZNOŚCI U

DZIECKA

I NIEMOWLĘCIA

CELE KSZTAŁCENIA

Po zapoznaniu się z treścią rozdziału

uczeń/pielęgniarka:

• wymieni objawy i rodzaje duszności u dzieci,

• określi zakres obserwacji dziecka z dusznością,

• wymieni pozycje ułożenia ułatwiające

oddychanie i drenaż dróg oddechowych,

• wyjaśni zależność między aktywnością dziecka

a nasileniem duszności,

• uzasadni konieczność ochrony dziecka przed

zakażeniami,

• wyjaśni wpływ mikroklimatu sali na skuteczność

oddychania,

• zastosuje drenaż ułożeniowy i wykona ćwiczenia

wspomagające ewakuację wydzieliny,

• zastosuje zabawowe techniki gimnastyki

oddechowej,

• zaplanuje sposób spędzania wolnego czasu

z uwzględnieniem ograniczenia aktywności
dziecka,

• stworzy warunki mikroklimatu optymalnego

dla oddychania (w miejscu przebywania
dziecka),

• umie pielęgnować dziecko z dusznością,

zaintubowane, z rurką tracheostomijną,
wentylowane przy użyciu respiratora,

• przygotuje rodziców (opiekunów) do

pielęgnowania dziecka w warunkach
domowych i właściwego (pożądanego)
reagowania w sytuacji zagrożenia zdrowia i
życia dziecka.

PODSTAWOWE POJĘCIA

DUSZNOŚĆ U DZIECKA

Określenie stanu

Przyczyny występowania

• Może być spowodowana:
• „zmianami w układzie oddechowym,
• sercowo-naczyniowym,
• nerwowo-mięśniowym,
• w chorobach metabolicznych oraz może

być pochodzenia psycho gennego"

Charakter

• „wdechowy - występuje najczęściej w

zwężeniu krtani lub tchawicy powstałym
w wyniku obecności ciała obcego,
obrzęku alergicznego, wiotkości krtani.

• wydechowy - w obturacyjnym zapaleniu

oskrzeli, dychawicy oskrzelowej.

• wdechowo-wydechowy - w zapaleniu

płuc, chorobach opłucnej, niedodmie,
ucisku z zewnątrz (guzy, węzły chłonne,
grasica)".

ZASADY l SPOSOBY

POSTĘPOWANIA W

DUSZNOŚCI U DZIECKA l

NIEMOWLĘCIA

ZAKRES l CHARAKTER

DUSZNOŚĆ U DZIECKA I NIEMOWLĘCIA

• Ocenianie stanu
- Zapewnienie warunków

prawidłowego oddychania

- Zapewnienie warunków

bezpieczeństwa

- Zapewnienie warunków intymności,

higieny osobistej, otoczenia
(mikroklimatu sali, pokoju, itp.)

- Realizowanie zleceń
- Zapewnienie proporcji między

aktywnością
a wypoczynkiem

- Przygotowanie do samoopieki i

opieki nieprofesjonalnej

- Prowadzenie dokumentacji

(dokumentowanie dla potrzeb
pielęgnowania)

Sposoby postępowania

w duszności ostrej

Ocenianie stanu

Zakres obserwacji i pomiarów

• Utrudnienia w oddychaniu (udział mięśni

pomocniczych)

• Oddech (liczba, charakter, zaburzenia

odchylenia od normy)

• Kaszel (charakter, wygląd wydzieliny)
• Ciśnienie tętnicze
• Zabarwienie powłok skórnych (zwłaszcza części

dystalnych)

• Zabarwienie błon śluzowych

• Ośrodkowe ciśnienie żylne
• Diureza
• Ciepłota ciała
• Zachowanie się dziecka
• Stan świadomości
• Stan emocjonalny
• Sen
• Napięcie mięsni
• Udrożnienie dróg oddechowych (usunięcie

ciała obcego, odśluzowanie)

Zapewnienie warunków

prawidłowego oddychania

• Drenaż ułoźeniowy
• Częsta zmiana pozycji
• Założenie rurki ustno-gardłowej Intubacja

dotchawicza

• Tracheostomia
• Sztuczna wentylacja z użyciem

respiratora (oddech wspomagany,
kontrolowany)

• Nakłucie jamy opłucnej

Układanie

• wysokie z pochyleniem do przodu

• wysokie z podparciem pleców

• wysokie z podparciem z przodu

(przed dzieckiem w łóżeczku)

