Rehabilitacja

neuropsychologiczna

Emilia Łojek

Czy specjalizacja w zakresie rehabilitacji
neuropsychologicznej jest potrzebna?

Dysfunkcje neuropsychologiczne

wymagające terapii NP.



Zaburzenia szybkości przetwarzania informacji



Zaburzenia uczenia się i pamięci



Zaburzenia wzbudzenia, uwagi i koncentracji



Zaburzenia inicjowania, planowania i

aktywności ukierunkowanej na cel



Zaburzenia percepcji, rozpoznawania i oceny



Zaburzenia orientacji wzrokowo-przestrzennej



Zaburzenia językowe i komunikacyjne



Zaburzenia emocjonalne, osobowościowe,
behawioralne

Zaburzenia osobowości, emocji, motywacji,

zachowania po uszkodzeniach mózgu

wymagające terapii NP

Aktywne

Niepokój psychoruchowy, kłótliwość, gniew, złość, irytacja,
impulsywność, niecierpliwość, zmienność emocjonalna,
nieadekwatność reakcji emocjonalnych, patologiczny
śmiech/płacz, lęk, brak spoczynku, nadwrażliwość na hałas,
podejrzliwość, urojenia, paranoja, halucynacje, niewłaściwe
zachowania seksualne, gadatliwość, koncentracja na sobie,
zaburzenia świadomości.

Pasywne

Brak spontaniczności, powolność, ospałość, utrata
zainteresowań, brak motywacji do działania, wymaga
ciągłego nadzoru w celu wykonania zadania, męczliwość,
depresja.

Ocena utrzymywania się zaburzeń NP. w 7

lat po uszkodzeniu mózgu

Ocena pacjentów
%

Ocena rodziny
%

Problemy z pamięcią
53
Problemy z koncentracją
46
Utrata panowania nad sobą

31
Utrata zainteresowań
28
Gubienie się w otoczeniu
28
Zab. w porozumiewaniu się

28
Pedantyczność
28
Problemy z widzeniem
28

Problemy z pamięcią
79
Problemy z koncentracją
50
Trudności w mówieniu

50
Utrata zainteresowań
43
Męczliwość
43
Niecierpliwość

43
Pedantyczność
40
Dziecinne zachowania
40

Konsekwencje uszkodzenia

mózgu wg. WHO

Zaburzenia (impairments) – poziom

struktur umysłowych i fizycznych

Niezdolności (disabilities) – poziom

osoby chorej

Niepełnosprawności (handicaps) –

poziom życia w środowisku

Miary powodzenia

rehabilitacji wg. WHO



Rehabilitacja zaburzeń – poprawa
wyników w teście NP. (np. pamięci)



Rehabilitacja niezdolności – poprawa
danej sprawności w życiu codziennym
(np. pamiętanie o wzięciu lekarstw)



Rehabilitacja niepełnosprawności –
poprawa zachowania pacjenta w
środowisku społecznym, w pracy, w
rodzinie.

Rehabilitacja

neuropoznawcza

wg. Wilson



Proces, podczas którego osoby z
uszkodzonym mózgiem pracują ze
specjalistami w celu wyleczenia lub
złagodzenia deficytów
poznawczych wynikających z
uszkodzenia mózgu.

Główne kierunki

rehabilitacji



Podejście dydaktyczne (reedukacja)



Szkoła modyfikacji zachowania



Szkoła stymulacji



Reorganizacja funkcji



Podejście pragmatyczne



Podejście analityczne



Podejście neurolingwistyczne



Nurt neuropsychologii poznawczej



Podejście holistyczne (terapia wszechstronna)

Etapy procesu terapii

1.

Kontakt, diagnoza, wywiad

2.

Prognoza efektywności terapii

3.

Informacje dla pacjenta i rodziny

4.

Zgoda na terapię

5.

Plan pracy - cele, strategie, metody, procedura

6.

Praca, zbieranie danych

7.

Weryfikacja postępów terapii

8.

Kontynuacja lub modyfikacja programu

9.

Osiągnięcie celów/koniec terapii

Czynniki psychospołeczne współwystępujące ze

zmianami emocjonalnymi i osobowościowymi u

chorych z uszkodzeniami mózgu



Powiększająca się samoświadomość deficytów



Częste porównywanie aktualnych możliwości ze stanem przed

chorobą



Słabe rozumienie problemu uszkodzenia mózgu i powrotu do

zdrowia



Nierealistyczne oczekiwania powrotu do zdrowia



Nacisk ze strony rodziny, krytyka



Przedwczesny powrót do szkoły, pracy lub utrata pracy, szkoły



Utrata pozycji w rodzinie, utrata przyjaciół



Zła prognoza powrotu do zdrowia od lekarza lub rehabilitanta



Nadużywanie alkoholu (narkotyki)



Wykorzystywanie zaburzeń jako narzędzia do manipulacji

innymi

Weryfikacja efektów

terapii - rodzaje

posttestów

Ocena sprawności w ramach ćwiczonej funkcji

-

zadania stosowane w terapii (np. w terapii

komputerowej)

-

zadania nowe (np. równoważne części testu)

Ocena generalizacji ćwiczonej funkcji na:

-

inne funkcje poznawcze (inne testy NP.)

-

zdolności w życiu codziennym (wywiad z rodziną,

samoocena pacjenta, test w warunkach naturalnych)

Ocena w porównaniu do aktywności sprzed

choroby

- podjęcie pracy/szkoły/życie rodzinne/rekreacja

Czynniki wpływające na efektywność

terapii



Neurologiczne



Poznawczo – behawioralne



Środowiskowo - rodzinne