POSTAWY,

POLITYKA PAŃSTW,

AKTORÓW SCENY

MIĘDZYNARODOWEJ

SĄ POCHODNE

SĄ POCHODNE

PREFEROWANYM

PREFEROWANYM

WIZJOM ŁADU ŚWIATA

WIZJOM ŁADU ŚWIATA

ORAZ PRZYJMOWANEJ

ORAZ PRZYJMOWANEJ

FILOZOFII MYŚLENIA O

FILOZOFII MYŚLENIA O

NIM I O SOBIE

NIM I O SOBIE

- współcześnie: szkoła liberalna; -aksjomat harmonijności
interesów ludzi, państw; - dążenie do porządku i pokoju leży
w naturze jednostek

- anarchiczny stan natury motywem pierwotnym stosunków
m.narodowych; - stan ten można ujarzmiać bądź
cywilizować przez rozmaite urządzenia międzynarodowe

- rękojmią porządku m.narodowego czyni aprioryczne reguły
rządzące postępowaniem aktorów; współcześnie : szkoła
transnarodowa

wzrusza

naiwnością…

przekonuje

świadectwem

historycznym…

urzeka

intelektualnie,

ale niepokoi

dowolnością i

abstrakcją …

Każda z wizji wnosi jakieś pierwiastki dobra i zła.

Dzieje świata wskazują na istnienie pewnych

reguł, norm mitygujących egoizm i agresywność

aktorów. Nawet jeśli reguły te nie są jasno

artykułowane dają się jednak rozpoznać i

stosować, chociażby w milczącym porozumieniu.

Ganz J.S., Rules: a System Study

Na takich właśnie regułach postępowania – ani

nadmiernie rygorystycznych i skrupulatnie

przestrzeganych, ani całkiem zrelatywizowanych i

pogrążonych w anarchii – opierały się wszystkie

postaci ładu międzynarodowego znane z

historycznego doświadczenia i projektowane w

czasach współczesnych.

Stefanowicz J., Ład

międzynarodowy

H. Morgenthau. Politics among Nations. The Struggle for Power and Peace.

Ńew York 1967.

1. Podstawa życia politycznego tkwi w ludzkiej

naturze

2. Pojęciem integrującym politykę międzynarodową

jest interes narodowy definiowany w

kategoriach potęgi i siły

3. Interes narodowy stanowi obiektywną i

powszechną normę w stosunkach

międzynarodowych

4. Między porządkiem moralnym i politycznym

istnieje nieuniknione napięcie

5. Żadna wartość lub ideologia nie stanowią

uniwersalnej recepty polityki

6. Polityka zagraniczna państwa posiada pewną

autonomię, a jej specyfika pochodzi z

poszukiwania interesu narodowego

REALIZM (NEOREALIZM)

 państwa są najważniejszymi uczestnikami stosunków

międzynarodowych

 państwa zachowują się racjonalnie, wybierają rozwiązania

najkorzystniejsze dla siebie

 podstawą bezpieczeństwa jest relatywna siła

 państwa są unitarne - jednogłośnie wewnętrznie, w zintegrowanym

otoczeniu

 system międzynarodowy jest anarchiczny, z natury konfliktowy -

bez instytucji regulującej

nie ma państw dobrych i złych, są „kule bilardowe” o różnej

wielkości

 pole rywalizacji wyznaczone jest przez system równowagi sił,

w którym naczelną zasadą jest niedopuszczenie do hegemonii

 rozbieżność interesów i naturalna konkurencja podważają

możność współpracy międzynarodowej

„dzisiejsi partnerzy mogą

stać się jutrzejszymi przeciwnikami”



motorem działania instytucji międzynarodowych jest „ukryty

interes państw dominujących”

 bezpieczeństwo jest nadrzędne wobec bieżących problemów

politycznych i ekonomicznych

 neorealizm - rozróżnia poziomy : jednostka, państwo, system,

koncentrując się na systemie międzynarodowym (strukturze)

N E O L I B E R A L I Z M

N E O L I B E R A L I Z M

 wzrost współzależności, nasilenie procesów integracyjnych

i transnarodowych powoduje rozproszenie siły i ograniczenie

suwerenności

 państwo nie jest aktorem unitarnym, a otoczenie -

zintegrowane

 istotny jest wpływ niepaństwowych uczestników stosunków

międzynarodowych (korporacje,organizacje, partie, związki)

analiza rzeczywistości przez pryzmat potencjalnego pokoju

 państwa dążą do kompromisu, uwzględniają interesy innych

 prawo - regulatorem stosunków międzynarodowych

 siła militarna jako narzędzie polityki ustępuje potędze gospod.

 We współpracy m.narodowej decydują zyski absolutne,

a nie relatywne - „każdy dostanie porcję tortu”



„współpraca nie jest bezproblemowa, ale bez niej jesteśmy

straceni, /.../nie ma współpracy bez instytucji”

R.O.Keohane

 nawet anarchia może wytwarzać postawy kooperatywne:

„poprzez trzymanie w związku wszystkich razem neutralizuje

się,

krępuje i wiążże samolubne interesy każdego”

W.Gladstone

 instytucje wpływają na interesy państw, tworząc możliwości

i ograniczenia, legitymizując zbiorowe normy i zasady

Z

a

:

J.

C

za

p

u

to

w

ic

z,

S

y

s

te

m

c

z

y

n

ie

ła

d

,

P

W

N

,

W

a

rs

za

w

a

1

9

9

8

,

s.

4

7

-5

1

NEOREALIZM

NEOREALIZM

NEOLIBERALIZ

NEOLIBERALIZ

M

M

PODMIOT

STOSUNKÓW

M.NARODOWYCH

PODMIOT

STOSUNKÓW

M.NARODOWYCH

STOSUNEK DO

WSPÓŁPRACY

M.NARODOWEJ

STOSUNEK DO

WSPÓŁPRACY

M.NARODOWEJ

CHARAKTER

STOSUNKÓW

M.NARODOWYCH

CHARAKTER

STOSUNKÓW

M.NARODOWYCH

ZNACZENIE

INSTYTUCJI

M.NARODOWYCH

ZNACZENIE

INSTYTUCJI

M.NARODOWYCH

SPOSÓB

PROWADZENIA

POLITYKI

SPOSÓB

PROWADZENIA

POLITYKI

PRIORYTETY

DZIAŁANIA

PAŃSTWA

PRIORYTETY

DZIAŁANIA

PAŃSTWA

CHARAKTER

PAŃSTWA

CHARAKTER

PAŃSTWA

PAŃSTWO I

INSTYTUCJE

OPTYMISTYCZNY

„ROSNĄCY TORT”

KOOPERATYWNY

(współzależność)

ZASADNICZE

WSPÓŁPRACA;

SAMOOGRANICZANIE

WZROST GOSP;

BEZP. SOCJALNE

PLURALISTYCZNY

PAŃSTWO

PESYMISTYCZNY

(gra o sumie zerowej)

ANARCHICZNY

(brak rządu światowego)

MARGINALNE

(arena dla interesów państw)

POLITYKA SIŁY,

POLEGANIE NA SOBIE

SIŁA,

BEZPIECZEŃSTWO

UNITARNY

Za: J.Czaputowicz,

System czy nieład

, PWN, Warszawa 1998, s,52