• wysokie ze spuszczonymi nogami

• Noszenie niemowlęcia na rękach

Realizowanie zleceń

A. tlenoterapia

• Podawanie tlenu przez maskę

twarzową, cew nik do nosa

• Sztuczna wentylacjaz użyciem

aparatu Ambui respiratora

• Namiot tlenowy

B.leczenie farmakologiczne

• Zabezpieczenie dojścia do żyły
• Natychmiastowe podawanie leków

(zgodnie z zasadami ogólnymi i
szczegółowymi instrukcjami)

• Obserwowanie dziecka w czasie

podawania leków (szczególnie drogą
dożylną)

Zapewnienie warunków

bezpieczeństwa

• Stała obecność przy dziecku (w czasie

czuwania)

• Słowne uspokojenie dziecka
• Umożliwienie kontaktu z rodzicami

(opiekunami)

• Założenie bocznych poręczy na łóżko
• Zapewnienie spokoju (ograniczenie

bodźców zewnętrznych)

• Ochrona przed zakażeniami

Zapewnienie warunków

intymności, higieny osobistej,

otoczenia (mikroklimatu sali,

pokoju, itp)

• Wykonywanie zabiegów, czynności

pielęgnacyjnych w pomieszczeniach zamkniętych
bez udziału osób trzecich

• Mycie ciała, kąpiel, toaleta, prysznic
• Pielęgnacja jamy ustnej, włosów, paznokci, stóp,

części intymnych

• Uwaga: Zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne

wykonywać sprawnie, szybko (nie męczyć dziecka)

• Dopływ świeżego powietrza
• Nawilżanie powietrza

• Temperatura sali 18-19°C

• Uwaga: Niedopuszczalne jest

zanieczyszczanie powietrza

jakimikolwiek środkami drażniącymi

drogi oddechowe.

Przygotowanie do samoopieki

i opieki nieprofesjonalnej

• Nauczenie (również rodzica, opiekuna)

postępowania w sytuacji wystąpienia
objawów duszności

- obserwacja objawów
- objawy zagrażające życiu
- Wyjaśnienie (również rodzicowi,

opiekunowi) znaczenia czynników
'wywołujących objawy duszności u
dziecka

Prowadzenie dokumentacji

(dokumentowanie dla potrzeb

pielęgnowania)

• Karta obserwacji dziecka
• Karta gorączkowa
• Karta bilansu płynów
• Indywidualna karta zleceń lekarskich
• Inna dokumentacjaw zależnościod

przyjętych ustaleń

Sposoby postępowania w

duszności przewlekłej

Ocenianie stanu

Zakres obserwacji i pomiarów

• Utrudnienia w oddychaniu
• Oddech (liczba, charakter, zaburzenia

-odchylenia od normy)

• Ciśnienie tętnicze
• Zabarwienie powłok skórnych (zwłaszcza

części dystalnych)

• Zbarwienie błon śluzowych

• Diureza
• Ciepłota ciała
• Zachowanie się dziecka
• Masa ciała
• Odśluzowanie dróg oddechowych

Zapewnienie wa runków

prawidłowego oddychania

• Drenaż ułoźeniowy
• Nacieranie i oklepywanie pleców
• Stosowanie fizjoterapii oddechowej

(i zabawowych form gimnastyki oddechowej)

• Oklepywanie wibracyjne
• Nauczenie prawidłowego oczyszczania noska

i odkrztuszania wydzieliny (wspomaganie

oddechu)

• Podawanie płynów (doustnie, między

karmieniami)

• Układanie

- wysokie z pochyleniem do przodu

- - wysokie z podparciem pleców

- wysokie z podparciem z przodu

(przed dzieckiem w łóżeczku)

- wysokie ze spuszczonymi nogami

• Noszenie niemowlęcia na rękach
• Drenaż ułożeniowy na przemian z

ułożeniem wysokim

Realizowanie zleceń

A. tlenoterapia

• Podawanie tlenu przez maskę twarzową

B.leczenie farmakologiczne

• Zabezpieczenie dojścia do żyły
• Natychmiastowe podawanie leków

(zgodnie z zasadami ogólnymi
i szczegółowymi instrukcjami)

• Obserwowanie dziecka w czasie

podawania leków (szczególnie drogą
dożylną)

Zapewnienie proporcji między

aktywnością a wypoczynkiem

• Dozowanie wysiłku w zależności od

możliwości dziecka

• Zorganizowanie (zagospodarowanie)

czasu wolnego

Zapewnienie warunków

bezpieczeństwa

• Częsta obecność przy dziecku
• Rozmowa z dzieckiem
• Umożliwienie kontaktu z rodzicami

(opiekunami)

• Założenie bocznych poręczy na łóżko
• Zapewnienie spokoju (ograniczenie

bodźców zewnętrznych)

• Ochrona przed zakażeniami

Zapewnienie warunków

intymności, higieny osobistej,

otoczenia

(mikroklimatu sali, pokoju, itp)

• Wykonywanie zabiegów, czynności

pielęgnacyjnych w pomieszczeniach zamkniętych

bez udziału osób trzecich

• Mycie ciała, kąpiel, toaleta, prysznic
• Pielęgnacja jamy ustnej, włosów, paznokci, stóp,

części intymnych

• Uwaga: Zakres działań pielęgniarskich i sposobów

postępowania uzależniony od wieku dziecka

• Dopływ świeżego powietrza
• Nawilżanie powietrza

• Temperatura sali 18-19°C

• Uwaga: Niedopuszczalne jest

zanieczyszczanie powietrza

jakimikolwiek środkami drażniącymi

drogi oddechowe.

Przygotowanie do samoopieki i

opieki nieprofesjonalnej

• Nauczenie (również rodzica, opiekuna)

postępowania w sytuacji wystąpienia

objawów duszności

- obserwacja objawów
- objawy zagrażające życiu
- Wyjaśnienie (również rodzicowi,

opiekunowi) znaczenia czynników

wywołujących objawy duszności u dziecka

- Nauczenie wykonywania:

- oklepywania klatki piersiowej
- drenażu uiożeniowego

Prowadzenie dokumentacji

(dokumentowanie dla potrzeb

pielęgnowania)

• Karta obserwacji dziecka
• Karta gorączkowa
• Karta bilansu płynów
• Indywidualna karta zleceń lekarskich
• Inna dokumentacjaw zależnościod

przyjętych ustaleń

Drenaż ułożeniowy

SEGM. 10

SEGM. 9

SEGM. 3

SEGM. 2

SEGM. 1 i 2

• Pozycje drenażu oskrzelowego dla

poszczególnych segmentów płuc. W każdej

pozycji pokazany jest schemat drzewa

oskrzelowego z zaznaczeniem drenowanego

oskrzela i segmentu,

a -segmenty 10 podstawowe tylne obu płatów

(drenaż pod kątem pochylenia tułowia 25-45);
b - segment 9 podstawowy boczny (dla

drugiego płata ułożenie na przeciwnym boku);
c - segmenty 8 podstawowe przednie obu

płatów (kąt pochylenia tułowia 15-45);
d - segmenty 6 szczytowe obu dolnych płatów

(miednica i okolica lędźwiowa uniesione na

poduszkach);

• e - segmenty 4 i 5 prawego środkowego

płata (kąt pochylenia 15);

• f - segmenty 3 przednie obu górnych

płatów;

• g - segment tylny prawego górnego płata

i szczytowo-tylnego lewego górnego
płata;

• h - segmenty l szczytowy prawego

górnego płata i szczytowo-tylnego lewego
górnego płata;

• i - drenaż tchawicy, stosowany najczęściej

po drenażu poszczególnych segmentów,

Odśluzowanie dróg oddechowych niemowlęcia

(za pomocą ssaka elektrycznego)

• Problemy, jakie mogą powstać w czasie odsysania

wydzieliny z dróg oddechowych:

- zatkanie cewnika wydzieliną,
- podrażnienie błony śluzowej nozdrzy i

nosogardzieli,

- nasilenie się duszności,
- zawijanie się cewnika do jamy ustnej i krztuszenie

się dziecka.

• Kolejne czynności wykonywane przez

pielęgniarkę:

- przygotowanie zestawu do odśluzowania
- ułożenie dziecka w wygodnej pozycji:
- na plecach z głową o 15° poniżej tułowia,
- w pozycji siedzącej, z głową odchyloną do tyłu.

• Następnie należy:
1. rozłożyć płat ligniny pod brodą niemowlęcia
2. podłączyć przyrząd ssący do sieci elektrycznej
3. włączyć przycisk "START"
4. założyć cewnik (nr 8-12) na dren
5. wprowadzić cewnik do nozdrzy i nosogardzieli
6. płukać cewnik po każdorazowym wyjęciu z dróg

oddechowych (np. 0,9% NaCI, wodą destylowaną)

• Ważne! Dokładnie obserwować niemowlę w czasie

trwania zabiegu (zachowanie, wygląd). Uspokoić

dziecko, np. rozmową, głaskaniem po głowie, zabawką.

7. wyłączyć przyrząd ssący z sieci
• Ważne! Zaopiekować się dzieckiem po zabiegu

(odpowiednio ułożyć, obserwować).

8. opróżnić i przepłukać butlę czystą wodą
9. odnotować w dokumentacji ilość, charakter,

konsystencję, zabarwienie wydzieliny odessanej.